Scepsis IJzeren Rijn-plan
ADZ moet zakelijk gaan denken
PZC
Van
tot
Een mens is méér dan zijn delict alleen
Werkgevers in de rij
voor goed opgeleide
personeelsleden
VoiceMair
PvdA mikt op werk na
sluiting kerncentrale
zeeland
Vijftien
maanden voor
schietpartij
Zoutelande
Burgemeesters
moeten cursus
bevoegdheden
gaan volgen
Raïlned wil gedeeltelijk gebruik
donderdag 28 oktober 1999 I O
door Maurits Sep
VLISSINGEN - Het Admini
stratief Dienstencentrum Zee
land staat aan de vooravond van
een grote cultuuromslag. Als so
ciale werkplaats is het ADZ niet
gewend om zakelijk te denken
en te werken en dat is wel hard
nodig, zegt de nieuwe directeur,
Adriaan Klok. „Voortaan geldt
bij het ADZ: afspraak is af
spraak."
Klok (52) was directeur produc
tiebedrijven van de sociale
werkvoorziening in Utrecht en
heeft sinds 1 oktober de leiding
over het ADZ. Zakelijk naar de
klant toe, en zakelijk voor ons
zelf - dat is wat hij voor ogen
(heeft. „Klanten betalen een
MIDDELBURG - Voor zijn aan
deel in de schietpartij, waarbij
op 11 juli in Zoutelande de 28-
jarige Ewald Chamroe om het
leven kwam, is een dertigjarige
Vlissinger tot vijftien maanden
gevangenisstraf veroordeeld.
De man had niet het fatale schot
gelost; toch kwam voor officier
van justitie J. Eland twee weken
geleden tot een forse eis. Eland
vond dat de dertigjarige voor
acht jaar achter de tralies zou
moeten omdat ook hij had ge
schoten met de intentie Cham
roe te doden. Degene die wel het
dodelijke schot loste moet nog
voor de rechter verschijnen.
Tegen een 28-jarige Vlissinger,
die de auto bestuurde waarmee
hij en de twee andere verdach
ten het slachtoffer achtervolgd
hadden, had Eland drie jaar cel
wegens medeplichtigheid ge-
eist. Ook voor deze man was de
rechtbank milder: hij kreeg zes
maanden.
Koffieochtend
HULST - De Stichting Welzijn
voor Ouderen houdt vandaag
(woensdag) een koffieochtend
in dienstencentrum De Lieve.
De bij eenkomst begint om 10.00
uur met een vertelling van
Yvonne Vermandel-Wauters.
Zij heeft haar sporen verdiend
bij het toneel in haar woon
plaats. Na het verhaal is het tijd
voor de koffie met iets lekkers
erbij. De rest van de ochtend
staat in het teken van een gezel-
ligsamenzijn.
doorHarmen van der Werf
DEN HAAG - Burgemeesters en
dijkgraven moeten op cursus.
Ze weten onvoldoende wat hun
bevoegdheden zijn. Dat is,
I volgens PvdA-Kamerlid M.Wa-
genaar, eind vorig jaar overdui-
delijk gebleken bij de water-
overlast.
De Tweede Kamer besprak
woensdag verschillende evalu
atierapporten over de aanpak
van de wateroverlast eind 1998
en over de rampenbestrijding in
i bet algemeen. Wat in de evalua-
i lies van de wateroverlast-aan-
pak opvalt, is het gebrek aan
t afstemming tussen diverse
overheden, tussen vooral ge-
Beentenen waterschappen.
Oefenen
De kritiek van de Tweede Ka-
mer richtte zich daar ook op.
„Wet- en regelgeving zijn onvol-
I doende bekend", haalde Wage-
oaar een van de nota's van het
ministerie van Binnenlandse
j Zaken aan. „En dat geldt voor
burgemeesters en dijkgraven,
terwijl iedere burger wordt ge-
acht de wet te kennen. Stuur
5 hen op een bijscholingscursus
j inlaat ze vooral veel oefenen."
Op zich lijkt het allemaal pa
is "erwerk, maar in de praktijk is
1 bet bij calamiteiten belangrijk
dat iedereen weet wie de eind-
Verantwoordelijkheid heeft. le
ss mand moet beslissen. „Bij de
rampenbestrijding ligt die ver-
r. atwoordelijkheid bij de burge-
meester", stelde staatssecreta-
)i bsG. de Vries van Binnenlandse
j faken, „maar voordat er sprake
a van een rampsituatie, lopen
ie bevoegdheden van dijkgraven
6 B burgemeesters nogal in el-
j tear over. Daar moeten duide-
bjkere afspraken over komen."
Waterschappen
j 'bor het idee van PvdA-Kamer-
e -dWagenaar om burgemeesters
i a dijkgraven op cursus te stu-
3 ';n, voelde De Vries wel wat. Al
i dl hij dat niet opleggen. De
'des zegde toe erover te zullen
(^ten met de koepelorganisa-
tesUnie van Waterschappen en
J Vereniging van Nederlandse
«meenten (VNG).
g «oral veel oefenen, is het credo
s Binnenlandse Zaken. Om
Aft te stimuleren stelde O.
teheltema-de Nie (D66) voor
a ^landelijke prijs voor de bes-
-rampenoefening in te stellen,
re Vries beloofde dat idee te
dien 'bekijken'. „Het moet
ik tehnisch ook uitvoerbaar
1)0."
goeie prijs voor onze producten,
dan hebben ze ook recht op
goeie kwaliteit. Waarom zouden
wij anders werken dan elk an
der commercieel bedrijf?"
De markt zal meer dan ooit gaan
dicteren hoe het ADZ gaat wer
ken, voorspelt Klok. „De klant
komt op de voorgrond. Vroeger
was het personeel de klant. Wij
hadden een maatschappelijke
doelstelling, namelijk gedeelte
lijk arbeidsongeschikten aan
werk helpen. Die doelstelling
hebben we nog steeds en die zet
ten we ook niet overboord. Het
door Jacques Cats
MIDDELBURG - Buiten, in de
vrije maatschappij, lopen de
kerken leeg. Maar achter de ho
ge muren en het stevige tralie
werk van het gevang mag de
eredienst zich over een royale
belangstelling verheugen, mer
ken de geestelijk verzorgers in
de Middelburgse bajes. De helft
van de totale populatie van 144
gedetineerden vervoegt zich
met grote regelmaat op zaterdag
in het stiltecentrum van de in
richting. Op vrije voeten zouden
ze nooit naar de kerk gaan.
Sommigen zien in het bijwonen
van een dienst een mooie gele
kan allebei: én onze maatschap
pelijke doelstelling uitvoeren,
én commercieel werken."
„Wij wei-ken nu alleen met een
dagploeg. Als de markt waagt
dat wij voortaan in twee ploe
gen gaan werken, moet men niet
bij mij aankomen met het ver
haal dat dat niet kan omdat wij
met gehandicapten werken. Dat
iemand gehandicapt is zegt niks
over zijn werktijden. Je zult wel
moeten zorgen dat iemand in
een rolstoel 's avonds opgehaald
en thuisgebracht wordt. Daar
bij vind ik het een onderwaarde-
genheid om even aan de krappe
behuizing van de cel te ontsnap
pen. Maar over het algemeen be
staat er veel behoefte aan bezin
ning tijdens de godsdienstige
samenkomsten. „Het motief is
niet belangrijk", zegt geestelijk
verzorger Albert Claes. „Dat ze
komen, is voldoende."
De zielzorg in het gevangenis
wezen bestaat vijftig jaar. Ter
herdenking van dit feit vinden
overal in inrichtingen debatten
plaats rond de vraag 'kun je zin
geven aan je straftijd?' In het
Middelburgse Huis van Bewa
ring staat zo'n forumbijeen
komst genoteerd voor vrijdag 5
november. Gedetineerden, in-
ring van een gehandicapte om
op voorhand te zeggen dat hij of
zij vanwege die handicap niet
's avonds mag werken."
Het personeel heeft zeer wel in
de gaten dat er grote verande
ringen op stapel staan, is de in
druk van Klok. Of men zich rea
liseert hoe ver die kunnen gaan,
weet hij niet. Toch vreest hij niet
van een koude kermis thuis te
'komen. „Het ligt er ook aan hoe
je zoiets brengt."
Hij waarschuwt er tegelijk wel
voor dat zijn plannen ook bitte
re noodzaak zijn. „De structuur
richtingswerkers, leden van de
rechterlijke macht, vrijwilligers
maar ook 'gewone burgers' doen
eraan mee.
In penitentiaire inrichting To
rentij d geven drie vertrouwens
personen inhoud aan de geeste
lijke verzorging. Ankie Boon
doet dat vanuit de humanisti
sche levensovertuiging en Rob
van Buuiren en Albert Claes zijn
respectievelijk representanten
van de rooms-katholieke en
protestantse kerk. Omdat er
steeds meer moslims binnenko
men, zou ook de regelmatige
aanwezigheid van een imam ge
wenst zijn, Maar dat is om ver
schillende redenen nog niet mo-
bij het ADZ is volkomen on
doorzichtig. Toen ik die voor het
eerst onder ogen kreeg, deed die
me duizelen. Er zijn teveel afde
lingen en subafdelingen met he
le eigen bevoegdheden."
Dat leidt zelfs tot interne con
currentie, heeft Klok tot zijn
ontzetting geconstateerd. „We
doen zowel in Goes als in Vlis-
singen aanmailingwerk. Omdat
die afdelingen soms van elkaar
niet weten wat voor prijs ze be
rekenen, worden ze door klan
ten tegen elkaar uitgespeeld.
Dat mag dus echt niet meer."
gelijk gebleken. Daarom zorgen
de andere zielzorgers voor de
opvang.
Goed gesprek
Bidden en de bijbel lezen staat
bij de geestelijke verzorging in
de Middelburgse bajes niet
voorop. „Wij gaan veel meer op
de toer van het gesprek", meldt
Van Buuiren. De basistaak is
drievoudig. Naast de oecumeni
sche diensten in het stiltecen
trum zijn er individuele contac
ten en groepsgesprekken. Bij de
kerkdiensten en de groepsbij
eenkomsten worden ook vrij
willigers ingezet.
„Er wordt veelvuldig een be
roep op ons gedaan", stelt Ankie
Boon vast. „Dat heeft te maken
met de status van de ingeslote-
nen. De meesten weten nog niet
wat hun straf is, waar ze aan toe
zijn. Dat geeft veel spanning.
Daarom is het heel belangrijk
dat de mensen bij ons hun ver
haal kwijt kunnen."
Hand
De geestelijk verzorgers merken
dat veel gedetineerden een erg
negatief zelfbeeld hebben. Het
vertrouwen in mensen is vaak
helemaal weg. Bij een bezoek
aan de kerkdienst worden de ge
detineerden bij de deur opge
wacht en krijgen ze een hand.
Van Buuiren:,Dat wordt als een
heel bijzonder moment ex-varen.
Wanneer krijg je nou in de bajes
een hand?" Een bezoek aan de
kerkdienst spingt uit boven de
dagelijkse dingen in de inrich
ting: men wordt even niet als
crimineel gezien, maar als
mens.
Het basisstreven in de contacten
met de gedetineei-den is niet zo
zeer dat er straks een beter mens
de poort uitgaat. „Hoofdfunctie
is ervoor te zorgen dat het res
pect voor een goede omgang
tussen mensen blijft", legt Al-
bert Claes uit. Ankie Boon wijst
op het bevorderen van de be
wustwording van wat er is ge
beurd. „Als je meer greep krijgt
Adriaan Klok
op hoe je denkt, krijg je ook
meer greep op jezelf."Onder
werp van gesprek is vaak de
thuissituatie, het gemis, de on
zekere toekomst en problemen
die 'van binnen' zitten.
'Een mens is méér dan zijn delict
alleen', luidt het devies waar-
door de geestelijk verzorgers
zich laten leiden. Van Buuiren
biecht eerlijk op daar soms veel
moeite mee te hebben. „Wan
neer ik bijvoorbeeld met ie
mand zit te praten die met kin
deren gei-otzooid heeft en geen
enkel besef toont dat dat niet
kan. Ik vind het een grote uitda
ging om dan met zo iemand ver
der te blijven praten, terwijl ik
bijna zit te walgen van wat-ie
zegt."
Geestelijk verzorgers kunnen
als vertrouwenspersonen in de
situatie komen dat ze dingen
horen, die de gedetineerden in
hun confrontatie met politie en
justitie niet over de lippen heb
ben laten komen. In zulke geval
len kunnen geestelijk vei-zor-
gers adviseren dat het misschien
toch maar beter is om open
kaart te spelen. Maar de beslis
sing ligt bij de gedetineerde zelf.
Ankie Boon: „Bij het kennisma
kingsgesprek vertel ik altijd dat
ik weliswaar een beroepsge
heim heb, maar dat ik wel mijn
grenzen heb als het gaat om ge
vaar dat der-den lopen."
Post
In veel gevallen verdwijnen ge
detineerden met wie de geeste
lijk verzorgers contact hebben
na enige tijd uit beeld omdat ze
hun straf elders moeten uitzit
ten. Toch kan het gebeuren dat
er later alsnog een positief le
vensteken binnenkomt. Dan
brengt de post een ansichtkaart
waarop staat 'het gaat goed
met me'. Of: 'ik ben al een jaar
clean'.
Ankie Boon, wijzend op het vol
le prikbord achter haar: „Dan
roep ik altijd: Cadeautje. Han-
,gen we op."
door Maurits Sep
MIDDELBURG - Een middel
bare beroepsopleiding, team
geest, goede communicatieve
vaardigheden, flexibiliteit en
klantgerichtheid. Wie over deze
eigenschappen beschikt, is de
komende jaren verzekerd van
een baan. Bedrijven staan in de
rij voor zulke werknemers en
zullen elkaar beconcurreren om
hen in te lijven.
Dit blijkt uit een onderzoek van
het Nederlands Economisch In
stituut (NEI) naar de ontwikke
lingen op de Zeeuwse arbeids
markt tot 2 0 0 5Het eindrapport
is woensdag in Middelburg ge
presenteerd.
Omdat veel ondernemers op
zoek zijn naar dezelfde mensen,
zullen zij elkaar beconcurreren
met goede primaire en secun
daire arbeidsvoorwaarden.
Hoewel dit de problemen in
sommige bedrijfstakken zal
vergroten, vindt directeur
S. Verburg van Arbeidsvoorzie
ning Zeeland het niet haar taak
zich met die concurrentie te be
moeien. „Dat is aan de-bedrij
ven zelf. Het is een vrije markt."
Werkloosheid
Volgens het NEI zit er nog wel
enige rek in de Zeeuwse ar
beidsmarkt. Een deel van de
nieuwe vraag naar personeel
kan binnen de regio worden op
gevangen. Wel zal de werkloos
heid licht toenemen. De be
roepsbevolking (+1 procent)
Teckelshow
OUD-GASTEL - De Neder
landse Teckelclub houdt zondag
31 oktober een teckelclubmatch
in Oud-Gastel voor de regio's
Noord-Brabant, Zeeland en
Zuid-Holland.
Er zijn meer dan tweehonderd
teckels ingeschreven, die wor
den gekeurd door raskeurmees
ters. In de jeugdafdeling mogen
teckeleigenaartjes proberen
hun teckels zo goed mogelijk te
showen. Er is een 'koppelklas',
waarin gezocht wordt naar het
mooiste paar (beharing, kleur
en grootte moeten bij elkaar
passen). De dag wordt gehou
den in 't Veerhuis in Oud-Gastel
en begint om 10 uur. Informatie:
06-5544647.
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - Het scheppen van
vervangende werkgelegenheid
in Zeeland vanwege de sluiting
van de kerncentrale Borssele
krijgt binnen de PvdA-fractie in
de Tweede Kamer meer aan
dachtDat is het gevolg van pro
vocerende uitlatingen die
PvdA-Kamerlid G.B. Schoen
makers eind vorige week deed
over de toekomst van de kern
centrale.
Zijn opmerkingen die een ope
ning leken te bieden voor het
langer openhouden van Borsse
le, stonden woensdag ter dis
cussie in een subgroep van de
PvdA-fractie. Schoenmakers
heeft zijn fractiegenoten duide
lijk gemaakt dat hij voor slui
ting van Borssele eind 2003
blijft, tenzij er voor die tijd
nieuwe inzichten zijn, vooral
wat betreft het kernafvalpro
bleem. „Mij is op het hart ge
drukt dat het hier om een gevoe-
groeit namelijk harder dan het
aantal vacatures (+0,7 procent).
De plannen die de provincie
heeft voor een containerkade in
Vlissingen-Oost en glastuin
bouw in Zuid-Beveland, zullen
de druk op de arbeidsmarkt snel
doen toenemen, voorspellen de
onderzoekers.
„Zo'n containerkade is als inci
dentele ontwikkeling wel op te
vangen, maar het gaat erom of
en hoe de Zeeuwse arbeids
markt kan voldoen aan het
geheel aan wensen", zei K.
Zandvliet van het NEI in een
toelichting op het rapport. In
zijn ogen zal de licht stijgende
werkloosheid in combinatie met
grote projecten niet onmiddel
lijk tot problemen leiden. „De
algemene trend is toch redelijk
positief."
Geleidelijk
Gedeputeerde D. Bruinooge
(PvdA, economie) merkte daar
bij op dat de 1500 banen die de
containerkade zal opleveren,
niet direct het eerste jaar nodig
zijn. „Dat groeit geleidelijk."
Directeur Verburg van Arbeids
voorziening voegde daaraan toe
dat met het bedrijfsleven wordt
onderzocht wat voor personeel
nodig is, waar zich knelpunten
voordoen en hoe die moeten
worden opgelost. „Hetzelfde
geldt voor de glastuinbouw. Met
de Groene School hebben we al
op tijd ingespeeld op de toene
mende vraag naar glastuin-
bouwmede werkers
Het NEI-rapport geeft exact
aan waar vraag naar en aanbod
van personeel niet aansluiten.
De zorg, de industrie, de bouw
en de beveiligingsbranche krij
gen te maken met de tekorten
aan personeel. Daarentegen telt
Zeeland te veel commercieel,
administratief en agrarisch per
soneel. productiemedewerkers
en bouwvakkers.
Scholing
„Dat is het nut van dit rapport:
het gaat over de inzetbaarheid
van mensen. Over de aantallen
mensen die nodig zijn, maar ook
over de kwaliteit en scholing",
zei Bruinooge. Hij vindt dat
overheden, bedrijfsleven, werk
gevers en werknemers zich sa
men moeten inspannen voor
omscholing van personeel om
vraag en aanbod op elkaar te la
ten aansluiten.
lig onderwerp gaat", liet het
PvdA-Kamerlid uit Middelburg
na afloop weten, „maar er is mij
geen zwijgplicht ofzo opge-
legd."
Een lichtpuntje vindt Schoen
makers dat er door de commotie
hernieuwde aandacht is ont
staan voor de werkgelegenheid
in Zeeland na de sluiting van de
kerncentrale. „Bij de beslissing
tot de sluiting in 1994 is daar
over gesproken en ook tijdens de
verkiezingscampagne in 1998.
Dat moeten wij gaan uitwerken,
met de provincie."
Concert Zeeuws
Mannenkoor
GOES - Het Zeeuws Mannen
koor geeft donderdag 4 novem
ber een openbaar concert in ver
zorgingstehuis Maria Terweel in
Goes. Het concert begint om
19.15 uur, de toegang is gratis.
Advertentie
Maak een ontdekkingstocht door Paauwe's woonlandschap.
Een park vol meubelen, bedden, vloerbedekkingen en gordijnen.
Een grote variëteit aan klassieke, moderne en romantische stijlen en klassen.
Marconistraat 15, GoeS. tel. 0113-220840 "|NTEIM/IEUBEL~
(Advertentie)
voor het laatste sportnieuws.
Direct na uw persoonlijke VoiceMail-berichten hoort u het
actuele sportnieuws. Maar ook het laatste filmnieuws en de
leukste Er-op-uit!-tips bijvoorbeeld.
Bel uw gratis VoiceMail 0842-333.
door BArend Pelgrim
ANTWERPEN - Het in onbruik geraakte
goederenspoor de IJzeren Rijn tussen
Antwerpen en het Ruhrgebied kan al
binnen twee jaar weer in gebruik zijn.
Dat spiegelde directeur P. Ranke van
Railned (de vervoerstak van de NS) de
aanwezigen voor op een wetenschappe
lijk debat over de IJzeren Rijn gisteren in
Antwerpen.
Het plan waar Ranke van sprak is slechts
een oplossing voor de korte ter-mijn,
waarbij het om maximaal vijf treinen per
dag gaat. Voor een volledige ingebruik
name van het traject moet veel onder
zoek en studie verzet worden omdat de
lijn onder meer een beschermd natuurge
bied in Limburg doorkruist. Verder is
niet duidelijk of het spoor vanuit Ant
werpen naar Duisburg al dan niet via
Venlo moet gaan lopen. Burgemeester
Majoor van Weert zei gisteren niet veel te
voelen voor een goederenlij n door zijn
gemeente en pleit voor een tracé langs de
zuidkant van Eindhoven.
Geen vertrouwen
Veel waarde werd door de Vlamingen
niet gehecht aan de toezegging van Rail-
ned-directeur Ranke, want op de bijeen
komst werd nogmaals bevestigd dat in
Vlaanderen weinig tot geen vertrouwen
bestaat in Nederlandse medewerking
voor heropenen van de spoorlijn. Zowel
havenschepen van Antwerpen L. baron
Delwaide als de directeur van de Belgi
sche Spoorwegen A Martens hekelden de
opstelling van de Nederlandse overheid
in de discussie over de IJzeren Rijn tot nu
toe. De procedure zou in het belang van
de haven van Rotterdam onnodig getrai
neerd worden en Rijkswaterstaat sabo
teert volgens Delwaide op alle mogelijk
manieren de heringebruikname van de
lijn. Met name het feit dat in Nederland
gewerkt wordt aan een Betuwelijn voor
een capaciteit van 480 treinen per dag
terwijl Antwerpen op dit moment niet
meer vraagt dan een twintigtal dagelijks
vervoersbewegingen, maar dit niet ge
daan krijgt, zet kwaad bloed.
De plannen om het spoor nieuw leven in
te blazen zouden inmiddels enthousiast
zijn onthaald door Zeeuwse onderne
mers. Dat beweert althans het hoofd af
deling research J. Blomme van de Ant
werpse haven. Het havenbedrijf van
Antwerpen heeft met de plannen voor de
IJzeren Rijn volgens Blomme ook reeds
de belangstelling van Zeeland Seaports
gewekt. Ook in Brabant staan de bedrij
ven niet onwelwillend tegen de heringe
bruikname van het spoor. W. Saman van
de Brabants Zeeuwse werkgeversvereni
ging zegt dat de IJzeren Rijn binnen vijf
tot acht jaar een belangrijke.ontsluiting
kan worden voor de Zeeuwse industrie
gebieden.
Zijn stafmedewerker C. de Quay zegt dat
de re-activering van de lijn dan wel aan
bepaalde voorwaarden moet voldoen. Er
wordt daarbij gedacht aan bedrijvigheid
in een corridor langs het spoor waarbij
bedrijven een toegevoegde waarde kun
nen bieden aan producten die via de IJze
ren Rijn naar of vanuit het Ruhrgebied
vervoerd worden.
foto Ruben Oreel
Rob van Buuiren, Ankie Boon en Albert Claes (vlnr): „De handdruk bij de kerkdeur wordt als heel bijzonder ervaren."
Vijftig jaar geestelijke verzorging in gevangeniswezen
