Handelspost Japan gerestaureerd
PZC
Geisha's, geweren en geloof op Deshima
Regio verkeer lijkt
dupe te worden van
tol op snelwegen
Üfe
varia zaterdag 27 november 1999
Deshima klaar bij viering van 400jaar betrekkingen met Nederland
Heer Bommel en de Wisselschat
lyjsiü
puzzel
recept
het weer
1!°
door Hester van Nunen
Toen de Nederlanders op 19
april 1600 met hun schip
De Liefde aankwamen in Ja
pan. waren de Portugezen hen
ruim vijftig jaar voor geweest.
De Zuid-Europeanen hadden
niet alleen de eerste geweren
het land binnen gebracht,
maar ook het christendom.
De Japanse heerser, de shogun,
was een voorstander van han-
del, maar de verspreiding van
het geloof baarde hem zorgen.
Om de toenemende invloed er
van te stoppen, beval hij vijfen
twintig rijke kooplieden uit
Nagasaki een eiland in de ha
ven tebouwen. In 1636 was De
shima klaar en werden de Por
tugezen geïnterneerd. Na een
opstand, geleid door de chris
tenen, zette het shogunaat de
Portugezen uiteindelijk in
1639 het land uit.
Belofte
Omdat de Nederlanders zich,
net als de Chinezen, vooral be
zig hielden met handel en bo
vendien hadden beloofd af te
zien van bekeringsactiviteiten,
mochten zij blijven. Wel moes
ten zij hun Hollandse handels
post in Hirado, een plaatsje ten
noordwesten van Nagasaki,
verlaten en naar Deshima ver
huizen.
De kleine groep Nederlanders
werd streng in de gaten gehou
den. Buitenlandse vrouwen
hadden geen toegang tot het ei
land, Japanse geisha's wel. De
koopvaarders bleven voor de
periode van één jaar. Zij be
reidden de komst van de han
delsschepen in de zomer voor
en handelden na vertrek daar
van alle transacties af. Slechts
eenmaal per jaar, later eens in
de vijf jaar, mochten de Neder
landers het eiland af. Samen
met de Japanse tolken reisden
ze dan naar Edo, het huidige
Tokio, om hun respect te betui
gen aan de keizer. Pas in 1853,
toen een Amerikaanse oorlogs
vloot Japan dwong zich open te
stellen voor de handel, ging de
Nederlandse hegemonie verlo
ren. GPD
door Hester van Nunen
Op het eerste gezicht heeft Deshima
meer weg van een bouwplaats dan
van een Nederlandse handelspost in
Japan uit het begin van de negentiende
eeuw. Rond de haven van Nagasaki op
het zuidelijke eiland Kyushu ronken de
motoren van graafmachines en vracht
wagens. Bouwvakkers zijn druk in de
weer. Toch zijn tussen de steigers en
stapels bouwmaterialen de eerste re
sultaten van de wederopbouw van Des
hima al te zien.
Een felblauw houten kerkje dat dienst
deed als protestants seminarie en een
lichtgroen Hollands huis dat diende als
ontmoetingscentrum voor Japanners
en Nederlanders, zijn in oude glorie
hersteld. Op een gloednieuw pleintje
prijkt een hoge vlaggenmast.
„Dit was de enige plek ter wereld waar
de Nederlandse vlag wapperde toen de
Fransen Nederland bezet hielden",
zegt Hiroshi Tokunaga trots. „Zelfs in
Indonesië was dat toen niet het geval".
De dertigjarige curator van het Deshi
ma Museum praat met veel enthousias
me over het restauratieproject. Vol
gend jaar april moeten er in totaal vijf
gebouwen klaar zijn, waaronder nog
een woning, de keuken en een pakhuis.
Prins
Dat is op tijd voor de viering van de
400-jarige betrekkingen tussen Japan
en Nederland. Eén van de festiviteiten
die op het programma staan, is een be
zoek van prins van Oranje Willem-
Alexander aan Nagasaki. „Ik hoop dat
hij even tijd heeft om langs te komen",
zegt Tokunaga bescheiden. „Tijdens
zijn vorige bezoek heeft hij hier een
boom geplant."
Drie jaar geleden is de gemeente Naga
saki begonnen met het herbouwen van
Deshima. Over vijftien jaar, zo is het
plan, moeten er 25 gebouwen uit de pe
riode 1800-1850 staan en moet
Deshima weer een eiland zijn, omgeven
door water. „Het is een lastige klus",
legt de curator uit. „Er is niets meer
Het venster op de wereld. Zo noemen de Japanners De
shima, een kunstmatig eilandje in de haven van de
stad Nagasaki. Eeuwenlang zaten hier de Nederlandse
koopvaarders. Als enige westerlingen mochten zij handel
drijven met Japan dat zich van 1641 tot 1853 voor de bui
tenwereld had afgesloten. Voor de Japanners kwam er
méér binnen dan goederen alleen. Via dit eilandje drup
pelden ook de westerse wetenschap en techniek het land
binnen. Omdat de Nederlandse vestiging in de loop der
tijd volledig verloren is gegaan in de stedelijke bebou
wing, is de gemeente begonnen aan een miljoenenproject
om het oude Deshima opnieuw tot leven te brengen.
De oude handelspost in miniatuurversie maakt deel uit van het Deshima Museum in de haven van Nagasaki.
foto Hester van Nunen/GPD
over van de oude handelspost. Zelfs de
vorm van het eiland is verdwenen."
Slechts aan één kant stroomt een rivier
langs Deshima. De andere zijden zijn
versmolten met het havengebied dat in
de loop der jaren is ingepolderd. De
vroegere Deshima-gebouwen zijn af
gebroken en vervangen door opslag
loodsen en kantoren.
De restauratie betekent dat de weg die
nu pal naast het eiland loopt, zal wor-
den omgeleid. De trambaan die er over
heen gaat, moet ook worden verplaatst.
Een brug die de stad via Deshima met
het havengebied verbindt, moet een
D Toonder Studio's
door Jos Steehouder
De helft van de automobilis
ten op gemeentelijke en
provinciale wegen moet na de
invoering van rekeningrijden
ten onrechte tol betalen. Dui
zenden automobilisten op het
zogeheten onderliggende we
gennet maken helemaal geen
gebruik van de snelwegen en
dragen dus niet bij tot de file
vorming daar, maar krijgen wel
de rekening gepresenteerd.
Dat blijkt uit een onderzoek van
het bureau Traffic Test in
Veenendaal, in opdracht van de
autobranche-organisaties RAI
en Bovag. Het onderzoek werd
gehouden op vier locaties in de
potentiële tolheffmgsgebieden
rond Rotterdam en Amsterdam.
Volgens onderzoeker J. Vissers
van Traffic Test is de uitkomst
van het onderzoek zeker ook
van toepassing op Utrecht en
het gewest Haaglanden. Als het
rekeningrijden doorgaat, ko
men er niet alleen tolpoorten op
de autosnelwegen te staan,
maar om sluipverkeer te voor
komen zijn er ook op provincia
le en gemeentelijke wegen.
Felle tegenstanders
„De helft van het verkeer op de
secundaire wegen moet dus be
talen voor files waar ze part
noch deel aan hebben", conclu
deren RAI en Bovag op grond
van de resultaten. Precieze aan
tallen zijn daarbij niet te geven.
Wel is zeker dat het gaat om vele
duizenden automobilisten. RAI
en Bovag hebben zich eerder al
felle tegenstanders getoond van
invoering van rekeningrijden en
denken met de uitkomst van het
onderzoek een extra wapen in
handen te hebben tegen minis
ter Netelenbos van Verkeer. Zij
staat - ondanks fel verzet van
regionale bestuurders - op het
punt twee stadsgewesten aan te
wijzen voor de invoering van re-
keningrijden.
Verkeerskundige Vissers van
Traffic Test zegt zich persoon
lijkneutraal op te stellen ten op
zichte van rekeningrijden maar
toont zich verrast dat het aantal
gedupeerde automobilisten op
het onderliggende wegennet zo
groot is.
Traffic Test zette meer dan
tweeduizend enquêteformulie
ren uit onder automobilisten op
wegen waar tolpoorten voor
zien zijn. Belangrijkste doel was
herkomst, bestemming en
routekeuze te achterhalen.
Daaruit bleek dat 48 procent
geen gebruik maakt van de au
tosnelweg. Negentig procent
geeft aan de rit in verband met
school- en werktijden niet bui
ten de spits te kunnen doen, 53
procent zegt geen alternatief
vervoer te kunnen gebruiken, 85
procent betreft woon-werkver-
keer. acht procent is privé-ver-
keer, waarbij vooral het halen
en brengen van kinderen naar
school en kinderdagverblijf
wordt genoemd.
In de vragen naar herkomst en
bestemming van de automobi
listen is nadrukkelijk geen rela
tie gelegd met rekeningrijden
om de uitkomsten niet te beïn
vloeden, aldus Vissers. Hij acht
de uitkomst van het onderzoek
dan ook zeker representatief.
Woordvoerder Boon van de Bo
vag denkt dat het grote aantal
gedupeerden vooral de gemeen
ten tot nadenken zal zetten.
„Als gemeente moet je wel gek
zijn om vrijwillig mee te doen
aan een proef, waarmee je je in
woners dupeert en bovendien je
regio uit de markt prijst." GPD
Heer Ollie, die toch al door vermoeidheid en dorst geplaagd werd,
was door de schrik geheel verlamd, zodat Super weinig moeite met
hem had.
„Hierheen, Hiepriep hij. „Het kistje is weer van onsNu zullen we
eens even kijken wat erin zit. Maar wat het ook is, het betekent
goud. Wedden?"
„Goud?" mompelde Hieper, die lusteloos naderslofte. ,,'k Heb
dorst, baasHet kan me allemaal niks meer schelen, als ik maar wat
water had."
Zijn maat rukte met een korzelige uitroep aan het deksel, zodat dit
knarsend opensprong en boog zich over de inhoud. Deze was sterk
verminderd, doordat er Oude Troost, wapentuig en sleutels aan ont-
(Advertentie)
Elke daq een beetje vakantie
"Wist u dat acht van de
tien hoogste bergen ter wereld,
zich in dit land bevinden?
Welk land dat is?
Kijk vanmiddag om 15.35 uur na;
Vakantie-TV op SBS6!"
VAKANTIEWINKELS
Cryptogram
Horizontaal: 1. Straalde aan het been (6); 4. Soort bedevaart (8); 6.
Een omwenteling op hetgebied van breien (4); 8. Geen kunst voorde
handel (4); 9. Volgens Frans zijn ze niet verzorgd in het klooster (9).
Verticaal:Haar beest (3); 2. Die hindernis was hoorbaar (5); 3. Dus U
speelt daar een spel! (4); 5. Aristocraten die aan de grond zitten (6); 6.
Stom als je deze vis verliest (4); 7. Het gaat in Duitsland om dit beest
(4); 8. Mop waarmee men brood voorzet (4).
Zeeland: Wolkenvelden
stuk opschuiven. Tot slot zal een strook
land van achttien meter, die vanwege
een verbreding van de rivier is wegge
haald, weer aan het eiland worden toe
gevoegd.
Een van de grootste struikelblokken bij
de uitvoering van de plannen is het op
kopen van de gebouwen die op de plek
van de vroegere Nederlandse enclave
staan. Hoewel de werkzaamheden al in
volle gang zijn, zijn er nog drie gebou
wen die de gemeente niet in eigendom
heeft. De eigenaren weigeren te verko
pen. Omdat de haven in een natuurlijke
baai ligt en omgeven is door bergen,
liggen alternatieve locaties niet voor
het oprapen. „Dat kan nog wel eens
vertraging geven"verzucht Tokunaga.
Hij voegt voorzichtig toe: „Ik weet niet
precies hoe de gesprekken verlopen,
maar de partijen zijn het niet eens over
de prijs." Wanneer volgend jaar de eer
ste vijf gebouwen klaar zijn, zullen de
kosten bijna 140 miljoen gulden bedra
gen. De regering betaalt het opkopen
van gebouwen en grond en de gemeente
neemt de restauratie voor haar reke
ning. Tokunaga verwacht dat het be
drag nog eens zal verdubbelen om alle
plannen uit te kunnen voeren. „Het le
vert wel wat protesten op", erkent hij.
„Elke stad heeft onder de economische
recessie geleden, ook Nagasaki. Som
mige inwoners vinden dat het teveel
geld kost."
Toerisme
Deshima moet straks een belangrijke
toeristische attractie worden die aan
sluit bij de andere Nederlandse sporen
in de regio. Er is al het Holland Village
uit 1985, waar onder meer de Zaanse
Schans is nagebouwd. Zeven jaar later
kwam daar het tienmaal zo grote Huis
ten Bosch bij. Het ecologische thema
park met waarheidsgetrouwe imitaties
van Nederlandse gebouwen uit de ze
ventiende eeuw trekt jaarlijks ruim
vier miljoen bezoekers. „En", zegt de
curator met volle overtuiging, „Deshi
ma is belangrijk voor de geschiedenis
van ons land." GPD
Er waait een vrij krachtige zuidwestenwind, windkracht 5. Het zicht
is goed en de temperatuur van het kustwater is 10 a 11 graden.
Waterstanden
trokken waren, maar toch was het nog een mooi gezicht.
„Goud, net als ik al zei!" sprak Super tevreden.
„En water!" vulde Hieper aan.
„Voor ieder dus wat!" riep de eerste uit. Hij ontdeed zich van zijn
zeemanstruitje, knoopte de mouwen en de halsopening dicht en be
gon de dubloenen in de aldus ontstane zak te proppen.
„Ik het goud", hernam hij, het vrachtje op zijn schouder zwaaiend.
„En jij het water. Als ik dorst krijg, koop ik wel wat van je, afgespro
ken? Het is jammer, dat ik niet alles in deze borstrok kan bergen,
maar vooruit. De bolle mag iets voor zijn moeite houden. Ik zie dat
ruim."
Zo schertsend snelden de beide gedroste zeelieden de woestijn in en
lieten heer Bommel naast zijn bijna lege kist achter.
ZATERDAG
Hoog
water
Laag water
27 NOVEMBER
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlïssingen
04.26
244
16.46
256
10.56
205
23.16
186
Terneuzen
04.46
268
17.06
281
11.25
216
23.43
197
Bath
05.46
310
18.08
326
00.06
234
12.31
238
Roompot Buiten
04.25
181
16.40
198
10.45
148
23.10
131
Z'zee/Colijnsplaat
06.15
164
18.35
180
12.10
144
Stellendam Buiten
04.36
181
16.55
200
10.29
090
23.05
074
Wemeldinge
06.10
191
18.30
206
12.10
160
Krammersl. West
06.50
173
19.10
189
12.10
154
ZONDAG
Hoog
water
Laag
water
28 NOVEMBER
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
05.17
223
17.41
235
11.46
198
Terneuzen
05.37
246
17.59
259
12.11
208
Bath
06.39
288
19.02
303
00.48
220
13.18
233
Roompot Buiten
05.15
163
17.45
180
11.35
147
Z'zee/Colijnsplaat
07.05
155
19.25
173
00.35
127
13.05
147 -
Stellendam Buiten
05.23
160
17.45
182
11.25
091
Wemeldinge
07.00
180
19.25
196
00.35
143
13.05
161
Krammersl. West
07.35
164
19.55
183
00.30
137
13.00
156
MAANDAG
Hoog
water
aag water
29 NOVEMBER
uur
cm
uur
cm
uur
cm
uur
cm
Vlissingen
06.12
201
18.45
212
00.01
169
12.40
188
Terneuzen
06.36
223
19.05
235
00.30
179
13.06
197
Bath
07.36
265
20.06
279
01.36
206
14.08
225
Roompot Buiten
06.15
145
18.50
162
00.05
119
12.35
143
Z'zee/Colijnsplaat
07.45
144
20.20
163
01.30
120
13.55
147
Stellendam Buiten
06.16
138
18.45
159
00.04
067
12.24
091
Wemeldinge
07.50
167
20.20
184
01.30
136
14.00
161
Krammersl. West
08.15
154
20.40
175
01.30
130
13.55
155
Europa: Rustig
Hans Belterman
Konijn, zoals in Logrono
I n Logrono, de hoofdstad van de Rioja in Spanje, voegt men aan rode wijn-
I sauzen graag een stukje pure chocolade toe. De saus krijgt er, zonder dat
je iets van de chocolade proeft, een vollere smaak door. Een van de fijnste
gerechten met een dergelijke saus is het 'konijn Riojana'. Voor het gerecht
kunt u kiezen uit een wild of een gefokt konijn. Persoonlijk geef ik de voor
keur aan het laatste, mits het konijn niet van over de grenzen van de Bene
lux komt.
Voor 4 - 5 personen:
1 jong wild of gefokt konijn, ca. 1,5 kg.; zout; zwarte peper uit de molen; 2
theel. fijngehakte verse tijmblaadjes; 4 eetl. olijfolie; 2 middelgrote uien,
gesnipperd; 4 teentjes knoflook, ragfijn gehakt; 3 dl vlees- of wildfond, uit
potje; 2 dl rode wijn, bij voorkeur Rioja; 35 gram chocolade puur, reep, grof
geraspt; Tabasco.
Verdeel het konijn in 8 (of meer) stukken. Maak ze droog met keukenpapier
en wrijf ze stevig in met het mengsel van zout, peperen tijm.
Verhit een braadpan en laat de olie er heet in worden. Bak de stukken eraan
alle kanten snel goudbruin in.
Neem destukken daarna even uit de pan. Houd de stukken warm. Verwijder
de helft van de olie uit de pan. Laat ui en knoflook 1 minuut in de resterende
olie bakken. Voeg daarna fond en wijn toe. Breng alles, onder voortdurend
roeren aan de kook. Leg de stukken konijn terug in de pan. Sluit de pan met
het deksel en laat alles boven een laag afgestelde warmtebron 70 minuten
zachtjes stoven.
Neem de stukken opnieuw even uit de pan en houd ze warm. Schenk het
stoofvocht door een zeefje in een andere pan. Wrijf wel zo veel mogelijk
vaste bestanddelen door de zeef. Breng alles aan de kook en laat het stoof
vocht indampen tot er niet veel meer dan 3 deciliter is overgebleven. Laat
de chocolade in de saus oplossen. Proef de saus en voeg naar smaak enkele
druppelsTabasco, zouten pepertoe. Leg de stukken konijn dan nog even in
de saus om ze door en door warm té laten worden.
Presentatie: verdeel de stukken konijn over voorverwarmde borden. Schep
er een beetje saus over. Geef de rest van de saus apart in een sauskom erbij.
Tip: bij het gestoofde konijn smaakt gesmoorde bleekselderij, gekookte en
daarna samen meteen uitje gebakken spruitjes en gebakken paddestoelen
bijzonder goed.
Vooruitzichten
zondag
maandag
dinsdag
woensdag
weer
max.
10°
10°
10°
min.
8°
8°
7°
7°
wind
ZW 6
ZW 6
ZW 3
ZW 6
Nautisch bericht
zaterdag
onder 16.43
zondag
op 8.23
Maan
zaterdag
onder 12.21
O zondag
op 22.30
De temperaturen die nu en de komen- Door: Martijn van der Pauw
de dagen gemeten worden liggen on
geveer 3 graden boven het langjarig gemiddelde voor eind novem
ber. Deze temperaturen kunnen bereikt worden dankzij de aanvoer
van zachte lucht boven de Atlantische Oceaan. Diezelfde luchtsoort
verhindert echter ook veel zonneschijn. Zo ook vandaag. Vanmorgen
is er namelijk veel bewolking en op enkele plaatsen valt nog regen.
De regen trekt echter naar het oosten weg en latervolgen enkele op
klaringen. De zuidwestenwind is naar matig tot vrij krachtig afgeno
men, windkracht 4 a 5. In de nacht van zaterdag op zondag neemt de
wind echter toe. Zondag overdag is de wind vrij krachtig tot krachtig
aan zee. Het blijft droog en er zijn een paar opklaringen. De tempera
tuur bereikt 10 a 11 graden. Een lagedrukgebied ten zuidwesten van
Ierland trekt al activerend in de richting van Noorwegen. Een bijbe
horend front trekt langzaam in de richting van Nederland, maar
maandag blijft het nog droog. Er zijn wolkenvelden en een aantal op
klaringen en er waait een ste
vige zuidwestenwind. Aan
zee wordt de wind af en toe
hard, windkracht 7. In de
nacht van maandag op dins
dag laten de wolken dan hun
eerste druppels boven Neder
land los. Ook dinsdag over
dag is er nog kans op regen.
De wind neemt dan tijdelijk af
en het kwik komt opnieuw in
de buurtvan de 10 graden. De
daarop volgende dagen lijken
erg wisselvallig te verlopen.
Er blijft veel bewolking, de
kans op regenachtig weer
neemt toe en soms staat er
met name boven zee veel
wind. De temperatuur doet
een klein stapje terug, maar
het blijft zacht.
