,SD
Waar gaan uw miljoenen na
PZC
19$
Transferium in Goes
Cultuur centrum in
AKF-hal
Fietspaden op
Noord-Beveland
Oesterputmuseum
Yerseke
Doorlaatmiddel
Zandkreekdam
Eindpunt
Hoedekenskerke
De overheid besteedt miljoenen, miljarden soms.
Gemeenschapsgeld, veelal opgebracht door de
belastingbetaler. Het gaat naar dure dingen die
noodzakelijk en soms zelfs onzichtbaar zijn zoals
rioleringen, of naar bestuurlijke prestige-objecten
zoals gemeentehuizen of schouwburgen. De
beslissingen daarover worden genomen door
bestuurders, die eens in de vier jaar tijdens de
verkiezingen een vorm van verantwoording afleggen.
Zij steunen weer op hun ambtenarenkorps.
Het is opvallend dat in Provinciale Staten en
gemeenteraden soms oeverloos gediscussieerd wc
over lantaarnpalen en verkeersdrempels die enke
duizenden guldens kosten en beslissingen over
miljoenen regelmatig met een enkele hamerslag v
de voorzitter worden beklonken. Die democratise
gekozen volksvertegenwoordigers horen de stem
het volk te vertolken. Maar lang niet altijd is de bui
even gelukkig met de keuzes van de politiek. Er is
kritiek als de overheid in de ogen van de burgerij g
over de balk smijt. Sterker nog; de overheid kan h
als het daar om gaat maar zelden goed doen. Ook i
35 miljoen
Een hectare of tien heb je wel nodig. Laten
we zeggen aan de zuidkant van het Goese
industrieterrein De Poel. Dat is al tien mil
joen voor de grondaankoop. Daar kun je dan
wel héél veel auto's kwijt maar dat is niet ge
noeg.
Een transferium staat of valt met de aanslui
tingen met de plaatsen waar al die bestuur
ders van al die auto's naartoe willen. Een bus
dienst moet er dus komen. Eentje met om de
vijf minuten een bus naar het centrum van
Goes en in de zomer diensten naar de kust:
naar Noord-Beveland en Walcheren. Dat
gaat veel geld kosten want de ervaring leert
dat er altijd geld bij moet als openbaar ver
voer zeer regelmatig rijdt.
Overigens leert een andere ervaring dat in
tensieve, betrouwbare dienstregelingen ook
volle bussen opleveren. Maar reken toch maar
20 miljoen. Dan is de exploitatie in ieder ge
val een aantal jaren verzekerd.
Verdienen kun je ook nog wat op zo'n transfe
rium. Met reisbureaus en busmaatschappijen
sluit je een overeenkomst voor parkeren en
reizen. Wie een dag naar Parijs wil, een week
eindje naar Brussel of een week met de bus
naar Oostenrijk, zet zijn auto bij het transfe
rium en stapt in de touringcar.
Bij een transferium van dergelijke afmetin
gen hoort ook een beetje horeca. Een nachte
lijk kopje koffie voor de reiziger, thee na het
boodschappen doen en wellicht wat voorzie
ningen voor de transportsector vragen om een
plaatsje. Doe er ook nog een souvenirwinkel-
tje bij. een wisselkantoortje en een VW-post-
je en er zijn meteen al wat meer mensen aan
het werk. Als we even zo doorgaan, wordt het
nog gezellig.
Maar het transferium ligt zo dicht bij Goes
omdat ze daar een parkeerprobleem hebben.
Een voorziening buiten de stad met goed
openbaar vervoer eist natuurlijk wel drasti
sche maatregelen tegen parkeren in de bin
nenstad: geen bonnen, geen wielklemmen
maar meteen wegslepen, dat helpt. Bij De-
pannage De Poel. op het transferium, kun je
dan tegen betaling je auto weer ophalen.
Als verkeersbewegingen zoveel toenemen, is
de huidige afslag van de Rijksweg A58 onvol
doende en veel te ingewikkeld. Er zou dus een
nieuwe afslag moeten komen ten oosten van
knooppunt De Poel. Daar rekenen we nog een
paar miljoen voor. Voor 35 miljoen gulden
moet je bij Goes veel vliegen in één klap kun
nen slaan.
50 miljoen
Het grootste gebouw van Zeeland staat in
Goes. Het staat aan het water, in een zee
van ruimte en het heeft alles in zich om Goes
cultureel op de kaart te helpen zetten. De ap
paraten- en ketelfabriek AKF, die het een
paar jaar geleden leeg achterliet, bouwde in
de jaren zestig zonder erg een industrieel mo
nument. Twee samengevoegde Engelse han
gars leverden een staalconstructie op om van
te kwijlen. „En een ruimte waarvan de meeste
steden alleen maar kunnen dromen", vindt
een aantal Goesenaars, onder wie Eddy Beek
man.
Met een bom duiten zou je in de AKF-hal een
geweldig cultureel centrum met een congres
hal kunnen ontwikkelen. Als de middelste
ruimte vrijgehouden wordt voor grensverleg
gende culturele evenementen, beurzen en in-
doorsport, blijft er aan de zijkanten voldoen
de over voor restaurants, cafés, kleinere zalen
die toch nog groot zijn, bioscoopzalen en ver
gaderaccommodaties. Met klinkers en keien
kan een enorm parkeerterrein ontstaan,
waarbij ruim voldoende ruimte overblijft
voor terrassen.
In de haven, die vlak langs het terrein loopt,
zou jachthavenontwikkeling moeten plaats
vinden. Nu de industriële activiteiten van het
terrein verdwenen zijn, kan jachthavenont
wikkeling prima in een grote behoefte voor
zien. Goes is populair als aanloophaven en
een in culturele richting ontwikkeld AKF-
terrein voegt heel veel toe aan wat Goes al
heeft: een cultuurhistorisch decor met een
ruime keus in eten en drinken. Bovendien
heerst ook in Goes een tekort aan vaste lig
plaatsen.
Volgens Beekman kan op de geluidswal, ooit
aangelegd om het geluid van klinknagels en
staal uit de bewoonde wereld te houden, spe
cifieke woningbouw worden gepleegd. „Als
je vijftig tot zestig miljoen in je zak hebt, be
taal je alles ermee. Vervolgens ga je verdie
nen, want heel veel elementen in onze visie,
leveren goed geld op."
2,5 miljoen
Er kan geen begroting, meerjarenraming of
toekomstvisie de gemeenteraad van
Noord-Beveland passeren of iedereen praat
over fietspaden. Beloofde fietsroutes, waar
van de uitvoering maar niet dichterbij lijkt te
komen, of droompaden. Verre toekomstmu
ziek voor de avontuurlijke trapper.
Onlangs kreeg wethouder J. M. Meulenberg
(recreatie, toerisme, verkeer en vervoer) ex
pliciet de opdracht van de raad haast te ma
ken met een fietspad van mol naar tol, ofwel
tussen Colijnsplaat en de Deltaweg. Uitvoe
ring van dat verzoek blijft echter lastig. Een
zak met geld zou zeker helpen.
Vooral omdat het fietspad over landbouw
grond gedacht is. Langs de watergang tussen
de Delta- en Molenweg, om precies te zijn. En
landbouwgrond is duur, zeker voor een geïn
teresseerde gemeente. Er is misschien wel een
miljoen voor nodig om de zaak voor elkaar te
krijgen.
Een route waar menig enthousiaste wielrij
der alleen nog maar van kan watertanden, is
een buitendijks pad. Neus in de wind, blik op
het grijze water en maar trappen. Langs de
inlagen tussen Wissenkerke en Colijnsplaat.
Misschien wel het mooiste stukje Noord-Be
veland.
De inlagen zijn met veel kunst en vliegwerk
gedeeltelijk wel te berijden. Mits het gras niet
te hoog of te glibberig is.
Fietsend in de richting van Wissenkerke
houdt de pret bij de Oesterput echterop. Daar
is het klunen geblazen. Tussen Wissenkerke
en de Roompot verdwijnt het water uit beeld.
Daar moet de fietser langs de camping en het
vakantiepark. Op het laatste stukje tussen de
Roompot en de Stormvloedkering wordt de
fietser op zijn wenken bediend. Daar ligt een
mooi pad.
Rest alleen nog het stuk Oostzeedijk tussen
Kats en Colijnsplaat. Daar verdwijnt de een
zame trapper achter de dijk. Het zou natuur
lijk prachtig zijn als ook dit dijklichaam van
een pad zou worden voorzien.
Meulenberg waagt zich aan een ruwe schat
ting voor de aanleg van een volledig buiten
dijks pad. Met anderhalf miljoen gulden, zo
meent ze, moet je een heel eind kunnen ko
men.
50 miljoen
Zoals zo veel gemeenten in de regio heeft
ook Reimerswaal haar zinnen gezet op
een bezoekerscentrum voor het nieuwe Na
tionaal Park de Oosterschelde. Met oesterput
14a menen de gemeentebestuurders een unie
ke troef in handen te hebben.
De bezoeker moet er, de zilte lucht opsnui
vend, rondde historische put kunnen dwalen.
Daar wordt hij niet alleen geïnformeerd over
de Oosterschelde als natuurgebied, maar kan
hij tevens in het schaal- en schelpdierenmu
seum zijn licht opsteken. Daar staat de nog
altijd florerende mossel- en oesterbranche
centraal.
Het museum is nu nog aan het Kerkplein in
het centrum van het dorp gevestigd, maar
wordt straks verplaatst naar één van de ge
bouwtjes rondom de put. Daar krijgt ook de
plaatselijke VW-vestiging een plekje.
Gebouwd in de periode 1874-1883 is aan de
put met de kleine bassins en de oude houten
en bakstenen loodsjes in meer dan honderd
jaar relatief weinig veranderd. Een prachtige
locatie voor een bezoekerscentrum, menen de
bestuurders.
Zij hebben in het verleden al verschillende
pogingen ondernomen om de historische put
ten planologisch voor aantasting te behoe
den. Zo werd in 1994 gepoogd de put voor de
status van jong monument voor te dragen. De
gemeenteraad, begaan met de schepdieren-
sector die voor beperking van zijn bedrijfs
voering vreesde, stemde echter tegen.
Er is volgens J J. van Schaik, hoofd afdeling
onderwijs en welzijn, veel geld nodig om het
museumplan van de grond te tillen. Misschien
zelfs wel vijftig miljoen.
Allereerst moeten de bedrijfjes die nu nog in
de oesterput werken worden verplaatst of
uitgekocht en dat kan aardig in de papieren
lopen. Vervolgens moeten de gebouwtjes rond
de put grondig worden gerestaureerd.
Verder zullen geschikte ruimtes moeten wor
den gevonden en ingericht voor de vestiging
van een bezoekerscentrum, het museum en de
VW. Ook dat kost geld. Tegelijkertijd is het
niet ondenkbaar dat er nog wat aan de infra
structuur rondom de put gesleuteld moet
worden. Het is per slot van rekening de be
doeling dat de attractie straks een nieuwe
stroom toeristen naar Yerseke lokt.
Doorlaatmiddel Zandkreekdam: 35.000.000. foto Willem Mieras
Nieuw stadskantoor-schouwburg Goes: 50.000.000. foto Willem Mieras
Opknappen molens: 2.000.000. foto Willem Mieras
Parkeergarage Goes: 50.000.000. foto Willem Mieras
35 miljoen
10 miljoen
Het Veerse Meer is niet wat het zou kunnen
zijn. De voormalige zoute vaarweg is
leuk ingericht met eilandjes, mooie oevers en
schilderachtige jachthavens. Maar sinds het
met de afsluiting aan twee kanten (de Zand
kreekdam en de Veerse Gatdam) zoeter is ge
worden, kan het er ook wreed stinken. Het
water is te voedselrijk, elk jaar tegen het ein
de van de zomer groeit er zoveel zeesla in het
water, dat zwemmen op sommige plaatsen
onmogelijk is. Het spul gaat op den duur rot
ten en stinken en dat maakt een verblijf op of
langs het Veerse Meer er niet aangenamer op.
Daar zou dus wat aan moeten gebeuren.
Knappe koppen van Rijkswaterstaat hebben
berekend dat dat 35 miljoen gulden kost.
Daarvoor kan een doorlaatmiddel worden
aangebracht in de Zandkreekdam. Een door
laatmiddel is, zoals de naam al zegt, een mid
del om water in en uit het Veerse Meer te laten
stromen. Vers en schoon Oosterscheldewater
kan het Veerse Meer zouter, en het waterpeil
stabieler maken. Ook de fluctuaties in het
waterpeil zorgen telkens weer voor stank aan
de boorden van het Veerse Meer.
Dat het doorlaatmiddel 35 miljoen gulden
moet kosten komt doordat er een groot gat in
de Zandkreekdam moet komen, dat naar be
lieven open en dicht kan worden gezet. Com
putertjes moeten het peil en het zoutgehalte
in de gaten houden. Zo nu en dan de sluis in de
Zandkreekdam openzetten helpt niet, omdat
de capaciteit van de sluis te gering is. Er kan
veel te weinig water door in- en uitstromen
omdat voor het in- en uitlaten gebruik wordt
gemaakt van eb en vloed. Water inlaten door
het betrekkelijk kleine gaatje in de dam zou
het milieu alleen maar verstoren. Met een bre
de sluis kan het zoutgehalte op een constant,
hoger peil worden gehouden.
De plannen voor het doorlaatmiddel liggen
bij Rijkswaterstaat en ze zijn helemaal door
gerekend. De zekerheid dat het er ook werke
lijk komt. hangt af van de politiek.
Tien miljoen is meer dan genoeg om in Hoe
dekenskerke de toverfee aan het werk te
zetten. Een eindpuntvoorziening voor de
Stoomtrein Goes-Borsele past in alle plannen
die de gemeente Borsele koestert. Zo is er een
masterplan voor de stoomtrein, waarin het
voormalige bietenlijntje een recreatieve
glansrol speelt. Ook streven landbouw, recre
atie en natuurliefhebbers in Borsele naar rus
tige recreatieve ontwikkeling van het waar
devolle cultuurlandschap.
In Hoedekenskerke, waar de rails ophouden,
zou de eindpuntvoorziening moeten komen.
Grootschalige plannen voor buitendij kse wo
ningbouw, een plan waarmee een ondernemer
dacht een goede boterham te kunnen verdie
nen, zijn inmiddels afgeblazen: te veel, te
hoog en te ambiteus. oordeelde de provincie.
Inmiddels is kleinschaligheid het toverwoord
als het om de eindpuntvoorziening gaat. Wat
geld gaat kosten is het uitbaggeren van het
haventje. Vroeger kwam daar de boot uit Ter-
neuzen aan, inmiddels vervangen door een
recreatief fietsveer. Volgens de Borselse wet
houder A van Opdorp moeten alleen de voor
waarden worden geschapen om uit te bouwen
wat het haventje van Hoekekenskerke al
heeft: een veer, bootjes en een cafeetje. „Die
modderbak moet schoongebaggerd worden.
Er moeten fatsoenlijke steigers komen, een
installatie waar we gescheiden afval, olie en
bilgewater kunnen innemen, toiletgroepen,
douches en een mooie inrichting van de ka
den, die bij Hoedekenskerke past." Volgens
Van Opdorp ben je aan die kant van de dijk al
met anderhalf, twee miljoen klaar.
Aan de andere kant van de dijk zou de ge
meente ervoor willen zorgen dat recreanten
datgene kunnen wat ze onwillekeurig ook
willen als ze het knusse, schuilende dorp ko
men binnenrijden: op visite bij de mensen die
er wonen. Gewoon binnen kunnerï kijken in
die huizen en huisjes, een kopje koffie, een
koek en misschien ook een nachtje blijven
slapen op zolder.
„We hebben daar een mooi idee voor liggen,
eigenlijk al een echt plan. Er zou een muse
umboerderij moeten komen, een mooie, ou
derwetse Zeeuwse boerderij waar je lekker
kimt eten en drinken van streekproducten,
waar je varkens, koeien en kippen kunt zien
en waar je ook nog een kamer kunt huren."
Volgens Van Opdorp kost het een paar centen,
maar het maakt Hoedekenskerke wel af.