Meer natuurlijk
bos in Braakman
PZC
op stap in de natuur
Burchten en
onderaardse
gangen
yyasmoord
Vernieuwend,
maar met mate
32
Meer mans
met manege
in pakket
33
De hond
en zijn hok
34
Nederland
pas laat aan
de kerstboom
35
31
itengeb
woensdag 8 december 1999
De ruwe schetsen liggen
er, de details en wensen
zijn opgetekend. De
Braakmanbossen - tussen
Biervliet en Hoek - kunnen
met driehonderd hectare
worden uitgebreid.
Gedeputeerde Staten
stelden onlangs nog de
begrenzing van de bossen
vast. Toch moeten er, vóór de
eerste jonge boom wordt
aangeplant, nog bergen
werk worden verzet. Nog
geen tien procent van de
benodigde grond is
verworven, de agrarische
sector loopt niet warm voor
het project en de
verenigingen
voornatuurbescherming
twijfelen aan de
haalbaarheid van de
plannen.
door Sheila van Doorsselaer
Het huidige
Braakmanreservaat strekt
zich uit over in totaal 200 hectare,
waarvan 150 hectax-e werkelijk
bestaat uit bos. De overige ruimte
wordt in beslaggenomen door
grasland, rietkragen of
waterpartijen. De nieuwe
percelen bos komen te liggen aan
de noordzijde van Rijksweg 61
tussen de Braakmanweg en de
Oostzeedijk, aan de zuidzijde van
de Rijksweg tussen de Nieuwe
Havenweg en de Spanjaardsweg
en zuidelijk van het
Isabellekanaal in de
Dijckmeesteipolder bij
Philippine. Het Rijk, de provincie
en de gemeenten hebben jaren
geleden al te kennen gegeven
voorstander te zijn van
grootschalige bosaanleg bij de
Braakman. De bosaanleg past dan
ook binnen allerlei
beleidsplannen van verschillende
overheden.
Van overheidswege blijkt het
draagvlak dus groot. En waarom
ook niet. Volgens boswachter J.
van Hage, die namens
Staatsbosbeheer na de aanleg
verantwoordelijk is voor toezicht
en beheer van de nieuwe bossen,
wordt er al het mogelijke gedaan
om de nieuwe aanplant op een zo
natuurlijk mogelijke manier in te
passen in het landschap. Zo wordt
er gekozen voor een willekeurige,
natuurlijke aanplant, dus niet in
rijen, en is gekozen voor een
loofhoutbos met bomen als de eik,
berk, iep en es. De bossen krijgen
een meervoudige functie.
Zwaartepunten komen te liggen
op recreatieve-, natuur- en
landschapswaarden (met fiets- en
ruiterpaden) maar ook wordt een
gedeelte speciaal voor de
houtwinning bestemd.
Twee landinrichtingscommissie
zijn verantwoordelijk voor de
aanplant. De Dienst Landelijk
Gebied (DLG) is verantwoordelijk
voor de verwerving van de
benodigde gronden, die nu veelal
een landbouwfunctie hebben. De
grondverwerving vormt de basis
van de uitvoerbaarheid van de
plannen, maar al in dit stadium is
op problemen gestuit. Nog geen
tien procent van de benodigde
percelen zijn al verworven.
Tijdens inspraakrondes hebben
zowel de landbouw- als de
natuursector hun bedenkingen
geuit. Weliswaar zullen de
benodigde gronden vrijwillig
worden uitgeruild, maar de Sasse
en Terneuzense afdelingen van de
Zuidelijke Land- en Tuinbouw
Organisatie (ZLTO) vrezen dat de
landbouwers hun geschikte grond
zullen afstaan terwijl ze er
misschien minder goede percelen
voor terugkrijgen. „Het plan voor
extra bos bij de Braakman bestaat
al tien jaar. We hadden het dus
moeten zien aankomen dat er
Van het huidige Braakmangebied is ongeveer 50 ha bos. De andere vijftig hectare bestaan uit grasland, rietkragen en kreken, foto's Peter Nicolai
KOEWACHT
In het nog jonge bos van het
natuur- en recreatiegebied
Smitsschorre ten zuiden van Axel
is duidelijk het geluid van de in de
buurt gelegen verkeersweg te
horen. Achter ons, gedeeltelijk
door dennenaanplant aan het oog
onttrokken, de golfbaan op een
hoog gelegen terrein. Om in het
wandelgebied te komen moeten
we naar beneden en we krijgen de
indruk een voormalige dijk af te
dalen. Het gebied straalt, mede
door de nog keurig in rijen
aanwezige beplanting zeer sterk
de bemoeienis, van de mens uit. Bij
de eerste afslag van de asfaltweg,
die door Smitsschorre loopt,
worden we geconfronteerd met
een kunstobject: een gestileerde
weergave van de wonderlijk mooi
gevormde bloeistengels van het
heermoes. De maker, Ronny Ivens,
is duidelijk geraakt door de
dikwijls onopvallende maar
boeiende details in de natuur.
Veel natuur wordt door ons
mensen gemaakt, maar gaat
daarna zijn gang en we hebben er
dan slechts ten dele een
regisserende hand in. Op zijn
beurt geeft de natuur ons een
rijkdom terug die inspirerend is,
zoals blijkt uit het opschrift op het
kunstwerk:
Boordevol kracht
ontdoet de staart zich van zijn
sporen.
En van de mensenmacht.
Door vele meters in de aarde
woelen wortels, hinden goud en
grond
Tot een gebied met wandelwaarde
waarin dit beeld zijn oorsprong
vond
Mensen creëerden dit gebied om
daarna de creaties van de natuur
met bewondering te beschouwen.
Tekst en illustratie Adri Karman
Wat er zich ondergronds afspeelt
in de natuur kunnen we slechts
bevroeden en alleen de sporen van
onderaards leven laten ons weten
dat er meer is onder de de vaste
grond waarover we gaan.
Kleine onopvallende holletjes
Als Sint-Lucia komt,
lengen de dagen
een vlooiensprong
Sint-Lucia is 13 december)
Nieuwe weerwoorden zijn welkom
bij de redactie PZC, postbus 18,
4380 AA, Vlissingen, fax 0118-
470102, e-mailredactie@pzc.nl
invulling aan het plan gegeven zou
worden, maar opeens ging het
allemaal wel heel erg snel"zegt W.
van der Zee, voorzitter ZLTO
Terneuzen. „Onze leden, en dan
spreek ik ook voor de Sasse
afdeling, willen op een nette
manier worden behandeld. Ze
zitten er natuurlijk absoluut niet
op te wachten dat ze straks na
jaren opeens, al is het vrijwillig,
uit het gebied worden gedreven.
Daar zijn ze hun bedrijf niet voor
begonnen. Het is ook nog de vraag
wat voor grond ze in de plaats
terugkrijgen. Een groot aantal
boeren verkeert nu in onzekerheid
en er moet nog veel gepraat
worden voor de bossen er komen."
Papieren tijger
Volgens H. Jonkers van de DLG
vallen zeker drie bedrijven in de
regeling voor
boerderijverplaatsing, maar ook
dit gebeurt op vrijwillige basis. De
bezwaren van
natuurbeschermingsvereniging
De Steltkluut hangen samen met
twijfels over de realiteitswaarde
van de plannen. „Ik ben bang dat
het allemaal een papieren tijger
wordt. Op papier ziet het er
allemaal heel mooi uit, maar voor
hetzelfde geld maken ze ons blij
met een dooie mus", zegt L. Calle
van De Steltkluut. „Wehebbenhet
al zo vaak gezien, mooie plannen,
maar er komt dan niks van terecht.
Is het realiseerbaar, dan zijn wij
meer dan tevreden over elke
hectare bos die er komt." De
gemeenten Terneuzen en Sas van
Gent hebben al aangegeven dat ze
willen dat er zo snel mogelijk
wordt begonnen met de aanleg
van de bossen. Het liefst zouden zij
zien dat elke beschikbare hectare
direct wordt beplant. Of dit
mogelijk is, valt nog te bezien.
Jonkers: „Waarschijnlijk worden
de eerste hectaren pas tussen 2001
en 2004 aangeplant."
laten ons raden naar hun
bewoners. Meer bekend zijn we
met de aanwezigheid van de
mollen die hun meterslange
onderaardse gangen met voor ons
onbegrijpelijke energie en drang
tot graven doen ontstaan en een
leven in donkere benauwde
gangen verkiezen boven een door
zonlicht verblindend bestaan
bovengronds. Alleen voor het
verzamelen van nestmateriaal en
soms ook om rivalen uit hun
territorium te weren begeven de
bijna blinde dieren zich
bovengronds. Zo kan het gebeuren
dat we getuige zijn van een
gevecht op leven en dood van twee
vechtende mollen midden op de
snelweg die waarschijnlijk hun
territorium toevallig ieder aan de
andere kant van de weg hadden.
Het gebied Smitsschorre bevat
verschillende boombeplantingen
en opvallend is een stuk dat is
ingeplant met berken. Daarachter
nog jonge beuken waarvan de
oranjebruine vlammende kleur
van de lang aan de bomen
blijvende bladeren een sterk
contrast vormt met de lichte
berkenstammen.
In dit deel is de bodem vrij vlak en
daardoor valt een onregelmatige
verhoging van ver op. Het werk
van een konijnenvolkje dat hier
zijn burcht heeft gecreëerd. Tien,
twaalf pijpen geven uit-en
toegang tot het bolwerk. Verder
geen teken van leven.
Een observatie vanuit een
verdekte opstelling in de vroege
ochtend of rond zonsondergang
kan ons waarschijnlijk meer
vertellen over het leven van het
zich zeer sociaal gedragende
konijnenvolkje.
Buitengebied is een wekelijkse
bijlage over natuur en landschap,
land- en tuinbouw, streektaal en
streekcultuur, architectuur en
stedenbouw, recreatie en vrije tijd.
Vragen, opmerkingen en
suggesties zijn welkom bij de
redactie van de PZC, postbus 18,
4380 AA, Vlissingen, fax 0118-
470102, e-mailredactie@pzc.nl.
