Mathilde straalt, maar hoe lang? in deze bijlage Het verdriet van Belgische vorstinnen PZC reportage 25 zaterdag 27 november 1999 Vredesparken voor kinderen in Sarajevo Fotorubriek: was getekend Herinneringen aan Terneuzen Arnold Heertje stopt en gaat verder Popgroep van de eeuw: The Beatles Anton Geesing gaat voor niemand opzij Millennium Enquête: Nederland is zo gewoon Afrika verliest twee generaties door aids Louise-Marie ,,Ik ben even onverschillig voor zijn liefkozingen als voor zijn familiariteit. Ik verdraag hem, ik laat hem begaan. Maar ik voel meer weerzin dan ge not." Vrijwel dagelijks arriveerden aan het Franse Hof dergelijke jammerklachten, met smartelijke krulletters neergepend door Louise-Marie d'Or- léans echtgenote van de eerste koning der Belgen, Leopold I (1790/1865). „Sedert ik zelf getrouwd ben, heb ik een afschuw van het huwelijk. Het is een gewaagde en wrede loterij en ik herhaal het: als ik vooraf geweten had waar het om ging, was ik nooit getrouwd", schreef zij in één van haar open hartige brieven aan haar moeder. Het was geen liefde op het eerste gezicht, die de Belgische vorst Leopold en de Frangaise Louise- Marie samen aan het altaar bracht. Hun huwelijk was gearrangeerd uit politieke motieven, zoals dat ging in die tijd. De twee hadden elkaar zelfs nog niet gezien voordat zij in 1832 in de echt traden. Een bruid van het Franse Hof creëerde een bloed verwantschap met een machtig buurland, hetgeen de jonge monarchie goed kon gebruiken. Op Louise-Marie d'Orléans rustte vervolgens vooral de taak voor nageslacht te zorgen. Zij schreef: „Ik kan maar niet wennen aan hetgeen ik het dierlijke aspect van mijn nieuwe positie zou noemen. Ik walg ervan." De briefwisseling tussen Louise-Marie en haar moeder in Parijs biedt een opmerkelijke blik ach ter de hoge muren van het Paleis in België. Toch bleef het verdriet van de eerste vorstin ook in haar tijd niet geheel verborgen. Dat was vooral te dan ken aan één van de jongere maïtresses van Leo pold: Marie-Anne Claret. Zij was nog maar vijftien toen haar romance met de vorst begon, en 23 toen zij beviel van haar eerste kind, een zoon. Een twee de zoon zou snel volgen. De Brusselse was nogal 'fier' op haar intieme band met de koning. Triom fantelijk placht zij met haar bastaardkinderen in een open koets door de hoofdstad te rijden. Dat zij door boze burgers soms met eieren werd bekogeld of dat haar koets met stront werd ingesmeerd, nam zij op de koop toe. Louise-Marie verbeet intussen haar ongeluk en ja loezie. Oud werd zij overigens niet. De vorstin die later door haar volk zou worden geëerd als een hal ve heilige stierf 11 oktober 1850 op amper 38-jari- ge leeftijd. Maria-Hendrika Leopold II (1835/1909) was een man van groot ka liber. Hij geldt als de Machiavelli van de Belgische dynastie: de koning-bouwer die Brussel zijn groot ste monumenten schonk en op listige wijze Kongo bij elkaar wist te roven en vervolgens te plunderen, zonder dat de westerse wereld zich daar erg druk om maakte. Zijn echtgenote, koningin Maria-Hen drika, was in 1853 op achttienjarige leeftijd nogal tegen zijn zin aan hem opgedrongen. En ook Ma ria-Hendrika gebruikte het handgeschepte brief papier als uitlaatklep voor haar verdriet. Haar zelfbeklag was minder uitgesproken, maar tussen de regels door valt te lezen dat zij zich met moeite verzoende met haar lot. „God heeft ons niet ge schapen omwille van onszelf", schreef zij aanhaar dochter Stephanie. „God heeft ons, vrouwen, ge schapen als echtgenote en moeder. Dat wil zeggen: om te gehoorzamen, zich te voegen naar de wil van haar man..." Leopold II gold evenals zijn vader als een rokken jager. Hij frequenteerde de betere Europese borde len, en begon een romance met madame Maude d'Estève. Bestendiger was de relatie die hij aan zetten een zwaar stempel op zijn opvoeding. Tegen hofmaarschalk Liebaers zei Boudewijn regelma tig: „Ik mag toch niet vergeten dat hij mijn zoon niet is." Paola De recent gepubliceerde biografie Paolavan la dolce vita tot koningin, heeft duidelijk gemaakt dat ook de zesde vorstin van België worstelde met een overspelige echtgenoot. Nieuw was, dat Paola zélf eveneens de bloemetjes zou hebben buiten ge zet. E ind okt ob er noggaf het glossy blad 'P-Maga zine' de verhalen over alle bastaardkinderen van het geslacht Coburg een geheel nieuwe wending door te suggereren dat ook Paola als eerste Belgi sche vorstin een buitenechtelijke zoon heeft: prins Laurent. De prins zelf reageerde overigens nogal laconiek. „Ik was er niet bij toen ik verwekt werd, dus ik weet van niets", zei hij in een interview met La Dernière Heure. Dat het huwelijk van Paola en Albert niet over ro zen is gegaan, was overigens al medio jaren zeven tig duidelijk. Paola en Albert II leefden min of meer gescheiden van tafel en bed, lieten loslippige hof- medewerkers weten. Tussen Paola en koningin schoonmoeder Fabiola zou het ook al niet boteren. Publicist Manu Ruys noteerde over die periode: „Zij balanceerden lichtzinnig op de rand van de echtscheiding, vanwege Alberts én Paola's wufte escapades.Alberts 'wufte escapade' zou - zo werd pas deze maand in de Belgische media breed uitge meten - Delphine hebben voortgebracht, een in middels 30-jarige kunstenares te Londen. Van Paola's 'wufte uitstap' rest een compromitterende foto die in de jaren zeventig de publieke opinie schokte. Op de foto is te zien hoe een zeer luchtig geklede vorstin langs de vloedlijn slentert met een jeugdige uitgave van Zorba de Griek: hij heeft zijn arm stevig om haar middel geslagen. De scherven zijn volgens veel waarnemers overi gens al lang weer gelijmd. Biograaf Mario Dan- neels meent dat de band tussen Paola en Albert II zelfs hechter is dan ooit tevoren; een bewijs dat uit een crisis ook veel goeds kan voortkomen. „Maar het had een haar gescheeld of Paola was vandaag niet onze koningin, maar een uit de echt geschei den ex-prinses", noteert Darmeels in zijn boek: Paola, van 'la dolce vita' tot koningin. Mathilde Zes vorstinnen en één prinses zijn Mathilde d'Ude- kem d'Acoz voorgegaan als zij op vier december aan kroonprins Filip het 'jawoord' geeft. De Belgi sche media zetten het 'droomhuwelijk' nu al in de verf als een klassiek sprookje. Een Belgisch meisje vindt haar geluk bij een prins; dat is het archetypi sche beeld dat elk westers kind al vanaf de kleuter jaren wordt ingeprent. Maar de werkelijkheid is - zo leert de kroniek van het verdriet van zes Belgi sche vorstinnen - weerbarstiger. Huwelijkstrouw was voor het geslacht-Coburg niet in graniet ge beiteld, om het voorzichtig te formuleren. Het lot was bovendien bij tijd en wijle wreed en meedo genloos. „Zij leefden nog lang en gelukkig", zal Mathilde en kroonprins Filip worden toegewenst. Als Filip de familietraditie voortzet, is dat niet vanzelfsprekend. Paul Koopman Bronnen: ManuRuys: Achter demaskerade; Adam Hoch- schild: De geest van Koning Leopold en de plundering van de Congo; Mario Danneels: Paola, van la dolce vita tot koningin; Henri van Daele: Zes koninginnen; Evrard Raskin: Prinses Lilian, de vrouw die Leopold III ten val bracht. Paola Fabiola en Boudewijn Astrid In september werd de verloving van prins Filip en Mathilde d'Udekem d'Acoz officieel bekendgemaakt op het bordes van het Kasteel van Laken. Staand vlnr: gravin Anne Komorovsky (moeder van Mathilde), Elisabeth Mathilde d'Udekem d'Acoz, Patrick d'Udekem d'Acoz (vader van Mathilde), prins Laurent, Mathilde en Filip, prinses Astrid, prins Lorenz, Helen d'Udekem d'Acoz, koningin Paola (moeder van Filip), koning Albert (vader van Filip), koningin Fabiola, Charles-Henri d'Udekem d'Acoz; zittend vlnr: prinses Maria-Laura, prinses Luisa-Maria, prins Amadeo en prins Joachim. foto Reporters Een mooie prinses die trouwt met een prins. Daar moet, zo leren de klassieke sprookjes, langdurig geluk van komen. Het is een cliché dat nog steeds aan elk koninklijk huwelijk kleeft. Maar doet de Belgische logopediste Mathilde d'Udekem d'Acoz er werkelijk verstandig aan op 4 december met kroonprins Filip te huwen? Tot dusverre heeft het Belgisch koningshuis vooral veel hartzeer op zijn geweten. Een kroniek van het verdriet van de Belgische vorstinnen. knoopte met de 17-jarige Parijse prostituée Blan che Delacroix. Zij schonk Leopold twee zoons, en verwierf aldus de titel 'Baronnesse de Vaughan'. Koningin Maria-Hendrika raakte vereenzaamd in haar buitenverblijf te Spa, terwijl Leopold H zich vermaakte in zijn andere paleizen. Haar vernede ring was compleet toen Leopold, vier dagen voor zijn dood, nog snel met zijn maïtresse trouwde, overigens alleen voor de kerk. Het land sprak er schande van. Het republikeinse Waalse dagblad Le Peuple had het over 'Smeerlap de tweede en zijn koninklijke hoer'. Elisabeth Het huwelijk van de Beierse Elisabeth Wittelbach met de derde Belgische vorst, koning Albert I (1875/1934), werd onder een gunstiger gesternte gesloten. Zij trouwden in oktober 1900. Niet in de eerste plaats vanwege het landsbelang, maar uit liefde, zo wilhet verhaal. Elisabeth nam bovendien meer geestelijke bagage mee dan haar twee voor gangsters, die nog piepjong en bleu waren toen zij in het huwelijksbootje stapten. Zij had een gede gen opleiding genoten en sprak bijvoorbeeld niet alleen Frans en Italiaans, maar ook Russisch en zelfs Arabisch. Elisabeth gold als een eigenzinnige geëmancipeerde vrouw, met een bovenmatige be langstelling voor kunst en cultuur. Over eventuele 'slippertjes' van haar echtgenoot is in de archieven niets terug te vinden, afgezien dan van de letterlijke uitglijder van koning Albert I in Marche-les-Dames. Hier stortte de koning, een verwoed alpinist, in 1934 onder nog steeds niet op gehelderde omstandigheden van de rotsen. Als het huwelijk tussen Albert en Elisabeth gezegend was, dan heeft zijn vrouw er niet erg lang van kunnen genieten. Elisabeth was veel langer weduwe dan getrouwd: om precies te zijn éénendertig jaar. Astrid Verloor Elisabeth haar man veel te vroeg door een tragisch ongeluk, de vierde koningin van België, de Zweedse prinses Astrid, werd zélf door een droef lot getroffen. Zij huwde in 1926 met kroonprins Leopold III, kreeg drie kinderen en kwam al in 1935 in Zwitserland om het leven bij een mysteri eus verkeersongeval. Daarmee was zij één van de eerste dodelijke slachtoffers in het dan nog nauwe lijks gemotoriseerde Europa. Het kortstondig huwelij k tussen Leopold III 19 01 - 19 83) en de betoverend mooie Astrid geldt in België nog steeds als een toonbeeld van trouw en geluk. Maar de laatste jaren begint ook deze icoon af te bladderen. Oud-hoofdredacteur Manu Ruys van de Belgische krant De Standaard schreef in zijn boek Achter de maskerade: „Leopold hield er een eigen privé-moraal op na, vooral op seksueel gebied." De krant De Morgen onthulde drie jaar geleden dat Leopold III eveneens bastaardkinde ren had verwekt, onder wie ene AB. „Zijn moeder was een hofdame die minder dan negen maanden voor de geboorte van AB. onverwacht afreisde naar Engeland. Heel Brussel weet dat, maar zwijgt en houdt de oogkleppen op", aldus De Mor gen. Lilian Baels Bekender en meer omstreden is de relatie die de- zelfde Leopold Hl in volle oorlogstijd aanknoopte met Lilian Baels, een West-Vlaams burgermeisje. Zijn in het geheimgesloten huwelijk in 1941 zouna de Tweede Wereldoorlog tot de 'koningskwestie' leiden. Het feit dat Leopold, krijgsgevangen in ei gen land, niet meeleed met zijn bezette volk, maar wittebroodsweken vierde in het kasteel van de Oostenrijkse graaf Karei Kuhn, sympathisant van het nazi-regime, werd hem nooit vergeven. Het weekblad KNACK schreef in 1998: „De Belgische mythe wil dat Leopold na het auto-ongeluk in Zwitserland door verdriet en eenzaamheid werd verteerd en haast noodgedwongen op zoek ging naar een tweede moeder voor zijn kinderen. De waarheid is dat Leopold na de dood van Astrid meer dan één stormachtige verhouding had, ter wijl zijn kinderen meestal ver weg op het domein van Ciergnon verbleven." Ook Lilian Baels kreeg van het huwelijk met een Belgische vorst niet datgene wat zij ervan ver wachtte, al was haar verdriet van een andere orde dan de smart van haar voorgangsters. In de biogra fie Prinses Lilian, de vrouw die Leopold III ten val bracht, schrijft Evrard Raskin dat Lilian vooral te leurgesteld en gefrustreerd was vanwege de neer waartse draaikolk waarin zij en haar man terecht kwamen. Lilian had gehoopt haar milieu te ontstij gen door koningin der Belgen te worden. Precies het omgekeerde gebeurde. In 1950 zag Leopold zich genoodzaakt af te treden omdat de regering na bloedige rellen in Wallonië had geweigerd troepen in te zetten tegen republikeinse betogers. In plaats van gevierd vorstin werd de mateloos ambitieuze Lilian een 'outcast'die sedert de dood van Leopold in 1983 teruggetrokken leeft in het kasteel van Ar- genteuil als 'prinses van Rethy'. Fabiola Als we Lilian niet meetellen, is de huidige konin gin-moeder Fabiola (zij heeft nooit afstand gedaan van haar titel); de vijfde koningin van België. Haar huwelijk met de in 1993 overleden koning Boude wijn was een trendbreuk. Waren de voorvaderen van haar man flierefluiters met een op zijn minst moeilijk beheersbaar libido, Boudewijn ging de geschiedenis in als de 'koning asceet', een zeer vro me, sobere, wat introverte man, evenals de Spaan se Fabiola bovendien diep-religieus. Op zijn secre taire in zijn werkkamer prijkten foto's van zijn vrouw en familieleden, alsmede een ingelijste re plica van de lijkwade van Turijn. Over Boudewijn is veel gepubliceerd, maar een scheve schaats wordt nergens beschreven. Toch rustte ook op dit huwelijk geen zegen. Boude wijn en Fabiola bleven tot hun beider grote ver driet kinderloos. Het echtpaar ondernam talloze bedevaarten, reisde zelfs naar Jeruzalem om daar van de Bron van de Annunciatie te drinken, maar het mocht allemaal niet baten. Vier miskramen maakten duidelijk dat Boudewijn en Fabiola zelf niet voor een troonopvolger zouden kunnen zorgen en broer Albert, of diens oudste zoon Filip, de fak kel verder zou moeten dragen. Niet toevallig ont fermden Boudewijn en Fabiola zich met name over de vorming van de huidige kroonprins Filip. Zij

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1999 | | pagina 25