Beleid is gestoeld op fictieve boer PZC Medicijn voorstel Wijers gaat verder dan eerdere plannen PZC Wanhopige jacht op onmiddellijk inzetbare militair Tunnelangst feiten en meningen Den Haag heeft volgens hoogleraar geen benul van agrarische praktijk 27 november 1949 zaterdag 27 november 1999 door Rien Floris In een stal zijn ze nog nooit ge weest en koeien kennen ze al leen van plaatjes. Achter een bureau in Den Haag bedenken zij hoe het verder moet met de boerenstand en de Nederlandse landbouw. Mensen zonder eelt op de handen, zonder stront aan hun laarzen. Iedere boer kan dat verhaaltje vertellen en vult voor Den Haag net zo makkelijk het hoogheemraadschap, de ge meente of de provincie in. Jan Douwe van der Ploeg geeft de boer gelijk. De overheid heeft zelf bedacht hoe een boer er uit moet zien en stoelt haar beleid op deze 'virtuele boer'. De echte boer staat steeds verder van dit bedenksel af. In zijn vorige week verschenen boek 'De virtuele boer' deelt Van der Ploeg een rechtse directe uit aan overheid en onderzoeksin stituten. De hoogleraar rurale sociologie aan de Landbouw universiteit in Wageningen zoekt al jaren naar de krachten die de maatschappij en het plat teland ordenen. Krachten Het antwoord bestaat uit drie o's: Onkunde, Onvermogen en Onverantwoordelijkheid. Die komen naar voren als de krach ten die de landbouw ordenen. Regisseur van die wanorde is het 'expertsysteem' van het mi nisterie van Landbouw. „Daar wordt op enkele verstik kende vierkante meters het landbouwdebat gevoerd. Ze weten daar niet wie de boer is en kunnen zelfs niet eens tellen." Zijn naam en zijn Friese bloed zijn natuurlijk al een pré in de agrarische wereld, maar weet Van der Ploeg zelf wie de boeren zijn? In zijn bijna vijfhonderd pagina's dikke boek over de boeren meent hij deze vraag po sitief te kunnen beantwoorden. De wetenschapper is veelvuldig in rokerige zaaltjes van dorps cafés te vinden om te praten met en over boeren. Hij rijdt ook wel eens mee met de krachtvoerle- verancier en stampte als onder zoeker heel wat stront en klei van de schoenen op.boerener ven. Hij weet aardig goed waar hij het over heeft, maar zit zelf ook veel achter een bureau. Het 'expertsysteem' predikt volgens Van der Ploeg moderne landbouw met schaalvergro ting. Maar daar moet de Neder landse landbouw volgens hem haar heil niet zoeken. „Daar is dit land te klein voor." Hij ver wacht meer van ouderwetse peasants (boertjes) dan van mo derne grote farmers (landbou wers). Van der Ploeg ziet veel moge lijkheden voor plattelandsont wikkeling en milieucoöperaties en schetst hoe de ambtenbaren op het ministerie deze nieuwe ontwikkelingen - die door Van Aartsen nog met bevlogenheid werden uitgedragen - in de kiem smoren. Het ministerie dat de platte landsvernieuwing predikt, frustreert diezelfde vernieu wingen. Agrarische natuurver- enigingen en milieucoöperaties schieten overal wortel, maar het ministerie kan dit nieuwe plant je niet goed verzorgen. Dat komt, volgens Van der Ploeg, doordat de vernieuwing 'af wijkt van datgene waarop het technologisch regime van ouds her is afgestemd'. „Van Aartsen schreeuwde het van de daken, maar beleid wordt er niet ont wikkeld voor plattelandsver nieuwing. Nog geen drie regels, aldus van der Ploeg. Voor de 'expertsystemen' van onderzoeksinstituten in Wage ningen, het Landbouw Econo misch Instituut, het Centraal Bureau voor de Statistiek en na tuurlijk 'het Haagse' zelf heeft Van der Ploeg weinig waarde ring'. „Landbouw is ingewik keld om te begrijpen. Dat komt door de veelvormigheid, com plexiteit en dynamiek. En ook door het gemak waarmee boe ren de processen kneden en naar hun hand zetten. Daarom is de boer voor onderzoekers en de experts nauwelijks grijpbaar. Die roepen al jaren dat de kleine boer verdwijnt, maar de kleine boer blijft juist bestaan. Die is niet kapot te krijgen." Van der Ploeg zet zijn zienswijze en die van de experts tegen el kaar af: „Het expertsysteem ziet bijvoorbeeld arbeid als een kos tenpost en barrière voor toe komstige ontwikkeling. Het afnemen van arbeid in de land bouw wordt in dat expertsys teem niet gezien als een falen van beleid." De hoogleraar voorspelt dat die kortzichtige visie zal leiden tot fricties die zich uiteindelijk zullen wreken. Volgens Van der Ploeg is het menselijke kapitaal bij uitstek nodig om de landbouwbeoefe- ning te verduurzamen en te her oriënteren van massa- naar kwaliteitsproductie en een meer multifunctioneel karakter van de landbouw. Herzien Van der Ploeg komt in zijn boek met allerlei misrekeningen van de landbouwexperts aandra gen. Het ministerie rekent met 'relatienummers' voor bedrij ven. Maar heeft een boer meer takken op zijn bedrijf (akker bouw en pluimvee, of koeien en varkens) dan heeft hij ook vaak meer relatienummers. Van der Ploeg rekende de cijfers na en komt daarmee niet op 110.000 agrarische bedrijven in Neder land, maar 70.000. De cijfers moeten fundamenteel worden herzien en zetten dan veel dis cussies in een ander licht. „Soms wordt iemand wakker als het CBS uitrekent dat, in tegenstel ling tot wat wordt gedacht, het niet de keuterboertjes zijn die zich verbreden met plattelands vernieuwing, agrotoerisme, zorgboerderijen en streekpro ducten. Juist de grotere bedrij ven gaan zich hierin onder scheiden." Beleidsmakers zien dit volgens Van der Ploeg als een fenomeen dat maar één generatie mee gaat, maar dat betwijfelt hij. Want het behouden van buik- markten is op termijn schier on mogelijk. „Nergens ter wereld zijn grond, arbeid en groeimo gelijkheden zo duur als in Ne derland. Nieuwe uitwegen zijn daarom hard nodig. De hoogleraar ziet ook toe komst in het 'hermengen' van door Margit Kranenburg Het verlangen naar veel di rect inzetbare militairen is groot op het Binnenhof. Minis ter De Grave (Defensie) presen teert maandag zijn Defensieno ta. Het kabinet heeft er gisteren al mee ingestemd. De Grave's defensieplannen zijn gebaseerd op de Hoofdlij nennotitie die in januari ver scheen. Daarin werd een bezui nigingsplan gepresenteerd van 6,5 miljard gulden in tien jaar tijd. De komende vier jaar wordt elk jaar 375 miljoen gul den bezuinigd. De Grave heeft al verklapt over 2000 extra mensen te willen be schikken. Sommige Kamerfrac ties willen er nog meer. Waar de partijen die gevechtstroepen vandaan willen halen, is ondui delijk. Vooruitlopend op de defensie plannen van het kabinet hebben de grootste fracties in de Kamer, op de WD na, de afgelopen maanden een eigen defensie plan gepresenteerd. In elk stuk wordt het toenemende belang van internationale vredesope raties onderstreept. Geliefd Zeker na de alom geprezen Ne derlandse bijdrage in het con flict om Kosovo zijn vredesope raties geliefd bij de politiek. De PvdA zet in de nota 'Een plan voor de krijgsmacht' het hoogst in met de wens voor 5000 man meer. Het CDA spreekt in 'De krijgsmacht, inzetbaar voor de 21e eeuw' van 1500 extra mili tairen bij de landmacht. D 66 wil geen aantal noemen, maar vindt de 2000 van WD-minister De Grave 'realistisch'. Er is een verschil tussen de wen sen van de politiek en de prak tijk van de laatste jaren. De krijgsmacht heeft niet bepaald het tij mee bij de werving van militairen. De arbeidsmarkt is krap en de concurrentie heeft jongeren vaak een hoger salaris en een betere carrière te bieden. Vooral 'vechtvacatures' zijn moeilijk te vervullen. Met erva ring in andere functies, bijvoor beeld als kok of monteur, kun je later gemakkelijker de arbeids markt op. De fracties erkennen het pro bleem. „Het militaire beroep anno 2000 is zwaarder en ge vaarlijker dan in het verleden", staat bijvoorbeeld in de PvdA- nota. Veel fracties denken dat het schuiven met personeel bin nen de krijgsmacht een oplos sing is. Vooral D66 is een voor stander van dat idee. Er staan immers zo'n 75.000 mensen op de loonlijst, welis waar inclusief burgerpersoneel, maar allicht dat er een paar dui zend extra parate troepen kun nen worden gevormd. De meeste aandacht aan het mi litairentekort besteedt het CDA De christen-democraten willen een verlenging van de tijdelijke contracten voor militair perso neel. Reservisten Het CDA wil ook direct oproep bare reservisten introduceren, Die hebben dan al elders een baan, maar zijn toch beschik baar om een half jaar naar een conflictgebied te gaan. In over leg met de werkgevers zou dit mogelijk moeten zijn. De mobi lisabele eenheden, die eigenlijk alleen nog op papier bestaan, kunnen dan worden opgeheven. Een lastig probleem is de tijd die tussen twee deelnames aan vre desoperaties moet liggen. Het huidige streven is dat militairen eens in de anderhalf jaar een half jaar weg gaan. Een aantal partijen, zoals WD en CDA, wil de tijd in Nederland verlengen. Dan gaat de druk op de militai ren en hun thuisfront er wat af, aldus het CDA Maar daardoor zijn er nóg meer parate troepen nodig, wil Nederland het aantal vredesmissies waaraan het meedoet niet terugbrengen. Het kabinet heeft al een voorzet gegeven. De missie in Kosovo (2000 mannen en wouwen) kan worden beëindigd, is met de NAVO afgesproken. Daarna kan de bij drage in Bosnië van de huidige 1000 naar 1700 man schappen worden uitgebreid. Netto 'wint' het kabinet op die manier 1300 uitzendingsplaat- Toch blijven er ondanks het schuiven met personeel nieuwe mensen nodig. Ook vinden de Kamerfracties en Defensie van groot belang om een leegloop bij de krijgskracht te voorkomen. Zo doet Defensie haar best om het de troepen in Kosovo naar de zin te maken. Ze mogen niet voor niets tegen gereduceerd ta rief naar Nederland bellen. GPD door Hans Leber Het plan van de zorgverze keraars om het medicij- nenbeleid over te nemen van de overheid, is het derde in korte tijd om de stijgende me- dicijnkosten aan te pakken. Maar waar beleid en plannen van minister Borst (Volksge zondheid) en oud-minister B. de Vries ophouden, gaat oud minister van Economische Za ken, Wijers, verder. Hij zet de overheid helemaal aan de kant: de verzekeraars nemen het medicijnenbeleid over. Borst sloot een akkoord met de apothekers over het inleveren van bonussen en kortingen. Vervolgens adviseerde CDA- politicus De Vries het pakket medicijnen sterk te verkleinen en de zorgverzekeraars zelf de inkoop te laten doen. Het kwam hem op een golf aan kri tiek te staan. Namens BCG- consultants en in opdracht van de verzekeraars gaat Wijers nu veel verder. Hij dringt de apothekers con currentie op. De apotheker die de beste prijs, service en ge- biedsdekking aanbiedt, wordt partner van een verzekeraar. Dat zal ertoe leiden dat de kleine, zelfstandige apotheker het gaat afleggen tegen de gro te ketens. Ongeveer zeshon derd van de 1600 apothekers behoren al tot zo'n keten. Vol gens Wijers zal over enkele ja ren driekwart van de apothe kers in groter verband actief zijn. Wegens de inkoopvoorde len. Omdat de apothekers tegen el kaar gaan opbieden om de gro te klant (de verzekeraar) bin nen te halen, zullen volgens Wijers de prijzen dalen. Heeft een apotheek in sommige wij ken of gebieden geen vesti ging, dan moet er een 24-uurs bezorgdienst komen. De ver zekerde, zowel ziekenfonds als particulier, moet zijn medicij nen bestellen bij de apotheker waarmee zijn verzekeraar een contract heeft. Doet hij dat er gens anders, dan kan een boete worden opgelegd. Aannemer De 'winsten' die verzekeraars dankzij de lagere prijzen boe ken, moeten leiden tot meer zorg, lagere premies of meer service voor de verzekerden. Dat heeft meer concurrentie In het plan van Wijers gaat de kleine, zelfstandige apotheker het afleggen tegen de grote ketens. foto Cees Zorn/GPD tussen de verzekeraars tot ge volg. Die worden van 'aanne mer' van het overheidsbeleid 'ondernemer'. Wie meer servi ce kan bieden tegen een lagere premie, zal verzekerden bij een ander wegtrekken, stelt Wijers. De concurrentie tussen de zie kenfondsen kan ook tot pre- mieverschillen leiden. Het plan Wijers zou daardoor het einde betekenen van de vaste hoogte van de ziekenfondspre mie. Daartoe moet de Zieken fondswet worden gewijzigd. Maar aan de hoogte van de premie binnen één fonds, en de verplichte toelating zonder keuring of selectie, mag niet worden getornd. De solidari teit in het stelsel moet blijven. Anders dan De Vries, die per aandoening maar één medi cijn wil vergoeden, rept het rapport-Wijers over een pak ket medicijnen. Een commis sie van gespecialiseerde artsen moet per kwaal zo'n pakket samenstellen en bepalen wel ke medicijnen een verzekeraar zeker in het pakket moet opne men. De verzekeraar maakt vervolgens een pakket na de aanbiedingen van de apothe kers tegen het licht te hebben gehouden. Artsen Wijers vindt dat artsen te ge makkelijk, en dus te duur, voorschrijven. Vooral ouderen gebruiken medicijnen vaak te lang, te veel of onnodig. Wijers stelt daarom voor dat artsen en verzekerden een contract aan gaan, waarbij de arts belooft alleen die medicijnen voor te schrijven die de verzekeraar hem of haar aanwijst. Daarvan afwijken kan slechts als de medische reden daar voor door de verzekeraar is ge accepteerd. Een arts die teveel buiten het 'protocol' om voor schrijft, krijgt een waarschu wing, en kan bij halsstarrig heid zelfs voor de rechter worden gedaagd. De arts die zich aan de afspraken houdt, kan echter een bonus tegemoet zien. Voor patiënten die aan een medicijn gewend zijn dat niet in het pakket zit, wordt een uitzondering gemaakt. Al le nieuwe gebruikers krijgen echter alleen medicijnen uit het pakket. De uitgaven voor medicijnen - dit jaar 6,3 miljard gulden - stijgen jaarlijks met acht pro cent. Als niet al maatregelen waren genomen, zou dat zelfs twaalf procent zijn geweest. Wijers stelt dat zijn plan geen eind maakt aan de stijging van het medicijngebruik. Maar het kan de totale kosten van het medicijngebruik met 1,2 mil jard gulden per jaar verminde ren en de stijging afremmen, verwacht hij. Op de maag Wijers' advies is al geadop teerd door het bestuur van Zorgverzekeraars Nederland (ZN), de opdrachtgever. De le den spreken zich maandag uit. Een gelopen race is dat niet; er zijn immers kleine, ideëel in gestelde verzekeraars wie elke aantasting van het medicij nenpakket zwaar op de maag ligt. En een reactie van artsen, patiënten, apothekers en poli tiek is er ook nog niet. Zij heb ben het rapport nog niet ge kregen. GPD landbouwvormen en noemt daarbij de reizende 'bollenk- raarn' als een goed model. Daar in verpachten melkveehouders in West-Friesland een deel van hun land voor één jaar aan een bollenboer. Ze profiteren zo even van de hoge opbrengst ter wijl het gebruik van chemische middelen in deze manier van bollenteelt zeer laag is. Poot- aardappeltelers in Friesland doen hetzelfde. Maar of ze dat in Den Haag allemaal weten, valt te betwijfelen. Van der Ploeg sluit niet uit dat door misrekeningen van het ex pertsysteem landbouw en plat teland worden vermalen. Zeker nu verdergaande verstedelij king en het verwerven van land bouwgrond voor natuur steeds meer land-inpikken. Als de éch te boer de virtuele boer met een linkse hoek uitschakelt, kan hij dit te voorkomen. Jan Douwe van der Ploeg, 'De virtu ele boer', Van Gorcum. Prijs f 57,50. De enkele verstikkende vierkante meters in Den Haag waarop het landbouwbeleid wordt bedacht, staan in schril contrast met de boerenpraktijk. foto William Hoogteyling/ANP Door een gat in de grond duikt de automobilist straks aan deze of gene zijde tot op een diepte van zestig meter onder de Westerschelde om eea kleine vijf minuten later aan de andere kant boven te komen. Het is een vreemd idee, niks voor wankelmoedi gen. De kans om heelhuids uit de diepe kleilagen te ko men, is echter zeer groot. Tunnels zijn geen buitenge woon gevaarlijke verbindingen. Toch lijkt de Kombi- natie Middelplaat Westerschelde (KMW), de bouwer van de tunnel tussen Ellewoutsdijk en Terneuzen, twij fel te willen zaaien. Een reeks incidenten deed al ver moeden dat het tunnelconsortium het niet zo nauvl neemt met arbeidsomstandigheden. Nu blijkt dat bouwgroep niet alleen de menselijke maat mist, maal de zaak ook technisch niet passend krijgt. Dat is een voedingsbodem voor tunnelangst. Vorige week heette het nog een 'kritische analyse', die toevallig werd gedaan omdat een van de graafmollen aan nieuwe tandjes toe was en het werk dus even werd gestopt. Maar kort daarna werden beide boren stilge legd omdat er te veel afwijkingen en beschadigingen aan de tunnelelementen zitten. Bovendien is er op nieuw onderzoek nodig naar de veiligheid op de werk vloer. Bij een groot en technisch ingewikkeld infrastructureel werk als de Westerscheldetunnel zijn wel wat schoon heidsfoutjes te verwachten. De reputatie van KMW echter zit inmiddels vol deuken en butsen. Gegoochel met verschillende cao's, de pijnlij ke werving van beton- timmerlui waar helemaal geen werk voor was, een fa taal ongeluk in de betonf abriek, het ontbreken van eec adequaat bedrijfsnoodhulpplan. En dan is er de ge brekkige financiële basis van drie deelnemers in hei consortium. Deze week werd de Duitse bouwer Philipp Holzmann ternauwernood gered door de Duitse rege ring. Vorig jaar stond het Belgische bouwfundering- concern Franki aan de rand van de afgrond. En Wayss und Freitag zit eveneens in de problemen. Het is alle maal weinig vertrouwenwekkend. Ook qua veiligheid blijkt er nogal wat op de bouw aai te merken. Het aantal dwarsverbindingen (ontsnap pingsroutes) tussen de tunnelbuizen moest worden ver dubbeld. Het hitteschild groeide sinds de ontwerpfase van 13 naar 27 en - na de rampzalige vuurzee in Mont-Blanctunnel - naar een dikte van 45 millimeter Nu constateert de opdrachtgever NV Westerschelde tunnel beschadigingen van de gebogen betonelemen ten, de ruggengraat van de tunnelbuizen. De NV eist verbetering. Directeur T. Buis spreekt over onvolko.- menheden die moeten aangepakt om elk risico te ver mijden. Dat wijst op zorgvuldigheid, maar het beves tigt tevens dat de aanleg van de Westerscheldetunnel rafelt en reutelt. Als er niet snel en blijvend wordt gecorrigeerd, kan on gefundeerde tunnelangst van de enkeling omslaan in weerzin bij een breed publiek. Dat zou dramatische ge volgen kunnen hebben voor de acceptatie - en dus di exploitatie - van de oeververbinding. Visserij congres In Parijs zijn de West-Europe- se visserijfederaties bijeen. Zij praten over de overbevissing van de Noordzee, en het pro bleem van de grote trawlers die op vis jagen. Het is de bedoeling dat vissers zich voortaan houden aan eerder gemaakte afspraken over maaswijdte van de netten en een minimummaat voor vis. Luchtroute Het vliegverkeer tussen Noord-Amerika en Europa is dit jaar toegenomen. Met we kelijks tweehonderd vluchten over de Atlantische Oceaan is dit de belangrijkste luchtroute van de wereld geworden. Jansenius In Hulst is het katholieke Jan- jn senius-lyceum officieel ge- f opend. Commissaris van deK Koningin De Casembroot be- j nadrukte het belang van een bs eigen school voor de jeugd ink oost-Zeeuws-Vlaanderen. Hij :j_ hoopt dat de opleiding bij-Ej draagt aan de welvaart van de L streek. In Hulst heerste een feeststemming; bij diverse huizen hing de vlag uit. a Repatriëring Ruim 170 Zeeuwse militairen; zijn vanuit Indië onderwegjl naar huis. Het troepentrans-jl portschip Johan van Olden-il barnevelt wordt over ruim een week in Amsterdam verwacht-1_ Uitgever: J. C, Boersema Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsou bu rg seweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Redactiefax: (0118) 470102 Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Fax. (0118)472404 Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel (0113)273000 Fax. (0113)273010 Terneuzen: Axelsestraat 16 Postbus 51 4530 AB Terneuzen Tel. (0115) 686000 Fax (0115) 686009 Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel. (0114)373839 Fax. (0114) 373840 Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111) 454647 Fax. (0111)454659 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV internet (http://www.pzc.nl): Postbus 18 4380 AA Vlissingen redactie: redactie@pzc.nl exploitatie: internet@pzc.nl Bezorgklachten: Maandag t/m vrijdag tussen 7 30 en 18.00 uur en zaterdag tussen 8.00 en 12.00 uur 0800-0231231 of op de re giokantoren tijdens kantooruren (zie openingstijden). Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22.00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur: Tel. (0118) 484000 Fax(0118)470100 Abonnementsprijzen: per kwartaal 98,00; franco per post 128,50; per maand 35,75, per jaar 372,50; franco per post 491,00: bij automatische afschrijving per termijn 1,50 korting; losse nummers maandag t/m vrijdag 1,80, zaterdag 2,60 p.st.; (alle bedragen inclusief 6 pet. btw). Postrek.nr.: 3754316 t.n.v. PZC ab.rek Vlissingen Advertentietarieven: 191 cent per mm; minimumprijs per advertentie 28,65; ingezonden mededelingen 2.5 x tarief; speciale posities: tarief op aanvraag; voor brieven bureau van dit blad 6,50 meer (excl. 17.5 pet btw); volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag; (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet. btw) Giro: 35 93 00, Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B.V. Vlissingen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1999 | | pagina 2