Hildegard von Bingen
was veelzijdige abdis
Frédérique Spigt treft
Scapino Ballet in Nico
Toon voor Diana is gezet
Theateri t/m 7 december
14
zie verhaal elders op deze pagina
zie informatie elders op deze pagina
WOENSDAG
Samen veiliger
Het Internationaal Jaar van de Ouderen wordt afgesloten met de thea
terproductie Samen veiliger.
Men maakt kennis met drie ouderen uit een wijk ergens in Nederland.
Zij praten over onderwerpen als: de wijk is niet meer zoals vroeger, 's
avonds durf ikde deur niet meer uit, je wordt zo overvallen ais je niet uit
kijkt en de gemeente en de politie doen ertoch niets aan. Na de voor
stelling is er discussie.
Vestzak 99, Vlissingen, 14.00 uur
Sim Bolus
Poppentheater Sim Bolus speelt wekelijks op woensdag de voorstel
ling Joris en Reuzeneus.
Het betrefteen eigen bewerking door poppenspeler Hans van der Haar
van een boek van Janosch. Op weg naar zijn tante Hendrika loopt Joris
door het Grote Bomen Bos, waar hij dieren ontmoet, die als de dood zijn
voor Reuzeneus de Reus. Maar Joris laat zich niet bang maken. De
voorstelling is geschikt voor kinderen vanaf 5 jaar.
Minitheater in Ambachtscentrum, Goes, 15.00 uur
DONDERDAG
Youp van 't Hek
Cabaretier Youp van 't Hek speelt tweekeer een try-out van zijn oude
jaarsconference 1999.
Beide voorstellingen zijn uitverkocht.
Stadsschouwburg, Middelburg, 20.00 en 21.45 uur
OHildegard von Bingen
Theatergroep De Kern brengt de voorstelling Hildegard von
Bingen.
Dit toneelstuk gaat over een 12de-eeuwse vrouwengemeenschap, die
onder de bezielende leiding van de non Hildegard von Bingen - maar
ookabdis, componiste, zieneres en kruiden- en voedseldeskundige- de
grenzen van haar bestaan probeertte verleggen. De voorstelling Iaat
een vrouw zien die worstelt met de duivelse spoken van haartïjd, maar
ook met de tijdioze spoken als machtswellust, vrouwenhaat en intole
rantie. Dirk Laroy regisseerde Ineke ter Heege, Jan-Jaap Jansen, Mar-
greet Heemskerk, Wouterten Pas, Marieke de Kruijf, Suzanne Becht en
Marieke Küttsch re utter.
Zuïdiandtheater, Terneuzen, 20.00 uur
B Diana
Vera Mann speelt Diana, Princess of Wales in de one-woman-
musical Diana.
Deze voorstelling gaat in op vragen als hoe het geweest moet zijn om
van een gewoon meisje uit te groeien tot de meest gefotografeerde
vrouwter wereld, waarom Diana de koningin van alle harten werd, hoe
Diana verstrikt raakte i n het net van het Britse koningshuis en wat Diana
deed besluiten openbaar haar leed te verkondigen in een BBC-inter-
view. De begeleiding is in handen van een driepersoons combo. Script
en concept zijn van Maurice Wijnen en Petra van der Eerden zorgde
voorde liedteksten. Amina Figarova componeerde de muziek en Jurri-
an van Dongen doet de regie. De musical bevindt zich in een ontwikke
lingsstadium. Na afloop van de workshopvoorstellingen wordt de dia
loog met het publiek over het resultaat aangegaan.
Arsenaaltheater, Vlissingen, 20.15 uur
VRIJDAG
Robbert Jan Proos
De op Zuid-Beveland opgegroeide cabaretier Robbert Jan Proos
brengt zijn tweede soloprogramma Alleenzaamheid.
De student uit het eerste programma Wat ik ookzeg... is nu weer vrijge
zel en dat brengt een gevoel van eenzaamheid met zich mee. Maar dat
zal hij overwinnen en hij is dan ook druk bezig met het zich vooral niet
alleen voelen. Positief egoïsme, Zorro, antwoordapparaat, horosco
pen, Internet en Kreymborgzijn zomaar een paar dingen die van pas ko
men in een leven vol 'alleenzaamheid'.
Heer Hendrikhuis, 's-Heer Hendrikskinderen, 20.30 uur
Conny Janssen Danst
Het gezelschap Conny Janssen Danst brengt de nieuwe voorstelling
Kus van een vis.
De Rotterdamse choreografe Conny Janssen liet zich inspireren door
het wérk van de tekenaar Nikolaus Heideibach. Dromen, herinneringen
en werkelijkheid spelen hierbij een rol.
Zie ook de voorpagina van dit katern.
Zuidlancftheater, Terneuzen, 20.00 uur
Youp van 't Hek
Cabaretier Youp van 't Hek speelt tweekeer een try-out van zijn oude
jaarsconference 1999.
Beide voorstellingen zijn uitverkocht.
Schouwburg De Maagd, Bergen op Zoom, 20.15 en 22.00 uur
Seth Gaaikema
Seth Gaaikema speelt een try-out van zijn nieuwe cabaretprogramma
De Ommekeer.
Gaaikema toetst de Geboden van Mozes aan de tijd van nu, aan onze
dolgedraaide maatschppij van 'doden, stelen, liegen'. Dat wordt een
hilarische, dolkomische en soms ook pijnlijke confrontatie. Aan de
vleugel zit Bob Zimmerman.
Arsenaaltheater, Vlissingen, 20.15 uur
ZATERDAG
Kommïl Foo
Het Vlaamse duo Kommil Foo speelt een try-out van het nieuwe pro
gramma IJdele hoop.
DezevoorstellingvandebroersMichen RafWalschaertsgaatoverver-
langen. Verhalen over liefde, sex, whisky en rock 'n' roll.
De Meiboom, Krabbendijke, 20.00 uur
De Durpsfeest
Volkstheater De Scheldegalm uit Kloosterzande speelt het toneelstuk
De Durpsfeest in dialect.
Met fantasie, kennis van de streek en gevoel voor dialect is het stuk ge
schreven door Ed Steyns en George Sponselee. Met een knipoog naar
de realiteit van de regionale politiek wordt het verhaal verteld, dat zich
afspeelt in het plaatselijke café. Achter een pint bier worden daar plan
nen gesmeed voor een dorpsfeest. Alle dertien spelende leden van De
Scheldegalm komen aan bod in dit spel in drie bedrijven, dat geregis
seerd werd door Nelly Boogaart.
Den Duliaert, Hulst, 20.00 uur
Robbert Jan Proos
De op Zuid-Beveland opgegroeide cabaretier Robbert Jan Proos
brengt nogmaals zijn tweede soloprogramma Alleenzaamheid.
Zie vrijdag.
Heer Hendrikhuis, 's-Heer Hendrikskinderen, 20.30 uur
Amadeus
Het Middelburgs Theater speelt zaterdagavond de voorstelling Ama
deus.
Dit toneelstuk van Peter Shaffer gaat over de rivaliserende componis
ten Mozart en Salieri. Oscar Postema regisseerde Gerard Baijens, Jan
Camijn, Nina de Waal, Pim Lokerse, Jan Sipma, Kees Baijens, Barbara
Kouwijzer, Freek Verdoes en Marianne de Schipper. De Middelburgse
pianisten componist Govert Mingelen speelt composities van Mozart.
Minitheater, Middelburg, 20.30 uur
DINSDAG
Purper
De jubilerende cabaretgroep Purper brengt het programma Purper
XX.
Twintig jaar Purper, dat vraagt om een feestje waar de heren eens haar
fijn uit de doeken zullen doen hoe het nou allemaal zo gekomen is. Is het
waardater nooit eens ruzie was, enkel succes en volle zalen? En is Adel-
heid Roosen echt een transseksuele boeddhistische monnik die na
twee jaar zangles Tibet verliet om bij Purper haar bestemming te vin
den? PuFper bestaat momenteel uit Alfred van den Heuvel, Martin van
Dijk, Frans Mulder, Tom Barlage en Perry Dossett. De regie was in han
den van Lodewijk de Boer.
Schouwburg De Maagd, Bergen op Zoom, 20.15 uur
woensdag 1 december 1999
Bij het noemen van de
naam Hildegard von Bin
gen zal niet iedereen spon-
taanuitroepen: 'Die ken ik!'
Toch heeft de gelijknamige
voorstelling van De Kern
over deze onorthodoxe
strijdbare en buitenge
woon erudiete abdis uit de
twaalfde eeuw niet alleen
volle zalen getrokken en
een uitstekende pers gekre
gen, het stuk werd boven
dien genomineerd voor de
Publieksprijs 1999. Als ge
volg van dit succes besloot
De Kern Hildegard von
Bingen nog tot eind van dit
jaar door te spelen.
door Max Smith
Hildegard von Bingen
(1098-1179) verdient de aan
duiding aomo universalis in
alle glorie. Reeds bij leven ge
noot ze een grote faam als me
dicus, componiste, biologe,
zieneres, schrijfster van onder
meer filosofische en theologi
sche verhandelingen, maar
ook van vegetarische recep
ten. Ze was een kritische raad
geefster van de machtigen der
aarde. Op de synode van Trier
las de paus voor uit haar visi-
oenenwerk Scivias.
Met hart en ziel heeft ze zich
ingezet voor de verbetering
van de positie van de vrouw.
Met alle risico's van dien. Eva's
verleiding in het paradijs tot
de zondeval wercl ook in haar
tijd afgewenteld op alle vrou
wen. Daarom werden vrouwen
als inferieur beschouwd en be
jegend. Verkrachtingen waren
om die redenen geen halszaak
voor de man. Wie voor de
vrouw opkwam was dus al op
voorhand verdacht. Misschien
juist vanwege haar diepe reli
giositeit durfde ze daarbij
flink stelling te nemen tegen
misstanden in de katholieke
kerk.
Verleden jaar werd in ons land
de achthonderdste geboorte
dag van Hildegard von Bingen
gevierd met speciale concer
ten, boekwerken, de uitgave
van een cd met haar muziek-
Ineke ter Heege (rechts) als Hildegard von Bingen in het gelijknamige toneelstuk bij Theatergroep De Kern. foto Manfred Wirtz
werken en een docu-drama op
de televisie over haar leven. Ze
was het tiende kind uit het ge
zin. Haar geboortehuis stond
in het Duitse plaatsje Bingen.
Haar ouders vertrouwden
haar toen ze acht jaar was aan
een klooster toe. Reeds als
meisje trok ze de aandacht met
haar visioenen. Haar gaven
vormden voor het klooster
waar ze opgroeide een rijke
bron van inkomsten. Om die
reden, maar hoofdzakelijk
omdat hij het ongehoord vond
dat vrouwen zoiets deden, ver
zette de intolerante abt Kuno
zich met hand en tand tegen
haar wens een eigen klooster
orde op te richten.
Ze raakte overspannen van
zijn voortdurende tegenwer
king en vijandige intriges en
pesterijen. Pas nadat hij van
hogerhand werd opgedragen
om haar te laten gaan, hervond
ze haar geestelijke lichamelij
ke krachten.
Twee kloosters heeft ze vervol
gens gesticht, waarvan een -
de Rupertsberg - geheel naar
eigen ontwerp. Het leefregime
was er minder stringent. De
nonnen werden door haar niet
verplicht om gesluierd rond te
lopen. Ze mochten zelfs hun
haar los dragen. De tragiek wil
dat een door haar opgevoede
non buiten de kloostermuren
nota bene door een monnik
werd verkracht.
Ineke ter Heege en Jan Jaap-
- Jansen hebben zich bij het
schrijven van dit stuk doelbe
wust enkele onhistorische
vrijheden veroorloofd. De in
de voorstelling voorkomende
ontmoeting tussen paus Euge-
nius Hl en Hildegard von Bin
gen heeft zich in werkelijkheid
niet voorgedaan. Een ander
voorbeeld: op een gegeven mo
ment transformeert Kuno zich
tot een duivel om haar (tever
geefs) te verleiden op de mu
ziek van de Mattheuspassion
van Bach, die toen nog lang
niet geboren was. Muziek en
gezang zijn belangrijke expo
nenten in de voorstelling. ViaA
een cd is bij voorbeeld het Cani
to de la Sibila te horen. Maar
de in totaal zeven vertolkers
zingen ook geestelijke liede-
ren.
Ineke ter Heege vervult de ti
telrol en Jan Jaap Jansen
speelt de schijnheilige abt. Uit
het stuk is te merken dat het
gedreven gedachtengoed van
Hildegard von Bingen nog on
verminderd opgeld doet. Voor- j
al haar opvattingen over de
samenhang tussen mens en
kosmos sluiten aan bij het hui- j
dige gevoelsleven van de ne-
w-age.
Vrouwen
Afgaande op enkele vorige
stukken is te concluderen dat
De Kern zich aangetrokken
voelt tot intelligente vrouwen I
met een eigen wil en non-con-
formistische visies. De thea-
trale portretteringen van de I
achttiende-eeuwse schrijfster I
Belle van Zuylen, de Franse I
schrijfster George Sand die
een intieme verhouding had
met Chopin, en Lou Andreas
Salomè die het huwelijksaan
zoek van Nietzsche afwees,
zijn daar geslaagde voorbeel
den van. Voor begin volgend
jaar staat de voorstelling Vic
toria goes Wild gepland, die
handelt over een ontmoeting
tussen Oscar Wilde en konin
gin Victoria.
Ineke ter Heege en Jan-Jaap
Jansen kennen elkaar van
pakweg elf j aar geleden van de'
theaterwerkplaats De Voozie-
ning in Groningen. Na daarna
bij diverse gezelschappen en
in verschillende ad hoc-pro-
ducties gewerkt te hebben,
richtten zij in 1986 De Kern
op. Het ensemble moet het nog
altijd zonder structurele sub
sidie zien te rooien.
Hildegard von Bingen door
De Kern is donderdag
avond te zien in het Zuid-
landtheater in Terneuzen,
aanvang 20 uur
Choreograaf Ed Wubbe had haar reeds in gedachten lang
voordat 'Nico', z'n succesvoorstelling over de Duitse cul-
theldin, twee jaar geleden in première ging. Zelf is Frédé
rique Spigt al 'sinds The Velvet Underground' een vurige
fan van de in 1988 overleden femme noir. Vandaar dat de
samenwerking tussen haar en Scapino Ballet Rotterdam
bij een nieuwe serie uitvoeringen van voornoemde hom
mage eigenlijk niet eens een verrassing kan worden ge
noemd.
door Louis Du MouBin
Ook door het inhaken van Iee
Nine (de band van gitariste
Corrie van Binsbergen) is er
rond de veel verzochte reprise
tijdens de aanloop meteen een
sfeertje ontstaan van 'Deze
Nico is toch weer heel anders'.
„En daar ben ik best blij om,"
bekent La Spigt, die in de Rot
terdamse Schouwburg (6
t/mlO december) haar steentje
zal bijdragen.
„Want hoe vereerd ik ook was
met deze uitnodiging, ik vond
het toch best eng om aan te
pikken bij iets wat al naam
heeft gemaakt. Als ik meedoe,
dan moet ik een toegevoegde
waarde zijn, anders heeft het
geen enkele zin. Door alle wij
zigingen die intussen zijn aan
gebracht kun je inderdaad
spreken van een nieuwe voor
stelling, waarvan ik nog geen
idee heb hoe die zal worden
ontvangen, maar die ik in elk
geval heel bijzonder vind."
Voor haar (voornaamste)
leidsman Ed Wubbe is 'Nico's
tweede leven' weer een stapje
verder op weg naar de ideale
vorm van z'n dierbare geestes
kind, dat in John Cale z'n mu
zikale vader heeft. Zover wil
Fré (42) nog even niet gaan,
omdat ondanks al haar affini
teit met de geëerde kunstena
res de klus voor haar 'geen
makkié' blijkt. „Om te begin
nen wil ik haar natuurlijk niet
imiteren, hoe verleidelijk dat
misschien ook is met dat sterke
accent van haar. Wat ik wel
probeer is dat typisch Europe
se in Nico's geluid tot uitdruk
king te laten komen. Waardoor
ik dan toch m'n neiging om
Amerikaans te willen klinken
onderdruk."
Juist dat vrijgevochtene, dat
experimentele in Nico's leven
en werk heeft haar altijd zo
aangesproken. „Verder koket
teerde ze graag met de dood,
dat doe ik ook. Aan heroïne,
waar zij zo mee heeft gewors
teld, heb ik me wel een keertje
gezondigd, om de uitwerking
ervan te ondervinden. Maar, ik
had meteen door wat voor een
verwoest effect dat spul op je
leven heeft, dus leek het me
Frédérique Spigt: „Zingen is het enige waar ik mezelf helemaal
in kan verliezen." foto Roland de Bruin
verstandiger om het maar bij
alcohol te laten," bekent Fré.
„Ik kan me zo goed voorstellen
dat ze haar beauty kwijt wilde.
Die zat haar, met wat ze alle
maal op haar ziel had, gewoon
enorm in de weg. Iedereen be
naderde haar alleen maar als
dat oogverblindende fotomo
del, daar word je als je wel de
gelijk iets te vertellen heb van
zelf een keer somber van.
Alleen, bij haar heeft dat don
kere wel erg de overhand ge
kregen.
Vanwege een langdurige rela
tie met een ballerina wist Fré
wel het een en ander van de
balletwereld. Zij het dan voor
al over het leven achter de
schermen, dat volgens haar ze
ker niet minder heftig is dan in
het rock'n'roll-circuit. „Er
wordt net zoveel gerookt, ge
zopen en gebeest onder dan
sers als onder muzikanten,
verschil is alleen die enorme
aandacht voor het lichaam.
Heb ik dus zelf bijvoorbeeld
totaal niet. Wat dus niet wil
zeggen dat ik er niet enorm van
kan genieten als ik er naar
kijk. En dan vooral van man
nen, die niet alleen fysiek vaak
aantrekkelijker, maar ook
spectaculairder springen."
Onder de schijnwerpers be
weegt Spigt zich wel degeli jk
tussen uitersten. Niet zozeer
doordat haar eigen tournee in
het kader van haar jongste
(Nederlandstalige) album
'Engel' nog gewoon doorloopt,
eerder door haar medewer
king aan de eind oktober ge
starte 'Howlin' At The Moon
Live Tour' van de tijdelijk
country rockende Bennie Jo-
link. „Ik word tegenwoordig
voor zoveel dingen gevraagd
dat ik echt voor de krenten in
de pap kan kiezen," bekent
Spigt, die een wens om eens
iets leuks met de Normaal
zanger in vervulling zag gaan
met hun duet 'We'll Sweep Out
The Ashes In The Morning'.
'Nico'van Ed Wubbe (cho
reografie) en John Cale
(muziek), met songs van
Nico. Door Scapino Ballet
Rotterdam, met live mu
ziek van Ice Nine. Met Fré
Spigt als speciale gaste in
in de Rotterdamse
Schouwburg van ma 6 t/m
vr 10 dec.
De medewerkers aan de one-woman-musical Diana: vlnr Amina Figarova (muziek), Jurrian van
Dongen (regie), actrice Vera Mann, Petra van der Eerden (teksten) en Maurice Wijnen (concepten
script). foto Roeland Reinders/De Kroon Studio
Pa
Str
Ze zijner nog lang niet. Maar vergeleken met drie maan
den geleden staat de nieuwe musical Diana al stevig in de
steigers. „Er zit nu meer eenheid in de voorstelling. En het
theaterpersonage Diana is driedimensionaal geworden.
In augustus zat ze nog erg in een slachtofferrol. Nu heeft ze
een meer volwassen kijk op haar leven", zegt auteur Mau
rice Wijnen. Hij is dan ook dik tevreden over de workshop-
aanpak waarvoor de producenten hebben gekozen.
door Martin Hermens
Dé tweede fase van de reeks
workshop-voorstellingen van
de one-woman-musical Diana
zit er bijna ppWe hëbbenön-
ze eigen weg inmiddels gevon
den", legt Maurice Wijnen de
stand van zaken uit. „We zijn
nu niet meer bezig met de
waag of de toon van de voor
stelling wel goed is. Die toon is
gezet: het wordt een satirische
voorstelling, maar de musical
mag geen draak worden. We
kij ken nu naar hoe de volgorde
van de scènes moet zijn."
Media
Vera Mann speelt een uur lang
prinses Diana. Daar moet nog
een half uur tekst bijkomen
voor dé uiteindelijke voorstel-
ling. Ideeën daarvoor zijn er
nog volop. Zo komt Diana's
laatste minnaar Dodi Al Fayed
nog niet in het stuk voor. Al wel
toegevoegd is de maandelijkse
perslunch die de Britse prinses
hield. „Dat hebben we niet zelf
verzonnen. Elke maand be
sprak ze met de belangrijkste
kranten hoe ze in het nieuws
zou komen. Diana was slacht
offer van de media, maar ma
nipuleerde die media ook."
Dé reacties op de eerste reeks
workshop-presentaties noemt
Wijnen verrassend. „In Am
sterdam kwamen veel vak
mensen kijken. Zij gaven ge
licht commentaar. Maar in
Den Bosch bleven de reacties
vaak beperkt tot 'Vera zingt
mooi'. Aan de hand van een en
quêteformulier probeerden we
te achterhalen hoe het publiek
dacht over deze voorstelling.
Dat bleek achteraf gezien voor
veel mensen toch moeilijk te
zijn. Nu zitten we gewoon tus
sen het publiek in de zaal te
luisteren naar hoe mensen rea
geren. Daar leer je veel meer
van."
„Waar we voor moeten oppas
sen, is dat we te uitleggerig be
zig zijn. Wat we willen doen is
uit alle feiten een eigen per
soon destilleren. We geven een
beeld van hoe Diana had kun
nen zijn. Dusnietalles is waar
heidsgetrouw; dat heeft te ma
ken met de artistieke wijheid
die wij nemen."
„Ik heb mij in het begin sterk
gemaakt voor deze workshop-
aanpak. De ervaringen tot nu
toe hebben mij daarin beves
tigd. Ik denk dat we in de
toekomst hier toch naar toe
moeten. Met het maken van
musicals zijn steeds grotere
bedragen gemoeid. Dus kun je
beter nieuwe ideeën eerst op
kleine schaal uitproberen
voordat je die grote financiële
risico's neemt. In Amerika is
deze werkwijze al heel ge
woon. Het is een kwestie van
tijd, maar in Nederland gaan
we daar ook naar toe."
Maurice Wijnen ziet veel voor
delen aan deze werkwijze. „Op j
deze manier geef je nieuwe
schrijvers meer kansen. Er
moeten veel meer nieuwe mu- j
sicals van Nederlandse make
lij geproduceerd worden. Dat
hoeven geen stukken te zijn die j
ook voor Broadway geschikt
zij nMet kleinschaligere pro- I
ducties kun je het musical
aanbod in ons land verbreden.
Het zou leuk zijn als er een
jaarlijkse prijs kwam voor
jonge musical-schrijvers. Dal
er een soort van vitrine komt
waarin zij een half uur van hun j
nieuwe werk kunnen laten
zien."
De Nederlandse theaterwe- j
reld volgt met meer dan gewo- j
ne belangstelling de voort
gang in het project Diana. „Er I
moet nog officieel beslist wor- I
den of er een definitieve voor-
stelling komt. Producent Moj o
Concerts is al teweden over
wat we nu in handen hebben.
Impresario Jacques Senf komt
ook nog kijken."
Vera Mann speelt de musi
cal Diana donderdag in het
Arsenaaltheater in Vlissin
gen, aanvang 20.15 uur
