Lieveling van vooral huisvrouwen
PZC
Millenniumwacht Tom Poes en de Grote Barribal
Sterke werkwoorden verdwijnen
varia
Kees Schilperoort deed altijd maar wat op de radio
taal van de eeuw
puzzel
GRATIS JURIDISCH ADVIES
Bel nu ANWB Rechtshulp
070-3147788 a
het weer
Zeeland: Grijs
3
recept
door Jan van Stipriaan Luïscius
De boertjes van Buuten. Het
Gulden Schot. Gait-Jan
Kruutmoes, Klaar is Kees, De
Stemband, Mik, Draaien Maar,
Raden Maar. Hele volksstam
men zitten jarenlang aan de ra
dio en televisie gekluisterd als
Kees Schilperoort via de ether
de huiskamers binnenkomt.
Schilperoort is zondag op 82-ja
rige leeftijd in Huizen na een
kort ziekbed overleden.
Kees Schilperoort is zo onge
veer de enige omroepman die
het lukt het ANP-Radionieuws
('Kees Schilperoort neemt van
avond afscheid van de radio') te
halen, als hij na meer dan vijftig
jaar het medium radio vaarwel
zegt. Dat gebeurt in de nacht
van 25 op 26 september verle
den jaar, Schilperoort presen
teert voor het laatst samen met
Erik de Zwart en Michael Pi-
larczyk voor Radio 538 De Piep-
show. Vele journalisten en ca
meraploegen zijn in de kleine,
rokerige studio getuige van het
laatste optreden als radiopre
sentator van Kees Schilperoort.
Schilperoorts radiocarrière be
gint, nadat hij alle omroepen
met zijn gedichten en verhalen
heeft bestookt, bij de VARA Die
hapt toe op 19 oktober 1946.
„Niks screentest, gewoon hup
de zender op. De moed zonk me
echt in de schoenen. Waar begin
ik aan?", vertelt hij dne jaar te
rug. Hij begint gierend van de
zenuwen. Zijn vader is het to
taal oneens met Kees. Schrijven
voor de radio, dat doe je niet.
„Journalisten zitten alleen
maar in de kroeg en gaan achter
de wijven aan", was zijn ge
dachte. Dat was nou precies
waarom ik dat vak in wilde.
Kees Schilperoort, die enkele
jaren economie studeerde maar
daarmee door de oorlog moest
ophouden, krijgt de smaak van
sketches presenteren en grap
pen en grollen maken te pakken
en stelt de leiding voor om ook in
het Veluws dialect te presente
ren (hij is geboren in Apeldoorn
op28november 1917). Datis het
begin van Gait-Jan Kruutmoes.
„Kruutmoes was een verschrik
kelijk Veluws gerecht dat alleen
in mei en j uni gegeten werd door
mensen die op het land werkten.
Gekookte karnemelk, gort, gro
te rozijnen, rookworst, kruut-
moeskruiden en daar ging dan
stroop over. Grrrrr."
Geloof
De Hilversummer Schilperoort
maakt enkele jaren later als
niet-katholiek de overstap naar
de KRO, en breekt dan landelijk
door. Zijn collega's jut hij graag
op: ..Jullie zijn aangenomen om
je geloof, ik om mijn kwalitei
ten." Liefst 26 jaar lang trekt hij
voor de KRO als Gait-Jan
Kruutmoes met de Bietenbrou
wers (later de Boertjes van
Buuten) voor de radio het land
door. Meer dan honderd tv-uit-
zendingen volgen. Boer Voort
huizen en Drika worden beken
de personages.
Ook maakt Schilperoort grote
furore met het radiospelletje
Raden Maar, waarin luisteraars
geld kunnen verdienen als ze
een raar geluid kunnen thuis
brengen. Bij veel bedrijven wor
den de werktijden aangepast,
zodat het personeel om één uur
kan luisteren. Op het hoogte
punt zitten drie miljoen luiste
raars tussen de middag voor de
radio en wordt Schilperoort de
lieveling van vooral huisvrou
wen. „Zij zijn de beste spelle
tjeskandidaten. Mannen willen
altijd leuker zijn dan ik en dat
kan met. Of ze waren stug of ze
hadden schunnige bakken
Radio
Raden Maar verdwijnt in 1976.
Vijf jaar later gaat Schilperoort
met pensioen. Eén jaar houdt hij
zich gedeisd en duikt dan op met
het Veronica-programma De
Stemband, dat hij tien jaarlang
maakt met Erik de Zwart. In
1992 neemt De Zwart de dan 74-
jarige mee naar de jongerenzen
der Radio 538.
Schilperoorts hart lag bij de ra
dio. „Radio is veel makkelijker.
Je hoeft alleen maar in dat ding
te praten. Bij televisie moet je
zus kijken en zo lopen. Niet
voorbij een gele krijtstreep lo
pen. Daar komt veel meer voor
bereiding bij kijken. Ik doe al
tijd maar wat op de radio. De
teksten komen vanzelf." GPD
door Lo van Priel
Vorige week kloeg iemand op
de radio. Nee, geen dialect
programma, maar het officiële
nieuws op de Vlaamse radio.
Lekker nostalgisch. In Multatu
li's Max Havelaar zegt
Droogstoppel: Toen onlangs op
de Prinsengracht mijn hoed te
water woei. Zijn assistent Frits
zegt: waaide. Waaien, waaide,
woei. Een echte Droogstoppel
houdt vast aan woei.
Wat is er met onze werkwoorden
aan de hand? In het Nederlands
hebben we sterke en zwakke
werkwoorden. Net als bij men
sen. Sterke maken een verleden
tijd met een andere klinker,
zwakke met -te of -de: maakte,
lachte, danste Die groep van
150 sterke zijn heel oud - zeker,
twee of drie millennia. Die
zwakke hebben we 'van onze
Germaanse voorouders. Zwak
is daarom normaal geworden.
We maken in de trein moeiteloos
een werkwoord: treinenmet de
verleden tijd treinde. We gaan
pen, loopte, zingen, zingde. Als
zijn ouders het niet verbeteren,
dan doet oma het wel.
Op inburgeringscursussen, Ne
derlands voor buitenlanders,
gaat het op dezelfde manier. Een
goede docent kan soms het lasti
ge systeem van die sterke werk
woorden uitleggen. Heeft die
internetten, ik heb geïntemet.
Alle nieuwe werkwoorden vol
gen dat patroon. Zwak is het
systeem van de toekomst.
Die sterke werkwoorden moet
een kind apart leren. Lastig en
daarom maakt het fouten: lo-
vreemdeling ook eens geluk.
Als hij overdag leert dat het vrij
en, vrijde, gevrijd is, hoort hij 's
avonds in een commercieel aan
gelengd buisprogramma: wan
neer hebt V gevreeënVoor het
eerst of voor het laatst, dat doet
door Lianne Sleutjes
en Hans van Soest
Veertig rijksambtenaren be
volken tijdens de millenni
umnacht het ministerie van
Binnenlandse Zaken van waar
uit zij de hulp bij mogelijke ca
lamiteiten coördineren. Het
gaat om ambtenaren van de be
langrijkste ministeries die de te
lefoons bemannen in het Natio
naal Coördinatiecentrum. Ze
stellen zo nodig noodscenario's
in werking.
Behalve de rijksambtenaren in
Den Haag zijn er m het land nog
honderden andere ambtenaren
in touw. Zo houdt Rijkswater
staat in alle regio's de bruggen
en sluizen in de gaten. Defensie
houdt elfduizend militairen
achter de hand. Op de ministe
ries van Verkeer en Waterstaat
en van Volksgezondheid be
mannen nóg tientallen mensen
de telefoon, voor 'het geval dat'.
Bij de rijksoverheid verwacht
niemand noemenswaardige
problemen. Alle publieke voor
zieningen zijn de afgelopen
maanden 'millenniumbesten
dig' gemaakt, dat wil zeggen dat
de computers de jaarwisseling
zonder problemen moeten kun
nen doorstaan.
Timmer
In totaal heeft het de rijksover
heid twee miljard gulden gekost
om de computersystemen door
te lichten. De aanpassingen van
de computersystemen in het be
drijfsleven en de verschillende
overheden hebben in totaal
twintig miljard gulden gekost.
Er is een afzonderlijk Millenni
um Platform opgericht onder
leiding van voormalig Philips-
topman Timmer dat de afgelo
pen j aren het bedri j f sleven heef t
voorgelicht over de mogelijke
gevaren.
Bij de overheid stond de opera
tie afgelopen anderhalf jaar on
der leiding van minister Van
Boxtel (Grote-Stedenbeleid en
Integratie). Alle vitale voorzie
ningen, zoals ziekenhuizen, wa
ter, elektriciteit en sociale dien
sten, zijn vorige maand door
Van Boxtel millenniumbesten
dig verklaard. Minister Jorrits-
ma van Economische Zaken
waarschuwde toen wel voor
mogelijke stroomstoringen. Dit
komt niet door computerstorin
gen, maar doordat veel bedrij
ven op 31 december uit voorzorg
de stekker eruit trekken. Hier
door kan te veel spanning op het
energienet ontstaan, wat tot
storingen kan leiden. .Jeder
jaar valt tijdens de oudejaars
nacht de stroom wel in een paar
woonwijken uit. maar mogelijk
gebeurt dat dit jaar meer", zei de
bewindsvrouw.
In Arnhem houden drie ambte
naren van Jorritsma's ministe
rie de centrale energievoorzie
ning in de gaten. „Energie kan
niet zoals gas worden opgesla
gen. Er moet evenveel worden
geproduceerd als afgenomen.
Vandaar dat dit altijd centraal
voor heel Nederland in de gaten
wordt gehouden. Wat dat be
treft is deze nacht dus niet an
ders dan andere", legt een voor
lichter uit.
Hoeveel ambtenaren er in totaal
moeten werken tijdens de
nacht, is onduidelijk. „Ik heb
wel eens een poging gedaan on
ze mensen te tellen, maar dat is
onbegonnen werk", aldus een
woordvoerder van Verkeer en
Waterstaat. „Bovendien staan
er ook nog eens honderden men
sen paraat voor het geval dat het
verkeerd zou gaan."
Verkeer en Waterstaat houdt de
bruggen en sluizen dicht in de
oudejaarsnacht van 22.00 uur
tot 02.00 uur. „Als er een ambu
lance moet rijden, kan die dus
gewoon over de brug heen." Na
02.00 uur mogen de bruggen
waar nodig weer omhoog. „Veel
kan in geval van nood ook met
de hand worden bediend." GPD
De reusachtige schaduw op de rotswand kwam schommelend nader
en voetstappen knarsten op de kalkbodem. Het is dan ook geen
wonder, dat het heer Bommel te veel werd. Hij stiet een piepende
kreet uit, die duizendvoudig in de spelonk weerkaatst werd en snel
de naar de uitgang. Tom Poes aarzelde niet lang. Hij begreep, dat
een list hier niet zou baten en daarom zette ook hij het op een lopen.
Achter hen klonken dreunende geluiden en flitsten lichtschijnsels
over de stalagmieten, doch de beide bezoekers schonken er geen
aandacht aan. Ze renden voort totdat ze het daglicht weer bereikt
(Advertentie)
Problemen gehad tijdens uw vakantie? De ANWB helpt
zijn leden met gratis juridisch advies.
1
P
S
L
T
A
I
D
E
2
S
C
E
H
O
D
O
L
3
S
P
I
W
P
E
A
T
4
B
L
A
O
E
R
D
T
5
S
D
T
E
O
A
O
F
6
R
Z
A
G
D
E
W
L
7
P
A
O
N
A
T
O
N
8
T
A
N
B
E
R
O
L
9
S
N
P
D
E
I
E
R
10
N
M
A
G
T
E
R
S
11
T
C
R
H
A
A
U
G
12
S
P
L
IJ
K
D
E
R
13
I
T
O
G
T
E
H
M
14
K
L
A
E
R
E
T
D
Citaat
Streep op elke regel de let
ters weg, die samen het
woord vormen dat over
eenkomt met de omschrij
ving. De resterende letters
vormen van boven naar
beneden en van links naar
rechts een citaat.
1Reisdeken; 2. onderwijs
instelling; 3. zuigbuisje; 4.
rood levensvocht; 5. voet
warmer; 6. deel v.e. fiets; 7.
brugschuit; 8. lijst; 9. wa
pen; 10. dun; 11. langzaam;
12. nagel; 13. stamsym-
bool; 14. vloerbedekking.
Oplossing
woensdag
-p-b
naderbij
z--c-u-1-
aastor-e-
k-t--snit
graat-a-'ij
e-1-waard
1-e-e-m-
donder
donderdag 30 december 1999
Door: Martijn van derP
De Boertjes van Buuten: links staand Kees Schilperoort als Gait-Jan Kruutmoes en in de kruiwagen Henk Jansen van Galen als Lubbert
van Gortel. Verder van links van rechts: André Carell, Pierre van Ostade en Piet Ekel. foto GPD
er nu niet toe. Wat moet die bui
tenlander nu zeggen? Misschien
denkt hij dat we er hier met op
zet een zootje van maken.
In de loop van de eeuw zijn we
een stel sterke werkwoorden
kwijtgeraakt. Bevelen had be
val, maar je hoort bevool.
Stoten kreeg stootte voor stiet.
Wassen verloor ivies, zoals la
chen al eerder loeg. Melken
krijgt ook in kranten melkte. De
NRC schreef al in 1976 splijtte
en samengezweerd in plaats van
spleet en samengezworen. Wat
horen we nog meer: schepte
(voor schiep), vlechtte, wijkte
uit, mijdde, aanpnjsden.
Dialectsprekers hebben het
maar gemakkelijk Die zeggen
nog eeuwen: bakken, biek.
Toonder Studio's
De komende dagen blijft er veel
bewolking zodat de zon er maar wei
nig aan te pas komt. Vanochtend zijn er nog enkele opklaringen
en de temperatuur ligt net boven het vriespunt. Vanmiddag be
reikt de temperatuur ongeveer 5 graden bij een matige zuid
westelijke wind. In de loop van de middag neemt de bewolking
toe en aan het einde van de middag begint het aan zee al te
regenen. Tegelijkertijd neemt de wind geleidelijk toe en deze
wordt vrij krachtig, windkracht 5. Een groot deel van de avond
en nacht blijft het regenen. Aan het einde van de nacht ligt de
temperatuur rond 4 graden. Vrijdagochtend is de regen al uit
Zeeland vertrokken en misschien dat de zon zich tussen de
wolkenvelden door kan laten zien, maar veel zal dit niet
voorstellen. Het blijft ook 's middags droog en de temperatuur
bereikt ongeveer 6 graden. Tijdens de jaarwisseling is het
overwegend bewolkt, maar het lijkt erop dat het droog blijft.
2000 begint waarschijnlijk
zonder enige zonneschijn
want op nieuwjaarsdag ligt
een dik pakket bewolking
over Nederland. In onze
regio valt daaruit overdag
wat lichte regen, maar in de
avond wordt de regen op
nadering van een front
intensiever. De temperatuur
bereikt ongeveer 6 graden.
Een hogedrukgebied breidt
zich geleidelijk uit naar het
noorden van Frankrijk waar
door het zondag en maandag
droger is met af en toe een
beetje zon. De temperatuur
verandert nauwelijks. De wis
selvalligheid keert na
maandag alweerterug en de
winter lijkt nog ver weg.
Vanavond regen
Vooruitzichten
weer
max.
min.
wind
7°
5°
NW 3
7°
4°
ZW 4
6°
2°
W 4
6°
3°
ZW 4
Zon
O
Maan
donderdaj
onder 16.
vrijdag
op 8.50
donderde
onder 13.
vrijdag
op 2.12
Nautisch bericht
Er waait een matige zuidwestenwind. Vanavond neemt de wind
tot windkracht 5. Het zicht is goed, aan het einde van de dag een
matig. De temperatuur van het kustwater schommelt rond 7 gra
den.
Waterstanden
hadden en eerst toen keken ze om zich heen. Zodoende werden ze
een stemmige gedaante gewaar, die hen in de kille buitenlucht op
wachtte. „Ei, ei, wat een haast", sprak deze. „Er moet in deze grot
iets zijn, wat uw verontrusting heeft opgewekt." „Pro-professor
S-Sickbock!" hijgde heer Bommel. „Lopen! Er komt een reus ach
ter ons aan!" „Niet meer", zei Tom Poes, de pas inhoudend. „Hij
volgt ons niet." „Juist", prevelde de geleerde. „Een achtervolgende
reus, die niet volgt; ik moet dat onderzoeken." Zo sprekende daalde
hij kalm van de rotspartij af om zich bij de vluchtelingen te voegen.
DONDERDAG
Hoog
water
Laag water
30 DECEMBER
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
Vlissingen
07.51
178
20.26
179
01.26
143
14.10
Terneuzen
08.10
202
20.46
202
01.49
153
14.35
Bath
09.02
242
21.35
242
02.51
184
15.30
Roompot Buiten
08.00
128
20.35
136
01.45
105
14.15
Z'zee/Colijnsplaat
09.05
134
21.50
142
02.50
110
15.25
Stellendam Buiten
07.55
118
20.35
133
01.45
057
14.05
Wemeldinge
09.15
152
21.55
159
02.55
124
15.25
Krammersl. West
09.20
144
22.00
153
02.50
119
15.20
VRIJDAG
Hooc
water
Laag
water
31 DECEMBER
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
Vlissingen
08.55
162
21.34
166
02.24
131
15.15
Terneuzen
09.19
185
21.56
188
02.51
141
15.35
Bath
10.06
221
22.46
223
03.48
171
16.25
Roompot Buiten
09.10
119
21.50
129
02.40
100
15.15
Z'zee/Colijnsplaat
10.10
127
22.55
134
03.50
107
16.30
Stellendam Buiten
09.11
108
21.57
124
02.50
056
15.26
Wemeldinge
10.15
142
23.00
151
03.55
119
16.30
Krammersl. West
10.20
136
23.05
146
03.45
115
16.20
Hans Belterman
Koude zalm
in 't groen
Opnieuw een smakelijk gerechtje dat er zich goed
voor leent om onmiddellijk na de wisseling van
de eeuw op te dienen. Schenk er een glas champag
ne bij of een andere feestelijke belletjeswijn, zoals
deGpaanse Cava.
Voor 8 gerechten:
ca. 750 gram gefileerde verse zalm, in 8 gelijke stuk
ken of 8 zalmsteaks, elk ca. 90 gram; 1 liter visbouil
lon, eventueel van tabletten; 12 peterseliestelen,
grof gesneden; 1 dl mayonaise; 1 dl crème fraiche; 1
- 2 augurken, zoetzuur, ragfijn gesnipperd, ca. 1,5
eetlepel; 1,5 eetl. kleine kappertjes, uit potje, uitge
lekt; 2 eetl. ragfijn gehakte (platte) peterselie; 2 eetl.
fijngesneden bieslook; zout; witte peper uit de mo
len; 8 dunne schijfjes schoongeboende limoen of
kleine citroen; 8 kleine takjes (krul)peterselie.
Spoel de zalm onder stromend koud water.
Breng de bouillon aan de kook en laat de petèrselie-
stelen er 5 - 8 minuten in trekken. Leg de zalm in het
vocht en houd alles 6 minuten tegen de kook aan.
Neem daarna de pan van de warmtebron en laat al
les koud worden.
Maak de saus door eerst de mayonaise te vermen
gen met augurken, kappertjes, peterselie en bies
look. Klop in een kom de crème fraiche net niet hele
maal stijf op. Spatel de crème fraiche vlak voor het
gebruik door het mayonaisemengsel. Voeg naar
smaak wat zout en peper toe.
Presentatie: neem de zalmsteaks uit de koude bouil
lon. Maak ze droog met keukenpapier. Schep in het
midden van elk bordje een deel van de saus. Leg de
zalmsteaks er in het midden in en schik er limoen- of
citroenschijfjes op en steek de takjes peterselie er
tussen.
Tip: geef er sneetjes licht geroosterd witbrood bij.
Zeef de bouillon en bewaar het in de koelkast tot
nieuwjaarsdag. Breng de bouillon met een scheutje
droge sherry (fino) aan de kook. Roer er vlak voor het
opdienen het in blokjes gesneden vruchtvlees van
enkele tomaten en een, eveneens ontvelde, rode pa
prika door. Strooi er eventueel wat fijngesneden dil
le over.)
fctoe sneeuw
-s
matige sneeuw
zware sneeuw
lichte regen
matige regen
zware regen
Isobaar
Europa: Rust terug
O O
VERWACHTING VOOR DONDERDAGMIDDAG 30 DECEMBSj
Na de verwoestende stormen is de rust aan het eind van dezeeeuf
toch weer aardig teruggekeerd in Europa. De grote depressies zip
verdwenen en daarvoor in de plaats zien we een hogedrukgebied
Frankrijk binnentrekt. Daardoor kan de enorme ravage en de sms
olie langs de Franse kust misschien wat effectiever worden aan^
pakt. In Zuid-Europa is het overigens beslist nog niet overal prad"
weer. Een vrij actief regengebied trekt langs de Afrikaanse noord*
naar het oosten. Vooral voor Sicilië en Griekenland kan dat de
komende dagen nog aardig wat regen opleveren. Voor standvast'
winterweer kunnen we dit jaar nog terecht in Oost-Europa. Daar*
op veel plaatsen sneeuw en blijft het ook overdag vaak net een
graadje vriezen. Nog kouder is het in de noord-europese landen.'
de binnenland van Zweden, Noorwegen en Finland vriest het's
nachts vaak meer dan 10 graden. Uiteraard blijft het kwik daar ovd
dag ruim onder nul. In de wintersportcentra ligt in het algemeen
ruim voldoende sneeuw en van dooi is daar de komende dagend
sprake. In onze omgeving blijft het tamelijk wisselvallig. Vannacht
vallen er nog een paar winterse buien, morgen is het droog, maa'
oudejaarsdag valt er af en toe weer wat regen. Overdag wordt hel
gemiddeld 5 graden.
