Historicus beste Hulst-promotor
Impressies van haven en kolenmijn
één dag te zien in Grote Kerk Veere
Rode jas bepaalde
levensloop van
Irène Doornbos
Von Brucken Fock
betoont zich een
uitstekend vakman
T weede-Kamerleden
uit Zeeland zien niets
in districtenstelsel
'Pzc
1900-2000
zeeland woensdag 29 december 1999 18
in detail
Ondernemers belonen Paul Stockman met groene trui
Van de Voorde neemt
Renaultgarage over
ondernemend zeeland
kunst cultuur
29 DECEMBER 1943
door Jean-Lou de Gucht
HULST - Historicus Paul
Stockman heeft dinsdagavond
de groene trui met bijbehoren
de oorkonde van de onderne
mersvereniging in Hulst ont
vangen.
Deze trui wordt ieder jaar uit
gereikt aan een persoon of ver
eniging die zich belangeloos
inzet voor de promotie van 'de
meest Vlaamse stad van Neder
land'.
Het hoofdbestuur van vereni
ging Hulst Reynaertstad was
unaniem tot het oordeel geko
men dat Stockman de groene
trui dubbel en dwars verdiend
heeft. Hij zet zich volgens de
ondernemers al jaren met nim
mer aflatend enthousiasme in
voor de historie van Hulst en de
promotie van het cultuur-his
torisch erfgoed. Op geheel ei
gen wijze heeft Stockman in
houd gegeven aan de promotie
van de Reynaertstad en de
Dankzij grootscheepse sane-
rings- en verbouwingswerk
zaamheden voldoet de AVLA-
benzinepomp aan de Paarden-
vest in Sas van Gent weer aan
de nieuwste milieu-eisen.
Naast nieuwe opslagtanks en
een olieafscheidingsinstallatie
zijn nieuwe elektronische
pompen met een dampretour-
systeem geplaatst en is een
vloeistofdichte bestrating aan
gelegd.
Delta College Training en
Consult in Middelburg
verzorgt voor Werkplaatsen
Walcheren een informatica-
De rubriek Onderne
mend Zeeland staat on
der redactie van Claudia
Sondervan. Vragen, tips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
overlevering van haar geschie
denis. vinden de ondernemers.
Door zijn vele boeken, verha
len en rondleidingen heeft hij
talloze mensen laten genieten
van de historie van Hulst en be
langstelling weten te wekken
voor mooie en unieke wetens
waardigheden en beziens
waardigheden.
„Wat is een stad als men haar
verleden niet kent", zei onder
nemersvoorzitter Roy Bosch.
„Door jouw publicaties is er
aan de promotie van Hulst een
extra dimensie toegevoegd. Je
hebt de geschiedenis van Hulst
voor eenieder toegankelijk ge
maakt. We hopen dan ook dat
we nog veel van je zullen horen,
zodat we kennis kunnen blij
ven nemen van het verleden en
heden van onze stad. Jouw
Hulst, ons Hulst."
In het verleden ging de groene
trui onder andere naar Piet
'Basiliek' Hamelinck en musi-
calgroep Musical Exchange.
training voor honderd mede
werkers. Met vakgerichte in-
formatieca-cursussen wil
Werkplaatsen Walcheren de
kwaliteit van de medewerkers
verhogen. De sociale werk
plaats wil het computernet
werk moderniseren en over
stappen op MS-office. in het
kader van ISO 9002-certifiee-
ring.
De eerste groepen zijn begon
nen aan de basiscursus
Windows 95, januari volgen
cursussen voor gevorderden,
Word en Excel.
Cateringbedrijf Los Dulce in
Wilhelminadorp bereidt en le
vert aan huis diverse varianten
van het Spaanse rijstgerecht
paella. Het eenpansgerecht
voor minimaal twee en maxi
maal vijftig personen, vegeta
risch of met vlees en vis, wordt
aan huis bezorgd in de omge
ving van Goes, desgewenst in
een met statiegeld belaste pael-
lapan. Het bedrijf heeft een site
op Internet: www.los-dulce-
.myweb.nl
door Jacques Cats
Op de Noorderbegraafplaats
in Vlissingen herinnert een
kleine steen aan een moedige
vrouw. Irène Doornbos. Vanaf
het begin van de Tweede We
reldoorlog was zij betrokken bij
het verzetswerk. De vrouw
speelde ook een rol bij de over
val op het distributiekantoor in
Sint Laurens, op de avond van
29 december 1943. Haar rode jas
zou haar leven bepalen.
Irène bracht het al op jeugdige
leeftijd tot gemeentearchivaris.
Deze functie kwam haar goed
van pas bij het verspreiden van
illegale lectuur die hoofdzake
lijk werd gedrukt bij Jacques de
Smit in Oost-Souburg. Wanneer
ze bij een controle haar koffers
moest openen zei ze dat ze ar
chiefstukken vervoerde.
Omdat veel jongens, die niet
voor de Arbeitseinsatz naar
Duitsland wilden, waren onder
gedoken was er een tekort aan
bonkaarten en rantsoenbonnen
ontstaan. Dat bracht de verzets
groep in Vlissingen tot het plan
een overval te plegen op het dis
tributiekantoor aan de Noord-
weg in Sint Laurens. Dit centra
le punt beschikte over de
grootste voorraad.
Irène verzamelde in de voorbe
reidende fase informatie over de
gang van zaken bij het kantoor.
Ze deed ook mee aan de succes
vol verlopen overval. Kassier J.
Cornelisse, die in het complot
zat, werd in het kolenhok opge
sloten, de aanwezige werkster
vastgebonden op een stoel. De
buit bestond uit bijna 200.000
bonkaarten en rantsoenbonnen.
Met een van de plaatselijke ko
lenboer geleende transportfiets
werden ze afgevoerd. Nog die
zelfde nacht kwamen de gesto
len bonnen in de Sint Jacobs-
kerk in Vlissingen terecht.
Vandaaruit vonden ze hun weg
door het hele land.
Tijdens de latere verhoren werd
duidelijk dat een meisje met een
brilletje tot de overvallers be
hoorde. Een opvallender ken
merk had te maken met haar
kleding. Ze droeg een rode leren
jas. Omdat niemand op Walche
ren zo gekleed ging, leidde het
spoor snel naar Irène. Doornbos
kon na een tip van gevangenis
dominee Voorst Vader dat de
Duitsers haar zochten, tijdig
uitwijken naar een onderduik
adres in Eindhoven. Daar wer
den de illegale activiteiten
voortgezet. Toen Irène difterie
kreeg, bleek een goede verzor
ging niet mogelijk op het onder
duikadres. Ze overleed op 5
april 1944 op 28-jarige leeftijd
Verzetsvrouw Irène Doornbos.
door René Hoonhorst
HULST - Autobedrijf Cappen-
dijk in Hulst gaat per 1 januari
over in handen van Autobedrijf
Van de Voorde in Hulst.
Auto Van de Voorde-Renault
wordt een aparte zaak naast de
Peugeot-zaak die het echtpaar
Den Doelder-Van de Voorde
drijft.
Auto Van de Voorde-Renault
zal worden geleid door zoon
Yves den Doelder.
De vier personeelsleden van
Autobedrijf Cappendijk wor
den door Van de Voorde overge
nomen. P. Cappendijk staat
Den Doelder nog enige tijd met
raad en daad ter zijde. De Re-
naultzaak blijft voorlopig ge
vestigd op het huidige adres
aan de Absdaalseweg. Op ter
mijn moeten het Renault- en
het Peugeot bedrijf worden sa
mengebracht op de locatie
Steensedijk-Beneluxweg. In
eerste instantie zullen daar in
één gebouw twee aparte be
drijven worden gevestigd,
maar eigenaar Ab den Doelder
sluit niet uit dat op de lange
termijn de twee merken door
elkaar in één bedrijf staan ten
toongesteld.
„Ik ben ervan overtuigd dat je
in de toekomst een autozaak
binnenstapt waar verschillen
de merken onder één dak zijn
samengebracht, zoals je nu bij
voorbeeld een winkel met ste-
reo-apparatuur en wasmachi
nes binnenstapt", zegt Den
Doelder.
„Ik hoop dat we in 2001 kunnen
gaan bouwen aan een groot
pand hier op de hoek Steense-
dijk/Beneluxweg. Met twee
afgescheiden garages en show
rooms en afzonderlijke ingan
gen aan de Beneluxweg. We
hebben ook nog een stuk grond
aan de overkant van de Steen-
sedijk tot onze beschikking,
zodat er ruimte genoeg is voor
het neerzetten van occassions."
Autobedrijf Van de Voorde
heeft bewust voor overname
van een Renaultbedrijf geko
zen. Den Doelder: „We hebben
goede ervaringen met Peugeot
en willen graag met Franse au
to's blijven werken. Met model
len als Megane Scénic, Twingo
en Kangoo biedt Renault ook
een mooie aanvulling op het
Peugeot-scala."
Paul Stockman wordt in de groene trui geholpen door voorzitter Roy Bosch en secretaresse Monique de Bruyne van ondernemersver
eniging Hulst Reynaertstadfoto Peter Nicolai
MIDDELBURG,
Slot Ter Hooge
Rien Balkenende, piano en Anne-
geer Stumphius, sopraan. Werken
van Gerard von Brucken Fock en
verwante componisten
door Jos Verpoorten
Het zal niet vaak voorkomen,
dat men een recital ter her
denking van een toondichter in
zijn geboortehuis, en nog wel op
zijn jaardag, kan bijwonen.
Dinsdag werd door de Werk
groep Muziek van het Zeeuwsch
Genootschap op Slot Ter Hooge
te Middelburg die mogelijkheid
gecreëerd met een concert,
waarin werken van Gerard von
Brucken Fock de rode draad
vormden.
Zo te horen was Von Brucken
Fock niet alleen een veelzijdig
kunstenaar (zo was hij naast
componist ook schilder en dich
ter) maar was hij ook wat betreft
de stijl waarin hij zijn composi
ties schreef niet eenkennig. Hij
liet zich door vele voorgangers
en tijdgenoten inspireren.
Ter illustratie hiervan hadden
pianist Rien Balkenende en so
praan Annegeer Stumphius een
programma samengesteld,
waarin die verwantschap van
zijn werken met die van een
aantal muzikale zwaargewich
ten duidelijk werd gedemon
streerd.
Het bovenstaande doet vermoe
den, dat er met Von Brucken
Fock sprake is van een toon
dichter zonder eigen stijl en ge-
2000 CONCERT
ZATERDAG 8 JANUARI
zicht. Dat is misschien ook wel
een beetje zo. Toch kan men dit
gegeven positief benaderen; de
componist komt naar voren als
een uitstekend vakman, die
blijk geeft zijn grote voorbeel
den, van Bach tot Wagner, gron
dig te hebben bestudeerd en dan
ook geen moeite heeft in de huid
van deze uiteenlopende vak
broeders te kruipen.
De manier waarop hij. althans
in de dinsdag gespeelde piano-
werken, heeft getracht deze
toch iets eigens mee te geven,
komt enigszins gekunsteld over.
Enige van de meest in het oog
springende kenmerken van deze
muziek zijn een bij herhaling
abrupt onderbreken van een
vloeiende beweging en een gro
tere belangstelling voor het
harmonische dan voor het melo
dische aspëct van een composi
tie.
Techniek
Pianist Balkenende had geen
gemakkelijke taak. Een aantal
werken, waaronder een enkele
liedbegeleiding, stellen hoge
technische eisen, waarvoor hij
echter zijn hand niet omdraai
de.
Het is verheugend te constate
ren, dat zijn spel zich de laatste
jaren heeft verdiept, waardoor
hij in staat was de poëtische mo
menten volledig recht te doen.
Een iets zorgvuldiger pedaalge-
bruik en meer raffinement, juist
in de wat meer robuuste en hu
moristische gedeelten zou een
en ander nog ten goede komen.
Hoewel Annegeer Stumphius te
kampen had met een verkoud
heid, wist zij de schade vakkun
dig tot een minimum te beper
ken.
Toch klonk haar stem enigszins
hees en was haar hoogte niet zo
vrij als wij van haar gewend
zijn. Nochtans toonde zij zich
een excellente liedzangeres, die
de intenties van ieder lied op in
drukwekkende wijze over
bracht.
Hoogtepunten
Eén van de hoogtepunten van
het recital was het lied Stil zijn
van de herdachte componist.
Hier vormen zangpartij en be
geleiding de perfecte eenheid,
waarvan niet in al zijn liederen
sprake is.
Het was dan ook een gelegen
heid voor pianist en zangeres
zich van hun beste kant te laten
horen.
Tijdens de expositie werken de kunstenaars verder aan hun doeken waarop ze de Grote Kerk verbeelden. foto Ruben Oreel
door Ernst Jan Rozendaal
VEERE - In de Grote Kerk van
Veere is vandaag, woensdag, een
in meerdere opzichten bijzon
dere kunstmanifestatie te aan
schouwen. Bezoekers kunnen er
29 Belgische en Nederlandse
schilders aan het werk zien. Ze
kunnen er tevens de schilderijen
van bijzondere locaties zien die
deze kunstenaars de afgelopen
maanden hebben gemaakt. Bij
zonder is ook dat dit alles alleen
vandaag kan worden bezich
tigd.
Het is de afsluiting van een pro
ject dat de titel Over de grens
heeft meegekregen. Daarmee
wordt verwezen naar de woon
plaatsen van de deelnemende
kunstenaars en de locaties waar
gewerkt is. Die liggen aan beide
zijden van de Belgisch-Neder
landse grens. De titel verwijst
ook naar een inhoudelijk aspect
van het schilderen: met hun
kunst proberen de deelnemers
grenzen te verleggen. Zijn het
niet die van de schilderkunst,
dan toch zeker de grenzen in
henzelf.
De 29 kunstenaars vormen geen
groep. De meesten kennen el
kaar van de kunstacademie in
Arendonk. Twee docenten van
die academie, Ria van Landeg-
hem en Stefan Annerel, maken
twee keer per jaar een uitstapje
met een groep schilders. Soms
schilderen ze in een grot, dan
weer op een varende boot. Voor
het eerst is nu een groter project
bedachtmet de grens als thema.
In België en Nederland is ge
zocht naar grote en ruimtelijk
gezien speciale locaties waar de
groep steeds enkele dagen naar
toe is geweest. Overdag werd
gewerkt, 's avonds werd over de
schilderkunst gesproken. Zo is
geschilderd, gefotografeerd en
geschetst in een verlaten kolen
mijn in Beringen, in het DAF
Museum en het PSV Stadion in
Eindhoven, bij een container-
terminal en de Schelde radarke
ten in de Antwerpse haven en
ten slotte, in de Grote Kerk van
Veere. Alleen op deze laatste lo
catie is ter afsluiting een exposi
tie georganiseerd.
Locatie
De tentoonstelling is dinsdag
ingericht. Tegelijkertijdhebben
de kunstenaars in het midden
van de kerk hun ezels opgezet,
hun verfdozen opengeslagen en
zijn ze gaan schilderen. Ook hier
is het de locatie die hen inspi
reert, soms tot getrouwe na
bootsing, vaak tot snelle im
pressies, en een enkele keer tot
een vrijwel abstract schilderij.
De kunstenaars zijn gehuld in
dikke truien en jassen. Een en
keling draagt handschoenen.
Drie grote straalkachels probe
ren de temperatuur in de grote
kille kerk nog tot een draaglijke
hoogte te stuwen. Ook vandaag,
als de expositie is opengesteld
voor publiek, zal een aantal
kunstenaars de kwast ter hand
nemenVoor de gasten staat bis
schopswijn klaar.
„We hebben bewust naar boei
ende locaties gezocht om te
schilderen", vertelt Annerel.
„Het gaat ons daarbij niet om
een idyllische uitbeelding, maar
naar een aanleiding om te expe
rimenteren. Een kolenmijn ver
tegenwoordigt een stukje Belgi
sche geschiedenis. Wat kun je
daarmee op het doek? In de ha
ven van Antwerpen hebben we
een heel bedrijvig stuk van de
containerhaven opgezocht. Het
stadion van PSV bezochten we
een dag na een grote voetbal
match. Dan kun je zien hoe zo'n
bedrijf in elkaar steekt."
Niet alleen zijn de kunstenaars
door de verschillende locaties
geïnspireerd, vertelt Boukje van
Dam uit Domburg, een van de
deelnemende schilders. Af en
toe werd er materiaal gevonden
dat op de doeken is gebruikt, zo
als admmistratieformulieren
waar overheen is geschilderd.
„Wat mij aan een aantal gebou
wen fascineerde, was dat ze er
vervallen uitzagen, maar zo
clean waren van architectuur",
licht schilderes Franscine Eeck-
man toe. „Daar kan een schilder
iets mee." Het meeste werk is
overigens niet ter plekke ver
vaardigd. Aan de hand van
schetsen zijn kunstenaars in
hun atelier aan het werk ge
gaan. „Door de sfeer van die lo
caties waren de meesten zo
overdonderd", zegt Eeckman.
Als je dan meteen gaat schilde
ren breng je er niets van terecht.
De ideeën daarover vormen zich
pas later."
Kou
Op de Grote Kerk na leende
geen van de locaties zich voor
een expositie. Vandaar dat de
afsluiting in Veere plaatsvindt.
Het inrichten van de expositie is
onderdeel van het kunstproject.
Dat de tentoonstelling maar één
dag duurt, heeft praktische oor
zaken. Annerel: „Nu zijn alle
kunstenaars aanwezig. Dat was
veertien dagen achter elkaar
niet gebeurd." En Van Landeg-
hem: „Wat dacht je van twee we
ken in deze kou? Dat is niet uit te
houden."
De expositie is van 11 tot 16 uur ge
opend.
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - Natuurlijk moet
de herkenbaarheid van lande
lijke politici verbeteren. Zij zit
ten er tenslotte voor de kiezers,
maar of dat te bereiken is met
een regionaal districtenstelsel?
PvdA-minister A Peper van
Binnenlandse Zaken stuurde
daarvoor onlangs voorstellen
naar de Tweede Kamer. Zeeuw
se Kamerleden zien er weinig in.
Zij voelen zich al sterk verbon
den met de regio, zonder de bal
last van puur Zeeuwse belan
genbehartiging.
Zeeland is goed vertegenwoor
digd in Den Haag met vijf Ka
merleden; twee van WD-huize,
één PvdA'er, een christen-demo
craat en RPF-fractievoorzitter
L. C. van Dijke. Alleen op basis
van het inwonertal zou Zeeland
veel slechter uit de bus komen.
De Tweede Kamer zou dan
hooguit twee of drie Zeeuwen
tellen.
Een klassiek districtenstelsel,
waarbij de kiezers één kandi
daat mogen afvaardigen per
district, zou voor Zeeland dus
nadelig uitpakken. Maar dat is
voor WD'er A J. te Veldhuis
niet de reden om tegen een dis
trictenstelsel te zijn. Hij ziet er
het nut niet van in. En de nade
len zijn volgens hem beduidend
groter dan de eventuele voorde
len.
„Wat is het probleem?", vraagt
Te Veldhuis. „Dat is de herken
baarheid van politici. En wie
vraagt er om een ander kiesstel
sel? D66 en PvdA twee typische
Randstad-partijen. Zij willen
een sterkere regionale binding.
Laten ze eerst zelf orde op zaken
stellen.
WD en CDA zorgen op de eigen
lijsten voor een goede regionale
spreiding van kandidaten. Dat
kunnen D66 en PvdA toch ook
doen."
Geloofwaardigheid
Een districtenstelsel is in zijn
ogen niet nodig en het heeft po
litiek gevaarlijke kanten. „Je
krijgt een verkeerde vermen
ging van belangen. Een Kamer
lid dat in een district wordt
verkozen, zal zich meer willen
manifesteren. Hij gaat regiona
le belangen behartigen, die ei
genlijk bij gemeenten of de pro
vincie thuishoren. Terwijl hij in
het parlement zit voor het natio
nale belang."
De ervaring heeft Te Veldhuis
bovendien geleerd dat een lan
delijk opererende politicus zich
heel goed om regionale zaken
kan bekommeren. „Ik heb mij
jarenlang bewust met visserij en
waterstaatszaken beziggehou-
den, vanwege mijn binding met
Zeeland. Zo heb ik nog met
CDA'er H. Eversdijk een motie
ingediend om een weg over de
stormvloedkering te krijgen."
Inmiddels heeft het tweede libe
rale Kamerlid uit Zeeland, J. M.
Geluk, het 'Zeeuwse' takenpak
ket van Te Veldhuis overgeno
men. Te Veldhuis doet Schiphol
en bestuurszaken zoals het dis
trictenstelsel.
Opdracht
S. Buijs, Kamerlid voor het
CDA uit Goes, heeft ook zo'n
landelijk takenpakket: volksge
zondheid. Maar hij kent zijn
wortels. De toekomst van het
ziekenhuis in Zierikzee, de pro
blemen bij Stichting Arduin, de
ambulancezorg in Zeeland. Hij
kaart Zeeuwse onderwerpen
aan, als er landelijk iets mee te -
doen valt. Hij ziet dat als zijn
opdracht.
Een districtenstelsel heeft Buijs
daar niet voor nodig. Hij ziet er
dan ook weinig in. „Het CDA
legt het accent op een sterke re
gionale vertegenwoordiging.
Dat hoef je toch niet van boven
af op te leggen."
Stem
Het huidige kiessysteem van
evenredige vertegenwoordi
ging, waarbij elke stem even
zwaar telt, is de levensader van
de kleinere politieke groeperin-
gen. In Engeland, waar een dis
trictenstelsel bestaat, komen
die niet aan de bak. Een partij
als de RPF zou er voor spek en
bonen aan verkiezingen mee
doen.
„Directer dan nu kan het niet",
oordeelt RPF-voorman L. C.
van Dijke uit Middelburg over
de voorstellen van minister Pe
per.
„Met een districtenstelsel krijg
je van die rare verhoudingen.
Kijk naar Engeland. Alle stem
men op een kandidaat die niet
wordt gekozen, gaan verloren.
Ik betwijfel of dat kiezers zo zal
aanspreken. Partijen als de RPF
zouden de dupe worden, partij
en die juist een sterke kiezers
band hebben."
Van Dijke vreest met Te Veld
huis dat bij een districtenstelsel
de regionale belangen zwaarder
gaan wegen dan de nationale j
belangen.