Machiavellisten tarten stamgasten
id
PZC
Nieuwe kans voor Zeeuwse flora
Schouwen peilt
meningen over
gemeentekrant
Ë9ËÜ!
E
Lilipaly ziet sprankje
hoop na bezoek aan
verscheurd Ambon
Bekentenis moord op Zeelandbrug blijkt wraakactie
zeeland
14
Vaste klanten Terneuzens café bijten tanden stuk op Groot Dictee
Trouw-
Modeshow
Van Westen
Mannenmode
dinsdag 21 december 1999
door Bas Lippmann
TERNEUZEN - Tandenknar
send en met gekromde tenen
pijnigde een twintigtal vaste
bezoekers van het Terneuzense
café Kolkzicht maandagavond
hun hersenen over de Neder
landse spelling. Het tiende na
tionaal dictee. Philip Freriks'
wijze levensles met een knip
oog, leverde prachtige tafere
len op. ,,Gee-es-emmetje, je-
zus, hoe schrijf je dat nu weer?"
.Welkom in het meest prestigi
euze gebouw van Nederland",
spreekt Freriks. doelend op de
Eerste Kamer. In Terneuzen
heten Corrie Paccoud-Rorive
en haar man Christian een
twintigtal gasten welkom in
htm café Kolkzicht. Met een
goed glas wijn, een fijne pen en
gecodeerd papier (discretie
verzekerd) gaat een aantal vas
te bezoekers eens goed zitten
voor het dictee, dat menigeen
de voorbije jaren een taalkun
dig trauma bezorgde. ,Jk heb
de versie van de voorrondes
nog even bekeken. Maar
tjeemig, wat een verschrikke
lijke woorden", zegt Jannie
van Gils bezorgd.
Terwijl Freriks de spelregels
nauwkeurig uitlegt, wordt een
ta f el verder nog even een sigaar
in de brand gestoken, gecon
centreerd de pen ter hand ge
nomen en een velletje papier
met daarop de woorden 'pretti
ge kerst' recht gelegd.
Met zo nu en dan een naar het
plafond schietende blik luis
tert iedereen aandachtig als
Freriks, taalkundig treiteraar
van nevenberoep, het dictee in
zijn geheel voorleestWaar
machiavellisten in een deux-
chevauxtje de hele trukendoos
opentrekken„Godsalle-
machtig", gilt Agnes Gille-
baard. Ze neemt nog maar een
keer een hijs aan haar sigaret
en kijkt naar vriendin Jannie.
Die schudt haar hoofd. Na zin
nummer twee is het al duide
lijk: dit wordt helemaal niets.
En dan mag deux-chevauxtje
nog niet eens afgekort worden
ook. Voor barman Christian
Paccoud, Fransman van origi
ne, één van de vele redenen om
het bijltje erbij neer te gooien.
„Veels te moeieluk. Mar in ut
France is ut nog veel moeieluk-
kur hor; Niederlanders spre
ken tenmienste elleke lettèr
uit."
Rode strepen
Laat ons Nederlanders (en Bel
gen) maar. Wij hebben het al
moeilijk genoeg met de soms
onmogelijk lastige koppelte
kens, afbrekingstekens, accen
ten, apostrofs en trema's. Waar
de crème de la crème des vader
lands in 's-Gravenhage een ge
middelde van drieëndertig be
haalt, is het doorsnee aantal
rode strepen in café Kolkzicht
maandagavond zowat oncal-
culeerbaar. Een GSM'etje is
gemaakt om te praten, niet om
te schrijven. Gelukkig kent eert
avond zoals vanavond geen
verliezers. Enkel een winnaar.
Melchior Glansbeek, de man
achter de sigaar, schrijft de
meeste woorden goed en sleept
daarmee de 'Kolkzicht Stylo'-
pen in de wacht. Verdiend? Ja,
met maar achtendertig fout is
dat best verdiend.
Stamgasten pijnigen zich in
het Terneuzense café Kolk
zicht de hersenen over het na
tionaal dictee.
foto Charles Strijd
Bijna alle vaten
met gevaarlijke
stof terecht
MIDDELBURG - Bijna alle va
ten met methylisobutylketon
van het zeeschip Seaflower zijn
terecht.
Het schip verloor na vertrek op 5
december vanuit Vlissingen,
voor de Franse kust 21 vaten
met de gevaarlijke stof. Afgelo
pen weekend zijn op de Zeeuwse
kust tien vaten gevonden.
Maandag zijn er nog twee in de
monding van de Westerschelde
opgevist. De Belgische marine
heeft maandag zeven vaten uit
het water gehaald-AVP
door Jan-Jaap Broekhuijsen
DEN HAAG - Een 38-jarige
Rotterdammer is maandag kort
nadat hij twaalf jaar cel tegen
zich had horen eisen wegens
doodslag, door het Haagse ge
rechtshof vrijgelaten.
De man was in juni dit jaar door
de rechtbank in Middelburg
vrijgesproken van de 'Zeeland-
brugmoord", maar legde on
langs alsnog een soort bekente
nis af bij de politie. Hoewel het
hof pas op 3 januari uitspraak
doet, ontsloegen de rechters de
verdachte gisteren al uit voorar
rest, zodat de kans groot lijkt
dat de man de dans in januari
definitief ontspringt.
De man was na zijn bekentenis
bij de politie op 10 november
onmiddellijk weer vastgezet.
Hij had toen verteld dat hij er bij
was toen zijn zwager op 26
maart vorig jaar het slachtoffer
Hadji Yalincinkaya uit Rotter
dam had mishandeld en over de
reling van de Zeelandbrug had
gekieperd. De verdronken man
was door vissers gevonden.
Het was diezelfde zwager ge
weest die eerder bij de recht
bank belastende verklaringen
had afgelegd over de Rotter
dammer, waarna de 38-jarige
vierhonderd dagen in voorar
rest zat.
Gisteren vertelde de Rotter
dammer aan het hof dat zijn re-
centelijke 'bekentenis' bij de
politie vals was. Ik wilde mijn
zwager terugpakken, door hem
zat ik zo lang in voorarrestHet
lijkt erop dat de 'wraakactie' te
gen de zwager gelukt is. Deze is
ook vastgezet en moet volgens
procureur-generaal M. ter Hart
'ergens in februari geloof ik' te
rechtstaan. Wat haar betreft
wordt er dan ook twaalf jaar ge-
eist tegen de zwager, zo liet ze
gisteren weten. De aanklager
gelooft dat de Rotterdammer en
zijn zwager de doodslag samen
hebben gepleegd. Het slachtof
fer had zes mille schuld bij de
Rotterdammer; ook zou de 'fa
milie-eer' op het spel hebben ge
staan.
De Rotterdammer zat eerder
twintig maanden cel uit wegens
afpersing en vier jaar wegens
poging tot doodslag. In de Zee-
landbrugzaak sprak de Middel
burgse rechtbank hem vrij,
omdat de talrijke belastende
verklaringen van de familie
veelal tegenstrijdig en 'van
horen zeggen' waren. Het rom
melt nu nog in verdachtes
(schoon-)familie; de man was na
zijn vrijspraak in juni wegge
gaan bij zijn vrouw.
Het hof wijst op 3 januari arrest.
door Jeroen Vliegenberg
MIDDELBURG - Hij is net te
rug uit Indonesië, waar hij met
een delegatie Nederlandse Am
bonezen een bezoek bracht aan
de Indonesische president Ab
durrahman Wahid en vice-pre
sident Megawati Soekarnoput-
ri. Met de twee Indonésische
leiders bracht Middelburger en
oud Tweede-Kamerlid J. Lili
paly een bezoek aan Ambon.
„Mijn punt van zorg is het
voortdurende geweld op Ambon
en de vraag hoe dit probleem
kan worden opgelost. Toen ik
Ambon bezocht, trof ik een vre
selijke stad aan, waarvan het
hart is weggeslagen. Straten
met alleen wat muren, de rest
ruïnes. Ik ging met de presiden
tiële stoet mee, dus ik heb maar
een klein gedeelte van de stad
gezien. De stad is volstrekt in
puin geschoten. Je leest van zo'n
stad gevoelens van diepe haat af
en dat men revanche op elkaar
wil nemen. In elk gezin op Am-
bon zijn lege stoelen achterge
bleven. De haat is zo groot, dat
het volgens mij minstens twee
generaties kost om de wonden te
helen."
Over de rol van de regering-in-
ballingschap, de RMS, wil Lili
paly niette veel kwijt. „De RMS
heeft het ideaal van een onaf
hankelijke republiek niet opge
geven, want de uitgangspunten
van de proclamatie van 1950
houdt men vast. Wel neemt de
RMS voorlopig genoegen met
een federale staat of verregaan
de autonomie."
Machteloos
De Molukkers in Nederland
staan volgens Lilipaly machte
loos. „Gus Dur (president Wa
hid, red.) zegt: 'Onze religies
hebben ons niet geleerd elkaar
de hersens in te slaan'. Zijn
voorstel is elkaar proberen te to
lereren en het conflict binnen de
regio zelf op te lossen. Ik ben het
daar wel mee eens. Er zijn pro
vocateurs op Ambon. Het is de
vraag hoe je ze in de kraag kunt
grijpen. Ze hebben vaak een
heel goed georganiseerd net
werk om zich heen gebouwd.
Dan zie je weer de lange arm van
Jakarta ten tijde van het regime
van Soeharto. De chaos wordt
bewust in stand gehouden in de
hoop mensen te doen terugver
langen naar de tijd van Soehar
to, toen alles'rustig'was."
Gus Dur heeft wat dat betreft
een verantwoordelijkheid om
de provocateurs te grijpen,
meent Lilipaly. „Hij kan in Ja
karta dossiers van die lieden
openen. Daarmee zou hij ver
trouwen bij de Ambonezen kun
nen wekken, dat men ziet dat hij
zich werkelijk inzet. Maar er
zitten risico's aan vast, want
daarmee komen ongetwijfeld
krachten los."
De geweldsgolf die Ambon al
tijden treft, heeft volgens Lili
paly een economische oorzaak.
„De banen en de te verdelen
goederen werdén schaarser. Er
was weinig te verdelen. Zij die
van buiten kwamen, zorgden
ervoor dat de economische ba
lans tussen christenen en mos
lims werd verstoord. De provo
cateurs plaatsten het lont in het
kruitvat. Zo werd het conflict
langs religieuze lijnen uitge
vochten."
Zeden
„Ik beschouw de heilige maand,
de vastenmaand voor de isla
mieten en het kerstfeest van de
christenen, als een testcase. Ik
hoop dat men elkaar uitnodigt
zoals dat decennialang gebeur
de."
Het proces van 'healing' moet
volgens Lilipaly nu beginnen.
„Haal die militairen geleidelijk
weg en vervang die door politie
korpsen. In kringen rondom de
president wordt negatief ge
dacht over de aanwezigheid van
de militairen op Ambon. Het
gaat erom de adat, de zeden en
gewoonten, binnen de dorpsge
meenschappen te herstellen. De
structuren zijn onder het be
wind van Soeharto weggesla
gen."
Lilipaly heeft bij minister Herf-
kens (Ontwikkelingssamen
werking) gepleit voor een zen
ding medicijnen voor een zestal
islamitische en christelijke zie
kenhuizen, die via het Rode
Kruis kan worden verspreid.
door Lilian Dominicus
LIZENDIJKE - Een jaar gele
den ontstond het idee, maar
meer als een grap. Nu blijken de
plannen toch serieuzer dan aan
vankelijk gedacht. Op het boe
renbedrijf van Eric en Geertje
van der Krogt uit IJzendijke is
een halve hectare ingericht als
kwekerij voor Zeeuwse en
Vlaamse boerenerf- en tuin
planten.
Samen met Hans van Hage uit
Biervliet en Marian Lundale uit
Goes telen ze momenteel oude
rozensoorten, moerbeien, haag
beuken enkraakwilgen. Hoewel
de vrienden kwekerij De Bier
kreek als een liefhebberij zien
naast hun dagelijkse, drukke
bezigheden, hebben ze nu al uit
breidingsplannen.
Diverse natuurorganisaties en
particulieren hebben al him be
langstelling getoond voor de au
thentieke planten. In het najaar
van 2000 verwachten de vier
vrienden de eerste exemplaren
te kunnen verkopen. Als het aan
de vier initiatiefnemers van De
Bierkreek ligt, telen ze volgend
jaar meer dan honderd soorten.
Hortensia's, asters, notenbo
men. buxussen, pimpernoten,
okkernoten, eglantier, mispels
en kweeperen moeten allemaal
terugkeren in het Zeeuwse
landschap. Van der Krogt bindt
de strijd aan met de coniferen-
haagjes. „Misschien stoot ik
hiermee mensen voor het hoofd,
maar ik heb er een grote hekel
aan. Coniferen hóren niet in
Geertje van der Krogt met de enige roos die op dit moment op haar akker bloeit: ze hoopt met Zeeuwse
planten de provincie weer een streekeigen gezicht te geven.
Zeeland", vindt ze. Een tijd lang
waren de inheemse planten uit
de gratie. Toch is langzamer
hand weer een trend waarneem
baar naar de soorten die van
oudsher op de Zeeuwse klei
gronden thuis hoorden. „Dat is
helemaal niet zo raar", meent
Geertje van der Krogt. „Dat
spul uit Italië, daar spuit je je
een ongeluk aan. Het klimaat en
de bodem zijn er niet geschikt
voor. Zelfs de planten die je uit
de Brabantse zandgrond haalt,
gedijen niet zo goed als eigen
kweek op Zeeuwse kleigrond."
Om te laten zien hoe het Zeeuw
se landschap er vroeger uit heeft
gezien, leggen de vier een mo-
deltuin aan de voorkant van de
foto Peter Nicolai
boerderij, langs de doorgaande
weg aan. „Er is in Zeeuws-
Vlaanderen onnoemelijk veel
verloren gegaan. Bij oude, ver
vallen boerderijen vind je nog
de meeste restanten terug",
weet Hans van Hage. „We zijn
nu bezig met het opnieuw kwe
ken van planten die bijna verlo
ren waren gegaan."
door Nils ten Brinke
ZIERIKZEE - Eén jaar na zijn
geboorte heeft de Gemeente
krant van Schouwen-Duive-
land de meeste kinderziektes
overwonnen. De groeiende ko-
pijstroom wijst uit dat er onder
dorpsraden, welzijnsinstellin-
gen en verenigingen een grote
behoefte bestaat aan een ei-
landbreed opgezet medium. Een
lezersonderzoek moet nu uit
wijzen of de om de twee maan
den verschijnende krant ook bij
de burgers aanslaat. De plannen
om een gemeentelijke website
op te zetten, staan op een laag
pitje.
Om de communicatie tussen de
gemeente en de Schouwenaren
te verbeteren, gaat de gemeente
in 2000 onderzoeken wat de le
zers verbeterd willen zien aan
de Gemeentekrant. Deze is in
1999 voor het eerst tweemaan
delijks in een oplage van 16.000
exemplaren over het eiland ver
spreid. De krant, die is opgezet
om het nieuws van de gemeente,
verenigingen, welzijnsinstellin-
gen en dorpsraden te bundelen..
is al wel geëvalueerd onder de
makers. „Het blijkt iedere keer
moeilijk genoeg tijdig aangele
verde kopij te bemachtigen",
ondervindt eindredactrice R.
Korstanje, communicatiemede
werkster van de gemeente.
„Vanuit de welzijnsorganisaties
is er voldoende informatie,
maar van de dorpsraden kan
veel meer materiaal komen."
Tijdgebrek van de dorpsraads
leden vormt hiervoor de belang
rijkste reden. „Die mensen
werken overdag, doen in de
avonduren hun werk voor de
dorpsraad. Het is dan moeilijk
om ook nog tijd te vinden om
stukken voor de Gemeente-
krant te schrijven
Inmiddels verloopt de kopij-
aanlevering wat beter, maar de
omvang ervan moet volgens
Korstanje nog groeien. „De
krant biedt de kans om gratis
publiciteit van de maatschap
pelijke organisaties aan de le
zers over te brengen. Dat moet
dan ook ten volle worden be
nut."
Het lezersonderzoek zal zich
ook op vorm en opmaak van de
krant richten. Vanuit de dorps
raden en welzijnsinstellingen
wordt daar verschillend over
gedacht. Waar de één de krant te
sober en te simpel vindt, waar
deert de ander de vormgeving
juist weer als 'prettig huiselijk
en Nieuwsbode-achtig', staat in
de december-krant te lezen
„Maar een duidelijk beeld over
het functioneren van de ge
meentekrant, die bekostigd
wordt uit de advertentie-in
komsten, ontbreekt nog en
daarom is het lezersonderzoek
nodig", motiveert Korstanje.
De plannen van de gemeente om
zich op het internet te presente
ren, zijn op een laag pitje gezet.
In januari dit jaar heeft de ge
meente Schouwen-Duiveland
de formele aanvraag ingediend
om aangesloten te worden op
het gem.net. Dit is een landelijk
netwerk waarin de gemeentelij
ke internet-pagina's zijn te vin
den, maar het is volgens Kors
tanje nog 'te prematuur' om dit
project door te zetten. Het is vol
gens haar nog maar de vraag of
de bevolking erop zit te wach
ten. Daarbij is er nog geen con
crete visie op de inrichting van
de pagina en het beheer ervan,
„Je kunt wel een website op het
internet zetten, maar die moet
ook dagelijks beheerd en bijge
werkt worden." En dat heeft op
dit moment geen prioriteit voor
de gemeente, geeft ze aan.
Van Westen Mannenmode begint het nieuwe millennium met een
spetterende TrouwModeshow. Samen met Bruidshuis Ellen uit Oostburg
laten we je de mooiste trouwkleding zien die er in deze regio te koop is.
Wanneer?
Op dinsdag 25 januari 2000, van 20.30 uur tot 22.00 uur.
Waar?
Ook dit jaar weer een unieke locatie: in de ultramoderne ontvangsthal van
het ROC college in Terneuzen. Deze gloednieuwe hal met veel glas, staal
en beton vormt een perfecte locatie voor het laten zien van de eigentijdse
Van Westen Mannenmode trouwkleding.
Wat kost het?
Kaarten kosten 10,- per stuk. Je kunt daarvoor een hele avond mode
kijken en natuurlijk trakteren wij je op koffie met gebak.
Moet ik reserveren?
Jazeker, want voor de Van Westen Mannenmode TrouwModeshows
is altijd veel belangstelling.
Hoe kan ik kaarten bestellen?
1. Telefonisch 0115-436100
2. Fax 0115-436200
3. E-mail modeshow@vanwesten.com
En als ik niet kan die avond?
Vanaf 28 januari zijn de mooiste momenten van de show te zien op
internet: www.vanwesten.com/actie. Of kom naar de winkel om met eigen
ogen te zien waarom de mooiste trouwpakken uit Zaamslag komen
V A
N W
E S T E N
PLEIN 10-11* 4543 BH ZAAMSLAG
www.vanwesten.com
mm
3e h
ore
omge
opdi
ren.
Die b
Wsc
scher
£prc
satie
«erei
chili
sper
ich
leanl
bij ell
teel a
ondei
*erel
richt
kg.
tet ui
«»tz;
forg.
ode;
Hiddi
'Hooi
'lorei
lerdc
hcqu
Court
HL
iüis
