De berg gaat voor
niemand opzij
De
uit
Fab Four
Liverpool
PZC
KIND
VAN DE VOLGENDE EEUW
reportage zaterdag 27 november 1999 29
Judoka
Anton
Geesink
Terugblikkend op deze bijna afgesloten eeuw is er een
aantal toppers dat speciale aandacht verdient. Zo zijn er
de wijn, de sexbom en de auto van de eeuw. In deze serie
wordt elke week één topper beschreven. Deze week: The
Beatles.
De ijzeren houdgreep van Anton Geesing waarmee hij de Japanner Kaminaga in 1964 afhield van de vierde
gouden medaille voor Japan.
Anton Johannes Geesink,
van 6 april 1934 te
Utrecht, zou in 1964
aanvankelijk niet eens naar de
Olympische Spelen in Tokyo
gaan. Hij voldeed als
judoleraar niet aan de toen
geldende amateurbepalingen,
maar na een door Prins
Bernhard gecreëerde
sluiproute lag de weg naar
eeuwige roem voor hem open.
Geesink werd olympisch
kampioen en zorgde er
persoonlijk voor dat hij niet in
de vergetelheid raakte. Want
dat het viertal wielrenners
Pieterse, Zoet, Dolman en
Karstens eveneens in Tokyo
een gouden medaille won weet
bijna niemand meer.
foto Ruden Riemens
éoas wwgen 2 levens ach tot cco.
cok al hebben ze zichtbaar ïcing gemeen.
Een fusie van 2 nensen - heel bijzonder,
en daaruit is geboren ons ongelooflijk wonder
Hoera, wij hebben een zoon!
We noemen hem «Sjoerd Jan-Keoa-Maarten
Sjoerd Jan-Kees-Maarten Kaste
lein werd op woensdag 17 no
vember 1999 om 06.15 in Nieuw -
dorp geboren. Hij is het eerste kind
van Marleen van der Vliet en Peter
Kastelein. Sjoerd woog bij zijn ge
boorte 3.500 gram.
Sjoerd heeft zijn eerste naam te dan
ken aan een inval van zijn moeder.
„Ik was boodschappen aan het doen
en toen wist ik het ineens. Een stoe
re, Nederlandse naam, die voor ie
dereen goed is uit te spreken." De
naam Jan komt van de vader van va
derskant, de naam Kees van de va
der van moederszij de. Maartenis als
vierde naam toegevoegd om de
grootvader van Marleen te vernoe
men.
Als zijn ouders nadenken over de
manier waarop ze hun zoon graag de
volgende eeuw zien ingaan, komen
ze met deze wens: „Natuurlijk ho
pen we dat hij gezond en gelukkig
zal zijn. En vooral ook dat hij eerlijk
en onbezorgd in het leven zal staan
en dat hij de mogelijkheden krijgt te
doen wat hij wil, zonder grote druk
van buitenaf. We willen graag dat
hij een sociaal voelend iemand
wordt. Als hij creatief is, hopen we
dat hij de kans krijgt zich ook op die
manier te ontplooien."
In het bijna verstreken jaar is in de
PZC een klein project tot stayid ge
bracht: iedere maand is het portret
afgedrukt van een kind dat in die
maand in Zeeland werd geboren. De
laatste foto in de serie wordt zater
dag 18 december afgedrukt. In de
oudejaarskrant wordt van de por
tretten een galerij gemaakt.
Ouders die in het begin van decem
ber een kind verwachten, kunnen
zich nog voor deelname aan het pro
ject melden bij redacteur AJ. Snel.
Telefoon op iberkdagen 0118 -
484432. Fax 0118 - 470102. E-mail
redactie@pzc.nl.
Na drie gouden medailles tra
den de Japanners de vierde en
laatste dag van het olympisch ju
dotoernooi in Tokyo met angst en
beven tegemoet. Voor de open ge
wichtsklasse lag een doemscena
rio klaar die de natie in rouw zou
dompelen. Nog nooit had een Ja
panner in eigen land van een bui
tenlander verloren, maar op 23
oktober 1964 doorbrak Anton
Geesink de mythische barrière.
Hij won in de finale van het olym
pisch toernooi van de wonderju-
doka Akio Kaminaga. Geesink
verdiende toen veel respect voor
de kalme handbeweging waarmee
hij zijn uitzinnige landgenoten
van de mat joeg.
Anton Geesink, op zijn negentien
de al Europees kampioen, toonde
op de tatami geen enkel ontzag en
nam nooit halve maatregelen. De
kolos uit Utrecht - lm98 en 120 ki
lo - won 21 Europese, drie wereld
titels en werd dus in 1964 olym
pisch kampioen. Geesink heeft
jaren later gezegd dat hij zich als
sportbestuurder op vergaderin
gen voorbereidt alsof het een groot
kampioenschap betreft. In de per
soon Geesink huist nog altijd de
onoverwinnelijke judoka die zijn
tegenstander het liefst na een se
conde al op zijn rug ziet liggen.
Tragiek
Met die directe, weinig fluwelen
benadering heeft hijmet name in
Nederlandse sportpolitieke krin
gen weinig vrienden gemaakt. Het
is de tragiek van een machtig en
groot sportman dat, nu hij 65 jaar
oud is, er soms schamper over hem
als naïeve sportbestuurder wordt
gesproken. Geesink heeft zijn be
vlekte imago echter voor een deel
aan zichzelf te danken. Hij klom
op in olympische kringen aan de
hand van de almachtige maar niet
onbesproken IOC-president Juan
Antonio Samaranch. Geesink
heeft er een handje van zichzelf op
de voorgrond te plaatsen en treedt
bij voorkeur solistisch op.
Geesink laat zich adviseren door
een groepje vrienden en een groep
je sponsors nemen de onkosten
voor hun rekening. Vanuit zijn
huis in de Anton Geesinkstraat in
Utrecht lanceert hij met grote re
gelmaat beleidsrapporten en met
zijn Nissan Patrol, de bewuste
Mobiele Olympische Academie,
draagt hij de gedachte van de
olympische beweging uit. Het ver
voermiddel, eigendom van de
Stichting Vrienden van Anton
Geesink, heeft hem vorig jaar nog
Samaranch, de zetel van Cees
Kerdel in het IOC overnam. In
1992 ondernam het NOC-bestuur
onder leiding van Wouter Hui-
bregtsen nog een mislukte poging
om Geesink uit het IOC te wippen.
Men had echter beter kunnen we
ten want Geesink laat zich, on
danks een paar kunststofknieën,
niet zomaar werpen. Hele horden
Japanners, in alle soorten en ma
ten, werden voor de Olympische
Spelen van 1964 op hem losgela
ten in de hoop dat er een zou zijn
die zijn zwakke plek zou weten te
vinden. De bedenkers en cultuur
bewakers van het judo werden ra
deloos van de onbreekbare Hol
landse reus die in 1961 in Parijs al
wereldkampioen was geworden
en in 1964 het eergevoel van de na
tie knakte.
De olympische titel van Geesink
is, behalve voor de Nederlandse
handel met Japan, goed geweest
voor het judo. Want als gevolg van
het succes van Geesink verloor het
judo van grondlegger Jigoro Kano
een deel van zijn mystiekHet judo
kon zich daardoor als internatio
nale sport ontwikkelen en is een
niet meerweg te denken onderdeel
van het olympische programma.
De oer komt Geesink toe dat hij
eerst als judoka en later als be
stuurder van dc Internationale Ju
do Federatie van een Japanse
levenswijze een sport heeft ge
maakt. En de sport heeft hij toe
gankelijk gemaakt voor het pu
bliek en de commercie. De
gekleurde pakken, twee jaar gele
den op mondiaal niveau geïntro
duceerd, zijn een idee van Gees
ink. Zoals hij ook al eens in zijn
leerplan heeft voorgesteld de tra
ditionele buigingen te vervangen
door de meer eigentijdse hand
druk.
Geesink ('Ik ben een fastoenlijke,
eerlijke, harde werker') blijft, al
dan niet tegen de verdrukking in,
zijn werk als sportbestuurder nog
jaren doen. Omdat volgens hem
oud-kampioenen, zoals hij, de
sport moeten dienenHij is vastbe
raden om zijn tijd als IOC-lid, tot
zijn 75ste jaar, uit te dienen. Gees
ink-Yama, ofwel 'de berg Gees
ink', gaat immers voor niemand
opzij.
Gijs van Oosten
We zijn nu populairder
dan Jezus, zei John
Lennon ooit over de grote
roem van zijn band The Beat
les. Sommige radiostations
boycotten vervolgens num
mers van de band en groepen
mensen verbrandden ritueel
platen. Jaren later beweerde
een gestoorde fan dat deze
uitspraak voor hem reden
was geweest om Lennon te
vermoorden. Feit is dat The
Beatles in betrekkelijk korte
tijd miljoenen 'volgelingen'
kregen en de popmuziek tot
op de dag van vandaag door
drenkt is met Beatles-invloe
den.
Natuurlijk komt er maar één
band in aanmerking voor de
titel Popgroep van de Eeuw,
zegt Jan Douwe Kroeske, on
der meer maker van het mu
ziekprogramma Twee Meter
Sessies. „Dat zijn onbetwist
The Beatles, maar eigenlijk
zou ik die titel liever willen
onderverdelen in categorieën
als 'beste live-band' of 'beste
studio-band', maar ook dan
kom je bij The Beatles uit. Ze
hebben in zoveel facetten van
de muziek baanbrekend werk
gedaan. Ze hebben nieuwe
instrumenten en studiotech
nieken gebruikt, stijlveran
deringen aangekund, live de
meest absurde optredens ge
geven en heel intensief ge
toerd."
Paul McCartney, John Len
non, George Harrison enRin-
go Starr zetten de toon voor
bands in de jaren zestig. „The
Beatles hebben de ontwikke
ling van de popmuziek in een
stroomversnelling ge
bracht", vervolgt Kroeske.
„Ze waren ook stuk voor stuk
sterke individuen met alle
vier hun eigen inbreng."
Toch kan Kroeske veel bands
noemen die betere platen
maakten of sterkere concer
ten gaven dan de Fab Four uit
Liverpool. „Ik ben zelf bij
voorbeeld meer een Stones-
Honderd jaar sport, hon
derd jaar sporthelden. Nu de
twintigste eeuw ten einde
loopt publiceert de PZC por
tretten van Nederlandse
topsporters, die de laatste
honderd jaar van zich heb
ben doen spreken. Vandaag
nummer 5.
problemen bezorgd, toen een gift
van 5000 dollar van de voorzitter
van het organisatiecomité van de
Winterspelen in Salt Lake City in
de openbaarheid kwam. Geesink
kwam er als IOC-lid met een
vriendelijke berisping van Sama
ranch van af.
Geesink heeft zich in zijn loop
baan na de sport door een reeks
van voorvallen altijd wat onheus
bejegend gevoeld. Hij reageert
zeer gevoelig als zijn afkomst als
jongen uit de Utrechtse volks
buurt Wijk C ter sprake kwam.
Twaalf jaar was Geesink, toen hij
in de naoorlogse jaren op de stei
gers aan de metselbak stond. Hoe
wel hij alleen de lagere school
heeft afgemaakt, pareert Geesink
dat hij zijn 'opleiding later frag
mentarisch heeft genoten'. Hij
ging als j ongen met zij n vader mee
'Want het land wederopbouwen
doe je niet in de schoolbanken'. In
die jaren, maakte Geesink ook
kennis met judo. Hij zag in 1948 in
de rust van een voetbalwedstrijd
een judodemonstratie.
Dwarsligger
De miskenning maakte Geesink
opstandig en legde ook de basis
voor zijn status als 'notoire dwars
ligger'. De rapen waren pas echt
gaar toen in 1987 niet de officiële
Nederlandse kandidaat, NOC-
voorzitter Henk Vonhoff, maar
Geesink, als beschermeling van
Rauwe sfeer
The Beatles kregen in betrekkelijk korte tijd miljoenen 'volge
lingen'.
fan. Maar als The Rolling
Stones niet de evenknie wa
ren geweest van The Beatles
waren ze nooit zo populair
geworden. Ook hedendaagse
bands als Supergrass, Oasis
en Blur waren nooit zo groot
geweest zonder de directe re
ferentie aan The Beatles. De
beste plaat van de afgelopen
tien jaar is voor mij denk ik
'Mellon Collie and the infini
te sadness', van Billy Corgans
Smashing Pumpkins. Maar
door deze plaat heen zie ik
The Beatles weer. Ook als ik
naar The Doors luister hoor
ik de invloed van The Beatles
er in terug."
Voor Kroeske maakte John
Lennon de popgroep het
meest interessant. „Het al
bum 'Sergeant Pepper's Lo
nely Hearts Club Band' is
prachtig, maar ik hoor de
binnenkant van het hoofd
van Lennon in het framework
van een band. Ik ben ook ge
neigd zijn solowerk boven de
platen van The Beatles te
plaatsen. Lennon was een
fantastische singer/songwri
ter. Hij predikte ook volstrek
te gelijkheid tussen man en
vrouw. Een baanbrekend
nummer als 'Woman is the
nigger of the world' kan zich
meten met de expliciete tek
sten van Public Enemy. Al
leen Lennon schreef het een
Het favoriete album van de
hoogleraar aan de Universi
teit van Amsterdam is 'Rub
ber Soul', met daarop num
mers als 'In my Life' en
Norwegian Wood'. „Die plaat
ademt nog een beetje de rau
we sfeer van hun eerste pla
ten, terwijl je er ook al duide
lijk het experimentele van
'Sergeant Pepper' in hoort."
The Beatles probeerden het
ideale popliedje te maken,
meent Boomkens: simpele gi-
taarloopjes, een eenvoudige
opbouw en goede, maar voor
al ook emotionele zangpartij
en. „Geluid dat je raakte."
Vooral de 'Britpop' is volgens
hem geënt op het geluid van
de Beatles. „In Engeland is
daar een constante discussie
over", aldus Boomkens. „On
danks het succes van bands
als Blur en Oasis merk je in
dat land toch de frustratie
dat er tot nu toe geen andere
band is geweest die het su
blieme van de Fab Four kon
evenaren."
Frank Weij and
tiental jaren eerder.' The
Beatles waren kortom hun
tijd ver vooruit: van de ma
nier waarop ze de merchan
dising aanpakten tot het
werk van hun producer, Ge
orge Martin. „Die heeft met
de meest eenvoudige spullen
de meest experimentele din
gen gedaan", stelt Kroeske.
„Er zijn later betere produ
cers geweest, maar Martin
verrichtte pionierswerk."
Volgens Nederlands enige
pop-professor René Boom
kens begonnen popjournalis
ten en popkenners in de jaren
tachtig al te discussiëren over
wat de beste plaat van de
eeuw is geweest. „Steevast
staat 'Sergeant Pepper' bij de
eerste twee op het lijstje, of
anders wel de voorganger
'Revolver'," aldus Boomkens.