James Bond
vuur en vlam
Nieuwe
staat in
Conny Janssen maakt theater en de taal is dans
de nieuwe
Christie's veilt
Oceanische
ornamenten
17
woensdag 1 december 1999
Cathérine Deneuve
lijdt nog niet
aan slijtage
18
Objecten van
verlangen als
relatiegeschenk
18
ammende hartstocht en volop actie van P.erce Brosnan .n
Voor The World Is Not Enough, de negentiende aflevering
uit de James Bond-serie die ook nog twee officieuze films
kent, moest de formule maar eens worden bijgesteld.
Hoofdrolspeler Pierce Brosnan vond dat hij zich de twee
vorige keren te weinig had kunnen manifesteren als ac
teur. De actie zou een onsje minder mogen; meer drama en
emotie werd op prijs gesteld. De alom gerespecteerde re
gisseur Michael Apted werd ingehuurd om Bond klaar te
stomen voor het volgend millennium.
door Piefier van Lierop
De gewijzigde aanpak is voor
al merkbaar in een wat verder
doorgewerkte behandeling
van Bonds liefdesleven. Dat
Brosnan finaal plat gaat voor
Sophie Marceau en zij voor
hem, is door Apted spannen
der en overtuigender gemaakt
dan Brosnans verliefdheid on
langs op René Russo in de door
hem zelf geproduceerde rema
ke van 'The Thomas Crown Af
fair'. Er lijkt werkelijk iets te
zinderen tussen de Ierse acteur
en de Franse actrice op een
manier die in eerdere Bond
films zelden is waargenomen.
Als het is stuk gelopen, Marce
au zich als boosaardig mani
festeert en vergeefs heeft ge
tracht Bond aan haar kant te
krijgen, wordt hun vijand
schap geïntensiveerd met de
woede van bedrogen gelief
den, culminerend in een curi
eus staaltje wurgseks.
Dat er chemie bestaat tussen
Brosnan en Marceau wil overi
gens geenszins zeggen dat er
ook veel geloofwaardigheid
zit in het personage Elektra
King dat voor de Frangaise bij
elkaar werd verzonnen. Ms
dochter van een olietycoöp
werd ze ooit ontvoerd en mis
bruikt door terrorist Renard
(Robert Carlyle) van wie ze in
het geheim de minnares is ge
bleven. Maar tegelijkertijd
voelde ze zich bij die ontvoe
ring in de steek gelaten door
haar vader en de Britse inlich
tingendienst.
Olieroute
Elektra's gedragingen zouden
verklaarbaar moeten zijn door
het Stockholm Syndroom;
slachtoffers van een ontvoe
ring gaan zich identificeren
met hun kidnappers. Het is
ooit Patty Hearst overkomen,
maar met toch niet zulke gro
teske consequenties als bij
Elektra. Die werkt samen met
Renard aan een plan om de
olie-export vanuit Bakoe te
monopoliseren. Detwëe berei
den zich voor om eerfcconcur-
rerende Russische olieroute de
das om te doen do or met een
kernaanval vanuit een gesto
len onderzeeër alle scheep
vaart via de Bosporus onmo
gelijk temaken.
Dat gevecht om het tracé voor
deAzerbeidjaanse olie is ove
rigens vplóp realistisch. In
'The Making Of An NewEmpi-
re'; dé nieuwe documentaire
van Jos de Putter, legt een Tsje
tsjeense maffiabaas haarfijn
zijn plan uit om de moslimre
publieken van de voormalige
Sovjet-Unie te verenigen en
dan de olieaanvoer te contro
leren van Bakoe.naar de Zwar
te Zee. Dan zouden de Russen
buiten spel komen te staan,
hetgeen verklaart waarom
Tsjetsjenië voor de Russenmo-
menteel een oorlog waard is.
En amper twee weken geleden
werd een plan ontvouwd voor
Acteur Desmond Llewelyn
zorgt er als Q voor, dat James
Bond weer over een geavan
ceerd verrassingspakket wa
pens kan beschikken.
een pijpleiding via Georgië
naar Zuid-Turkije. Het gaat
kortom om heel actuele pro
blematiek en ook dat vormt
een aantrekkelijk element aan
The World Is Not Enough.
Cirkelzagen
Actuele politiek blijkt overi
gens ook een negatief effect te
hebben gehad voor deze Bond
film. Nadat begin dit jaar de
ontvoering en berechting van
Oscalan een reeks bomaansla
gen in Turkije tot gevolg
hadden, werden de geplande
filmopnamen in Istanboel af
geblazen. Een minicrew is er
stiekem wat sfeerbeelden
gaan maken maar de eigenlij
ke spelscènes moesten in
weinig overtuigende decors
worden gedraaid. De eindaf
rekening met Carlyle in de kel
derende onderzeeër (clau
strofobische taferelen, met
Bond en Denise Richards op
gesloten in compartimenten
die al zijn volgelopen) geeft
bovendien een te sterk déj avu-
gevoel.
Die zwakke finale steekt schril
af bij de grote actie-scènes die
werden opgenomen in het
Spaanse Bilbao en bij een fe
nomenale achtervolging met
speedboten over de Thames in
Londen. Spectaculair zijn ook
de situaties waar Bond de ene
keer wordt belaagd door mi
traillerende sneeuwscooters
aan parachutes en de andere
keer door helikopters met
reusachtige cirkelzagen. De
liefhebbers van pure actie ko
men kortom stellig aan hun
trekken, ondanks de ver-
nieuwde formule. En de intro
ductie van John Cleese als de
onhandige nieuwe assistent
van Q (de man van de gadgets
en slim vermomd wapentuig)
voorspelt dat men ook de hu
mor serieus blijft nemen.
De nieuwe James Bond
draait in Cine City Vlissin-
genr De Koning Huist en
Cinemactueel Bergen op
Zoom.
Pierce Brosnan met vriendin Keely Shaye-Smith bij de premiè
re ven The World Is Not Enough in Los Angeles.
De toon voor
Diana wordt in
workshops gezet
14
Chris Hinze
doet oefeningen
in evenwicht
15
Werelden verglijden in elkaar, fantasieën vloeien over van
de een in de ander. Zo waan je je het ene moment op het
strand en hoor je de geluiden van de branding en het vol
gende moment zit je compleet ergens anders. Dat is de
kracht van de nieuwe voorstelling De kus van een vis van
Choreografe Conny Janssen. Uitgangspunt van deze acht
ste productie van Conny is de verbeelding. Binnen die ver
beelding is zij op zoek gegaan naar de grenzen van haar
mogelijkheden en de fysieke mogelijkheden van haar ne
gen dansers.
De kus van een vis van choreografe Conny ^ees
door Annemarie
Zevenbergen
Opnieuw zet Conny Janssen
met De kus van een vis een
voorstelling neer waarin het
theatrale aspect een belang
rijk onderdeel is. „Ik maak
theater en de taal is dans," zo
omschrijft Conny haar pro
ducties. „Dans is meer dan het
gegeven van een mooi functio
nerend lijf. Ik wil dat dat schit
terende lijf, die beweging er
van in dienst staat van wat ik
wilzeggen. En daarmee blijf ik
dicht bij de emoties van het
publiek. De herkenbaarheid
voor velen." Omdat theater
voor haar zo belangrijk is,
maakt ze ook bij deze
productie weer gebruik van de
diensten van dramaturg
Carel Alphenaar. En dat is op
vallend voor een dansvoor
stelling.
D romen? Herinneringen? Wer-
kelijkheid? Alles kan in deze
productie waarbij de verbeel
ding, de fantasie het uitgangs
punt is. „Jaren geleden, al ver
voor ik met deze voorstelling
bezig was, heb ik een kinder
boekje in handen gekregen
met fantasievolle prenten van
Nikolaus Heidelbach. Er was
één prent die mij enorm aan
sprak. Die heb ikzelf de titel
De kus van een vis gegeven. Ie
dere keer als ik die tekening
zag prikkelde die mijDie vrij -
heid, de fantasie die ervan uit
ging... Wat mij aansprak was
de vrijheid van geest die een
schilder kan hebben. Hij kan
zijn eigen fantasieën, zijn ei
gen werelden bijelkaar bren
gen. Ik ben gebonden aan de
realiteit. Ik moet altijd reke
ning houden met de toneelom
geving en met de fysieke
mogelijkheden en onmogelijk
heden van het lichaam Dat
was dit maalvoormij de uitda
ging: Om binnen dat gegeven
van fantasie, van vrijheidmijn
voorstelling te maken."
Ruimte
„Ik ben nu de studio in gegaan
met heel weinig houvast. Dit is
echt een voorstelling dié in die
studio is gegroeid. Er was heel
veel ruimte, ook voor dèdan
sers, om de productie te laten
groeien. De voorstelling is echt
een reis door de verbeelding
geworden. Het was een heel
spannend repetitieproces. We
hebben ons laten inspireren
door te associëren op beelden
die ik had en door attributen
die werden binnen gedragen.
We hadden heel weinig focus
punten. We hebben gepro
beerd onmogelijkheden moge
lijk te maken. We dwaalden
van het een in het ander."
„Het is een poëtische voorstel
ling geworden, je verglijdt van
de ene wereld in de andere. Het
is ook een heel visuele voor-.: .L:
stelling. Door de vormgeving,
de belichting, de kostuums.
Het- ademt iets fantasierijks,
iets sprookjesachtig uit zonder
dat er ook echt een sprookje
wordt verteld."
„Je ziet in dit stuk mijn hand
tekening in de danstaal, na
tuurlijk. Maar ik heb wel ge-,
probeerd nieuwe wegen in te
slaan. Het is vóór mij nooit in
teressant om dingen te doen
idie ik al eens gedaan heb. Ik
zoek altijd nieuwe mogelijk
heden, nieuwe invalshoeken
Zo zit er in de voorstelling een
portrettengalerij, waarbij al
leenbewegingen van handen
en gezicht te zien zijn. Dat
zorgt voor een hele andere uit
straling van beweging. Ik hou
van contrasten. Van groep te
genover individu, van zacht
tegenover wat pittiger, van een
groepsbewegingsstroming
naar een enkele kleinere bewe
ging"
Contact
„Ik wil graag contact maken
met het publiek. Dat houdt in
dat de zaal niet alleen negen
knotjes ziet en na afloop daar
geen danser bij kan plaatsen,
maar dat er een persoonlijk
lijntje van toeschouwer naar
danser loopt. Dat die danser
iets van zichzelf laat zien dat
blijft hangen."
Voor de derde keer zet Conny
Janssen met deze productie
een avondvullende choregra-
fie op de planken. Daarmee zet
zij de lijn voort van de vorige
voorstellingen Vijzel en Okto
ber. „In het verleden had ik
programma's met drie chore-
graüeën die samen een avond
vulden. Maar dat werd me te
beklemmend. Ik kon daarmee
niet de diepte ingaan. Dan was
je net lekker bezig, was je half
uur op. Daarom ben ik me
gaan concentreren op één
avondvullende choreografie.
Dan krijg je veel meer diep
gang en heb je veel meer vrij
heid. Ik heb ook geleerd mezelf
veel meer vrijheid te geven.
Niet langer de studio binnen te
lopen met alle antwoorden al
klaar. Daardoor heb je veel
meer ruimte voor de ontwik
keling van het moment. Meer
ruimte voor de persoonlijk
heid van de dansers zelf."
„Een voorstelling is me heel
dierbaar, maar deze productie
heeft heel wat in mij losge
woeld. Voor het eerst heeft het
ook een tijd geduurd voor ik
deze voorstelling kon plaat
sen. Vóór ik kon zien waar die
staat in mijn ontwikkeling,
wat is mijn leerschool voor de
volgende productie. Ik heb ge
probeerd openheid te cre-
eëren. In eerdere voorstellin
gen heb ik al veel barrières
doorbroken. Zoals bijvoor
beeld in Welk een eer voor het
vaderland te mogen sterven.
Qua toneelbeeld en qua sa
menstellingvan dansersgroep.
Voor het eerst heb ik toen al
leen met mannen gewerkt.
Ook daaruit zijn weer nieuwe
dingen gegroeid. Als je iets ge
proefd heb en j e gaat een ande
re kant op, is die andere kant
tóch gekleurd door de ervaring
die je hebt gehad. En zo blijf je
in ontwikkeling."
Dansvoorstelling De kus
van een vis: Zuidlandthea-
ter Terneuzen, vrijdag 3 de
cember, 20 uur; Stads
schouwburg Middelburg,
dinsdag 11 januari, 20 uur.
