Prijs voor infrarood kraanhulpje
PZC
kaden in Middelburg
Liever lenen dan
eindeloos leuren
Poëzie aan herfstige
Hubro wint prijs voor ondernemers visie
Dijk bij Ouwerkerk
als laatste in Zeeland
weer dicht l
Glasobjecten in
't Haentje te Paart*
zeeland zaterdag 6 november 1999 14
U.S. Hy-tech uit Goes krijgt Innovatie Award voor aquaswitch
1900-2000 1
kunst cultuur
I
in detail
ondernemend zeeland
6 NOVEMBER 1953
door Frank Balkenende
MIDDELBURG - Een poëtisch zondagje. Kui
eren over de kaden en op drie plekken luisteren
naar dichters. Dat kan komende zondag in
Middelburg.
'Waaiend langs brede kaaien' heet de poëzie
manifestatie, die parallel loopt aan de kunst
en cultuurroute die elke eerste zondag van de
maand kan worden afgelegd (behalve 5 decem
ber en 2 januari). Deelnemers aan die route zijn
herkenbaar aan geelwitte of blauwgroene
vaandels.
Aan de de poëziedag werken zestien dichters
mee. Er zijn drie locaties: de Drukkery aan de
Markt, Atelier Juul Kortekaas aan de
Brakstraat 5 en Galerie 'T' aan Turfkaai 27.
Johanna Kruit, Herman Kakebeeke, Emma
Crebolder, Maarten van Elzen, Wil Preisz en
Neeltje Zoetje Jobse bieden achtereenvolgens
hun poëtische performance in de Drukkery.
Daar begint het literair programma om 13 uur
met Phons Bakx als presentator.
In Atelier Juul Kortekaas is het eerste gedicht
om 14.30 uur te horen. Joop Buma presenteert
(samen met Juul Kortekaas) de sessie en draagt
vervolgens eigen werk voor. Daarna volgen
Frans August Brocatus, Aagje Feldbrugge,
Aaike Jordans en Juul Kortekaas.
Magda Luttikhuizen bijt om 16 uur het spits af
in Galerie 'T'Er is hier verder poëzie van Karei
Leeftink, Albert Hagenaars, Ton Langeler en
Anneke Schenk. Hans Overduin presenteert
deze culturele ontmoeting.
Ter gelegenheid van deze poëziedag is een spe
ciale dichtbundel in een beperkte oplage ver
schenen. Deze is voor 12,50 verkrijgbaar. De
bundel bevat een korte beschrijving met ge
schetst poxtretje van de deelnemende poëten
en ook een gedicht van hun hand.
(Advertentie)
SCHOONMAAKBEDRIJF
BLEIJENBERG B.V.
0118-417500
www.bleijenbergbv.nl
info@bleijenbergbv.nl
gecertificeerd volgens
de NEN-IS09002
De broers Jos, Lou en Kees Hugense (vlnr) van het Goese bedrijf Hugense Brothers Vleesproducten
(Hubro). foto Ruben Oreel
De rubriek Onderne
mend Zeeland staat on
der redactie van Claudia
Sondervan. Vragen, tips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
door Maurits Sep
VLISSINGEN - Hubro Vlees
producten uit Goes heeft de
bov-trofee Midden-Zeeland
1999 van de Junior Kamer Wal
cheren gewonnen. Dat is vrij
dagavond in Vlissingen be
kendgemaakt. Hubro kreeg de
prijs voor de beste onderne
mersvisie (bov), omdat het
bedrijf ondanks alle vlees
schandalen van de laatste jaren
sterker uit de strijd is gekomen.
„Een absolute verrassing",
reageerde Jos Hugense, één van
de drie broers Hugense die het
bedrijf (Hugense Brothers) lei
den. „Natuurlijk gingen we
voor de overwinning, maar we
dachten niet tegen de concur
rentie op te kunnen." Die con
currentie bestond uit Echte
Bakker Piet Daane uit Vlissin
gen en Paree Elektro en Tele
com uit 's-Heerenhoek. „Wij
zij n bescheiden en zien ons niet
als beter dan een ander", ver
klaarde Jos Hugense.
De ondernemers visie die Hu
bro de prijs opleverde, komt
neer op flexibiliteit en slag-
vaai-digheid. Jos Hugense: „Al
voordat er sprake was van gek-
ke-koeienziekte en dioxine be
sloten wij de organisatie zo ma
ger en flexibel mogelijk te ma
ken. We werken veel met uit
zendkrachten en richten ons
alleen op het zouten, koken en
verpakken van vleesproduc-
ten. De rest besteden we uit. Zo
kunnen we zeer slagvaardig
werken."
De visie bewees zichzelf toen
de vleesschandalen uitbraken.
Natuurlijk hebben die ook Hu
bro parten gespeeld, gaven de
broers toe, maar: „Door onze
magere en flexibele organisatie
zijn we in staat ons veel sneller
dan andere bedrijven aan te
passen aan de markt. We kun
nen de omzet in zes maanden
verdubbelen, maar als het moet
in zes maanden ook halveren.
Al verdienen we natuurlijk lie
ver meer dan minder."
Erkenning
De broers Hugense zien de prijs
puur als een erkenning van hun
ondememersvisie. Afzettech-
nisch heeft die geen betekenis,
verwachten ze. Jos Hugense:
„Meer dan driekwart van onze
omzet is immers voor de ex-
port.. We exporteren naar
Duitsland, Frankrijk en Enge
land, en een beetje naar Span
je. Italië en Rusland."
In het laatste jaar van
de twintigste eeuw
blikt de PZC van dag tot J
dag terug op nieuws
feiten uit Zeeland. j -
Kunstenares Marian Aerssens is in Ellewoutsdijk een eigen kunstuitleen begonnen. foto Willem Mieras
door Ernst Jan Rozendaal
ELLEWOUTSDIJK - De tijd
dat een kunstenaar zich elke
dag in zijn atelier kon opsluiten
is voorbij. Wil hij zijn werk on
der de aandacht brengen, dan
zal hij de boer op moeten. Een
kunstenaar die van zijn werk
wil leven, is voor ten minste de
helft van zijn tijd ondernemer.
Zo ook Marian Aerssens. Zij
heeft zich enkele maanden gele
den in Ellewoutsdijk gevestigd
en is daar een eigen kunstuit
leen begonnen.
Aerssens (1947) schildert al
meer dan vijfentwintig jaar.
Sinds 1977 exposeert ze gere
geld in galeries en kunstcentra.
Ze omschrijft haar kleurrijke
werk, dat door een mengeling
van technieken tot stand komt,
als verhalend. Ze sluit bewust
aan bij oervormen en symbolen
die al eeuwenlang voorkomen,
onder meer in kunst uit Egypte,
India en Nepal. Vaak gaat het
om verwijzingen naar schep
pingsverhalen en oude mythen.
„Ik heb geen boodschap", ver
klaart Aerssens. „Er is wel een
bepaald thema waardoor ik ben
gefascineerd. Ik denk veel na
over het ontstaan van de mens
en de wereld en zijn bestem
ming. Waar begint het en waar
eindigt het? Ik bekijk dat vanuit
de kant van de vrouw. Vrouwen
staan voor vruchtbaarheid, zij
scheppen nieuw leven. Ik kijk
met verwondering naar dat ge
geven, dat tegelijkertijd gewel
dige en afschuwelijke kanten
heeft. Leeft een mens één keer of
duizend keer? Waar gaat het
naartoe? Naar mijn mening
moet reïncarnatie bestaan, om
dat ik het absurdisme niet kan
bevatten van een wereld waarin
de ene helft van de mensen het
goed heeft en de andere hele
maal niet. Uit het denken en
lezen over die zaken put ik in
spiratie voor mijn werk. Mijn
schilderijen zijn een vertaling
van mijn denken. Als kunste
naar gebruik ik nu eenmaal
beeldtaal."
Leuren
Vier jaar geleden is Aerssens
met haar eigen kunstuitleen be
gonnen. De aanleiding was haar
fiustratie over het eeuwige leu
ren met haar werk. „Ik was al
die ballotagecommissies zat.
Steeds opnieuw je verhaal af
steken, foto's en dia's opsturen,
met je werk langskomen en dan
worden er één of twee werken
uitgekozen of helemaal niks.
Als ik dan merk dat bedrijven
mijn werk graag ophangen en
veel particulieren het waarde
ren, vraag ik me af: 'Wat zien
jullie niet in mijn werk dat an
deren er wel in zien?' En wat heb
ik eraan om in een kleine galerie
te exposeren, daar vijfhonderd
gulden voor te betalen en veer
tig procent provisie af te staan
als ik op de openingen gewoon
mijn eigen publiek zie langsko
men? Dan kan ik het toch net zo
goed zelf doen? Dus heb ik ge
dacht: 'Als ik honderd werken
in huis heb, doe ik het.' Dat had
nog heel wat voeten in aarde,
want alles moet wel worden in
gelijst en je moet er een hele ad
ministratie omheen organise
ren."
In Breda loopt haar kunstuit
leen uitstekend. Het principe is
simpel. Mensen kunnen een lid
maatschap met of zonder spaar
tegoed nemen (respectievelijk
300 of 150 gulden per jaar) en
kunnen dan elk half jaar van
kunstwerk wisselen tijdens de
uitleen weekenden die Aerssens
organiseert. Ze blijft dat doen in
Breda (op 27 en 28 november) en
begint er op 20 en 21 november
mee in Ellewoutsdijk. Ze beseft
dat er nogal een verschil is tus
sen een uitleen in een grote stad
als Breda of een klein dorpje in
Zeeland. „Daarom wil ik mijn
klantenkring in Breda niet op
geven. Toch denk ik dat het hier
goed moet kunnen. Waarom
zouden mensen uit Vlissingen,
Middelburg en Goes er geen
fantastische rit door de Zak van
Zuid-Beveland voor over heb
ben? Je kunt er toch een dagje
uit van maken met een bezoek
aan de kunstuitleen? Het aan
trekkelijke is voor veel mensen
dat ze een kijkje komen nemen
in het atelier van de kunstenaar.
Ze kunnen met mi] over mijn
werk praten en niet met een der
de, zoals in de arthoteek of ge
meentelijke kunstuitleen."
Bijscholing
Volgens Aerssens is het onver
mijdelijk dat de kunstenaar
vandaag de dag ook onderne
mer is. „Ik vond het fijn om in de
Beeldende Kunstenaarsrege
ling te zitten.'Ik had een be
scheiden inkomen en kon me als
kunstenaar ontplooien. Maar
sinds de BKR is afgeschaft,
moeten kunstenaars een deei
van de tijd werken of de helft
van hun tijd steken in het pro
moten van het eigen werk. Ik
heb een bijscholingscursus ma
nagement gevolgd aan de
kunstacademie Sint Joos in Bre
da. Daar kwam uit dat ik drie
dagen per week aan public rela
tions moest besteden. Dat gaat
natuurlijk niet. Dus heb ik iets
anders bedacht. Maar ik ben
niet de eerste kunstenaar met
een eigen kunstuitleen, hoor."
Kunstuitleenweekend op 20 en 21
november 12.00-18.00 uur. Info:
0113-548005.
door Carla van de Merbel
De velden van Zeeland zijn
vaal en doods. De hoge wol
ken zeilen er boven. De zee ligt
als een kille grijze gordel aan de
dijken. In het dode land keert de
mens terug. Naar de plaats waar
hij gezaaid had. Voor hem ligt
het werk. Titanenwerk. Hij zal
het verrichten. Want de dijken
van Zeeland zijn gedicht. Gode
zij dank!
Deze poëtische woorden staan
te lezen in de PZC in november
1953. De krant staat uitvoerig
stil bij het dichten van het gat in
de dijk bij het Schouwse Ou
werkerk op 6 november. Negen
maanden na de ramp in februari
1953 is met het dichten van dit
gat het herstel van de Zeeuwse
dijken voltooid.
Sirenes loeien en een gejuich
stijgt op als 's avonds om drie
minuten voor twaalf, nog net op
6 november, het gat bij Ouwer-
ker dicht is. De hele dag heeft ie
dereen in spanning gezeten.
Eerdere pogingen het gat te
dichten zijn mislukt en ook deze
zesde november blijkt het een
hele klus. Drie betonnen cais
sons zijn al in het gat van zestig
meter breed geplaatst, het derde
nog diezelfde ochtend. De
plaatsing van het laatste en
vierde caisson heeft - met name
vanwege de stroming van het
water - meer voeten in de aarde.
Het duurt tot 's avonds laat voor
het zover is. Ingenieurs en dijk
werkers zijn de hele dag in de
weer. Met walkietalkies en mo
bilofoons wordt doorgegeven
hoe de stand en stroming van het
water is en wordt geprobeerd
het betonnen gevaarte op zijn
plaats te krijgen, 's Avonds ver
lichten duizenden natriumlam-fa
pen het werkterrein bij de dijkje;
in Ouwerkerk. Een vliegtuigje
gooit hoog in de lucht een fakkef v
uit die het gebied fel in het lichte
zet. L
Koningin Juliana r
Het schouwspel wordt gade ge-L
slagen door honderden belang-ri
stellenden en genodigden. Onlii
der hen zijn koningin Juliana -L
die al eerder enkele bezoekenHe
bracht aan het door de waters-[e
nood getroffen eiland, minister-mi
president Drees, minister Alge-L
ra van Verkeer en Waterstaat enfe:
burgemeester J. I. Romeijn vanL
Ouwerkerk. Op het water ver-.:
toeven tientallen grotere enU
kleinere schepen, in de lucht cir-jEi
kelen vliegtuigen. Defcr
samenwerkende omroepen zen-hc
den al twee dagen radioreporta-L
ges uit. L
Dan is het grote moment einde-ja
lijk daar. Het gat is dichtzii
Scheepssirenes loeien, de toe-,ja
schouwers juichen minuten-it
lang, in Goes luidt de stadhuis-;oi
klok en een geëmotioneerde^
koningin Juliana weet in haaxite
zuidwester alleen maar te zeg-L
gen: „Ik ben zo blij, zo blij." fo-
Zij spreekt na het plaatsten vanidj
het laatste caisson via de radio ee
het volk kort toe met de woor
den: „Landgenoten, ik zal mor-~
gen nog wat zeggen, maar ik^
wens u nu vast allen van hartejo
geluk met dit grote moment."
In een interview met Drees dat|\r
de PZC de volgende dag plaatst, jpl
wijst de minister-president opfla
de tijd die komen gaat: „Ei'ee
wacht nog een bijna bovenmen-iH
selijke taak: het herstel van dejty
grond, de opbouw van de wo-|X
ningen en boerderijen."
door Frank Balkenende
GOES - Het Goese bedrijf U.S.
Hy-tech, dat is gespecialiseerd
in sensorgestuurde handen-
wasapparatuur, heeft een lan
delijke prijs gekregen voor zijn
gloednieuwe product
'aquaswitch'. De directeuren
R. en J. Passieux zijn apetrots
op de toegekende Innovatie
Award, een initiatief van Else
vier. De 'aquaswitch' maakt
dankzij een infrarode sensor
van elke normale kraan een
'handsfree' tappunt.
Een vakj ury koos deze week uit
vijf nominaties de uitvinding
van U.S. Hy-tech als innova-
tiefste product.
Voor ziekenhuizen, instellin
gen en de voedingsindustrie
bestaan al voet-, elleboog- en
kniekranen, maar die zullen op
termijn door strengere hygië-
newetgeving verdwijnen. Dan
Juwelier en opticien J. Muller
in Zaamslag heeft zijn zaak
aan het Plein volledig heringe
richt. De zaak werd in verband
met de werkzaamheden een
week gesloten. Vrijdag hield de
Zaamslagse ondernemer open
huis. Het interieur van de ju
welierszaak is nu volledig in
koloniale stijl uitgevoerd. De
juwelen en horloges hebben
een plaats gekregen in teak
houten toonkasten, voorwach
tende klanten is er een zithoek
in rotan gemaakt. Tevens werd
de winkel binnen en buiten vol
ledig in de nieuwe verf gezet.
Brooymans Van de Gruiter
Wonen Diezijn, woningin
richter te Middelburg heeft 150
vierkante meter toegevoegd
aan de bestaande 700 vierkan
te meter toonzaal aan de Lan
ge viele. Op de verdieping is een
toonzaal gewijd aan 'starters',
met eetkamerstoelen, fau
teuils. hoekcombinaties,
slaapbanken en sofa's. Daarbij
zijn kasten van het Qube-sys-
teem en een nieuwe verlich
tingslijn gekomen. De show
room is door Femke Vos de
Wael van Plantaardig Verant
woord in kerstsfeer gebracht.
naar om de assemblage en ver
pakking naar Zeeland te halen,
waarbij het een rol voor werk
voorzieningenschappen ziet.
Passieux: „De weg is dan een
stuk korter als hét gaat om con
trole van je product."
Naast de directeuren Passieux
is ook een directeur aangesteld
in Parijs voor de nevenvesti
ging Hy-tech France. Verder
wordt gewerkt met vertegen
woordigers. Inmiddels heeft
het bedrijf distributiekanalen
in zeventien Europese landen.
Alleen Duitsland, Groot-Brit-
tannië en België blijken weer-
barstige markten.
Wie informatie over de
aquaswitch wil, kan ook te
recht op Internet: iviviu.aqua-
switch.com
Ondernemers
uit Hulst naar
Sint-Gillis-Waas
HULST - Ondernemers in de
gemeente Hulst komen dins
dag 9 november bijeen in Sint
Gillis-Waas met Vlaamse col
lega's.
De gemeenten Hulst, Sint-Gil
lis-Waas en Stekene en de Ra-
bobanken Hulst, Nieuw-Na-
men en Sint-Jansteen namen
met Euregio Scheldemond en
de Kamer van Koophandel
Zeeland en Kamer van Handel
en Nijverheid Waasland het
initiatief tot de grensover
schrijdende ontmoeting.
Het gezelschap uit Hulst wordt
dinsdagavond door W. de Rud
der, burgemeester van Sint-
Gillis-Waas verwelkomd in
restaurant 't Moleken. Mw.
C. M. L. Duerinck, eigenaar
van apotheek Reynaert in
Hulst vertelt over ondernemen
in Nederland als Belgische.
Haar pendant als Nederlands
ondernemer in Sint-Gillis-
Waas is W. J. Bracke van Elec-
tromotoren Bracke. M. J. G.
Vermeulen, manager tax and
legal services van Pricewater-
house Coopers te Breda en zijn
collega uit Antwerpen L. F.
Frans lichten praktische as
pecten die Duerinck en Bracke
ondervinden toe. De avond
wordt informeel besloten.
H
als je het object draait, wordt dék-
verschijning ervan anders." id(
Haar objecten zijn altijd naam-ji0
loos. „Als ik er een naam aanivi
geef, gaan mensen interprete-jd,
ren. Nu geef ik ze de vrijheid om ti
zelf met de kunstwerken te doen j di
wat ze willen en eruit te halen jE
wat erin zit." jV;
Fonkelen
In de hal van de galerie staan
grote blauwe schalen met een
dikke structuur. In reliëf heeft.
Hagelstange er motieven op
aangebracht die uitwaaieren
naar de buitenkant. De objecten
staan massief op hun sokkel en
fonkelen in het licht. Dunner;
zijn de objecten die er tegenover
staan. Het zijn ook schalen,
maar minder fors en doorzichti-
ger. De vorm is glooiender, maar
er zijn wel patronen in reliëf op
aangebracht in verschillende
kleuren.
Volledig gekleurd zijn drie bor
den die ook in waaiervorm zijn
uitgevoerd. Met matte tinten
geel en grijs zijn ze ondoorzich
tig gemaakt. Hagelstanges
vaasachtige objecten zijn leven
diger. Ze lijken te leven en zijn
veelvormig en rond. Over de
wanden zijn lijnen aangebracht
die door de kromming van het
glas in het licht elke keer een an
der zicht geven. Haar massieve
objecten lijken op vogels en zee
dieren. In het glas is een rood
achtige tint meegebakken,
waardoor alles een diep schijn
sel krijgt.
Galerie 't Haentje te Paart, Span
jaardstraat 19 in Middelburg, ope
ningstijden do t/m zo 14.00-16.30
uur en op afspraak.
zijn alleen infrarode kranen
toegestaan. Momenteel be
staan die al, maar ze kosten
volgens directeur J. Passieux
minsten duizend gulden en bo
vendien is een vakkundig in-
stalleur nodig. „Dan kom je al
gauw op 1400 tot 1500 gulden.
De aquaswitch gaat ongeveer
220 gulden kosten. Het innova
tieve is dat iedereen het hulp
stuk zelf kan aansluiten op een
gewone kraan. Het loopt ook
simpel op twee batterijtjes."
U.S. Hy-tech bestaat formeel
sinds 1 januari 1999, maar de
broers Passieux zijn al driejaar
bezig met productontwikke
ling. Ze drijven al langer een
horeca-nonfood-groothandel
en vanuit die branche stuiten
ze regelmatig op hvgiënepro-
blemen. Handen wassen is de
basis van alle hygiëne, zegt J.
Passieux. „Maar helaas wordt
dat onderschat. Ziektemaken-
de bacteriën, zogeheten patho-
genen, ontwikkelen zich snel
op kranen, omdat die vaak nat
en warm zijn. Besmetting ligt
dan op de loer. Sinds 1993 zijn
er richtlijnen om kruisbesmet -
ting te voorkomen. De hands
free infrarode kraan heeft dus
de toekomst."
Het Goese bedrijf heeft inmid
dels driehonderd sensorge
stuurde producten in het assor
timent. Klanten vormen de
medische wereld, voedingsin
dustrie en horeca. Passieux
verwacht dat de aquaswitch
het komende jaar goed is voor
een afzet van 24.000 stuks.
Daarna moet dat aantal zich
verdubbelen,
U.S. Hy-tech ontwikkelt en
vormt het agentschap voor het
product. De onderdelen voor de
aquaswitch komen uit Europa
en het Verre Oosten en worden
in het buitenland geassem
bleerd. Het bedrijf streeft er-
Eén van de twintig werken van Edith Hagelstange.
foto Lex de Meester
door Ben Oerlemans
MIDDELBURG - Edith Hagel
stange vindt glas het materiaal
bij uitstek om kunstobjecten
mee te maken. Tot 25 november
staan er twintig van haar hand
opgesteld in de Middelburgse
galerie 't Haentje te Paart. Het
betreft schalen, vazen en scult-
puren die niet voor dagelijks ge
bruik zijn bedoeld. Hoewel ze
met één materiaal werkt, vari
eert elk object van stijl.
Hagelstange maakt verschillen
de soorten objecten. Ze maakt
vazen en schalen uit enkelvou
dig glas, die zij decoreert met
emailles, tot poeder vermalen
kleurstof. Verder verwerkt ze
stroken van dit materiaal in
haar kunstwerken. Tenslotte
stelt zij plastieken samen uit ge
smolten platen, die ze eveneens
decoreert. De uiteindelijke
vorm wordt verkregen door ver
warming in een oven.
Ze heeft een lerarenopleiding
met specialisatie keramiek ge
volgd. Toch kon ze zichzelf niet
volledig uiten met dit materiaal.
„Keramiek geeft te vaak een
eenduidig resultaat", vindt de
kunstenaar. „Met glas kun je
meer kanten op. Als je om een
object van mij heen loopt, zie je
het elke keer van vorm verande
ren. Ook de lichtinval is daarbij
belangrijk. Een vaas bij het
raam ziet er anders uit dan in de
achterkant van een ruimte. Ook
