Nieuwe verstuiver
voor astmapatiënt
Kunstwerken met dvd-video
PZC
- Dr. Strangelove -
HaloLite
verbetert
inhaleren
wetenschap en techniek
41
postzegels
puzzel
zaterdag 16 oktober 1999
Een astmapatiënt hanteert de nieuwe Halolite AAD.
Een nieuw ontwikkeld
inhalatieapparaatje voor
astmapatiënten is veel doelmatiger
èn zuiniger met medicijngebruik
dan de gangbare types. Het dwingt
patiënten tot regelmaat in het
gebruik en misschien helpt het zelfs
astma-aanvallen te voorkomen.
Officieel heet het toestelletje
HaloLite Adaptive Aerosol
Delivery, afgekort tot HaloLite
AAD, en het is de kroon op experi
mentele voorgangers met de nogal
commercieel aandoende namen
als Porta-Neb, Sidestream en
Freeway Lite. De HaloLite AAD is
als het ware een kruising tussen
een pompje, een compressortje en
een robotje.
Geestelijke vader van deze verne
velingstoestellen is de Engelse
firma Medic Aid, gevestigd in
Bognor Regis in het westen van
Sussex. Deze firma is, in samen
werking met onderzoekers van di
verse universiteiten en laborato
ria in binnen- en buitenland, al
ruim twintig jaar actief op het ge
bied van klant- en patiëntvriende
lijke verstuivers (vernevelaars)
van medicijnen.
Regelmaat
„Bij astmapatiënten staan bij het
toedienen van het medicijn drie
aspecten centraal," zegt Medic
Aid-woordvoerder Joe Webb. „In
de eerste plaats regelmaat; ten
tweede, minstens zo cruciaal, een
juiste toediening. Niet te weinig
maar vooral ook niet te veel. En in
de derde plaats precieze afstem
ming op de fysieke gesteldheid
van de patiënt."
Volgens Webb schort het behoor
lijk aan het doelmatig gebruik van
vernevelaars zoals die tot op he
den door astmapatiënten worden
gebruikt. Slechts zelden is er spra
ke van regelmaat, vernevelaars
produceren veelal één en dezelfde
dosis (wat voor de één (veel) te
veel, voor de ander weer te weinig
kan zij n)en het zou b ij de conven
tionele verstuivers slecht gesteld
zijn met de 'fijnheid' van de bij de
verstuiving geproduceerde aero
sols (de verstoven, minieme wa
terdruppeltjes waarin het medi
cijn is opgelost).
„Met de Sidestream wisten we een
verstuiving te bereiken waarbij
bijna 90 procent van de geprodu-
ceerde aërosols kleiner was dan
vijfduizendste millimeter, vijf mi
cron dus," legt. t^ebb uit. „Hoe
kleiner de aërosols, des te beter ze
door lichaamsweefsel (bij astma
patiënten zijn dat bronchiale spie
ren en opzwellend slijmvlies) wor
den opgenomen, dus hoe doelma
tiger het medicijn is."
„Met de Ventstream bereikten we
een veel betere afstemming tussen
dosering en bijvoorbeeld de lon-
grnhoud van een patiënt. Het is
van groot belang dat je dosering is
afgestemd op de inhoud van de
teug lucht die geïnhaleerd wordt.
Bij een grote kerel van 30 is dat
doorgaans factoren groter dan bij
een iel meisje van zes."
Waarschuwing
De Ventstream, een sooi*t zelfden
kende compressor, mat de longin-
houd en stelde daarop de dosering
af. „Je moest er alleen eerst even
flink in blazen',' zegt Webb. Het
meten van de uitgeademde lucht
geschiedde via een microproces
sor die tevens de afstelling van de
compressor en de hoeveelheid me
dicijn regelde. De processor regelt
tevens waarschuwingssignalen
wanneer de patiënt de regelmaat
veronachtzaamd.
Al deze factoren zijn ingebouwd in
de HaloLite AAD. die zowel voor
het stopcontact als voor de siga
rettenaansteker in de auto ge
schikt is en die verder voorzien is
van een oplaadbare accu met hoog
vermogen. Zonder op te laden kan
het toestel, volgens Webb, onge
veer een maand intensief gebruikt
worden.
Bovendien zijn er diverse, af
neembare mondstukken, afge
stemd op vorm en afmeting van de
mond, speciaal ontwikkeld om
'lekken' van medicijn in de directe
omgeving te voorkomen.
„Want wat astmapatiënten inha
leren is zo ongeveer te vergelijken
met verneveld accuzuur,' merkt
Webb op, „en dat is lang niet voor
iedereen gezond."
Flink prijskaartje zeker, aan die
HaloLite AAD? Volgens Webb be
dragen de ontwikkelingskosten
ervan „inderdaad vele miljoenen
guldens." Maar wanneer er op
jaarbasis miljoenen van verkocht
gaan worden, gaat de prijs na
tuurlijk drastisch naar beneden.
Toch zal die naar verwachting veel
hoger uitpakken dan de plastic ge
valletjes die nu op doktersrecept
door ziekenfondsen en particulie
re verzekeraars verstrekt worden.
Doelmatiger
„Waarschijnlijk- wel," aldus
Webb, „maar denk ook eens aan de
kostenbesparingen aan medicij
nen door het veel doelmatiger ge
bruik. En, niet te vergeten: de be
waking van regelmaat scheelt
misschien ongedacht veel astma-
aanvallen. Het moet nog in de
praktijk blijken, maar wij denken
echt dat regelmatig gebruik, ge
paard aan zorgvuldige medicijn-
dosering, aanvallen zou kunnen
helpen voorkomen of in ieder ge
val verlichten."
Op dit moment is Medic Aid in on
derhandeling met het Engelse mi
nisterie van volksgezondheid en
met een aantal ziektekostenverze
keraars. Naar verwachting komt
het toestel begin volgend jaar op
de markt.
Ben Apeldoorn
Dvd-video wordt niet alleen gebruikt voor
het vastleggen van speelfilms, documen
taires en muziekproducties op een cd-schijfje,
maar ook voor professionele toepassingen. Een
opmerkelijk voorbeeld is sinds kort te vinden
in het Berlijnse metrostation Alexanderplatz.
Op een van de perrons zijn vijf grote beeld
schermen gehangen, waarop een video te zien
is van een paard in beweging. De beelden zijn
dusdanig gesynchroniseerd, dat het net is alsof
het paard achter de muur langs loopt. Het
kunstwerk is ontworpen door de Berlijnse
kunstenares Suzanne Stövehase. Het pro
gramma draait op vijf professionele dvd-spe-
Peter Sellers-George C.Scott
in Stanley Kubrick's y
Or: How I Learned To Stop Worrying
And Love The Bomb
Iers van Philips. Er is voor dvd gekozen, omdat
dat systeem doorlopend kan blijven werken,
zonder dat moet worden gespoeld.
Ook voor interactieve tentoonstellingen en
presentaties wordt dvd-video steeds vaker ge
bruikt. Een mooi voorbeeld daarvan zijn de
videopresentaties die sinds deze zomer te vin
den zijn bij vele historische locaties in Ierland.
Het multimediabedrijf Firefly ontwikkelde
verscheidene documentaires over de Ierse his
torie op dvd. Zo wordt in het bezoekerscen
trum van Boyne Valley een visuele presentatie
geprojecteerd op de wanden van een cirkelvor
mig theater. De bezoekers maken zo een virtu
ele wandeling door Newgrange, een megaliti-
sche constructie van meer dan 5000 jaar oud.
sprookje van al zowat dertig jaar geleden. De
film staat perfect in digitale vorm op schijf en
is aangevuld met een grote hoeveelheid inté
ressant materiaal, zoals tekeningen en story-
boards die gebruikt zijn voor de originele pro
ductie. Alleen is de geluidkwaliteit van deze
dvd-video wat teleurstellend: dat hebben we
ook bij 'oud' materiaal beter gehoord.
Ook bij Columbia Tristar kwamen recent inte
ressante dvd-video's uit, zoals The Nutty Pro
fessor (Eddy Murphy), Dr. Strangelove (Peter
Sellers) en twee keer Psychozowel Hitchcocks
klassieke versie als de nieuwe verfilming van
vorig jaar, met Anne Heche.
Paul Houkes
Acceptatie
Dr Strangelove op dvd.
In de consumentenmarkt begint dvd-video
steeds meer door te dringen. Het DVD-Plat-
form Nederland, een samenwerkingsverband
van fabrikanten van apparatuur en filmmaat
schappijen, Het deze week weten dat er sinds
half dit j aar zo'n 3 00 00 af spelers te vinden zijn
in huishoudens in de Benelux. Voor het eind
van het j aar wordt dit aantal geschat op 7 500 0
waarvan 45.000 in Nederland. Daar bovenop
komen nog de dvd-romspelers die in personal
computers zijn ingebouwd, en waarop even
eens dvd-video kan worden afgespeeld. Euro
pees gezien verloopt de acceptatie van dvd on
geveer twee keer zo snel als destijds de audio-
cd, aldus het Platform.
De hoeveelheid software groeit explosief. Voor
het eind van dit jaar zijn in de winkel ongeveer
duizend titels te vinden, waarvan zeshonderd
speelfilms.
Dat aantal staat overigens nog wel in schril
contrast met de 3600 titels die al in de Verenig
de Staten te koop zijn.
De filmmaatschappijen hebben in de afgelo
pen maanden weer een fors aantal titels op
dvd-video uitgebracht. Daartussen zitten zo
wel relatief nieuwe speelfilms en documentai
res als klassiekers. Ook bij dat oude materiaal
zitten soms juweeltjes. Zo kwam Warner Home
Video in de afgelopen weken met de Beatles-
klassieker Yellow Submarine, het animatie
Spanje heeft onlangs ter gele
genheid van vijftig jaar Raad
van Europa een velletje met
twaalf 166 pta-zegels uitgegeven,
dat tevens (bijna) geheel in het te
ken staat van de euro. Op de zegels
(met uitzondering van de zegel
links bovenin, daarop staat de
EU-vlag) staan namelijk in de
landskieuren de (getekend) EMU-
landen met daarnaast de omre-
kenkoers die voor elk land afzon
derlijk geldt.
Zo staat er bij de elf landen: Ale-
mania le=l,95583 DEM, Austria
le=13,7603 ATS, Belgica le
=40,339 BEF, Espana le=166,386
PTA, Finlandia le=5,94573 FIM,
Francia le=6,55957 FRF,Holanda
le=2,20371 NLG, Irlanda le
=0,787564 IEP, Italia le=1936,27
ITL, Luxemburgo le=40,3399
LUFen Portugal le=200,482 PTE.
166
burg 0,40, Finland 0,40, Italië
0.41, België 0,42, Frankrijk 0,46,
Oostenrijk 0,51 en Duitsland 0,56.
Zegels in België, Frankrijk/Mona
co, Italië/San Marino en Portugal
hebben al een dubbele waarde-
aanduiding.
zie zegel 2
Spanje kwam de laatste tijd nog
met de volgende zegels: 7 juni,
Sport. Real Club Recreativo de
Huelva/voetbal, 35 pta; 11 juni,
strips, Donna Urra, 35 pta en El
Coyote, 70 pta; 18 juni, vehetje
met 185 pta-zegel Universiade 99;
25 juni, 70 pta-zegel met een Ne
derlands tintje, 400 jaar verdedi
ging van Las Palmas tegen de aan
vallen van de Hollandse vloot
onder bevel van admiraal Pieter
van der Does; 2 juli, serie Parado-
res de Turismo, 35 pta. Parador
van Cangas de Onis en 10 septem
ber, serie Spaanse kunst, twee
werken (70 en 150 pta) van de
schilder Vela Zanetti (1913-1999).
1998, St.-Laurentiuskerk van Ec-
kerö (1,90 Firn).
Verder kwam Aland op 25 septem
ber met twee permanente zegels
waarop sporenplanten. Een le
klass- (Xanthoria parientina) en
een 2e klass-zegel (Hypogymnia
physodes), beide in een oplage van
600.000 stuks); werd het Finse
cross-countrykampioenschap op
9 oktober postaal geëerd met een
3,50 Fim-zegel (400.000) en het
jaar zal op 29 oktober worden af
gerond met vier automaatstroken
(2,00,2,40,2,70 en 2,90 Firn) waar
op een zeemeeuw. Daarmee komt
het totaal aantal uitgegeven
Alandse zegels in zestien jaar op
165 stuks!
spuria
zie zegel 1
Wie aan de hand van dit velletje
om gaat rekenen wat in de diverse
landen na invoering van de euro
voor een standaardbrief moet
worden betaald, komt wel tot een
bijzonder interessante conclusie.
In de EMU-landen blijken de hui
dige brieftarieven mijlenver uit
elkaar te liggenHet goedkoopst is
Spanje (70 pta) met 0,21 euro, het
duurst Duitsland (110 pf.) met
0,56 euro.
Het lijstje ziet er als volgt uit:
Spanj e 021Portugal 02 5N eder-
land 0,36, Ierland 0,38, Luxem-
zie zegel 4
San Marino heeft 20 september
met een velletje, waarin zes zegels,
uitgebreid aandacht besteed aan
het eeuwfeest van AC Milan. Op de
zegels (6 x 800 1./0.41 e.) de Itali
aanse kampioen in 1901, de spe
lers Gren, Nordahl en Liedholm,
Milan op Wembley (1963), Milan
in Wenen (1990), en de kampioe
nen van 1994 en 1999.
zie zegel 3
Alands kerkenreeks begint nu
toch flink gestalte te krijgen.
Sinds 1988 komt er elk jaar een ze
gel bij en op 8 oktober verscheen
de twaalfde met daarop de kerk
van Lemland. De zegel heeft een
waarde van 1,90 Firn; oplage:
500.000 stuks.
De autonome Finse provincie
Aland kwam in 1984 met haar eer
ste permanente zegels en de eerste
kerkenzegel verscheen, zoals ge
zegden 1988: de kerk avanJomala
(1,40 Firn). Daarop volgden: 1989,
de kerk van Finström (1,50), 1990,
de St.-Andreaskerk, Lumparland
(1,70), 1991, St.-Matthiaskerk,
Vardö (1,80), 1992, kerk van Ham-
marland (1,80), 1993, Maria Mag-
dalena-kerk, Sottunga (1,80),
1994, kerk van Sund (2,00), 1995,
kerk van Geta (2,00), 1996, kerk
vanBrandö (2,00), 1997, St.-Geor-
gekerk van Mariehamn (1,90) en
zie zegel 5
Dan wordt met een velletje 'L'ar-
chitettura' een reis door Montefel-
tro gemaakt (5 01./0.032 5 01./013
650 L/0,34 en 1300 i./0,67) en vijf
tig jaar Croce Rossa Sammarinese
wordt gememoreerd met een 800
1./0.41 e (Marinus van Tour,
Fr ankrijks bekendste heilige).
Op 18 oktober verschijnt in Hong-
kong-China de eerste permanente
serie. Zestien zegels met daarop
bouwwerken, van het Theemuse
um (10 c.) tot de internationale
luchthaven (50 dollar).
Hero Wit
Doorloper
Horizontaal:1. Dag van de week, dag van de week; 2. kostbare stof, vroeger, Europese hoofdstad, Spaanse uitroep;
3. zenuwachtig, vreemde munt, ontkenning; 4. snijwond, notie, onderdeel; 5. Spaanse titel, bijbelse naam, deel v..h.
oog, veerkracht; 6. woonplaats, versiersel, muzieknoot; 7. schuine strook, wandpilaster, tijding, loofboom; 8. Ger
maanse godheid, geladen atoom, blok gietijzer, muzieknoot; 9. Engels telwoord, gesloten, wandelplaats, in elkaar;
10. loofboom, cong, loofboom, Oosteuropeaan; 11visgerei, muziekinstrument, thema, neon; 12. knevel, een zeke
re, plas, rivier in Duitsland; 13. vrouw, zeuren, bosgang; 14. roofvogel. Schotse dans, wildebeest, muzieknoot; 15.
mannetjesgans, bovenste luchtlaag.
Verticaal:1Dag van de week, dag van de week; 2. bakplaats, muziektempel, rivier in Siberi', muzieknoot; 3. soort
schaatsen, toespraak, dampen; 4. stad in Engeland, muze v.h. minnedicht, plaat; 5. onderwereld, naamloos, domi
nee; 6. mannetjeshond, gevulcaniseerde rubber, erwtensoep; 7. nagerecht, stimulans; 8. streek in Belgi', overal,
soort papegaai; 9. vlot, jong schaap, land in Azi', verharde huid; 10. jammer, kreupel, roofvogel, Japans bordspel;
11. grootmoeder, werkkracht, oogje van garen; 12. bontsoort, edelgas, teken, voegwoord; 13. dondergod, naam,
motorschip, afslagplaats bij het golfspel; 14. Engels bier, elk, behoeftige; 15. soort papegaai, njarig dier, houding.
De tekenfilm Yellow Submarine met muziek
van de Beatles.
9 10 11 12 13 14 15
Stuur uw oplossing - bij voorkeur op een briefkaart - naar onze puzzelredac- Oplossing
be- woordzoeker:
Uw briefkaart moet uiterlijkwoensdagmorgen in ons bezitzijn op het volgen
de adres:
Puzzelredactie PZC
Postbus 18
4380 AA VLISSINGEN
Vermeldt uw naam, adres en woonplaats.
De PZC stelt de volgende prijzen beschikbaar: eerste prijs een VVV-bon van
50,-. Tweede, derde en vierde prijs een VVV-bon van 25,-.
De oplossing en de namen van de prijswinnaars vindt u in de PZC-bijlage
'Vrije Tijd' van volgende week.
Het sleutelwoord van de woordzoeker van vorige week is: Huishouding.
De VVV-bon van 50,- gaat naar C.H. Bakker-de Fouw, Burghse Ring 2-10,
Burgh Haamstede.
De VVV-bonnen van 25,-gaan naarM. Minheere, Molendijk33te Nieuwen
St. Joosland; J.A. de Kruijter, Gentsestraat 37 te Biervliet en T. Kopmels,
Zuidweg 20 te Nisse.
De prijzen zullen binnenkort worden toegezonden.
I
