Waardevol platteland niet op slot
Een ongeluk bij een ongeluk
Wat rijmt
er nou op
'opa'?
PZC
Speurtocht naar bomvrije privaten
Middelburgs college
vindt afspraken over
musea glashelder
Pleziervaart wil van
vaarbelasting genieten
zeeland
17
Meer aandacht voor kreekruggen en oude poldergebieden
Eredienst
Soefi Centrum
in Middelburg
Vergadering
D66-afdeling
Vlissingen
Waterbommetje
beschadigt auto
in Hulst
Rechtbank
krijgt hulp bij
wegwerken
achterstand
Ramptoerisme
dinsdag 30 november 1999
door Harmeri van der Werf
DEN HAAG - Het platteland
gaat niet op slot, maar het be
houd van cultuurhistorische
landschapselementen, zoals
kreekruggen, kreekresten en
oude poldergebieden, moet wel
meer aandacht krijgen. In een
ongekende eensgezindheid
heeït de Tweede Kamer zich
maandag achter die stellingna-
me van het kabinet geschaard.
De angst onder vooral land-
bouwspecialisten in de Tweede
Kamer was groot, bij het doorle
zen van de nota Belvedère. In die
nota wijst het kabinet een groot
aantal cultuurhistorisch waar
devolle gebieden aan. In de
ruimtelijke ordening verdienen
die extra bescherming, aldus de
regering.
Zes van die gebieden liggen in
Zeeland: het oude polderland
schap met bewoningsresten uit
de prehistorie in het hart van
Tholen, de duinzone op de Kop
van Schouwende oude zeeklei
polders van Duiveland (met
Schuddebeurs en Dreischor), de
oudlandpolder Walcheren met
de vele kreekruggen, Zuid-Be
veland (de Zak, Yerseke en Ka-
pelse Moer) en kreekgebieden in
West-Zeeuws-Vlaanderen.
Zo zijn er door Nederland nog
zeventig gebieden aangewezen
en ruim honderd monumentale
steden. WD-Kamerlid J. Geluk
en zijn CDA-collega J. Schreij-
er-Pierik sloeg de schrik om het
hart. „Wordt het Nederlandse
MIDDELBURG - Het Soefi
Centrum Middelburg houdt op
zondag 5 december in De Vier
Elementen in die stad een uni
versele eredienst.
Nawab Lint uit Ridderkerk be
spreekt het onderwerp van de
bijeenkomst: De innerlijke
kracht. Iedereen is welkom bij
deze viering, ongeacht geloof of
levensovertuiging. De dienst in
het gebouw aan de Breeweg in
Middelburg begint om 10.50
platteland een openluchtmuse
um?", vroegen zij zich gisteren
bij de behandeling van de nota
Belvedère af. Zij verklaarden
zich niet tegen meer aandacht
voor cultuurhistorie, maar dat
mag niet ten koste gaan van de
ontwikkeling van het platte
land, van de landbouw. Geluk
sprak van 'nostalgie-funda-
mentalisme'.
PvdA-Kamerlid G. B. Schoen
makers die zich opwierp als de
grote pleitbezorger van het be
houd van typisch Nederlandse,
cultuurhistorische landschap
pen, vond die wees volstrekt on
gegrond. Hij stelde: „Geschie
denis is interessant, maar mag
geen ballast voor de toekomst
vormen." Tegelijkertijd waar
schuwde hij met zijn RPF-colle-
ga D. Stellingwerf voor de on
verschilligheid waarmee in het
verleden vaak met cultuurhis
torische elementen is omge
sprongen. De aandacht die de
rijksoverheid aan die elementen
wil besteden, is hard nodig,
oordeelden Schoenmakers en
Stellingwerf. Bij ruilverkave
lingsprojecten en de bouw van
nieuwe wijken zijn te vaak
fraaie landschappen verloren
Centen
Veel extra geld zit er aan de nota
Belvedère niet vast, op jaarbasis
19 miljoen gulden. Op de centen
komt het ook niet aan, aldus
Stellingwerf en Schoenmakers.
„Het moet tussen de oren van
gemeente- en provinciebe
stuurders komen te zitten. En
het moet worden meegenomen
bij de beoordeling van ingrepen
in het landschap, zoals wegen-
en nieuwbouwprojecten."
Om dat concreet te maken, dien
de Schoenmakers een motie in.
Hij wil ontwerpen laten maken
voor drie gebieden, waaronder
de Hoekse Waard en de Waterli
nie, die als voorbeeld kunnen
dienen voor andere cultuurhis
torisch waardevolle gebieden.
WD'er Geluk kwam ook met
een motie om te voorkomen dat
er toch allerlei belemmeringen
worden opgelegd. Hij wil de
vinger aan de pols houden bij de
aanwijzing van cultuurhisto
risch waardevolle gebieden,
door dat te koppelen aan de
Vijfde Nota Ruimtelijke Orde
ning, die medio volgend jaar
moet verschijnen.
Een kring van privaten, de eerste geïntegreerde toiletvoorzieningen ii
de vestingbouw, in het Fort bij Rijnauwen (1868-1875).
foto C.J. Vermeulen
door Jacques Cats
VLISSINGEN - Nu het
Zeeuws Biologisch Museum
een expositie heeft ingericht
over de stoelgang bij mens en
dier, heeft Hans Sakkers uit
Koudekerke kennelijk het kli
maat geschikt bevonden om
een andere beerput open te
trekken: het behoeftig bezig
zijn in oorlogstijd.
Je moet wel een erg fanatiek
'bunkeroloog' zijn om op het
idee te komen een studie te be
ginnen naar de toiletvoorzie
ningen in vestingwerken.
Sakkers ontmoette bij zijn on
derzoekingen veel ongeloof en
nog meer lachlust. Maar uit
eindelijk zag hij toch kans een
- weliswaar licht hilarisch ge
tint -standaardwerkje samen
te stellen over de latrinaire
bouwsels.
Zijn overmatige interesse voor
constructies waarin strijders
zich in roerige tijden konden
terugtrekken, voert Sakkers
vaak naar zulke onderkomens
Bij het betreden van de bun
kers loopt hij steevast op tegen
een penetrante geur die de na
bije aanwezigheid van een
stortplaats van fecaliën en uri
ne doet vermoeden. De auteur
signaleert daarmee de intrede
van de manische bunkerpoe
per en -plasser in de wereld
van de pathologie.
Aetievelingen op dit front
wekken de indruk dat de Duit
sers gedurende de Tweede We
reldoorlog langs de Europese
kust alleen maar een keten van
openbare toiletten hebben ge
bouwd om een geallieerde in
vasie tegen te houden. En dat
is, zo verwijst de auteur naar
de werken van geschiedschrij
ver dr. L. de Jong, niet hele
maal conform de realiteit.
Maar de aandacht is gevestigd
en vormde voor Sakkers de
aanleiding om zich te verdie
pen in de geschiedenis van het
closet in fortificaties. Samen
steller Erik de Reijer belicht in
een apart hoofdstuk het wc-
gerief in het heetst van de
Koude Oorlog.
Het vroegst door Sakkers ge
vonden bomvrije privaat in
Nederland bevind zich in Fort
Rammekens bij Ritthem. Het
onderzoek leert dat wie hoger
in rang was tijdens de sanitai
re stop beduidend meer priva
cy genoot.
Kring
Manschappen moesten voor
de grote boodschap zitting ne
men in een kring van privaten
die onderling gescheiden wa
ren door een houten schot,
maar een open voorkant had
den. De hogere legerleiding
kon in alle rust plaats nemen in
een afsluitbaar toilet.
Auteur Sakkers rept in het
boekje voorts van het bestaan
van speciaal aangelegde on
dergrondse gangen om gedu
rende gevechtshandelingen
toch het uitzicht op een veilige
stoelgang te kunnen garande
ren.
Tactisch gezien heeft een on
verwoestbare, op zichzelf
staande latrine immers geen
enkele waarde. Met gevoel
voor detail bericht de schrijver
dat in de toiletten binnen de
complexen van de Maginotli-
nie het aantal velletjes wc-pa-
pier was vastgesteld op tien
per man per dag. Ook kan de
lezer vernemen dat het Franse
hurktoilet op medische gron
den de voorkeur verdient, van
wege de natuurlijke houding
die de gebruiker moet aanne
men.
Bij het fotomateriaal zit ook
een foto van de wc in de bunker
van Hitier. 'Als deze clotsetpot
kon spreken...' meldt het bij
schrift.
Hoewel het onder de huidige
omstandigheden de voorkeur
verdient de producten waar
voor de faciliteiten zijn be
doeld, zo snel mogelijk door te
spoelen is het boekje 'toiletge-
rief in vestingwerken' het be
waren waard. Bij voorkeur in
het rariteitenkabinet.
Een kring van privaten.H. Sak
kers: Toiletgerief in vestingwer
ken. Voor f 15,00 te koop in de
Zeeuwse boekhandel.
door Ab van derSluis
MIDDELBURG - B en W van
Middelburg ontkennen dat zij
onzorgvuldige afspraken heb
ben gemaakt met de provincie
over de samenwerking op het
terrein van de beeldende kunst.
Zoals gemeld gaan de twee
overheden proberen om samen
een museum voor moderne
kunst te bouwen.
De PvdA-fractie in Middelburg
stelde kritische vragen over de
totstandkoming van die samen
werking.
Het college besloot in zijn ver
gadering van medio juni de ge
meenteraad voor te stellen één
miljoen gulden uit te trekken
voor een opknapbeurt van het
Zeeuws Museum. Dat krediet
maakte deel uit van een groter
samenwerkingsverband. De be
oogde afspraken tussen provin
cie en gemeente waren overi
gens al eerder gemaakt. In de
zomer van 1998 besloten B en W
de gemeenteraad voor te stellen
om geld uit te trekken voor sa
menwerking tussen provincie
en gemeente op het terrein van
de beeldende kunst. Er waren
toen nog geen concrete afspra
ken gemaakt.
Volgens B en W is van meet af
aan duidelijk geweest dat het
Zeeuws Museum blijft bestaan
als locatie voor cultuur-histo
risch erfgoed en dat daarnaast
plannen werden gemaakt voor
een museum voor hedendaagse
kunst.
Dat museum moet in het stad
huis komen, dat vrijkomt als er
een nieuw stadskantoor wordt
gebouwd, of in een nieuw te
bouwen museum.
De één miljoen gulden, waar
mee de gemeenteraad op 1 no
vember unaniem mee instemde,
wordt overigens pas overge
maakt als het Zeeuws Museum
een goed plan voor de opknap
beurt kan overleggen. Er is tot
nu toe nog niets betaald.
Depot
De deal die Middelburg met de
provincie heeft gemaakt komt
erop neer dat de provincie 2,3
miljoen gulden investeert in een
gezamenlijk depot voor het
Zeeuws Museum en de Stich
ting Beeldende Kunst Middel
burg, 1 miljoen stopt in de op
knapbeurt van het Zeeuws
Museum en nog eens 3,33 mil
joen in een nieuw museum voor
moderne kunst. De bijdrage van
de gemeente bestaat uit één mil
joen voor het Zeeuws Museum
en 3,33 miljoen voor een nieuw
museum. Dan blijft er 3,33 mil
joen openstaan voor een nieuw
museum.
Externe financiers (Rijk en
sponsors) zouden dat bedrag
moeten ophoesten.
VLISSINGEN - D66, afdeling
Vlissingen, houdt morgen een
vergadering. Aan de orde ko
men onder meer het werkplan
van de partij, de verkiezing voor
nieuwe bestuurs- en commissie
leden en actuele politieke mo
ties.
Zo zal onder meer worden ge
sproken over de bouw van een
warmtekrachtcentrale in Lam-
merenburg en de sluiting van de
kerncentrale Borssele. De afde
ling neemt aan het einde van de
bijeenkomst afscheid van voor
zitter Eelco Groenenboom. De
vergadering begint om 20 uur in
restaurant Royal aan de Bad
huisstraat.
HULST - Drie Hulstenaren van
14, 16 en 18 jaar zijn zondag
avond aangehouden, nadat zij
vanaf de Dubbele Poort in hun
woonplaats een rijdende auto
hadden gebombardeerd met een
watergevulde ballon.
De auto werd bestuurd door een
30-jarige stadsgenoot. Door de
'waterbom' brak een ruitenwis
ser van de auto af.
De politie kreeg de drie daders
snel in het oog. Ontkennen had
geen zin, want een van hen was
kletsnat.
De jongens van 14 en 16 jaar
moeten naar het bureau HALT
voor een alternatieve straf. De
18 - j arige j ongen kreeg een for se
boete.
MIDDELBURG - De rechtbank
in Middelburg krijgt voor het
wegwerken van de grote achter
stand in de behandeling van ci
viele zaken hulp van elders.
Incidenteel kon al gebruik ge
maakt worden van de inzet van
rechters uit Almelo. Ook hoopt
de rechtbank gebruik te kunnen
maken van de inzet van een
soort vliegende brigade die tij
delijk bijspringt op plaatsen
waar dat nodig is.
De achterstandssituatie in Mid
delburg komt voort uit een nij
pend gebrek aan rechters. De
zittende magistratuur kampt al
geruime tijd met een tekort van
twintig procent op het totale be
stand van ruim twintig rechters.
In januari ontstaat er iets meer
ruimte wanneer twee nieuwe
rechters worden geïnstalleerd.
Als er zich geen nieuwe rampen
voordoen, hoopt het arrondisse
ment Middelburg er in de loop
van het jaar nog drie bij te krij
gen.
De schaarste aan personen die
rechtspreken heeft geleid tot het
stellen van prioriteiten.
„We hebben helaas moeten be
sluiten de pijn te laten vallen in
de handelssector", meldt recht
bankpresident M.M.Steenbeek.
„Dat is ontzettend storend. Ie
dereen heeft recht op een snelle
behandeling, ook degene die
zestienduizend gulden wil heb
ben van een wederpartij en dat
geld hard nodig heeft. Maar het
zou maatschappelijk nog min
der verantwoord zijn om andere
zaken te laten liggen. Straf- en
familiezaken als echtscheidin
gen krijgen nu voorrang.
Overcapaciteit
Om op de achterstand te kunnen
inlopen wordt thans een beroep
gedaan op rechtbanken die tij
delijk een overcapaciteit heb
ben.
Het is niet zozeer de bedoeling
dat rechters van elders in Mid
delburg zitting komen houden,
maar op hun eigen standplaats
vonnissen schrijven. Voor de
vorming van de vliegende bri
gade van bijspringende rechters
wordt gedacht aan de inzet van
leden van de zittende magistra
tuur die met vut of pensioen
zijn.
„Onze hoop is vooral gevestigd
op een invulling van de vacatu
res", laat rechtbankpresident
Steenbeek weten.
„Daar verwacht ik structureel
meer van dan van de vliegende
brigades."
door Arjan van Westen
De mens heeft een grote interesse
voor het leed dat een ander over
komt. Bij een ongeval op de A58 afgelo
pen weekeinde moest het verkeer als
gevolg van massale belangstelling wor
den omgeleid. Ramptoerisme of een ge
zonde interesse?
Op de zuidbaan van de A58 bij Arne-
muiden vond zondag een ernstig onge
luk plaats. Vier gewonden, waarvan
twee zeer ernstig. Vier ambulances en
de traumahelikopter moesten assisten
tie verrichten. Uit het persbericht van
de Politie Zeeland: 'Toen bleek dat op
de noordbaan gevaarlijke situaties ont
stonden door bestuurders, die stil gin
gen staan en zelfs achteruit reden om
het ongeval te bekijken, werd ook deze
ter hoogte van de afslag Heinkenszand
afgesloten.' Een getuige vertelde dat
ook het viaduct bij Arnemuiden goed
gevuld was met toeschouwers.
Die belangstelling van het publiek voor
ongelukken belemmert het werk van de
politie en andere hulpverleners, vertelt
J. van Mourick van de Politie Zeeland.
Zodra er een ongeluk is op de éne rij
strook ontstaat er op de andere al gauw
een file. „Het is een automatisme van de
bestuurders. Ze zien een zee van oranje
en blauwe zwaailichten en remmen af
om de situatie te overzien." Dat is nog
allemaal gewenst gedag, het volgende
niet. „Vervolgens kunnen ze door de
langzame snelheid het ongeluk bekij
ken. De interesse is gewekt en ze rem
men nog meer af.
Het verkeer wordt nu onnodig opge
houden en door het remmen en het ma
ken van vreemde manoeuvres ontstaan
er gevaarlijke situaties.
Meepraten
„Die ongelukken zijn in het nieuws,
mensen willen er bij zijn, er over mee
praten", verklaart Van Mourick het
voyeuristische gedrag. Afgezien van
door het plaatsen van een scherm,
waardoor het werk van de hulpverle
ners aan het zicht onttrokken wordt, is
de publieke obsessie volgens deskundi
gen niet in toom te houden. Van Mou
rick: „Allereerst worden die schermen
alleen bij grote ongelukken gebruikt."
Boetes aan de treuzelaars geven, heeft
nauwelijks zin. Hoewel je in een nor
male situatie een fikse prent voor ach
teruit rijden op de snelweg kunt krij
gen, kóm de politie de bekeuring bij een
ongeluk niet klakkeloos geven. „Er
kunnen ook mensen tussen zitten die
hulp kunnen geven."
Behalve de hulpverlening is er nog een
partij die de nadelen van het vele be
kijks ondervindt. „Die belangstelling is
voor slachtoffers zeer vervelend", zegt
M. Verhoosel, coördinator verkeer van
Slachtofferhulp Zeeland. Net als bij het
zien van de foto in de krant is het vol
gens haar zeer naar om je als slachtoffer
Afremmen om de situatie bij een verkeersongeval in zich op te nemen, is volgens de politie nog niet eens verkeerd, maar de
nieuwsgierigheid kan ook te ver gaan. Hier de ravage na een ongeluk op de A 58. foto Ruben Oreel
te realiseren dat je zo in het middelpunt
van de aandacht te staan. „Voor slacht
offers en nabestaanden is zo'n confron
tatie schokkend."
„Eigenlijk valt het aantal kijkersfiles
enorm mee", reageert S. Vroonland, re-
giocoördinator Zeeland van Veilig Ver
keer Nederland (VVN). YVN heeft
onlangs het aantal kijkersfiles in kaart
gebracht. Tot een schokkende conclusie
kwam het niet. Hoewel de politie voor
zich zelf een bescheiden rol ziet voor het
oplossen van deze files, zwaait Vroon
land de agenten alle lof toe. „Meestal
wordt de doorstroom van het verkeer
bij een ongeluk door de politie prima
geregeld."
Ongezond
Het massale kijken zondag op de A58
was volgens Vroonland een vorm van
ongezonde nieuwsgierigheid. Afkeu-
renswaardig maar ramptoerisme
noemt hij het niet. Hij hekelt vooral de
mensen die achteruit rijden of de auto
in de berm of op de vluchtstrook parke
ren en zo de hulpverleners hinderen.
Dat de automobilisten bij het zien van
de vele alarmlichten langzamer gaan
rijden, vindt de WN-medewerker lo
gisch. „Willen weten wat is er gebeurd,
daar is niks mis mee."
Dat de tijd rijp is voor een campagne
van VVN om het publiek erop te wijzen
door te rijden bij grote ongelukken,
vindt. Vroonland onzin. De instelling
van 'de kleine groep sensatiezoekers'
verander je volgens hem met een cam
pagne niet. Bovendien zijn er ook posi
tieve aspecten aan het meeleven. „Er
zijn veel mensen, die zich voordat de
hulpverleners gearriveerd zijn nuttig
maken. Ze bellen bijvoorbeeld met
112." Bovendien kan het langzamer rij
den volgens hem verdere ongelukken
voorkomen. „De automobilisten over
zien de situatie en constateren: het is
mistig of glad op de weg. Men wordt nog
eens met de neus op de feiten gedrukt."
Reality-tv
In tal van televisieprogramma's worden
brandweerlieden, ambulancepersoneel
en politiemannen op de voet gevolgd.
Uit het grote aanbod vaii reality-tv
blijkt dat de registraties van het span
nende werk van hulpverleners door het
publiek wordt verslonden. Serieuze in
teresse vindt Van Mourick het niet. „Ik
noem het gewoon nieuwsgierigheid."
En of we daar nu zo blij mee moeten
zijn, betwijfelt de politie-woordvoer
der.
Als de hulpdiensten al ter plekke zijn,
heeft het publiek niets meer bij een on
geluk te zoeken. „Dan denk je als poli
tieman: mensen, loop toch alsjeblieft
door."
door Jacques Cats
VLISSINGEN - De watersport-
sector is in principe niet tegen
een bijdrageregeling. Maar dan
moet de opbrengst wel worden
aangewend voor verbeteringen
ten behoeve van de pleziervloot.
Volgens voorzitter Jannis Boe
len, directeur van jachthaven
Delta Marina in Kortgene, kun
nen de gelden goed benut wor
den voor de infrastructuur van
het vaarwegenplan. Hij denkt
daarbij aan de Zandkreeksluis,
voorzieningen rond het Veerse
Meer en het oplossen van bag-
gerproblemen. De commissie-
Kamminga, een werkgroep on
der leiding van de Gelderse
commissaris van de koningin, is
tot de slotsom gekomen dat er
voorlopig geen vaarbelasting
moet worden ingevoerd. De re
gistratie van de belasting wordt
te lastig gevonden en levert bo
vendien te weinig op. De com
missie heeft verschillende mo
gelijkheden bestudeerd. Het
meest serieuze voorstel betrof
bezitters van alle boten langer
dan zes meter. Naar schatting
zouden bezitters van 200.000
vaartuigen belastingplichtig
zijn. De kleine watersport, zoals
surfplanken en visbootjes, blijft
in de voorstellen buiten schot.
De sector is er tegen dat de op
brengsten van de vaarbelasting
inde grotepotverdwijnen. „Dat
kan dus niet", vindt HISWA-
voorzitter Boelen. „Het moet
een doelbelasting worden." De
sector wil ook meepraten over
de besteding van die gelden. De
commissie-Kamminga legt de
studieresultaten deze week voor
aan staatssecretaris Vermeend
van Financiën. Boelen verwacht
dat er op termijn wel een bijdra-
genregeling zal komen, maar
eerst moet er een registratiesys
teem komen.
Advertentie
Tijdens de Sinterklaasweek biedt VoiceMail Actueel u
eerste hulp bij rijmdn en dichten. U vindt er trouwens
altijd handige tips, nieuws en leuke aanbiedingen.
Neem nou bijvoorbeeld het dagelijks weerbericht, sport
nieuws en uittips. VoiceMail Actueel hoort u na uw eigen
VoiceMail berichten. Heel makkelijk en gratis bovendien.
Bel 0842-333
