Superlange
vrachtauto
uit gratie
SLIPS
Seattle vol betogers tegen WTO
Armoede doet veel Roemenen
verlangen naar tijd Ceaucescu
PZC
DE 4E
GRATIS
Jenevergigant Bols
concentreert zich
op wodka en brandy
Philips opent fabriek
voor eeuw van
infocommunicatie
Proef loopt stroef
financiën en economie woensdag 1 december 1999
DAMES- OF
HERENSLIPS
3 SLOGGI
sloC0ïpf
door Peet Vogels
DEN HAAG - De proef met de
ecocombi, de extra lange
vrachtwagen, komt nauwelijks
van de grond. Door steeds weer
nieuwe eisen is het voor ver
voerders nauwelijks nog inte
ressant om geld te investeren in
de nieuwe truck. De brancheor
ganisatie Transport en Logis
tiek Nederland (TLN) hoopt dat
er toch voldoende vervoerders
bereid zijn aan de proef deel te
nemen.
In andere landen zijn ze al een
vertrouwd gezicht, de lange
vrachtwagens. In Australië rij
den zelfs road trains, vrachtwa
gencombinaties van vijftig me
ter lang. In Nederland is de
maximale lengte van een
vrachtwagen 18,75 meter en het
maximale gewicht vijftig ton.
De ecocombi mag maximaal
25,25 meter meten en zeventig
ton wegen.
Al in 1996 werd door de Tweede
Kamer besloten een proef te
doen met de verlengde vracht
wagens. De langere combinaties
zouden leiden tot een daling van
het aantal ritten en een forse
ver-mindering van het brand-
stofverbiriik en de uitstoot van
schadelijke stoffen. Bovendien
bleek uit een studie dat de ver
keersveiligheid ook vergroot
Brunei voorziet
afname winst
AMSTERDAM - Detacheerder
Brunei zit in de problemen. Het
bedrijf kwam gisteren voor de
tweede keer dit jaar met een
winstwaarschuwing.
In september werd de voorspel
de winstgroei al bijgesteld van
25 procent naar 10 tot 20 pro
cent. Dinsdag liet Brunei weten
dat de winst met 30 tot 45 pro
cent zal dalen ten opzichte van
1998. ANP
wordt, omdat er minder vracht
wagens op de weg zijn.
„Door de intensieve lobby van
vooral de binnenvaart en het
spoorvervoer zijn er echter veel
beperkingen aan het gebruik
gesteld", aldus Rick Ohm, be
leidsmedewerker bij TLN.
„Vooral de binnenvaart vreesde
de concurrentie van de ecocom
bi." Ook minister Netelenbos
van Verkeer voegde nog een
aantal eisen toe. „Die zijn meer
op basis van emoties dan op ba
sis van feiten genomen", aldus
Ohm. „Zo moeten de zijkanten
worden afgeschermd, extra
spiegels worden aangebracht en
moeten de chauffeurs een aan
vullende opleiding krijgen. Die
extra eisen heeft Netelenbos ge
steld ondanks het feit dat een
onderzoek dat in haar opdracht
werd uitgevoerd aantoonde dat
de ecocombi geen extra gevaar
oplevert."
Extra investeringen
Toch mag de ecocombi volgens
de geldende regels niet tussen
zes en tien uur 's ochtends rij
den. De lengte van het traject
mag maximaal vijftig kilometer
bedragen en moet voor het over
grote deel over meerbaanswe-
gen gaan.
Ook moet het begin- of eindpunt
aan het spoor of aan het water
liggen. Alle eisen samen hebben
er voor gezorgd dat de vervoer
der 40.000 extra moet investe
ren in de vrachtwagencombina
tie.
Ohm snapt niet waarom er ken
nelijk zoveel weerstand is tegen
de ecocombi. „Het gaat om een
proef met vijftien combinaties.
Er rijden in Nedex-land 135.000
vrachtwagens rond, dus waar
praten we over. Bovendien rij
den er dagelijks al honderden
speciale konvooien rond in Ne
derland, combinaties met kra
nen of prefab huisjes. Die com
binaties zijn vaak al 25 meter
lang en daar doet niemand
moeilijk over." GPD
Betogers tegen de WTO dragen een Frankenstein-achtige pop, die een zakenman moet voorstellen, door Seattle. foto Mike Nelson/EPA
door John Wanders
SEATTLE - Met een verbeten
trek om de mond brengt een jon
ge, linkse demonstrant in Seatt
le de nazi-groet als een twintig
tal ME'ers voorbij marcheert.
Fascisten", roept een oudere
man tegen de leden van de op
roerpolitie.
Het centrum van Seattle roept
deze week herinneringen op aan
de grote krakersrellen van de j a-
ren tachtig in Amsterdam, Nij
megen en Groningen. Chaos,
tumult, politiesirenes. Het on
overzichtelijke protest, dat dan
weer hier en dan weer daar op
duikt. Het vandalisme. De WTO
moet verdwijnen, is de meest ge
hoorde slogan in Seattle: „Hee
hee. Ho, ho. WTO has got to go."
De conferentie van de Wereld
Handels Organisatie (WTO) is
nog niet eens begonnen als
maandagmiddag de eerste ruit
wox'dt ingetrapt. Dat gebeurt bij
een vestiging van McDonald's,
het concern dat model staat
voor de oprukkende monocul
tuur waar de demonstranten
zich zozeer tegen verzetten.
De situatie wordt grimmiger als
de oproerpolitie een kruispunt
blokkeert. Texwijl een politie-
helikopter boven de weg hangt,
komen er van alle kanten poli
tiewagens aanstormen. Vanaf
het dak van een aanpalende
parkeergarage leggen demon
stranten het geheel op video
vast. Voor het geval er klappen
vallen.
Een jongen, het gezicht ver
scholen achter een bivakmuts,
voert intussen een heftige dis
cussie met een zwarte mede
werkster van de McDonald's-
vestiging. Het meisje maakt
kenbaar dat zij gewoon haar
brood wil verdienen. „Wil jij
dan terug naar de tijd van de
slavexmij?" schreeuwt de jon
gen. „Wil jij weer een slaaf zijn?
Want dat is wat McDonald's met
jou doet."
Vanachter de blokkade van de
ME kijken drie verkoopsters
van een kledingzaak gespannen
toe. Er is geen klant in de winkel
te bekennen. De WTO-top is
niet goed voor de zaken, zegt een
van de drie. Maar bang voor
vandalisme zijn ze niet echt:
„Wij zijn een lokaal bedrijf. De
demonstranten hebben het
voorzien op het grootkapitaal.
Ze laten ons wel met rust."
Garnalenvissers
D e grote meerderheid van de de
monstranten is met vreedzame
bedoelingen naar het centrum
van Seattle gekomen. Zoals de
actievoerders die zich hebben
uitgedost als zeeschildpadden
of vlinders. „De kostuums zijn
stuk voor stuk met de hand ge
maakt, door vrijwilligers hier in
Seattle", zegt Robert, een van de
250 zeeschildpadden. „De zee
schildpad staat symbool voor
vele andere diersoorten die wor
den bedreigd door het regime
van de WTO. Bij de WTO staat
winst voorop. De mens en het
milieu worden daaraan onder
geschikt gemaakt."
Het steekt Robert en zijn mede
demonstranten dat een indivi-
dueelland nauwelijks greep kan
krijgen op de WTO. Dat geldt
zelfs voor het machtige Ameri
ka, zegt hij. „Sinds 1991 hebben
de VS bij wet geregeld dat lan
den die garnalen willen verko
pen aan ons er op dienen toe te
zien dat hun garnalenvissers
met speciale netten werken
waaruit zeeschildpadden kixn-
nen ontsnappen. Die wet heeft
duizenden zeeschildpadden het
leven gered. Maar twee jaar ge
leden klaagden Maleisië, Thai
land, India en Pakistan de VS
aan bij de WTO, omdat ze de
Amerikaanse wetgeving in
strijd achtten met het beginsel
van eerlijke handel. De WTO
heeft die vier landen in april van
dit jaar gelijk gegeven en Ame
rika opgedragen haar milieu
wetgeving aan te passen om
sancties te voorkomen. De zee
schildpadden worden geofferd
op het altaar van de vrijhandel.
Dus onze boodschap is: weg met
de WTO - en eet voorlopig geen
garnalen." GPD
GAK Holding lijft AMG in
AMSTERDAM - De Arbo Management Groep (AMG) komt in
handen van GAK Holding. De huidige aandeelhouders van
AMG - de NS, Philips en de Staat - zullen de aandelen in twee
stappen overdragen aan GAK.
GAK Holding zei gisteren dat zij door de krachtenbundeling
tot de topdx-ie van de arbodienstverleners gaat behoren. De
omzet bedraagt samen 170 miljoen.
GAK Holding vindt de overname van belang in het licht van
de door het kabinet aangekondigde reox-ganisatie van de soci
ale zekerheid. De arbodiensten moeten een belangrijke rol
spelen bij de beperking van het beroep op de WAO.
GAK Holding is met de Arbo Groep GAK al actief in deze
dienstvexiening. Die richt zich vooral op gezondheidszorg
voor het midden- en kleinbedrijf. AMG doet dat juist voor
grotere ondernemingen. ANP
Oost-Afrika vormt handelsblok
ARUSHA - De px-esidenten van Kenia, Uganda en Tanzania
zijn gisteren bijeengekomen om hun handtekening te zetten
onder een oprich tings verdrag voor een Oost-Afrikaans han
delsblok.
Het vei'drag vooi'ziet niet direct in een gemeenschappelijke
mai-kt. Daarover willen de voormalige Bx-itse koloniën nog
ondei'handelen. Het is de bedoeling dat de drie landen ook een
gezamenlijk paspoort en dezelfde vlag krijgen. AP
Handel stijgt in derde kwartaal
VOORBURG - De waarde van de Nederlandse goedei-enhan-
del met het buitenland is in het derde kwartaal gestegen. De
invoer ging met zeven procent omhoog tot 96 miljard en de
uitvoer nam met zes procent toe tot 101 miljard. In de eerste
zes maanden bleef de waarde van de handel in goederen sta
biel ten opzichte van 1998.
Vooral de export naar het Verre Oosten herstelde zich sterk.
De uitvoer naar deze regio steeg met negentien procent ten
opzichte van het dei-de kwartaal vorig jaar. De invoer vanuit
Ierland en de Verenigde Staten liet een stei'ke ontwikkeling
zien. Die uit Ierland steeg zelfs met vijftig procent. ANP
Hongkong meest vrije economie
HONGKONG - Ondanks vergaand ingrijpen van de overheid
op de aandelenmarkten van de voormalige Britse kroonkolo
nie is Hongkong nog steeds de meest vrije economie ter we
reld. Dat blijkt uit een gisteren vrijgegeven analyse van eco
nomieën van 161 landen.
Singapore en Nieuw-Zeeland staan volgens de ondex-zoekers
op de tweede en derde plaats. Bahrein, Luxemburg en de Ver
enigde Staten delen de vierde plaats. Het onderzoek werd ver
richt door de Amerikaanse conservatieve 'denktank' Herita
ge Foundation en de krant The Wall Street Journal. AP
Vrijdag staking bij Akzo Sneek
SNEEK - De werknemers van de Akzo Nobel verffabriek in
Sneek hebben gisterochtend unaniem besloten tot een sta
king voor onbepaalde tijd. De staking bij de voormalige
Flexa-fabrieken begint vrijdag. Met de werkonderbreking
hoopt het personeel van de fabriek de directie ervan te over
tuigen de Sneker locatie in de toekomst open te houden.
In het gesprek met de vakbonden besloot de directie maan
dagavond tot een onderzoek naar de toekomstmogelijkheden
van de fabrieken in Sneek en Groot-Ammers.
In september 1999 maakte de directie van het concern bekend
de verffabriek over drie jaar te sluiten. Akzo Nobel wil de
verfproductie in Groot-Amrners concentreren.
Het personeel van de fabriek begrijpt dit niet, aangezien de
vestiging in Sneek winstgevend is en de minste productiekos
ten heeft. ANP
door Eelco van der Linden
ZOETERMEER - De ex-ven Lu
cas Bols denken weer in het
groot. Een jaar na de scheiding
van Wessanen staat het dran
kenconcern minder voor jene
ver en meer voor wodka, en is
het via aankopen van onder
meer het Griekse Metaxa en het
Duitse Asbach Uralt bezig de
internationale positie te ver
sterken.
De strategie? Sterk zijn met re-
gionale mei-ken. „Je moet niet
ten koste van alles een wereld
speler willen zijn", zegt Robert
Jan van Ogtrop, voorzitter van
de raad van bestuur.
Van Ogtrop kijkt tevreden terug
op het eerste j aar van hei-vonden
zelfstandigheid. De omzet
groeide met vier procent naar
vierhonderd miljoen gulden.
Het operationele resultaat steeg
met negen procent en met
twaalf als bijzondere baten
worden meegerekend. „We zijn
terug en hebben grote ambi
ties", zegt de topman. Binnen
drie jaar wil hij, vooral dankzij
Metaxa, de winst verdubbelen,
om daarna een rentree op de
beurs te maken. Dan is de inves
teringsmaatschappij CVC, die
Bols losweekte van Wessanen en
nu 75 px-ocent van de aandelen
bezit èn de huidige expansie fi
nanciert, ook weer tevreden.
Van Ogtrop gelooft dat 'de regio'
meer te bieden heeft dan 'de we
reld' en dat daar ook hogere
marges te halen zijn. „We verge
ten het wel eens, maar er wordt
meer Braziliaanse cachacha en
Japanse sake gedronken dan
whiskey. Wodka wint het van ie
dereen. Door je te concentx-eren
op één merk en alle aandacht op
één investex-ing te richten, haal
je er meer uit", stelt Van Ogtrop.
Als er nu ook nog wordt samen
gewerkt met lokale producen
ten en distributeurs, en je zelf je
fabrieken open stelt voor die
pi-oducenten, zijn volgens de
manager bruto winstmarges
van meer dan twintig procent te
realiseren.
Filosofie
De acquisitie van Metaxa en As
bach Uralt, beide uit de stal van
Diageo, past volgens Van Og
trop naadloos in de nieuwe filo
sofie. Metaxa is sterk in Grie
kenland, maar ook in Centraal
en Oost-Europa - alle Grieks-
orthodoxe landen - en in Duits
land.
Bols heeft via een joint venture
in Polen een eigen Wodka-merk
gelanceerd dat nu de derde
plaats inneemt op wat de twee
de wodka-nxarkt van de wereld
is. Van Ogti'op hoopt 'Bols Vod-
kanu de belangrij kste drank in
het Bols-assortiment, via Me
taxa in de regio verder te laten
groeien. Metaxa zelf heeft vol
gens de manager veel toekomst
omdat de Griekse brandy, in te
genstelling tot Cognac, ook lo
kaal - bijvoorbeeld in een wod
ka-fabriek - geproduceerd kan
worden. Dat levert aanzienlijke
besparingen op.
Asbach Uralt stond duidelijk
niet bovenaan het lijstje, maar
werd in de deal met Metaxa
'meegenomen' tijdens de bie
dingsrace. Gisteren maakte Van
Ogtrop bekend dat Bols samen
met het Duitse Underberg,
waarmee al samenwerking be
staat op distributieterrein, eige
naar wordt van de exclusieve
Duitse Cognac Asbach Uralt.
De constructie maakt volgens
Van Ogtrop iedereen gelukkig.
„Wij verwachten veel van de
synergievoordelen; Emil Un
derberg is blij omdat hij mede
eigenaar is geworden van een
prestigieus en winstgevend
merk en Metaxa als klant erbij
krijgt." Van Ogtrop verwacht
dat Underbex-g ook een oplos
sing heeft voor de gigantische
overcapaciteit (zeventig pro
cent) van de relatief nieuwe As-
bach-fabx-iek.
Het imago van Asbach Uralt is,
net als de Hollandse jenever, iet
wat oubollig, maar dat vindt
Van Ogtrop geen groot pro
bleem. „Er wordt aan ge
schaafd, onder meer door te ac
centueren dat het een goede
mix-drank is."
De toekomst van jenever is
daarentegen niet zeker. In 1998
werd in Nederland weliswaar
nog 30 miljoen liter jenever ge
dronken, maar dat was wel ne
gen procent minder dan hét jaar
daa rvoor.
Bols heeft met merken als Jonge
Bols, Bokma, Hartevelt,
Clareyn een marktaandeel van
38 procent, en gokt nu op de top
kwaliteit via de zogenaamde
premium-jenevers. Van Ogtrop
sluit niet uit dat er merken gaan
verdwijnen. Alleen Bols en Bok
ma kunnen nog rekenen op fox-se
reclame- en promotiecampag
nes. Het budget hiervoor blijft
ovex-igens bij Bols onvermin
derd hoog: zestig miljoen gul
den. GPD
door Hans Gertsen
BOEKAREST - Bijna tien jaar
na de val van het communisme
in Centraal- en Oost Europa
denken steeds meer Roemenen
met nostalgische gevoelens te
rug aan het Ceaucescu-tijd-
perk. Volgens een recente pei
ling beschouwt 22 procent van
alle Roemenen de in december
1989 geëxecuteerde dictator
als de beste leider die het land
de afgelopen eeuw had.
Px-ecies hetzelfde percentage
Roemenen is ovexigens van het
tegendeel overtuigd en noem
de Ceaucescu de slechtste lei
der van de eeuw, op de voet
gevolgd door de huidige presi
dent, de christen-democraat
Emil Constantinescu.
De nostalgie naar de 'goede
oude tijd' blijkt niet alleen uit'
opiniepeilingen. De afgelopen
weken waren tijdens demon
straties tegen het beleid van de
centrum-rechtse regering in
verschillende delen van het
land, spandoeken te zien
waarop Ceaucescu verheer-
lijkd werd.
Vreemd is dat niet. Onder
Ceaucescu ontbrak het de
Roemenen aan vrijwel alles,
vrijheid voorop. Maar tegelij
kertij d wa s iedex-een verzekerd
van een baan en van betaalba
re huisvesting. Tien jaar na cle
val van de gehate dictator zijn
de meeste Roemenen welis
waar vrij, maar nog altijd zo
aim als kei-kratten. En de ze
kerheden van vi'oeger hebben
plaats gemaakt voor de angst
voor werkloosheid.
Teruggang
Terwijl naburige landen als
Polen, Hongarije en zelfs Bul
garije na een aantal moeilijke
jaren economisch duidelijk in
de lift zitten, plukt het gros
van de Roemenen nog altijd
niet de vruchten van de over
gang van communisme naar
een vrije markteconomie. Voor
het derde achtereenvolgende
jaar zal de Roemeense econo
mie dit jaar krimpen. De te
ruggang is minder dan in 1987
en 1988, toen het bruto natio
naal product met respectieve
lijk zeven en acht procent
kromp, maar economische
groei van enige betekenis is
nog altijd niet in zicht.
De werkloosheid bedraagt of
ficieel ruim elf procent, maar
is in werkelijkheid aanmerke
De politie houdt demonstranten tegen die in Boekarest betogen tegen de slechte levensomstandig
heden. De demonstratie had plaats in februari. foto AN P
lijk hoger. Terwijl de px-ijzen
voortdurend stijgen (de infla
tie ligt dit jaar rond de vijftig
procent) moeten arbeiders
zien x-ond te komen van sala
rissen van omgerekend amper
200 gxdden. Studenten worden
geacht van een paar tientjes
per maand te leven en wie op
een uitkering of pensioen is
aangewezen, moet daar vaak
maanden op wachten.
Steeds meer Roemenen zijn
ronduit wanhopig en geloven
niet meer in de beloftes van
president Constantinescu en
zijn centrum-rechtse regering.
Die beloofden in 1996 een
pijnlijke, maar snelle sanex-ing
van de doodzieke Roemeense
economie. Ruim driejaar latei-
is nog altijd tachtig procent
van het bedrijfsleven in han
den van de staat. Tientallen
zwaar verlies lijdende staats
bedrijven, die volgens de plan
ning al lang gesloten hadden
moeten zijn, draaien nog altijd
door omdat de regering ze niet
dux-ft te sluiten uit vrees voor
ernstige sociale onrust.
Grijze sector
Dat veel Roemenen erin slagen
het hoofd nog enigszins boven
water te houden, is te danken
aan de enorme zwarte en grijze
sector. Volgens schattingen
bedraagt die ondertussen al
meer dan veertig procent van
de officiële economie. „Als je
die sector erbij betrekt, dan is
er wel degelijk sprake van be
scheiden economische groei in
Roemenie", aldus een westerse
diplomaat in Boekarest.
Voor de meeste Roemenen is
dat echter niet voldoende.
Amper een jaar voor de vol
gende presidents- en parle
mentsverkiezingen is de te
leurstelling over de regering
en president Constantinescu
enorm. Volgens recente peilin
gen zou Constantinescu op
slechts zeven procent van de
stemmen kunnen rekenen, ter
wijl zijn voorganger-, de ex-
communist Ion Iliescu, op 44
procent staat en nog voortdu
rend stijgt. Dat Constantines
cu en de zijnen nog terug kun
nen komen uit hun schijnbaar
kansloze positie, gelooft vrij
wel niemand nog in Boekarest.
„De regering heeft nog een
kleine, theoretische kans, als
ze in de komende maanden
duidelijk positieve resultaten
kan laten zien. Maar die zijn,
voorzover ik weet, niet in
zicht", aldus Dox-el Sandor, een
gezaghebbende politiek ana
list in Boekarest.
Constantinescu en de zijnen
zullen volgens hem volgend
jaar de piïjs betalen voor wat
liij als 'te weinig en te laat' om
schrijft. „Ze hebben te weinig
echt belangrijke hervormin
gen doorgevoerd en bovendien
zijn die te laat om de resulaten
ex-van voor de volgende verkie
zingen te kunnen zien." GPD
van onze redactie economie
NIJMEGEN - Philips verwacht
dat de eerste decennia van de
volgende eeuw geheel in het te
ken zullen staan van de razend
snelle ontwikkeling van info
communicatie. Daarom heeft
het bedrijf gisteren in Nijmegen
een nieuwe fabriek van Philips
Semiconductors gebouwd. De
nieuwbouw kostte ruim een half
miljard gulden.
Philips Semiconductors in Nij
megen is marktleider in Europa
op het gebied van de productie
van halfgeleiders en neemt ook
wereldwijd een voox-aanstaande
positie in. Bij het bedrijf werken
meer dan 4000 mensen. Door de
opening van de nieuwe MO-
S4YOU productie-afdeling zul
len er het komende jaarnog eens
vierhonderd arbeidsplaatsen
bij komen. Philips heeft sinds
1996 al bijna een miljard euro in
MOS4YOU geïnvesteerd. In de
fabriek worden siliciumschijf-
jes voor chips gemaakt.
Volgens Stuart Mcintosh,
hoofd-operations officer van
Philips Semiconductors is MO-
S4YOU het wereldwijde para
depaardje van het bedrijf. Hij
constateert dat de vraag van de
consument naar gebruiksvrien
delijker en goedkopere software
en apparatuur snel toeneemt.
„Elk jaar ontwikkelt zich een
nieuwe generatie technologie.
Het is booming business. Hoe
groter de vraag, hoe goedkoper
het product wordt. Deze uit
breiding stelt ons in staat onze
leidende positie op de markt te
behouden", zei hij in Nijmegen.
Philips verwacht dat communi
catie in de komende vijftien jaar
een levensstijl wordt. Mensen
zullen hun leven afstemmen op
mobiele verbindingen, aldus
hoofd technologie T. Claasen.
Bijna alle verbindingen zullen
draadloos worden en intelligent
zijn. Dat wil zeggen dat appara
ten als pc's en mobiele telefoons
de gebi-uikersgewoonten van
him eigenaar onthouden.
Philips Semiconductors intro
duceerde gisteren ook de nieu
we ontwerplijn Systems on Sili
con. Binnen die lijn gaat het
bediijf televisies met Internet
en videotelefoon voor een grote
afzetmarkt ontwikkelen. Claas
en vernacht dat binnen vijftien
j aai-pc's met DVD-spelers en vi
deofoon een veelgevraagd
artikel zullen zijn. Daarnaast
zullen GSM-telefoons een In-
ternetmogelijkheid krijgen, ter
wijl ze eveneens veel gebruikt
zullen worden voor videogames
Makkelijke, logische en draad
loze besturingen hebben dus de
toekomst", aldus Claasen ir
Nijmegen. ANP
(Advertentie)
Geldig voor alle modellen en kleuren
van 1 l/m 31 december 1999.
