pzc
p:
Bouterse moet voor hachje vrezen
P
PZC
M-
W
VVD neemt haar verlies bij
besluit over het waddengas
Verdeeldheid over recht NAM op schadevergoeding
feiten en meningen
Oud-legerleider ligt kort voor proces ook internationaal onder vuur
irc
Geen vluchtig beslui
8 december 1949
woensdag 8 december 1999
De behandeling van het hoger beroep tegen Desi Bouterse
en twee medeverdachten wegens drugshandel begint
morgen voor hei gerechtshof in Den Haag. De veroordeling
door de Haagse rechtbank tot zestien jaar cel hangt als een
molensteen om de nek t>an Bouterse.
door Dirk Mellema
Komt hij wel of komt hij niet?
Hoogstwaarschijnlijk het
laatste. De voormalige Suri
naamse legerleider Desi Bou
terse zal wederom schitteren
door afwezigheid in zijn eigen
proces, dat morgen begint. De
Nederlandse justitie voelt er
niets voor Bouterse een garantie
te geven dat hij te allen tijde
mag terugkeren naar zijn ge
boorteland.
..Vergeet niet dat Bouterse al
door de Haagse rechtbank tot
zestien jaar is veroordeeld. Via
Interpol is internationaal zijn
arrestatie gevraagd. Het zou
toch een vreemde indruk maken
als Nederland hem een vrij ge
leide verleent, waardoor hij
straffeloos weer naar huis mag"
stelt een medewerker bij het
Openbaar Ministerie.
Het tweede proces - in hoger be
roep - tegen Bouterse zal span
nender zijn dan de rechtszaak in
Den Haag eerder dit jaar. De
veroordeling tot zestien jaar
hangt als een molensteen om de
nek van de sterke man in Suri
name. Zowel internationaal als
in zijn eigen land is zijn positie
aanzienlijk verzwakt.
De eerste spannende momenten
dienen zich morgen al direct
aan. Allereerst zullen de aan
klagers definitief bekend ma
ken of Bouterse wel of niet een
vrijgeleide krijgt en vervolgens
zal advocaat A Moszkowicz het
gerechtshof vragen de rechts
zaak van eerder dit jaar on
rechtmatig te verklaren. Mosz
kowicz boycotte die rechtszaak,
omdat naar zijn mening de rech
ters nooit met de behandeling
hadden mogen beginnen, ter
wijl er nog een verzoek van de
advocaat liep om het proces
naar Rotterdam te verplaatsen
Naar de letter van de wet had
dat inderdaad niet gemogen,
maar de Haagse rechtbank oor
deelde dat het om een vertra
gingstactiek van Moszkowicz
ging en zette de behandeling
toch door. Mocht het gerechts
hof de raadsman gelijk geven.
dan moet de hele behandeling
voor de rechtbank opnieuw be
ginnen. Vermoedelijk echter, zal
het gerechtshof doorgaan met
de behandeling van het hoger
beroep, dat niet door Moszko
wicz zal worden geboycot en
daarom interessanter zal zijn.
Tot nu toe heeft niemand het be
wijsmateriaal tegen Bouterse
betwist Moszkowicz heeft al
leen procedures aangevochten.
De Amsterdamse advocaat gaf
al een voorproefje door twee
honderd getuigen op te roepen.
Nu zal blijken of de verdediging
nog verrassingen in petto heeft,
die het omvangrijke bewijsma
teriaal doen verbleken. Mosz
kowicz zinspeelt daarop en
daarnaast heeft Bouterse altijd
gedreigd een doekje open te
doen over dubieuze zaken van
Nederlandse gezagdragers.
Minder gunstig
Toch staan de zaken er voor
Bouterse beduidend minder
gunstig voor dan pakweg een
jaar geleden, toen hij nog ver
dachte was. Nu gaat hij door het
leven als een gezochte drugs
handelaar. En ook nog tot zes
tien jaar veroordeeld in een land
dat bekend staat om zijn milde
rechtspraak en eerlijke proces
voering.
Zowel nationaal als internatio
naal zit de sterke man' in Suri
name in een moeilijk parket. Zo
liet de secretaris-generaal van
de Verenigde Naties Kofi Anan
een week geleden nog aan de
Surinaamse president Wij den
bosch weten, bezorgd te zijn dat
Bouterse bij de verkiezingen in
mei volgende jaar president
wordt. Voor de VN is dat 'onac
ceptabel' Dat weegt zwaar.
Bovendien heeft de ex-legerlei
der een groot probleem met
buurman Brazilië, een land dat
hij ongestoord kon bezoeken
omdat de voormalige minister
van Buitenlandse Zaken Van
Mierlo een verzoek om arresta
tie van Bouterse kansloos acht
te. Daarvoor waren de connec
ties tussen de Surinaamse ex-
legerleider en de machthebbers
de NDP.
in de hoofdstad Brasilia te
hecht. Vandaag de dag zou Bou
terse in Brazilië direct in de
boeien worden geslagen, ook
zonder verzoek daartoe. De
Brazilianen zijn tot de ontdek
king gekomen dat 'de buurjon
gen' inderdaad tot over zijn oren
in de drugs- en wapenhandel
zit. Er zijn een paar grote drugs
bendes opgerold. Verschillende
aangehouden verdachten heb
ben verklaringen tegen Bouter
se en andere Surinamers afge
legd. Eerder dit jaar moest ook
Bouterse junior vertrekken als
derde secretaris op de Suri
naamse ambassade in Brasilia,
nadat zijn betrokkenheid bij de
drugshandel was aangetoond.
De Brazilianen vermoeden dat
die ambassade een coördineren
de rol speelt bij de drugshandel.
En dan is er nog het vliegtuigje
uit Suriname dat drie maanden
geleden een noodlanding moest
maken in het Amazonegebied.
Het had een partij zware wa
pens aan boord, die bestemd
waren voor de Colombiaanse
guerrillabewing FARC. De Bra
zilianen beschouwden dat inci
dent als een bevestiging van de
beschuldiging van de Neder
landse justitie dat Bouteree en
diens zoon wapens voor cocaïne
ruilen met het FARC. In het on
derzoek van het Haagse Copa-
team tegen Bouterse komt een
getuige aan het woord die pre
cies uitlegt hoe deze handel
werkt. De Brazilianen geloof
den die verklaring aanvankelijk
niet, maar de inhoud van het
vliegtuigje sprak boekdelen. De
Brazilianen zijn boos dat Bou
terse en consorten van hun
buurland een van de grootste
cocaïne-distributiecentra in de
wereld hebben gemaakt.
Grens
Met andere woorden: Bouteree
kan geen stap meer over de
grens zetten. De VN en het
machtigste land in Zuid-Ameri-
ka zitten achter hem aan. En dat
terwijl hij in zijn eigen land ook
niet meer zo onaantastbaar is.
Dat komt door zijn ruzie met
president Wij denbosch, die drie
jaar geleden aantrad nadat
Bouterses partij de NDP de ver
kiezingen had gewonnen. Bou
terse schoof zijn vazal Wij den
bosch naar voren als president.
Bouterse in betere tijden. De oud-legerleider baant zich in mei dit jaar door een uitzinnige menigte, nadat hij is herkozen tot voorzitter van
foto Ed Oudenaarden/ANP
Zelf bleef hij voorzitter van de
NDP en via Wij denbosch kon hij
achter de schermen aan de
touwtjes trekken. Hij liet zich al
snel tot 'adviseur van staat' be
noemen zodat hij een diploma-
tenstatus kreeg en daardoor
moeilijker te arresteren zou
zijn. Maar die innige en veilige
tijden zijn voorbij. Macht voelt
nu eenmaal lekker aan. Dus be
gon Wijdenbosch zich echt pre
sident te voelen, hij luisterde
steeds minder naar huisvriend
Desi. Nu staan de twee op voet
van oorlog. Tot nu toe weigerde
de Surinaamse regering samen
te werken met de Nederlandse
justitie. Voor Bouterse is het van
belang dat dat zo blijft. Maar
zeker kan hij daarvan niet meer
zijn. GPD
^inister Jorritsma heeft het nakijken. Begi)
vember meldde zij fier dat de knoop was
^gehakt ten gunste van de winning van he|
onder de Waddenzee. Het kabinet zat op de lijn
mits': boren mag als er zeker geen nadelige milif
volgen zijn. Onder druk van de Tweede Kamer wei
gisteren 'Nee, tenzij': boren mag niet, tenzij we daigN H
voortschrijdend inzicht tot de conclusie komen dafilieu]
milieuveilig kan. Praktisch betekent het, dat heihuis
voorlopig onder de Wadden blijft zitten. De boorte|ordz
nen bij Paesens-Moddergat en Lauwersoog zullen^.""
worden gebruikt. LVC)
De natuurbeschermers en een grote meerderheid inferer
litiek Den Haag kunnen tevreden zijn. De WD kj de 1
een doekje voor het bloeden, want het besluit is irrujeg wi
niet definitief. De Nederlandse Aardoliemaatschal1 ka*
(NAM) trekt aan het kortste eind, maar vindt er~f^
troost in een soepel beleid ten aanzien van de klF^
gasvelden in de Noordzee. Het kabinet heeft de onTe]
nige 'eeuwige' concessie voor de NAM niet beantwferbli
met een even kortzichtig 'definitief' verbod. Gelufctaai
regeert het huidige inzicht, hoe omstreden dat ook?de 1
ge zijn. p-
»ordz
Het tweede kabinet-Kok heeft nu wel een kno
doorgehakt, maar van een fraaie zwaai met de bi atie
geen sprake. Paars heeft duidelijk moeite met be&er r
ten. In typisch Nederlandse stijl worden gevo<
kwesties tot het uiterste afgezwakt in een zo prag
tisch mogelijke opstelling van de partijen: kunner1^;
niet een manier vinden om de kool en de geit te spa aan'
Zo wenste het kabinet in de besluitvorming over dfyej
luidsbelasting van omwonenden van het vliegden
Beek de randen van de nacht(rust) te verkennen. lint.
wadgaskwestie leek het aanvankelijk dezelfde kanp00^
te gaan. Boren vanaf de wadrand was een deel varnk
oplossing. Zo zou de natuur niet worden verstoor^^
vervuild. Maar de ecologische gevolgen van de bodt^th
daling door de gaswinning bleken minder gemakkejé ga.
te marginaliseren. De angst dat de gekoesterde Wadhg ai
grotendeels definitief onder water zouden verdwijn be
bleef groot, alle theorieën over de grote dynamiek
zandplaten ten spijt. L
Ondertussen gaven de deskundigen het kabinet mj^
geen eensluidend advies. Daarom dreigde lang het|te
vaar van een Kokkiaanse oplossing. Bijvoorbeeld tffzac
stemming voor een gefaseerde gaswinning met tussped
tijdse milieu-effectrapportages. Maar zo'n aanpip'
hadden Jorritsma, Pronk en Faber vast niet door de r
mer kunnen loodsen.
Uiteindelijk is er nu alleen de zekerheid dat de twijtdw
niet op korte termijn zullen verdwijnen. Meer zit er rik r
in. Meer zal de Kamer niet toestaan en meer kan het £d.
binet er dus ook niet van maken. Zo wordt - waar Paf COi
geheel volgens de traditie een uiterst vluchtig com^1
mis had kunnen bedenken - toch een besluit genonLn r
dat niet zo gemakkelijk zal verdampen. "de
door Maurice Wilbrink
Het waddengasbesluit van
het kabinet is geen compro
mis. Het is een besluit dat door
regeringspartij VVD geslikt
moet worden. Met name voor
WD-minister Jorritsma is dat
pijnlijk. Zij heeft voortdurend
gezegd mogelijkheden te zien
voor nieuwe gaswinning onder
de Waddenzee.
Nu het kabinet heeft besloten
geen vergunningen te verstrek
ken aan de Nederlandse Aard
olie Maatschappij (NAM), moet
worden vastgesteld dat de rege
ring gewoon gebogen heeft voor
de ruime Kamermeerderheid
die zich drie weken geleden uit
sprak tegen boren. Een Kamer
motie van die strekking ging
half november gepaard met een
crisissfeer: de coalitie bleef
sterk verdeeld en in het kabinet
stond de WD tegenover de
D66- en PvdA-ministers.
Door extra tijd te nemen heeft
het tweede paarse kabinet voor
komen dat deze crisisstemming
zou leiden tot politieke onge
lukken. Het stelde allereerst een
oordeel over de expliciete Ka
mermotie drie weken uit. In die
tijd kon er overleg worden ge
voerd met de NAM, met externe
deskundigen en was er bedenk
tijd voor het kabinet zelf.
Nederlaag
Het gaf minister Jorritsma de
gelegenheid alvast te wennen
aan haar nederlaag: ze voelde de
afgelopen weken aankomen dat
de optie gasboringen zou wor
den verworpen. Weliswaar slon
ken de twijfels binnen het kabi
net of gaswinning zou kunnen
zonder blijvende schade aan het
waddenmilieu. Maar ook Jor
ritsma wist dat er hoe dan ook
twijfels zouden blijven. En het
Minister Pronk van Milieu na afloop van de extra ministerraad.
kabinet had al het standpunt in
genomen: bij twijfel geen borin
gen De Tweede Kamer stemde
intussen, weliswaar onder pro
test, in met de bedenktij d die het
kabinet nam. De meerderheid.
die tegen boren is, rekende er
ook op dat er in zo korte tijd
geen 'sluitende zekerheden'
foto Phil Nijhuis/GPD
zouden ontstaan over gaswin
ning zonder risico. En de paarse
regeringsfracties kregen ook
signalen dat het kabinet er geen
halszaak van zou maken. Het
kabinet wilde niet ten val ko
men door het waddengas.
Minister Pronk van Milieu liep
gisteren ontspannen en nog na
genietend van het extra kabi
netsberaad van die ochtend,
door de gangen van het Tweede-
Kamergebouw. Hij heeft voor de
PvdA belangrijke milieupunten
gescoord. Daarnaast benadruk
te hij hoe keurig de besluitvor
ming in het kabinet was verlo
pen. Er was 'geen moment' met
portefeuilles gezwaaid, ook niet
door Jorritsma, zei Pronk.
Jorritsma, niet in de wandel
gangen aanwezig, had dan ook
geen extra drukmiddel meer.
Het regeerakkoord schrijft geen
gaswinning onder de Wadden
zee voor. De WD-minister had
ook geen voorbehoud gemaakt
bij het kabinetsstandpunt van
drie weken geleden dat er geen
vergunning aan de NAM zou
worden verstrekt als er risico's
voor het wad zouden ontstaan.
En de WD-fractie in de Tweede
Kamer stond alleen en had er
geen enkel belang bij om nu de
paarse samenwerking op te bla
zen.
Luchthaven
De liberalen pakken nu maar
stilletjes hun verlies. Ze hopen
meer binnen te slepen bij het po
litieke besluit (half december)
rond de toekomst van de natio
nale luchthaven. Ook daar is
sprake van een confrontatie
tussen milieubelangen en eco
nomische belangen. Maar de
kans dat de economie daar ook
ondergeschikt wordt gemaakt
aan het milieu, is klein. Zo be
zien is de geïsoleerde positie van
de WD rond het probleem van
de gaswinning een incident.
GPD
door Martijn Schuring
en Lianne Sleufjes
De NAM moet nog besluiten
wat ze precies doet. maar
duidelijk is dat zij het verbod
van het kabinet om te boren in
de Waddenzee niet accepteert.
Of ze in beroep gaat en een scha
declaim bij het kabinet depo
neert, wil NAM-woordvoerder
F. Duut nog niet zeggen. De ju
risten beraden zich.
In elk geval is de NAM 'danig te
leurgesteld' zegt Duut. „Wij
hebben het gevoel dat we een
vergunning hebben gekregen
om een huis te bouwen. Dat is nu
af. Maar het enige dat je niet
krijgt, is de sleutel om binnen te
komen."
Want die altijddurende conces
sie om te boren, blijft de NAM
houden. Alleen heeft zij binnen
die concessie een batterij ver
gunningen nodig. Allemaal zijn
die nu verleend, op ééntje na; de
natuurvergunning voor gas
winning bij Paesens-Modder
gat en Lauwersoog. Daardoor
kan de NAM nu geen gas onder
de zee weghalen.
Zij heeft zevenhonderd miljoen
gulden uitgegeven om onder
meer te onderzoeken of er wel
gas zat op die locaties. Uit die
proefboringen bleek dat er zo'n
veertig miljard kubieke meter
gas aanwezig is. Dat heeft vol
gens Duut een brutowaarde van
twintig miljard gulden. De
overheid zou van die verkoop
gemiddeld 85 cent van elke gul-
Als een spookbeeld waart ze rond het Binnenhof: een scha
declaim van de Nederlandse Aardolie Maatschappij
(NAM). De NAM heeft nu eenmaal een eeuwigdurende con
cessie op zak voor gasboringen in de Waddenzee Maar het ka
binet wil boren de komende jaren niet toestaan.
den krijgen, de rest gaat naar
Shell en Esso, de aandeelhou
ders van de NAM.
Nu kunnen overheid en de olie
concerns naar die opbrengst
fluiten; geen gas, geen geld. Al
leen heeft de NAM geïnvesteerd
en zou het niet zo raar zijn als ze
tenminste een deel van die mil
joenen terug zou willen zien.
Voor WD-minister Jorritsma
van Economische Zaken was
het niet voor niets een van de
voornaamste redenen om te
pleiten voor een boorvergun-
ning. En ook verscheidene
rechtsdeskundigen schatten de
kansen van de NAM hoog in als
zij een schadeclaim indient.
H. Snijders, hoogleraar burger-
lijkrechtmLeiden: „De conces
sie is gebaseerd op een vergun
ning, die nu niet afgegeven
wordt. De vraag is of hier sprake
is van een onrechtmatige over-
heidsdaad. Als je kunt spreken
van een bepaald vertrouwen dat
geschonden is, het vertrouwen
van de NAM dat zij mocht gaan
boren, dan kun je de overheid
met succes aanspreken op een
onrechtmatige daad."
Voor dr. Roggekamp, gespecia
liseerd in het energierecht, is al
leen nog de vraag hóe de NAM
de schade op de overheid gaat
verhalen. Gaat het er om de ge
maakte kosten terug te halen bij
het Rijk of wil het bedrijf ook
compensatie voor het onbruik
baar worden van de eigendoms
rechten. „Want dat wordt on
derbelicht, de NAM is eigenaar
van de delfstoffen. Alleen krijgt
het de vergunningen niet rond
om het gas naar boven te halen.
Dat kun je derving van inkom
sten noemen en het is mogelijk
dat ze ook dat willen verhalen."
Toch zien niet alle deskundigen
de positie van de NAM zo posi
tief in. Ch. Backes, hoogleraar
milieurecht in Utrecht, denkt
dat het kabinet het spel slim ge
speeld heeft. „Het recht om te
boren blijft bij de NAM. Daar
door wordt het moeilijk voor
haar om te bewijzen dat de in
vesteringen weggegooid geld
zijn. Het is nog steeds uitstel,
geen afstel." Als immers binnen
enkele jaren onomstotelijk
wordt vastgesteld dat boren
geen schade oplevert voor de
Waddenzee, dan zou de vergun
ning wel afgegeven kunnen
worden.
„Alleen de schade die het be
drijf oploopt door de vertra
ging, rentekosten bijvoorbeeld,
zijn eenvoudiger aan te tonen",
denkt Backes. GPD
Boerenzoons
In de haven van Rotterdam
zijn 32 Nederlandse boeren
zoons teruggekomen van een
verblijf van acht maanden in
de Verenigde Staten. Onder
leiding van de Rijksland-
bouwconsulent voor de
Zeeuwse eilanden, de Krui-
ninger ir. C. W. C. van Beekom,
hebben de jongemannen erva
ring opgedaan in de Ameri
kaanse landbouw. Onder hen
één Zeeuwse boerenzoon,
W. B. Balkenende uit Wol-
phaartsdijk.
Werkloosheid
De afgelopen maand waren er
in Zeeland 562 werklozen; vier
per duizend mannelijke inwo
ners. Eind oktober waren ns
nog 493 mannen zonder werj
een jaar eerder lag dat aantikt
op 765. Zeeland heeft relatitni,
het laagste aantal werklozen^
Wiegje FN
In een woning in St. Wil 1^
brord is brand ontstaan in eg?a
wiegje waarin een vier maaiF
den oude baby lag te slapet
Om het bedje te verwarmd*
had de moeder er een elec
trisch strijkijzer in gelegd, me€
de stekker in het stopcontact
Ze werd echter afgeleid do<r
haar ruzie makende ande|'
kinderen, waardoor ze h£
strijkijzer vergat. Toen ze t<f
rugkwam stond het wiegje if
brand. De baby raakte zwaaj
gewond.
Uitgever:
J C Boersema
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
D. Bosscher (adjunct)
A. L Kroon (ad|unct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Redactiefax: (0118) 470102
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax (0118)472404
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113)273000
Fax. (0113)273010
Terneuzen: Axelsestraat 16
Postbus 51
4530 AB Terneuzen
Tel. (0115) 686000
Fax (0115)686009
Hulst: s Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel. (0114)373839
Fax (0114)373840
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel (0111)454647
Fax. (0111)454659
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17 00 uur
Zierikzee en Hulst
8.30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8 00 tot 10.30 uur
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV
jeli
jjnt
tua
Érjc
Internet (http://www.pzc.nl):
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
redactie redactie@pzc.nl
exploitatie: internet@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800 - 0231231 of maandag
t/m vrijdag op de kantoren
gedurende de openingstijden:
zaterdags tot 14.00 uur-
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22 00 uur en zondagavond
van 20.00 tot 22 00 uur
Tel (0118)484000
Fax (0118) 470100
Abonnementsprijzen
bij automatische incasso.
(tussen haakjes prijs met acceptgiro)
per maand, 36.70 (n v t.)
per kwartaal 100,00 101,65)
per jaar ƒ380,00 (ƒ381.65)
Voor toezending per post geldt
een toeslag
Beëindiging van abonnementen
uitsluitend schriftelijk, 1 maand voor
het einde van de betaalperiode
Losse nummers
maandag t/m vrijdag 1.80 per stuk
zaterdag 2,60 per stuk
Alle bedragen zijn inclusief 6% BTW
Bankrelaties
ABN AMRO 47.70.65.597
Postbank 35 93.00
Advertenties
Alle advertentieopdrachten worden
uitgevoerd onder toepassing van
de algemene voorwaarden van
Uitgeverij PZC BV alsmede de
regelen voor het advertentiewezen.
Tarieven kunnen tijdens kantooruren
worden opgevraagd
bij de advertentieorderafdeling.
Tel: 0118-484321