Dorpsfilm roept nostalgie op
PZC
Boek geeft historisch overzicht
geestelijke gezondheidszorg
Middelburgers zijn
overlast culturele
verenigingen beu
Cursus voor ouderen
moet onbegrip over
allochtoon wegnemen
Vlissingse wijk twist
over skate-locatie
Z-Vlaanderen kan
regenwater uit
België niet spuien
zeeland
Scherpenisse bekijkt verleden op video
ANBO toast
op nieuwjaar
in De Schutse
dinsdag 28 december 1999
b16
door Esme Soesman
SCHERPENISSE - Koeien gingen,
evenals winkels en mensen. Wat terug
kwam waren onder meer bloemenvel
den en in het geval van het dorp Scher
penisse: vele uurtjes film. Maandag
vonden de eerste twee vertoningen
plaats van de gedigitaliseerde - en inge
korte - versie van de video die tussen 1
januari 1994 en 5 mei 1995 gemaakt is
over Scherpenisse en zijn inwoners.
Het is de nostalgie die het echtpaar
Dume, beiden 'rasechten', naar het
Holland Huis toe drijft. „En ik ben voor
deze film geïnterviewd, dan ben je dat
ook wel een beetje verplicht", zegt
A Duine (75). Scherpenisse is zijn dorp
en het dorp is voor een gedeelte ook
Duine. Als voormalig smid, geboren en
getogen in Scherpenisse, weet hij er het
een en ander van. Samen met zijn echt
genote A Duine-Geuze (70) wij st hijna
afloop van de vertoning, moeiteloos de
weg in het dorpsverleden. „Dat is de
oude schaapsherder, de heer Poot. Hij
zit nu in De Schutse. En hij daar, dat is
Gommert. Die kan heel leuk vertellen
over de vroegere tijd.
Het reilen en zeilen van het dorp is vast
gelegd in twee audiovisuele monumen
ten. In 1952 werd eerder een film over
het dorp gemaakt, die later ook op vi
deo is uitgebracht. Tussen 1 januari
1994 en 5 mei 1995 maakte Jos Claer-
houdt uit Etten-Leur opnieuw opna
men van het dorp en haar inwoners.
Honderd uur aan film werd omgezet in
een drie uur durend product.
Van die laatste film is nu een ingekorte
versie gemaakt. „Inmiddels zijn er al
weer drie winkels op het dorp weg",
blikt mevrouw Dume op de tussenlig
gende paar jaren terug. Dat is mis
schien ook juist wat de filmopnamen zo
bijzonder maakt. Ze laten na verloop
van tijd zien wat er veelal niet meer is.
„Vroeger had je veel koeien, maar die
zijn weg. Dat vind ik toch een verar
ming van de streek", zegt mevrouw
Duine. Haar echtgenoot: „Maar nu heb
je van die mooie bloemenvelden. Al die
aardappels vroeger, daar zat geen
blommetje aan."
Duine
Inde film uit 1952 kwam Duine wel drie
keer voor; als smid, biljarter en als
brandweerman. In het laatstgemaakte
exemplaar demonstreert hij zijn oude
ambacht, hoewel de smederij uiteraard
tot het verleden behoort. Zijn zoon
heeft de fietsenzaak annex smidse - die
in 1922 door opa werd begonnen - nu
gecombineerd met een loodgietersbe-
drijf. Niet onlogisch ook dat het echt
paar Duine het jonge grut dat te zien is
in de laatste film niet meer kent.
Toch twijfelt het tweetal geen moment;
was de video te koop dan zouden ze hem
direct aanschaffen. Daarvan is de eer
ste vijftien tot twintig jaar echter geen
sprake, zegt dorpshuisbeheerder A J.
Slager meteen. Als voorzitter van
Oranjevereniging Prins Willem-
Alexander is Slager nauw betrokken
bij de videoproductie en weet hij ook
precies wat hij ermee wil. ,,Zo kunnen
we mensen nog eens vanachter de tele
visie vandaan krijgen. Staat het op vi
deo dan komen ze ook niet meer naar de
filmvertoning toe."
De film is dinsdag en woensdag nog te
zien in het Holland Huis. De vertonin
gen beginnen om half acht. Gratis
kaarten zijn verkrijgbaar bij de snack
bar.
Drie maanden
kindertheater in
Borselse kernen
HEINKENSZAND - Jeugd
clubs en -sozen uit de gemeente
Borsele houden voor het elfde
jaar op rij het Kindertheater
kwartaal. In wisselende gebou
wen in de gemeente worden van
15 januari tot en met 1 april elf
verschillende voorstellingen
gehouden.
De organiserende jeugdclubs en
-sozen werken samen met het
VrijwilligersHuis, voorheen
Borsels Orgaan voor Samenle
vingsopbouw (BOS). Begin dit
jaar was het theaterkwartaal
een groot succes. Twaalf voor
stellingen werden door 1400
kinderen bezocht. De Culturele
Raad en de gemeente Borsele
geven het theaterkwartaal fi
nanciële steun.
De voorstellingen van het Kin
dertheaterkwartaal zijn:
15 januari: Cecilia Meinders
met Mevrouw Meijers leert vlie
gen, Dorpshuis Versvliet. "s-
Heer Abtskerke; 22 januari:
Toon Maas met Basta, 't
Durpsuus, Nisse: 26 januari: Al-
do theater met Trollemans gaat
op reis. De Burcht. Kwaden-
damme; 2 februari. Marionet
tentheater de Flierefluiter met
Bonte Beestenboel. Vereni
gingsgebouw d'Ospit, Oudelan-
de: 16 februari: Clowmarie met
Van sprookjesbos tot disco
theek. Gymzaal Troyeweg, Bor
sele: 4 maart: Kazoo met Annie
M G. Schmidt. Soos de Prange.
Heinkenszand: 8 maart: Stg.
Poehaa met Chez René, Sport
hal de Zwake. 's Gravenpolder:
11 maart: Cassiopeia met Op
zoek naar het geluk. Dorpshuis
't Nut, Ellewoutsdijk: 18 maart:
Poppentheater de Kleine Zon
met Pinokkio, Dorpshuis de
Griend, Hoedekenskerke: 25
maart: Theater Split met Zwart
als inkt. Soos de Klomp.
Ovezande en op 1 april: Heddey
Lester Eric Beekens met M'n
tante en ik op vakantie. De
Jeugdhoeve, 's-Heerenhoek.
Kaarten zijn, tot twee dagen
voor de voorstelling, te reserve
ren bij het VrijwilligersHuis: te
lefoon 0113-311999
Keuteltocht
OOSTKAPELLE - In het kader
van de expositie POEPgoed
houdt het Zeeuws Biologisch
Museum in Oostkapelle morgen
(woensdag) een keuteltocht in
De Manteling. Deelnemers gaan
samen met een gids op zoek naar
uitwerpselen van dieren in het
natuurgebied. De rondleiding
begint om 14.00 uur.
door Lukas Fransen
MIDDELBURG - „Het wordt
tijd dat de gemeente Middel
burg eens stopt met reisjes naar
exotische oorden en allereerst
orde op zaken stelt in de eigen
stad", zegt M. C. van Belle. De
Middelburger is woordvoerder
van enkele omwonenden van de
culturele centra aan de Schepe
nenhof in Middelburg-Zuid. Zij
ondervinden al heel lang over
last van met name de Marok
kaanse vereniging, die gebeds
diensten houdt in een van de
houten gebouwen.
De gebouwen van de oude kleu
terschool aan Schepenenhof 3
worden gebruikt door de Ma
rokkaanse en de Hindoestaanse
vereniging. Vooral enkele be
woners van de aangrenzende
J. P. van de Brandestraat onder
vinden al geruime tijd overlast
van de activiteiten van de cultu
rele verenigingen. Zij klagen
over geluidsoverlast en par-
keerhinder. Ook beweren zij dat
de accommodatie illegaal wordt
gebruikt als overnachtings
ruimte.
In de zomer van 1998 hebben de
omwonenden een handtekenin
genactie gehouden. Dat resul
teerde begin 1999 in een gesprek
tussen de bewoners en afge
vaardigden van de culturele
verenigingen en wethouder
M. L. Strous. „De Hindoestaan-
se vereniging zag toen in dat het
zo niet verder kon", zegt Van
Belle. „Zij willen het gebouw
niet kwijt en hebben besloten
geen feesten meer te houden.
Daar houden ze zich keurig aan
Toen ze wel een keer een feest
wilden organiseren, hebben ze
de buurt netjes van te voren in
gelicht. Daar heeft niemand dan
ook moeite mee." Met de Marok
kaanse vereniging is volgens
Van Belle geen afspraken te ma
ken. „De voorzitter van die ver
eniging gaf tijdens het gesprek
al aan dat hij wel afspraken wil
maken, maar dat zijn leden zich
daar niet aan houden." Omwo
nenden ondervinden nog steeds
overlast van de Marokkaanse
gebedsdiensten.
„En", zegt Van Belle, „ze over
nachten nog steeds in het ge
bouw. Ze plassen op straat en la
ten 's avonds de motor van hun
auto onnodig lang draaien. De
auto's worden aan beide kanten
van de straat geparkeerd en ook
in de bochten. Dat zorgt voor lc-
vensgevaarlijke situaties.
hebben de direct betrokkenen
meermalen aangesproken,
maar dat helpt niets."
Van Belle stoort zich nog het
meeste aan de houding van de
gemeente. „De gemeente heeft
ons toegezegd dat ze een onder
zoek zou instellen naar de tech
nische staat van de gebouwen,
de brandveiligheid en de ge
luidsdichtheid.
Er zou tevens een onderzoek
worden ingesteld naar de ver-
keers- en geluidsoverlast en het
nachtelijk gebruik van de cen
tra. Ik vraag me af of die onder
zoeken ooit hebben plaatsge
vonden. We hebben er in ieder
geval nog nooit iets van verno
men. Dat vind ik heel slordig."
Oplossing
Voor de omwonenden is de maat
nu echt vol. Van Belle: „Dat was
een jaar gelden al zo. Ik wil dat
er eindelijk eens een oplossing
komt."
De verantwoordelijk wethou
der M.L. Strous en de Maroka
kaanse vereniging waren maan-1
dag niet bereikbaar voor
commentaar.
Wijkagenten
op Walcheren
beter bereikbaar
VLISSINGEN - De politie Wal
cheren begint met ingang van 1
januari 2000 met een wijksecre
tariaat. Dat moet ertoe leiden
dat de wijkagenten beter be
reikbaar zijn.
De bewoners in Middelburg en
Veere kunnen tijdens kantoor
uren van half negen tot vijf uur
een afspraak maken via het po
litiebureau in Middelburg
(434100) In overleg met de bel
ler wordt een tijdstip en een
plaats afgesproken. Voor de wij
ken in Vlissingen kunnen men
sen tussen half negen en half zes
contact opnemen met het bu
reau in Vlissingen (424400). Het
spreekuur in Arnemuiden blijft
zoals het al was, op de vrijdag
middag tussen een en vijf uur.
Inwoners van Scherpenisse praten na over de dorpsfilm.
foto Willem Mieras
door Mieke van der Jaqt
GOES - Een verhaal van eind-
goed-al-goed is het geworden,
al blijft er ook voor Emergis
nog wel wat te wensen over.
Dr. J. L. Kool-Blokland
schreef Emergis: zorg in stel
ling over de geestelijke ge
zondheidszorg in Zeeland, in
opdracht van de instelling, die
klinische- en ambulante gees
telijke gezondheidszorg en be
schermd wonen in Zeeland
verenigt. Dat heeft wel een
beetje de richting bepaald,
want voor de luide kritiek die
bij het samengaan van de af
zonderlijke instellingen te ho
ren was, is weinig aandacht in
het boek.
Kool-Blokland heeft in het
werk, een beetje een jubileum
boek, gekozen voor een chro
nologische benadering van de
geestelijke gezondheidszorg
in Zeeland, met aparte aan
dacht voor de instellingen
waaruit Emergis is ontstaan.
Dit zijn het Psychiatrisch Zie
kenhuis Zeeland (PZZ), de
Regionale Instelling voor Am
bulante Geestelijke Gezond
heidszorg (RIAGG) en de
Zeeuwse Instelling voor Be
schermd Wonen (ZIBW). Het
eerste exemplaar werd over
handigd aan de scheidende be
stuurder J. P. Balkenende.
Het boek begint met de opvang
en behandeling van krankzin
nigen voor 1900. Dit eerste
hoofdstuk is er eentje in de se
rie 'lees en huiver', want hoe
goedbedoeld de boeien, de
dwangbuizen en de dichte cel
len ook waren, wie gek was,
was vooral onbegrepen en
maar hoogst zelden kon een
krankzinnige genezen terug
keren in de samenleving.
Dat blijkt nog steeds niet mak
kelijk. Al stemmen de ver
schillende disciplines in
Emergis de zorgplannen nog
zo op elkaar af, al werken ze
samen met huisartsen, al zet
ten ze arbeidsrehabilitatie
projecten op; de praktijk is
weerbarstiger dan de idealen.
Wie langdurig of vaak is opge
nomen in een psychiatrisch
ziekenhuis, kan uitbehandeld
zijn, maar blijft dikwijls aan
gewezen op beschermd wo
nen. Voorzieningen sluiten te
vaak niet op elkaar aanZo zou
Emergis het liefst zelf een af
deling voor sociale werkvoor
ziening runnen, maar het lan
delijk beleid staat dat niet toe.
Heimwee
Het boek. bijna 300 pagina's
dik, is uitgegeven bij de Kope
ren Tuin in Goes en J. Bruins
droeg zorg voor de vormge
ving. Veel foto's zijn er van be
stuurders, pionierende B-ver
pleegkundigen, directeurenen
vooral ook gebouwen. Bij die
laatste zou je heimwee krijgen
naar de tijd dat de Zeeuwen
nog naar Vrederust bij Bergen
op Zoom moesten om zich te
laten behandelen. Grote, met
klimop begroeide villa's, rui
me gazons, vredige akkers
waar je gezond op kon werken
en een eigen kerk, protestants
natuurlijk.
Over de inzichten van die tijd,
van de wanhoop van de - nog
steeds maar half begrepen -
patiënten, geven de plaatjes
geen beeld of het moest een te
kening zijn van Koos Bruins,
die een mede-patient in Vre
derust trof.
Voor een patiënt van Emergis
moet het een vreemd boek zijn
om te lezen. Het jubelt nogal
naar het einde toe. De conclu
sie is toch vooral dat het sa
mengaan van de instellingen
de beste manier is geweest om
de zorg in Zeeland vorm te ge
ven. Over de kritiek van tien
j aar geleden lezen we maar zij -
delings.
Het jubileum, waarvoor het
boek ruim op tijd is, zal vol
gend jaar worden gevierd. Het
gedenkt het ontstaan, vijftig
jaar geleden, van de Dienst
Geestelijke Volksgezondheid
in Zeeland, de voorloper van
het RIAGG, waaraan in het
boek ruim aandacht wordt be
steed.
Dr. J. L. Kool-Blokland, Emergis
zorg in stelling. Geestelijke ge
zondheidszorg in Zeeland, De Ko
peren Tuin Goes, ISBN 90-72138-
99-6.
door Miriam van der Schot
MIDDELBURG - Onder Neder
landse en allochtone ouderen
heerst onbegrip en onwetend
heid over elkaar. Beide groepen
voelen zich steeds minder thuis
omdat hun omgeving door mul
ticulturele invloeden verandert.
Om meer begrip voor allochto
nen te krijgen, houdt Stichting
Welzijn Ouderen Middelburg
(SWOM) een cursus voor Neder
landse vijftigplussers.
Er worden zes bijeenkomsten
gegeven voor ouderen uit de
wijken 't Zand, Griffioen en
Stromenwijk. Door deze cursus
krijgen de Middelburgers in
zicht in de leefwereld van al
lochtone ouderen. Er wordt uit
leg gegeven over de islam. Ook
brengen de deelnemers een be
zoek aan de moskee. Tevens ko
men allochtone ouderen op de
cursus vertellen over de moei
lijkheden waarmee zij te kam
pen hebben.
Turkse ouderen in Nederland
bijvoorbeeld, zitten tussen wal
en schip. Enerzijds willen ze
hun oude dag in het geboorte
land doorbrengen, maar daar is
intussen teveel veranderd. An
derzijds willen ze in Nederland
blijven. Hun kinderen willen
echter in veel gevallen hun ou
ders niet in huis nemen. Bejaar
dentehuizen zijn voor de oude
ren geen optie; in Turkije
kennen ze die niet.
Ervaringen die deelnemers heb
ben opgedaan met allochtone
ouderen, worden naast elkaar
gelegd en uitgediept. Verder ko
men kwesties aan bod zoals 'wat
is de invloed van migratie voor
onze wijk' en 'hoe kleurrijk is
onze omgeving'. Een ander
voornaam 'onderdeel van de
cursus is, proberen contacten te
leggen tussen Nederlanders en
allochtonen.
Hardop
„Nederlandse ouderen mogen
op de cursus vrijuit zeggen wat
zij echt van allochtonen vinden
en hoe zij denken dat allochto
nen leven", vertelt Margot Pis-
caer van SWOM. „Wij willen
datgene horen wat mensen vaak
met hardop durven zeggen. Pas
dan weten we waar de proble
men precies zitten We behande
len tijdens de bijeenkomsten
vragen, problemen, feiten,
vooroordelen en achtergron
den."
De eerste bijeenkomst wordt ge
geven op woensdag 19 januari
van 13.30 tot 16 uur in de Woeli
ge Werf aan de IJsselstraat in de
Stromenwijk. De cursus is voor
vijftigplussers uit zowel de
Stromenwijk als 't Zand en de
Griffioen.
door Edith Ramakers
VLISSINGEN - Over de nood
zaak van een skatebaan en
hangplek voor de Bossenburgh-
se jeugd is iedereen het eens. Die
moeten er komen. Maar over de
locatie lopen de meningen ver
uiteen. Een aantal% bewoners
van Zuilenburg en de straat
Bossenburg is tegen een jeugd
voorziening aan het Bossen-
burghpad in Missingen, het
buurtcomité daarentegen vindt
het een geschikte locatie.
Marcel van Dijke is tegenstan
der vandeplek. „Vijfennegentig
woningen kijken nu uit op een
mooi, landelijk gebied, waar 's
zomers koeien grazen. Dat
beeld wordt straks verstoord
door zo'n skategeval, als het aan
de gemeente en het buurtcomité
ligt." Martin Simons is voorzit
ter van het buurtcomité Bossen-
burgh. Hij verzucht dat ieder
een vindt dat er iets voor de
jeugd moet zijn, 'maar dat on
derkomen moet wel het liefst zo
ver mogelijk van hun eigen ach
tertuin vandaan neergezet wor
den'. „In Bossenburgh is geen
enkele jeugdvoorziening. Jon
geren hangen nu overal een
beetje rond, in de portieken, op
de hoeken van de straat. Wij
vinden dat ze een eigen plek
moeten krijgen."
11 Januari is er in het Bolwerk
in de Lindeijerlaan 8 in Vlissin
gen een informatieavond over
de skatevoorziening en hang
plek. Wijkwethouder L. C. Pop-
pe-de Looff en het buurtcomité
geven een toelichting. Tot 15 ja
nuari kunnen bezwaren inge
diend worden tegen dit voorstel.
door Lilian Dominicus
PHILIPPINE - De waterstand
in de grensstreek heeft door de
hevige regens tijdens de kerst
dagen het kritieke niveau over
stegen. Het Vlaamse platteland
loopt langzaam onder, terwijl de
vijf pompen van de Isabellapol-
der, de Zwarte Sluispolder en de
Generale Vrije Polders noodge
dwongen stilliggen. Het water
peil van Braakmankreek, waar
de Vlaamse polderbesturen hun
oppervlaktewater normaal
gesproken spuien, lag maan
dagavond op gelijke hoogte met
het NAP.
Volgens T. Mouton van het wa
terschap Zeeuws-Vlaanderen
zijn de problemen vooral een ge
volg van de hoge waterstanden
en het slechte tij. „Het water bij
eb was gisternacht één meter
hoger dan anders, waardoor
minder water de Westerschelde
in gespuid kan worden", ver
klaart hij. „We hebben een extra
pomp geplaatst om het overtol
lige water te lozen en hopen het
water de komende dagen weer
onder controle te brengen. Ge
zien de weersverwachting mag
dat geen problemen opleveren."
Bij de Vlaamse polderbesturen
stroomden maandag meldingen
van wateroverlast binnen.
Vooral de boerderijen langs het
Leopoldkanaal hebben het
zwaar te verduren. „Meetjes
land is kletsnat", zucht M. de
Smet, ontvanger-griffier van de
Zwarte Sluispolder. „Het wa
terpeil is 84 centimeter hoger
dan normaal. De landelijke we
gen overstromen, de nood bij
boeren is hoog, maar we staan
volkomen machteloos. Vanwege
de internationale verdragen
mogen we niets doen. Die pom
pen, een investering van des
tijds 120 miljoen Belgische
frank (bijna zeven miljoen gul
den, red.), zijn werkloos, terwijl
de bevolking smeekt het water
te lozen."
De Smet benadrukt het belang
van de komst van een nieuw ge
maal, dat onafhankelijk van het
getij kan spuien. Het water
schap van Zeeuws-Vlaanderen
laat momenteel een onderzoek
uitvoeren naar de bouw van een
zogenoemd bijgemaal, dat
waarschijnlijk voor dertig pro
cent kan worden gefinancierd
met Europese subsidie. „Nu is
het winter en is de schade aan de
land- en akkerbouw beperkt ge
bleven, maar stel je eens voor
wat er was gebeurd als het zo
mer was geweest. De boeren
hadden dan een miljoenenscha-
de geleden. Als het Zeeuws-
Vlaamse waterschap meewerkt,
zouden we in 2001 het nieuwe
gemaal kunnen neerzetten", al
dus De Smet.
Het Belgische waterpeil blijft de
komende 24 uur stijgen. „On
dertussen hoop ik dat de hemel
sluizen voorlopig dichtblijven",
zegt De Smet. „De brandweer
uit Assenede deelt zandzakken
uit aan de bewoners van de lager
gelegen gebieden, omdat een
dijkdoorbraak niet is uitgeslo
ten."
ZIERIKZEE - De zes afdelingen
van de Algemene Nederlandse
Bond van Ouderen op Schou-
wen-Duiveland houden zater
dagmiddag 15 januari een grote
nieuwjaarsbijeenkomst in
dorpshuis De Schutse in Burgh-
Haamstede.
Het programma bevat onder
meer een nieuwjaarsconference
van het trio Wannes, Jannekee
en Endrik uit Renesse. De
Zeeuwse troubadour Engel
Reinhoudt uit 's-Heerenhoek
houdt de aanwezigen bezig met
Zeeuwse volksliedjes en de mu
ziekgroep De Zeeuwse Rei uit
Noordgouwe geeft een optreden
met Nederlandse volksmuziek.
Voorzitter Jaap van Wezel van
het gewest Zeeland van de
ANBO en voorzitter A Vis-den
Hartigh van de afdeling Mid-
denschouwen houden toespra
ken. De nieuwjaarsbijeenkomst
duurt van 14.00 tot 17.00 uur.
Sing-in Axel
AXEL - Het jongerenkoor Re
velation treedt morgen (woens
dag) op tijdens een sing-in in de
gereformeerde kerk in Axel.
De sing-in staat in het teken van
de millenniumwisseling. Ds.
Van der Wolf houdt een medita
tie met als thema 'Gods trouw
gaat door de eeuwen heen'.
De bijeenkomst in de kerk aan
de Kerkdreef begint om 19.30
uur.
foto Willem Mieras
Het Psychiatrisch Ziekenhuis Zeeland (PZZ) in Goes.
