Kamers koppelen handelspartners
eeuw
PZC
Paauwe toont nieuwe showroom
Van Dik Hout duikt de
Nederlandse theaters in
Expositie van tegenstellingen
n stadhuis van Terneuzen
Molukse gezinnen
weggevoerd van
woonoord Nadorst
Aangeven en afmaken
tot in de perfectie
zeeland
16
Project met eurosubsidie brengt ondernemers met elkaar in contact
ondernemend zeeland
in detail
kunst cultuur
1900-2000
vrijdag 22 oktober 1999
door Claudia Sondervan
MIDDELBURG - De Kamers
van Koophandel Zeeland,
Brugge en Gent koppelen Ne
derlandse en Vlaamse bedrij
ven aan elkaar in een nieuw
■matchmaking-proleet dat dit
najaar begint.
Het project wordt voorgesteld
op een seminar Grensover
schrijdend partnership op
dinsdag 26 oktober in Zelzate.
Bedrijven die handelspartners
zoeken in België kunnen hun
samenwerking ze zochten",
vertelt Dennis Temmerman,
coördinator bij de Zeeuwse
Kamer. „Zeventig bedrijven
hebben positief gereageerd."
Wat de ondernemers zoeken
loopt uiteen van joint-ventures
en agenturen tot toeleveraars
en uitbesteders. Aan de hand
van bedrijfsprofielen wordt
aan beide zijden van de grens
gezocht welke bedrijven iets
voor elkaar kunnen betekenen.
Geïnteresseerde ondernemin
gen worden dinsdag 26 oktober
bij congrescentrum Sidmar in
Heinkenszand en Dendermon-
de verhaalt over de verschillen
tussen toeleveranciers in Bel
gië en Nederland. General ma
nager J. de Doncker van Ganda
Box in Gent spreekt over zijn
ervaringen met gemeenschap
pelijke distributienetwerken
in België, Nederland en Duits
land.
Na de sprekers volgen work
shops over samenwerkingen in
de varianten joint-venture,
agentuur en als toelevraar of
uitbesteder. Om 18.00 uur volgt
een receptie.
verlangens kenbaar maken,
waarna geschikte partners in
Vlaanderen worden gezocht.
Het project is onderdeel van
het Europese subsidiepro
gramma Interreg n Interregio
naal Zakendoen. „We hebben
bedrijven uit het industrieel
midden- en kleinbedrijf in een
enquête gevraagd of ze belang
stelling hadden en wat voor
Zelzate om 15.00 uur ontvan
gen door exportconsulent Erik
Faber van de Zeeuwse Kamer
en directeur Ph. Verstraete van
de Kamer Gent-Eeklo. Wat
grensoverschijdende samen
werking kan betekenen, vertelt
vervolgens bedrijfsadviseur J.
Blondeel van A&B Partners in
Nazareth.
W. J. Kole van Molcon BV te
Het ministerie van Economi
sche Zaken houdt maandag 25
oktober van 15 tot 17 uur in het
Evoluon in Eindhoven een bij
eenkomst voor bestuurlijk en
ondernemend Zuid-Nederland
over het vestigingsklimaat in
(Zuid-)N ederland.
De VW Terneuzen verkoopt
sinds kort de Theater- Con
certbon. Deze bon was voor
heen alleen verkrijgbaar bij de
theaters en concertgebouwen.
De bonnen die het VW nu in
zijn assortiment heeft zijn de
VW Geschenkbon, de Natio
nale Diner Cheque, de Chari-
bon (voor goede doelen), de
VW Aktiefbon en de Nationa
le Bioscoopbon, De Theater-
Concertbon is te koop in de
waarden 10,15 en 25 gulden.
De Terneuzense Bakkerij van
Strien heeft onlangs het HAC-
CP-certificaat voor product
veiligheid en het EDI-certifi-
caat voor elektronisch
bestellen behaald. Met EDI
kunnen bedrijven onderling op
elektronische wijze gegevens
als orders, pakbonnen en fac
turen uitwisselen.
De Zeelandtrofee voor de
beste Zeeuwse bakker van
amandelstaaf en volkoren
brood wordt dinsdag 26 okto
ber uitgereikt in Hotel Goes in
Goes. Burgemeester D. van der
Zaag van Goes, tevens voorzit
ter van Toeristisch Bureau
Zeeland, reikt de trofee uit om
19 uur. Daarvoor zijn de inge
zonden producten uitgebreid
gekeurd door de Nederlandse
Brood- en banketbakkers On
dernemers Vereniging.
Steve Marteijn (1) en directeur Johan Paauwe in de verbouwde showroom van Paauwe Interieur.
foto Marijke Folkertsma
De rubriek Onderne
mend Zeeland staat on
der redactie van Claudia
Sondervan. Vragentips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
door Willem van Dam
ZONNEMAIRE - Trots. Dat zijn ze bij In
terieur Paauwe in Zonnemaire. Het bedrijf
heeft een ingrijpende verbouwing onder
gaan en het resultaat daarvan willen ze
maar al te graag laten zien. Daarom houdt
Paauwe, gespecialiseerd in zowel klassie
ke als eigentijdse woninginrichtingen, een
aantal dagen open huis.
Met de verbouwing was een investering
van meer dan één miljoen gulden gemoeid.
De entree van de showroom, het trappen
huis en de bovenverdieping van de show
room zijn compleet gemoderniseerd. De
verbouwingswerkzaamheden vergden on
geveer zes weken. Half augustus werd
daarmee begonnen. De voorbereidingen
namen ongeveer een jaar in beslag. Het be
drijf spreekt zelf van 'een van de ingrij
pendste veranderingen sinds de laatste
tien jaar'.
Meer sfeer
De doelstelling die Paauwe daarbij na
streefde: meer sfeer én een overzichtelijker
indeling. Woordvoerder Steve Marteijn:
„Wij houden niet van pochen, maar ik
denk wel dat wij in onze opzet geslaagd
zijn."
Volgens Marteijn trekt Paauwe Interieur
klanten uit heel Zuidwest Nederland. Dat
is, vindt hij zelf ook, vrij opvallend; Zon
nemaire is immers niet meer dan een be
scheiden vlekje op de Nederlandse kaart.
„Onze kracht ligt in vooral in de persoon
lijke benadering van onze klanten en onze
persoonlijke adviezen. Wij redeneren niet
vanuit een order maar vanuit de klant.
De meubelcollectie van Paauwe omvat
veel bekende merken. Nieuwste aanwinst
is de Montis-collectie, waaraan onder an
dere de ontwerper Gerard van de Berg zijn
naam heeft verbonden.
Het verbouwde Paauwe Interieur houdt
nog twee dagen openhuis: vandaag (vrij
dag) van 9.00 tot 21.30 uur en zaterdag van
9.00 tot 17.30 uur.
jor Trees van Herpen
ERNEUZEN - Wanneer twee
meer mensen gezamelijk ex-
ïseren is dat geen toeval maar
n keuze. Uitgangspunt bij die
;uze kan de overeenkomst (in
ijl, techniek, materiaal- of
eurgebruik) of juist het ver-
hil zijn. Momenteel stellen Els
allebrandse uit Domburg en
van Citters uit Burgh
werk ten toon in de hal en de
.sserelle van het Terneuzense
Lang hoeft de bezoe-
r niet te kijken om te weten
t hier voor de tegenstelling is
Een typische zwart-
t tegenstelling, die deson-
kleurrijk is.
krijttekeningen en oliever-
van Hollebrandse hangen
in de hal, en dat is in alle
een juiste piek. We
zelfbewuste, licht ironisch
)ttende mensen in hun onop-
eigenheid op ons
rldjken, eerder samen-
dan neerbuigend,
ik voor stuk laten ze weten
ze zichzelf accepteren zoals
met bultjes, wallen on-
de ogen, vrouwelijke baard
vetkwabben en piekhaar,
wat wij ervan vinden,
de heersende mening.
;n van allen voldoet aan een
dat maakt ze één
r één aandoenlijk en aan-
De oude Juultje die
iet allemaal meer op een rij
uitconcert
Zierikzee
RIKZEE - Leendert de Jon-
dwarsfluit) geeft vrijdag-
id 22 oktober in de Lutherse
in Zierikzee een solocon-
Op het programma staan
van Johan Sebasti-
de Jonge was oprich-
ran het destijds befaamde
Ensemble. Hij is regel-
g te horen in diverse orkes-
kamermuziekensembles.
oncertbegint om 20.00 uur.
Advertentie
Hartelijk welkom
heeft maar olijk en open de we
reld in kijkt, de melancholieke
Louis, alias de travestiet, de in
waarts gerichte trieste ogen in
het gekerfde vluchtelingenge-
laat en bovenal de zelfspot in de
gezichtsuitdrukkingen van de
oudere uitgezakte vrouwen die
lijken te zeggen: 'kijk mij nou'.
Het zijn geen karikaturen; wel
zijn de accenten zwaar aange
zet, waardoor de menselijke on
volkomenheden genadeloos de
volle aandacht vragen. Het is
juist die zo raak getroffen on
verzettelijke houding van zelf
bewustzijn die respect afdwingt
en het geheel zo sterk maakt.
Hollebrandse kan mooi schilde
ren maar ze is geen mooischil-
der.
Liefelijk
Dat is een titel die beter bij Van
Citters past. In de lichte Pas
serelle hangt een aantal stille
vens van haar hand. Met zorg
samengestelde arrangementen
van bloemen, boeketten en
vruchten komen goed uit tegen
een donkere achtergrond. Ook
uit haar landschappen blijkt
een grote aandacht voor kleur
en compositie. Citters' werk
heeft niet de fotografische
nauwkeurigheid van Holle
brandse, maar eerder een soft-
focus-aspect dat alles mooi en
liefelijk maakt.
De hardere component is te vin
den in haar sculpturen, al blijft
die vooral beperkt tot de mate
rialen brons en marmer. De ab
stracte en figuratieve beelden
hebben, net als het schilder
werk, iets ongenaakbaars en
ernstigs. Dat bepaalt de wit-
z wart tegenstelling: boven is het
luchtig en kun je lachen, bene
den is het zwaarder en over
heerst de ernst.
De tentoonstelling is tot 14 novem
ber tijdens kantooruren te bezichti
gen in de hal en de Passerelle van het
stadhuis in Terneuzen.
Zanger Martin Buitenhuis van Van Dik Hout: „In een theater is het publiek wel gedwongen om van be
gin tot eind te luisteren." foto Un de Boer/GPD
53 Krabbendijke
Tel. (0113) 50 62 92
Els Hollebrandse toont in haar schilderijen de menselijke onvolko-
mendheden. foto Charles Strijd
door Richard Stekelenburg
HAARLEM - De Nederlandsta
lige popgroep Van Dik Hout
gaat de theaters in. Op zich niks
nieuws. In de afgelopen jaren
vonden tal van Nederlandse
popacts him weg naar naar de
intieme sfeer van de pluche
stoelen: The Golden Earring,
The Nits, Frank Boeyen, The
Scene's Thé Lau. Het lijkt zo
waar een trend.
Na jaren of zelfs decennia lang
in het clubcircuit te hebben
rondgereisd, zoeken bands
nieuwe wegen in de serene rust
van de Nederlandse theaters. Ze
nodigen daar hun gehoor uit nu
eens kalmpjes vanuit de stoel
naar de akoestische versies van
hun nummers te luisteren. Even
weg uit de hectiek van de pop
zaal. Zo ook nu dus Van Dik
Hout.De band uit Den Helder
maakte achtereenvolgend drie
succesvolle albums met hits als
Stil in mijAlles of niets en Laat
het los.
Jubileum
„Het is een mooi moment nu",
zegt zanger Martin Buitenhuis.
„Het is ons jubileumjaar. We
hebben overigens al vaker in
theaters opgetreden, en werden
daar ook steeds vaker voor ge
vraagd. Tot nu toe speelden we
dan min of meer onze gewone
set. Da's roeien met de riemen
die je hebt, want spelen in een
theater is zo anders dan in een
popzaal. De ambiance is er an
ders, en ook het geluid. Maar het
trok ons wel. En zo kwam het
plan bovendrijven om er nu eens
helemaal voor te gaan."
„Kijk, in een popzaal kun je je
altijd nog een beetje verschui
len.. Achter de ritmes, achter het
geluid, achter de hele sfeer van
een rockconcert. In een theater
is het publiek wel gedwongen
om van het begin tot het eind te
luisteren. Ook naar de teksten,
wat voor mij weer bijzonder in
teressant is. Je bent in het thea
ter naa kter. Tegeli j kerti j d kun j e
de hele avond bezig zijn met: je
verhaal vertellen."
Anders
De afgelopen tijd is de band
druk bezig geweest de bekende
Van Dik Hout-songs voor het
theater geschikt te maken.
Nieuwe arrangementen werden
gemaakt, een Braziliaanse per
cussionist werd als gastmuzi
kant aangetrokken, de uitvoe
ring van de liedjes werd op het
theater toegesneden, zangpar
tijen opnieuw geschreven. „De
hele indeling, de hele structuur
is anders", zegt Buitenhuis.
„Dat is een uitdaging."
„Waar ik vooral naar uitkijk is
het spelen van onze nieuwe
nummers. We zijn momenteel in
de studio bezig aan een nieuw
album, dat om en nabij februari
volgend jaar moet uitkomen. En
daar ben ik erg enthousiast over.
Ik kan niet wachten tot 'ie uit
komt. Ik ben nog nooit zo tevre
den over een plaat geweest als
nu. Omdat alles klopt. Je zou
kunnen zeggen dat Kopstoot
van een Vlinder (het derde en
meest recente album - RS) ach
teraf gezien een voorstudie was
van wat we nu doen. En tijdens
deze theatertour doen we nogal
wat songs van de nieuwe plaat."
„Het is nu afwachten hoe het
gaat aflopen met deze tour. Het
zou kunnen dat er ook mensen
op afkomen dat die ons niet zo
gauw in het clubcircuit opzoe
ken. Ik weet het niet. Wij zijn er
in elk geval klaar voor."
Maar toch, is Van Dik Hout niet
wat jong om nu al de stap rich
ting theaters te zetten? Buiten
huis: „Ach, ik heb dEUS óók in
het theater gezien... Ik weet het
niet. Het zal nooit de hoofdmoot
van Van Dik Hout woi'den. Maar
ik wil het óók kunnen." GPD
Van Dik Hout: 23 oktober Zuidland-
theater, Terneuzen; 1 november
Luxor, Rotterdam; 5 november De
Nobelaer, Etten-Leur; 28 november
Chasse Theater. Breda.
In het laatste jaar van
de twintigste eeuw
blikt de PZC van dag tot
dag terug op nieuws
feiten uit Zeeland.
22 OKTOBER 1955
doorTheo Giele
Vijf Molukse gezinnen wer
den op zaterdagmorgen 22
oktober 1955 in het woonoord
Nadorst in Middelburg van hun
bed gelicht en weggevoerd naar
zogeheten afzonderingskam
pen. Een conflict over de 'zak
gelden' zorgde al maanden voor
onrust en dat was voor het
Commissariaat voor Ambone-
zenzorg reden om de leidingge
vende figuren van de Partai
Nasional Maluku Selatan op
transport te zetten.
Nadorst was een van de woon
oorden waar Molukse militai
ren van het voormalige Konink
lijk Nederlandsch-Indisch
Leger (KNIL) met hun gezinnen
waren ondergebracht. De ex-
KNIL'ers b eschouwden zich nog
als zijnde in dienst van Hare
Majesteit en slechts tijdelijk
aanwezig in Nederland, in af
wachting van hun reis naar
huis. Voor hun verblijf in de ba
rakken en voor het voedsel
draaide de regering op, dat
sprak in hun ogen voor zich. Zij
waren immers militairen op een
uit de hand gelopen dienstreis.
Daarnaast kreeg elke volwassen
drie gulden zakgeld en iedereen
die jonger was dan achttien jaar
twee gulden per week. Als ie
mand buiten het woonoord, zo
als de kampen werd genoemd,
werkte, verviel het zakgeld en
moest een bijdrage aan huisves-
tings- en voedingskosten wor
den betaald.
Prestigekwestie
Over het inhouden van het zak
geld ontstond in mei een conflict
in het kamp Nadorst. Ambtena
ren van het Commissariaat voor
de Ambonezenzorg werden niet
bepaald vriendelijk ontvangen.
Om te voorkomen dat een alge
mene rel zou uitbreken en te
vens omdat de zaak een presti
gekwestie ging worden zag men
zich genoodzaakt tot wegvoe
ring van de vijf gezinnen, be
richtte de PZC.
Om zeven uur in de ochtend
werd het woonoord door ge
meente- en rijkspolitie afgezet.
Wie nog niet wakker was, werd
gewekt. Het gezin van de voor
zittervan de kampraad Kattan-
ja, en de families Tomasoa,
Manusiwa, Halawani en Ama-
nopunnjo kregen het bevel zich
binnen een half uur gereed te
maken voor vertrek. Alleen
spullen die ze direct nodig had
den mochten ze meenemen. Om
half acht reden twee bussen
richting de zogeheten afzonde
ringskampen in het Limburgse
Heijthuizen en Oudezeug in de
kop van Noord-Holland.
Na het vertrek van de gezinnen
bleef de politie in het kamp om
relletjes te voorkomen. Ook
mochten de Molukkers geen
contact opnemen met lotgeno
ten in de andere woonoorden.
Keukens
Rustig zou het niet worden. De
installatie van zogeheten ge
zinskeukens wekte de woede
van de Molukkers. Het leidde
niet alleen in Nadorst tot ver
nielingen, maar ook in andere
kampen. De ex-KNIL-militai-
ren wilden niet zelfstandige
huishoudens gaan voeren; ze
vreesden dat ze werden ge
dwongen langzaam maar zeker
op te gaan in de Nederlandse sa
menleving. „Wij zijn niet vrij
willig naar Nederland geko
men, maar op dienstbevel. Wij
willen deze status behouden tot
we terug kunnen gaan", aldus
woordvoerders van de Partai
Nasional Maluku Selatan.
Middelburg,
Stadsschouwburg
Einde-eeuios, cabaretprogramma
van Lebbis Jansen. Techniek van
Ellen Tinga, regie van Koos Terp
stra.
doorWillem Nijssen
Voor je gevoel bestaan Lebbis
Jansen al een eeuwigheid.
Terwijl ze met een eerste show in
1990 toch nog altijd tot de tame
lijk jonge talenten gerekend
moeten worden. Misschien
heeft dat te maken met de enorm
hoge grap-dichtheid. Lebbis
Jansen pompen in één voorstel
ling evenveel grappen als elk
ander in twee of drie. Ze hebben
het klassieke model van 'aange
ver' en 'afmaker' geperfectio
neerd en gemoderniseerd. Maar
niet alleen dat, ook de 'stand-up
comedy' krijgt bij hen nieuwe
allure.
Ze hebben op dat vlak inmid
dels natuurlijk ook een enorme
ervaring opgebouwd bij radio
en tv. En dat vind je terug in hun
cabaretprogramma's. Zeker ook
in 'Einde-eeuws'. Een program
ma als de andere. Lebbis Jan
sen op het toneel zoals altijd.
De slungelige Jansen met al die
nerveuze handgebaartjes. Met
dat gekke draaitje in zijn nek,
waardoor zijn hoofd nooit nor
maal op zijn schouders staat.
Altijd die verbaasd-sprakeloze
blik op Lebbis, wanneer die op
toeren begint te komen. Dat
kortere, meer gedrongen man
netje met zijn samenzweerderig
stemmetje. Dat altijd de woes
tere uitspraken doet, die nét
buiten de grenzen van het fat
soen vallen. Beetje wrang, beet
je grof, beetje fout. Fout genoeg
voor Jansen, die er armen-
zwaaiend op ingaat. Maar net
niet fout genoeg voor het pu
bliek, de lachende derde.
'Einde-eeuws' suggereert een
overzicht, maar is een willekeu
rige greep. In hoog tempo passe
ren talloze hype-actualiteiten.
Dingen die even grootschalig in
het nieuws zijn, maar die gauw
weer wegzakken. Waan van de
dag. Veilig opgeborgen in het
collectief vergeten. Dat willen
Lebbis Jansen nog wel even
laten voelen. Spitsvondig.
„Hercules: de echte ramp was de
redding." Onzinnig. „John le
Carré, die nooit is opgetreden in
Carré." Wrang. „De NS is nog
altijd bezig die 461 uur vertra
ging in Wijster weg te werken."
Tartend. „Een gematigd isla
miet eet gehakt half om half."
Raak. „Sport? Tegenwoordig is
innen belangrijker dan win-
Zo passeren misschien wel hon
derd 'misstanden' die allemaal
worden teruggebracht tot een
soort witz, een grap met veel
zelfspot. Met af en toe een meer
uitgesponnen thema, zoals 'oor
log en vrede'. De conclusie van
een behoorlijk politiek-incor-
recte redenatie: „Vrede is veel te
duur." En met één keer slechts -
dat is inmiddels een handels-
merk- een lied. Rappend ingezet
(„Hoe sneller je praat, hoe min
der je zegt") komt het toch weer
op dezelfde klaagzang neer. 'Ik
wil een vrouw'.
Echt of gespeeld (dat weet je
nooit bij Lebbis Jansen) ont
staan de grappen soms ter plek
ke. Dat maakt een voorstelling
van dit duo altijd spannend. Ik
denk ook voor henzelf. Het geeft
hun programma iets heel fris en
vitaals. Iets avontuurlijks en
iets kwajongens-achtigs. Wat
lef en brutaliteit, een beetje risi
co en veel creativiteit. In het spel
van aangeven en afmaken zijn
Lebbis Jansen onovertroffen,
in het scherp van de snede tus
sen kwetsen en kietelen zijn ze
meesters. En dus is 'Einde-
eeuws' een prachtige voorstel
ling, zo levenslustig dat ze hem
donderdagavond zelfs twee
keer achter elkaar durfden spe
len.
Crucke en
Boerdam live in
Oostburg
OOSTBURG - De Vlaamse ope
razanger Koen Crucke en de uit
Sluis afkomstige Maike Boer
dam geven zaterdagavond 30
oktober een optreden in het
Ledeltheater in Oostburg.
Hun show is getiteld Crucke
Boerdam Live en onder begelei
ding van een orkest zingen ze
nummers van Wim Sonneveld
tot toppers van André van
Duin.
Crucke Boerdam brengen ook
liederen van Jasperina de Jong
ten gehore. In de show worden
verder meezingers uit het reper
toire van Theo Uden-Marsman
en zijn legendarische Ramblers
gespeeld en een paar zéér oude
Songf estiva Inummers
Ook filmmuziek ontbreekt niet.
Het combo dat het duo bege
leidt, staat onder leiding van
Miguel Wiels.
De voorstelling begint om 20.00
uur. Toegangskaarten zijn te be
stellen op telefoonnummer 0117
