ICoeien ruimen veld voor herten
De gebroeders Bever maken het
6PZC
Netelenbos wil
Bulderbos vellen
financiën en economie
\oerenpaar Wiggelinkhuijsen in Rhenoy gooit het roer om
Amerika:
IMF moet
terug naar
eerste taak
het bedrijf
EDOX
donderdag 16 december 1999
Spanje beperkt Heineken
istel
30-3
ïgen irSimone vari Priel
■iszj
Dg e< ENOY - Stilte regeert. In de
hevi| klinkt alleen af en toe het
rappel van tientallen hoe-
als er vreemden in de buurt
nen en de uiterste hoek
rdt opgezocht. De geur houdt
midden tussen paardenstal
roei apenhuis. Natte neuzen,
hap ike poten, aaibaarheidsfac-
iarn tien. Edelherten hebben de
van ats ingenomen van koeien in
bedrijf van Jeannette en
Deer rtrijk Wiggelinkhuijsen in
and enoy.
e ba
roei t melkproductie als middel
lang i bestaan is het afgelopen,
ipita l achter de stal bevindt zich
de winkel van hertenhandel
-fokkerij 'Hart van Neder-
py, d'. Hertenbiefstukken, -rug-
its, zelfs -kroketten, liggen er
een helverlichte vitrine, het
lucl rk van twee slagers die via
maa zendbureaus in dienst zijn.
kwj de twintig hectare land die
2rov enlang het domein van zestig
tine Ikkoeien waren, grazen een
line driehonderd herten. Het
;n vi ïtpaar besloot het roer radi-
kaa al om te gooien toen het voor
d a keus stond: melkquotum bij-
ond pen of stoppen, zegt Jeannet-
/aai Wiggelinkhuijsen. „Het
•lkbedrijf is in 1983 gebouwd,
at de bedoeling dat mijn
yy joonouders en wij er van zou-
11 d kunnen bestaan. Maar dat
ir werd ons quotum vastge-
vó ld op de helft, 28, van het
rop ntal koeien waarop we had
ten ii gerekend. Mijn man had er
ede arom een baan naast. Hij
ten ed de inkoop en afzet vooreen
n h nijnenslachterij in België. In
86 zijn we er zelf ook nog ko-
jnen bij gaan houden. Zes jaar
leden hebben we het bedrijf
ergenomen van mijn schoon-
ders en we zagen eigenlijk
reei leds meer problemen opdui-
i, zo n We moesten nieuwe inves-
lNi ingen doen, maar voordat je
eer dan weer eens uit hebt."
tol iektes
riba i zoek naar alternatieven
gen ind voorop 'dat we heel graag
PA leren wilden blijven', zegt ze.
b de konijnenslacht wilden
te Iniet, want de intensiviteit
cuit n die sector stond ons niet zo
"stoi n. Het zijn erg ziektegevoeli-
>cendieren. Om de haverklap
igs eer een mailing van de dieren-
tsdat er een ziekte in het veld
LONDEN - Het Interna
tionaal Monetair Fonds
(IMF) moet af van de tien
tallen soorten leningen
die het hanteert. Het
fonds moet zich weer toe
leggen op de taak waar
voor het is opgericht, het
verstrekken van kortlo
pende kredieten aan lan
den die problemen hebben
met hun betalingsbalans.
Dit heeft de Amerikaanse
minister van Financiën,
Lawrence Summers, deze
week gezegd in een rede
op de London Business
School.
Volgens Summers is het
IMF er niet voor om lan
den jarenlang overeind te
houden en moet het zich
terugtrekken als de parti
culiere sector in staat
blijkt te zijn om leningen
te verstrekken.
Een land als de Filipijnen
krijgt al dertig jaar lenin
gen van het IMF. Het fonds
heeft kortgeleden laten
weten dat een lening
waarvan de looptijd in
maart verstrijkt, wordt
verlengd. „IMF-steun
moet een vangnet zijn en
geen alternatief voor le
ningen van particuliere
banken", aldus Summers.
Het IMF denkt al langer
na over de hervormingen
van zijn taken. Aanlei
ding daarvoor is de kritiek
die het kreeg dat het de fi
nanciële crisis in Azië te
laat heeft zien aankomen.
Summers zei verder dat de
rente op de meest ver
strekte IMF-leningen om
hoog moet. Die rente ligt
in doorsnee net iets boven
de vijf procent.
{Summers' uitlatingen lij
ken te zijn bedoeld om het
Congres milder te stem
men ten aanzien van het
IMF. De Amerikaanse
volksvertegenwoordiging
vindt dat het fonds al te
makkelijk over de brug
komt. Congreslid Jim
Saxton, die regelmatig
kritiek heeft op het IMF,
noemde hogere rente een
goede zaak.
Het IMF zelf heeft laten
weten met grote belang
stelling kennis te hebben
genomen van de uitlatin
gen van Summers.
ANP/RTR
Edelherten hebben de plaats ingenomen van koeien in het bedrijf van het echtpaar Wiggelinkhuijsen.
is geconstateerd. Als we zouden
omschakelen, dan naar dieren
die niet zo snel ziek zijn en die je
buiten kunt houden."
Herten kwamen in beeld toen
het tweetal erachter kwam dat
vrijwel al het in Nederland ver
krijgbare gefokte hertenvlees
wordt geïmporteerd uit Nieuw -
Zeeland en Australië. „Waarom
zou je hier geen herten kunnen
fokken, vroegen we ons af. De
omstandigheden leken ons in
Nederland goed." Volgens Jean
nette worden in Australië her
ten veelal gefokt voor de gewei
en, die al worden afgezaagd als
zij nog leven. „De geweien wor
den gebruikt voor medicijnpro
ductie. Het vlees is een bijpro
duct, ja. Een walgelijke sector."
Om meer over herten en de fok te
weten te komen, liepen ze stages
bij fokkerijen in België en Enge
land. „Leren hoe je een goed
hert kunt herkennen, weten
wanneer ze ziek zijn, hoe je er
mee om moet gaan. Al kan er
heel veel met een hert, je moet de
natuurlijke leefwijze zo veel
mogelijk volgen", doceert Jean
nette. „Alleen natuurlijk voer
geven. Ze krijgen kuilgras,
maïs, appels, kastanjes, hooi,
bessen. Het zijn echte scharre
laars, dus moeten wij ervoor
zorgen dat ze dat kunnen. En
nog een beetje extra geven, om
dat ze immers niet verder kun
nen dan de afrastering." In de
weilanden liggen blokken hout
en verder dienen sloot en mod
der als vertier. „De herten zelf
geven niet zo veel werk. Alles
gaat eigenlijk vanzelf. Wel moet
je sommige zaken echt plannen.
Als bijvoorbeeld een koppel
(veertig herten, red.) de stal in
moet om te worden ontwormd,
moet je een week van tevoren al
het hek van het weiland open
zetten. Dan kunnen ze alvast
grazen op het pad naar de stal en
zijn ze aan die route gewend.
Doe je dat niet en moet je ze op
jagen enmislukthet.dankrijgje
ze de eerste twee, drie weken
niet meer naar binnen."
Afzet
De omschakeling vergde 'niet al
te veel' aanpassingen in het be
drijf. Om het weiland werden
twee meter hoge omheiningen
gezet, de stal werd verbouwd,
achter de voorgevel met oude
staldeur bevindt zich een win
kel. In 1996 arriveerden de eer
ste negentig edelherten in Rhe
noy „Belangrijk was en is
natuurlijk de afzet", aldus
Jeannette. „We hebben eerst ge
probeerd een ingang te krijgen
bij de groothandel in Neder
land. Nee, kregen we te horen,
het hertenvlees dat we nu inko
pen is perfect en vers, beter kan
niet. Maar het is tien weken on
derweg uit Australië. Wij bleven
aandringen en zij werden ons
spuugzat. Toen is er uiteindelijk
een proeverij georganiseerd. We
kwamen drie keer als beste uit
de bus." Omdat de prijzen die ze
uiteindelijk konden krijgen
nogal tegenvielen, verlegden ze
de wervingsactiviteiten naar
restaurants, cateringbedrijven
en de verkoop aan particulieren.
Het rendement: „We moeten in
middels vaak nee verkopen. We
worden gevraagd om hoeveel
heden die we nu nog niet kunnen
leveren."
Jeannette zegt het toe te juichen
als er meer hertenfokkerijen in
Nederland komen. „De markt is
er." Ze worden intussen be
stookt met verzoeken om infor
matie.
De bokken worden geslacht als
ze tussen de 18 en 24 maanden
oud zijn. Elke bok is goed voor
zo'n 75 kilogram vlees. De te
slachten herten krijgen, in bij
zijn van een keurmeester, op het
bedrijf een kopschot en worden
vervolgens naar een slachterij
gebracht. „Het schieten gaat
heel snelbinnen een paar minu
ten heb je er zo tien liggen. Het
geeft minder stress als ze niet
eerst hoeven worden vervoerd."
Het verkregen vlees komt voor
verdere verwerking terug op het
bedrijf. Niet alleen de klassieke
biefstuk, filet en haas. „Voor de
elite was de rest van het vlees
voor de hond. Maar daar kun je
niet van bestaan. En er is veel
meer van te maken. We zijn ons
eigen proefkonijn, we hebben
intussen dertig, vijfendertig
verschillende producten." Der
halve is er onder meer een her-
tensoeppakket, -gehakt en -
vinken. Jeannette, die voorheen
nog nooit hertenvlees had gege
ten, zegt nu 'bijna dagelijks'
hert op het menu te hebben
staan.
Wild-keurmerk
De Koninklijke Nederlandse
Jagers vereniging en de poeliers
kondigden onlangs aan dat ze
een wild-keurmerk in het leven
roepen, omdat er volgens hen
gefokt wild als 'wild wild' over
de toonbank gaat. Jeannette
haalt haar schouders erover op:
„Er is een verschil tussen fok en
wild, klaar. Je moet niets sugge
reren wat je niet bent. Aan de
andere kant: een jager kan ook
een oud hert met wormen schie
ten. Het lijken me verkoop
praatjes. Wij weten in elk geval
precies wat een dier gegeten
heeft en hoe oud ze zijn. Ik denk
dat wij betere kwaliteit leve
ren."
Jeannette acht het nauwelijks
denkbaar dat bij een blijvend
stijgende vraag naar herten-
vlees het fenomeen 'kist-herten'
zijn intrede zou kunnen doen.
„Zeg nooit, nooit, maar dat is
denk ik met herten niet te doen.
Het zijn kuddedieren. Als je er
een apart zet, dan gaat -ie ge
heid kapot. Een hert kun je niet
anders houden dan zo natuur
lijk mogelijk." GPD
door Jeroen Vliegenberg
ZIERIKZEE - Het begon in een
zomerhuisje in Noordgouwe,
een blokhut van nauwelijks
twaalf vierkante meter. Remko
Delfgaauw en Michel de Bra
bander, twee techneuten die
vrienden werden en beide boor
devol vernieuwende ideeën za
ten.
En dus werd de ruimte voor al
hun innovatieve, technische en
adviserende ontwerpen te klein.
Nu, nog geen drie jaar verder
zitten ze in een groter pand aan
het Haringvlietplein in Zierik-
zee. Remko als algemeen en Mi
chel als technisch directeur.
Maar na anderhalf jaar en een
uitbreiding van het personeel
tot acht man, wordt het kantoor
alweer bijna te klein. Een klein
bureau met grootse plannen.
Ooit gaf Shell hun de opdracht
voor een project in Delft om de
elektronische prijzenborden
van pompstations op afstand te
bedienen.
Remko: „Maar er lag geen da
takabel in de grond, dus konden
we met de schep in de hand gaan
graven tot we op beton stuitten.
Entoen 'plop' bij Michel: hij
kreeg een idee. Communiceren
via het lichtnet dat al aanwezig
was."
Lichtnetkabels
Shell zag het idee niet zitten.
Maar zij wisten dat ze iets goeds
in handen hadden. „Hoe goed
precies wisten we niet. Het was
alsof er een trein langs kwam
met onbekende maar vermoe
delijk zonnige bestemming.
Daar zijn we maar ingestapt.
Toen hebben we TotalFina ge
beld waarvoor we toch al onder
houd uitvoerden. TotalFina is
nu één van onze grootste klan
ten."
Het principe is simpel. De zoge
naamde P~LiNe Series maken
gebruik van bestaande lichtnet
kabels. En dus is er voor com
municatie tussen de computer
van het pompstation en het
elektronische prijzenbord geen
aparte datakabel nodig. Omdat
deze lichtnetmodems ook aan
het telefoonnet kunnen worden
gekoppeld is de apparatuur op
afstand bestuurbaar.
Bever Innovaties richt zich met
name op de benzineretailindu-
strie: de oliemaatschappijen en
de benzinestations. Maar ook
Prolion, producent van melkro-
bots behoort tot de vaste klan
tenkring. Ook dit bedrijf gaf
Bever een opdracht om lichtnet
modems te bouwen die zorgen
voor de communicatie tussen
stal en boerderij. Een alarmsys-
A.Y
'De gebroeders Bever' Remko Delfgaauw (1) en Michel de Brabander.
foto Marijke Folkertsma
teem, eveneens door Bever ont
wikkeld, zorgt ervoor dat de
boer via zijn pc of gsm gewaar
schuwd wordt als er iets mis
gaat.
Remko onderhoudt de contac
ten en bewaakt de organisatie,
Michel is het technische en crea
tieve brein. Beide streven ze
naar perfectie en proberen
voortdurend vernieuwend te
zijn. „We geloven in dit con
cept", zegt Remko.
Onbemande stations
„Sinds kort werken we ook voor
Q8 in België. En nu hebben we
weer een nieuwe, leuke op
dracht. Tango, een dochterbe
drijf van Petroplus, is van plan
om onbemande pompstations in
Nederland neer te zetten. Wij
bouwen de prijzenborden en
displays en vanaf ons kantoor in
Zierikzee kunnen we de prijsin
formatie bewaken en via P-Li-
Ne Series worden we automati
sche gewaarschuwd voor
storingen in het systeem. Zeker
bij onbemande pompstations is
onderhouds- en storingsmel
ding op afstand, in vaktermen
Remote Service and, Diagnos
tics, nodig."
De sfeer op het kantoor is ont
spannen en los. Stropdassen
passen niet bij het bedrijf, maar
ook niet bij Remko. „We willen
geen grijze muizen zijn. Ik voel
me hier als een vis in het water.
Als ik naar een klant ga zorg ik
wel dat ik er netjes uitzie. Ook
waarderen klanten het wanneer
je een groot deel van het denk
werk voor eigen rekening
neemt. Je moet respect voor de
klant tonen en je geloof in het
product uitstralen. You never
get a second chance for a first
impression."
Als je begint in een blokhut, dan
heb je nog geen lange adem.
Maar inmiddels heeft Bever In
novaties krediet opgebouwd en
IMaam
Bever Innovaties
Technisch ontwerp- en
adviesbureau
Plaats
Zierikzee
Opgericht
1996
Werknemers
8
Omzet
1997: 170.000
1998:210.000
1999: naar verwachting 750.000
MADRID - De Spaanse mededingingsautoriteit vindt dat
Heineken in sommige delen van Spanj e de bierproductie moet
beperken door enkele brouwerijen te sluiten. Eventueel kan
de Nederlandse bierbrouwer wat kleinere merken verkopen.
Dat heeft de Spaanse mededingingsautoriteit gisteren ge
zegd. Heineken verwierf in juni de overgrote meerderheid van
de Spaanse brouwer Cruzcampo voor 1,4 miljard. Daardoor
werd het concern de grootste speler op de markt van 'cervezas'
want het had al het bier El Aguila in eigendom. ANP
Jonge Amerikaan leidt Mazda
TOKIO - Japanse bedrijven lopen meestal niet warm voor
jonge topmannen, maar daar is verandering in gekomen. De
38-jarige Amerikaan Mark Fields is gisteren tot de nieuwe
president benoemd van de autofabrikant Mazda. Hij volgt
zijn landgenoot James Miller op.
Miller, die pas twee jaar leiding gaf aan de Japanse autofabri
kant, stapt op wegens gezondheidsredenen. Analisten ver
wachten dat Mazda nu een agressievere strategie gaat volgen.
Op de effectenbeurs in Tokio circuleerden sinds enkele weken
geruchten over een verandering in de top.
Fields was sinds een maand al vice-president van Mazda. Na
tien veelbelovende jaren bij Ford, dat een belang van ruim 33
procent in Mazda heeft, begon hij in 1998 bij de Japanners als
marketing- en verkoopadviseur. RTR/KRF
Maxeres verdient minder met meel
DEN HAAG - Maxeres, het moederbedrijf van de meelfabrie
ken Meneba en de broodfabrieken Quality Bakers, heeft de
winst het afgelopen jaar zien dalen. Dat komt door de ver
koop van de agrarische activiteiten. De overgebleven doch
ters lieten een wisselend beeld zien: het resultaat bij de meet
bedrijven was lager en bij de broodfabrieken hoger.
Het nettoresultaat voor bijzondere posten daalde van 22,6
miljoen vorig boekjaar naar 15,2 miljoen in het boekjaar
1998/1999, dat loopt tot 30 juni. Omdat het vorig boekjaar
ook nog een bij zondere bate kende van 15 mil j oenis het ver
schil in nettowinst nog groter. De omzet ging van 1,49 mil
jard naar 1,16 miljard. ANP
TNO ontwerpt treinstoel New York
DELFT - Het onderzoeksinstituut TNO ontwerpt treinstoe-
len voor Newyorkse forensen. Een half miljoen Amerikanen
zal van 2001 van en naar hun werk reizen op stoelen van de
TNO-afdeling arbeid uit Hoofddorp.
Aan de hand van veldonderzoek in New York heeft TNO het
zitgedrag van duizenden forensen bestudeerd. In het Ergolab
van TNO in Hoofddorp worden de zithoudingen met proef
personen gesimuleerd. De simulatie heeft tot doel te komen
tot een ergonomisch optimale treinstoel.
Projectleider R. Bronkhorst van TNO zegt dat de stoelen zijn
voorzien van een extra zwaar frame. „De Amerikaanse veilig
heidseisen zijn veel strenger dan die in Europa." ANP
Topman Pemex stapt op
MEXICO-STAD - De directeur-generaal van de Mexicaanse
staatsoliemaatschappij Pemex, Adrian Lajous, heeft dinsdag
ontslag genomen. Lajous gaf vijf jaar lang leiding aan het
machtige conglomeraat. In 1997 begon Lajous met projecten
om de petrochemische industrie in Mexico te privatiseren.
Lajous heeft 'verschillen van mening en stijl' met andere lei
ders uit de energiesector. Dat hinderde de nauwe coördinatie
die nodig is voor de plannen van Pemex.
De minister van Energie, Luis Tellez, heeft gezegd dat het ver
trek van Lajous geen invloed heeft op de politiek van het olie
producerende land. De 52-jarige econoom Rogelio Monte-
mayor is benoemd als opvolger van Lajous. AFP
(Advertentie)
groeit de omzet gestaag. Naar
verwachting dit jaar zelfs met
driehonderd procent. Toch be
tekent dat niet dat het Zierik-
zeese bedrijf naast zijn schoe
nen gaat lopen.
Remko: „We willen kwaliteit
blijven leveren aan langdurige
goede relaties. De kunst is om
technisch en creatief voor te
blijven op je concurrenten, al
hoewel we nu nog niet echt con
currentie hebben. We denken
groot en hebben ambities. Van
uit die gedachte werken we al
tijd. We trekken niet te veel geld
uit het bedrijf, maar investeren
veel in bedrijfsmiddelen. Voort
durende groei houdt ons
scherp."
Risico's
Wie altijd vernieuwend bezig is
loopt risico's, maar die zijn vol
gens Remko ingecalculeerd. „Er
blijft altijd een component van
'kijken in een glazen bol'. We
doen natuurlijk ook markton
derzoek naar de haalbaarheid
van een nieuw product. Maar
inderdaad moet je uiteindelijk
die sprong in het diepe toch ma
ken."
Over naamsbekendheid hoeft
Bever (die naam ontstond toen
Michel en Remko 'als gebroe
ders Bever' het dak van Michel's
huis moesten opknappen) zich
geen zorgen te maken. Het tech
nisch ontwerp- en adviesbureau
creëerde de afgelopen jaren een
aantal graancirkels.
Dit jaar nog leverde het project
FE-Male in een tarweveld in
Nieuwerkerk veel publiciteit
op.
Een enorm groot geometrisch
figuur (tweehonderd bij twee
honderd meter) dat een driedi
mensionale illusie moest
opwekken, in de vorm van een
perfecte graancirkel, waarmee
met een knipoog werd aange
toond dat graancirkels hele
maal niet zo mysterieus zijn.
On Demand Management heeft
de toekomst, meent Remko. „We
zijn nu met de software bezig om
klanten straks managementin
formatiesystemen aan te bie
den. Die kan dan vanaf internet,
waar ook ter wereld dus, zich
steeds op de hoogte stellen van
prijsontwikkelingen, onder
houdskosten en investeringen
van zijn eigen bedrijf. Ik ben er
van overtuigd dat straks elk be
jaardentehuis een standaard
Internetaansluiting heeft. In
ternet heeft de toekomst, want
ik weet zeker dat we nu nog lang
niet alle mogelijkheden van In
ternet ontdekt hebben. Bijna
niets is onmogelijk. Als je maar
de juiste mensen en middelen
hebt."
SIEMENS
Gigaset3010
Siemens DECT Dealer 1999
Koopt u op zaterdag 18 december
een Gigaset3010 bij
BelCompany, Vlissingen
dan ontvangt u een
aardige millenniumattentie.
Voor meer informatie:
Draadloze DECT-telefoon
Uitbreiding tot
maximaal 6 handsets
Uitmuntende gespreks-
en standby-tijd
Groot bereik
Handsfree bellen
via de Comfort handset
BelCompany
Lange Zelke 89a, Vlissingen
tel: 0118-415 370
Information and
Get a bit more. Siemens.
van onze redactie economie
DEN HAAG - Het Bulderbos in
de Haarlemmermeer moet weg.
Minister Netelenbos van Ver
keer en Waterstaat probeert de
eigenaars van de bijna vierdui
zend bomen op het stukje land
naast de toekomstige vijfde lan
dings- en startbaan van Schip
hol over te halen de bijl te zetten
in hun jonge aanplant.
Het vooruitzicht om tegen 460
personen en instellingen een
onteigeningsprocedure te moe
ten beginnen, staat de bewinds
vrouw tegen. Dat kost het Rijk
veel geld en tijd. En dat komt
slecht uit, want de vijfde baan
moet in 2003 klaar zijn. Vandaar
dat Netelenbos nu een oproep
heeft gedaan om de bomen aan
haar over te dragen.
De eerste reacties op haar ver
zoek zijn afwijzend. Zo laat de
gemeente Leiden, eigenaar van
enkele bomen, weten dat de mi
nister eerst maar eens moet ko
men praten over de geluidshin
der, waarover ook in deze
gemeente wordt geklaagd.
GroenLinks-Kamerlid Van der
Steenhoven wil voor de lucht
haven eerst in beton gegoten
nieuwe milieunormen zien.
SP-collega Poppe gaat nog ver
der. „De boom staat er om groei
van Schiphol tegen te gaan. Zo
lang er over groei wordt gepraat
houd ik aan mi jn boom vastal
dus Poppe.
Ook de milieubeweging, Haar-
lemmerliede, de Dierenbescher
ming en andere bezitters van
een protestboom op het land van
1100 vierkante meter zijn niet
van plan Netelenbos haar zin te
geven. GPD
(Advertentie)
H
Dit superplatte
staaltje Zwitserse
horlogemakerskunst
is verkrijgbaar
bij onderstaande
juweliers.
rg/Middelburg, Juwelier 't Gouddoppertje 's-Gravenpolder. Juwelier Walhout.
I 's-Gravenstraat 47a Sas van Gent. Juwelier de Bokx-Wijffels. Stationsstraat 17
Terneuzen. Juwelier Wijffels, Noordstraat 103 Vlissingen. Juwelier van Boven, Walstraat 90
