De Sommeltjes komen eindelijk tot leven
laagseizoen
RUDEN RIEMENS
Harrie Geelen, de man achter
'Hameien', 'Q en Q', en andere
jeugdprodukties, maakt voor de VPRO een
prestigieuze animatieserie, 'De
Sommeltjes'. Drieduizend aquarellen, zo'n
20 poppen en oeverloos geduld zijn nodig
voor wat in 2001 wel eens zou kunnen
uitgroeien tot een nieuwe televisierage.
Ze zijn zo groot als een grasspriet en le
ven bij voorkeur in een uitgeholde
pompoen, een leeggevreten klokhuis of
een kapotte radio. Ze heten Gurkje. Vijg-
je, Karwangel of Waspuit en zijn dikke
vrienden met Lapje de vlinder, Snel de
slak en Vonk de vuurvlieg. Over anderhalf
jaar kunnen we in VPRO's 'Villa Achter
werk' kennismaken met de Sommeltjes,
de nieuwste geesteskinderen van Harrie
Geelen. Op dit moment wordt bij de Toon
der Studio's gewerkt aan de voorberei
dingen van een dertiendelige animatiese
rie waarin deze wezens de hoofdrol
spelen.
Melktandje
Het idee voor de serie stamt al uit de jaren
tachtig. Toen reeds speelde Harrie Geelen
met de gedachte om iets te doen met de
sprookjesachtige verhalen die zijn vrouw,
de kinderboekenschrijfster Imme Drost,
had bedacht over de Sommeltjes. „Imme
Drost komt van Texel. Daar heb je de
Sommeltjesberg en doen verhalen de ron
de over de Sommeltjes. Texelse kinderen
die een melktandje verliezen en dat onder
hun hoofdkussen leggen, vinden daar bij
voorbeeld de volgende dag een kwartjete-
rug. Dat is daar dan neergelegd door de
Sommeltjes", legt Wim Wij land, directeur
van Toonder Studio's uit.
Imme Drost heeft diverse verhalen ge
schreven over deze Nederlandse variant
van de 'tooth fairy' en Harrie Geelen
maakte er een strip van. Het liefst wilde
de man die verantwoordelijk was voor on-
dermeer 'Oebele' en 'Hameien' een speel
film maken over dit kaboutervolkje, maar
een dergelijk project bleek begin jaren
tachtig niet te financieren. 'De Sommel
tjes' waren echter te leuk om er niets mee
te doen. In 1995 werd het idee daarom
weer opgepakt. Dit keer werd niet ge
dacht aan een speelfilm, maar aan een te
levisieserie. Dit bleek financieel haal
baar, zodat Harrie Geelen nu dag en nacht
bezig is met de voorbereidingen van deze
productie. „Ik ben 's avonds zo moe, dat ik
voor de televisie in slaap val", bekent hij.
„En als ik naar bed ga denk ik nog: oh ja,
ik moet er aan denken dat dat ene Som-
meltje in die scène voortdurend met een
veiligheidsspeld op z'n rug loopt", bekent
hij. „De continuïteit is heel belangrijk."
Het is nogal wat om een dertiendelige te
kenfilm te produceren, waarbij niet al
leen gebruik wordt gemaakt van tekenin
gen, maar ook van levensgrote poppen en
computeranimaties. „Na de tekenfilm
over Ollie B.Bommel is dit de grootste op
dracht die we ooit hebben gehad", beves
tigt Wijland. Maar ook één van de leukste.
Want Harrie Geelen is een enthousiaste en
inspirerende man om mee te werken. Hij
is bovendien de enige die echt weet hoe de
Sommeltjes eruit zien, en hoe ze leven en
denken. 'Het is een leefwereld, net als Ha-
melen', gebaart hij vanachter zijn compu
ter.
De Sommeltjes zijn onderverdeeld in
Bergsommels en Veldsommels. Deze twee
volken leven in een continu conflict met
elkaar. De Bergsommels hebben namelijk
vleugels. Als ze in opperste staat van ver
rukking verkeren stijgen ze wel een meter
van de grond. De Veldsommels zijn stikja-
loers op deze eigenschap. Zij willen ook
leren vliegen en zien in allerlei attributen
die ze aantreffen in het gras het geheime
wapen van de Bergsommels. Voortdurend
slepen ze een wasknijper of een veilig
heidsspeld met zich mee, in de overtui
ging dat ze met dit voorwerp kunnen leren
vliegen. De voorwerpen zijn natuurlijk
gewoon achtergelaten door de Grote Bon-
kerd, de gemeenschappelijke vijand van
de Berg- en Veldsommels.
Op hun beurt zijn de Bergsommels jaloers
op de Veldsommels. In het veld smaken de
bloemen namelijk veel lekkerder dan op
de berg. En zo liggen de kabouters voort
durend met elkaar in de clinch. Ze pesten
elkaar, worden verliefd en vormen een
front tegen de Grote Bonkerd. „Dat vin
den ze vreselijke wezens. Zo vreselijk dat
ze net doen of ze niet bestaanGewoon ne
geren, dat doen we toch ook?", buldert
Geelen van het lachen.
Aquarellen
Op dit moment bevindt het werk zich nog
in de voorbereidende fase. Bij animatie-
bedrijf Pedri in Ankeveen - het enige dat
zich in Nederland met dit soort zaken be
zighoudt - worden dertien verschillende
Sommels gefabriceerd, plus alle bijfigu
ren en decorstukken. De Sommels zijn
1.30 meter hoog, en worden 'gespeeld'
door lilliputters. Zij bewegen de poppen
in elke scène, terwijl ogen, wenkbrauwen
Eén van de figuurtjes uit de animatieserie De Sommeltjes van Harrie Geelen.
en mond met behulp van elektronica op
afstand worden bediend.
„Het was best nog moeilijk om de poppen
zodanig te maken, dat ze comfortabel zijn
voorde spelers", aldus Peter Mansfeit van
Pedri. „In een eerste versie woog de kop
bijvoorbeeld negen kilo. Hij was boven
dien gemaakt van een materiaal dat ont
zettend stinkt. Dat kun je mensen niet
aandoen! Inmiddels hebben we het ge
wicht teruggebracht tot drie kilo en wordt
een ander materiaal gebruikt."
In de Toonder Studio's worden intussen
3.000 aquarellen met de hand geschil
derd, die dienen als achtergrond in de
film. Geelen schildert de contouren, ter
wijl assistenten de tekeningen inkleuren.
Alle tekeningen en decors worden in de
computer ingevoerd, waarna in een zoge
naamde 'blauwstudio' - een studioruimte
met een blauw scherm op de achtergrond
de Sommels hun bewegingen verrichten.
Deze actie wordt later in de film gemon
teerd. „Het knappe is dat de poppen en
decorstukken allemaal zo worden ge
maakt dat het lijkt alsof ze getekend zijn",
legt Wijland. uit. Zo zien de naden van de
kostuums en poppen er in de film uit als
getekende lijnen.
Om de opnamen zo efficiënt mogelijk te
laten verlopen, is de vloer van de studio
van te voren ingedeeld in diverse vlakken,
die corresponderen met bepaalde came
rastanden. Op die manier is het mogelijk
de film van tevoren als het ware te regisse
ren. „Het is de enige manier voor ons om
nu reeds al die tekeningen te kunnen pro-
duceren.We weten precies op welke plek
de poppen in een bepaalde scène staan,
hoe de camerastand is, hoe het licht valt,
het perspectief enzovoorts. Op die manier
kunnen de opnamen straks in snel tempo
worden afgewerkt. En al die informatie
zit in Harrie's hoofd..."
Alle leeftijden
'De Sommeltjes' is geschikt voor kinderen
vanaf vier jaar, maar het zou Wijland niet
verbazen als de hele familie straks mee
kijkt, net als destijds gebeurde met bij
voorbeeld 'De Fabeltjeskrant'. „Twee
maanden geleden zijn de stemmen al op
genomen door mensen als Wim. T. Schip
pers, Paul Haenen, Cherry Duyns en Mar
tin BroziusAls j e die stemmen hoort denk
je: dit is voor alle leeftijden!
Wijland vind het ook 'typisch VPRO-
stemmen'. Logisch, want 'De Sommeltjes'
worden straks op de zondagmorgen uit
gezonden binnen het kader van 'Villa
Achterwerk'.
Wijland: „'De Sommeltjes' kosten vier
miljoen gulden. Dat betaalt de VPRO niet
in z'n eentje, maar de omroep is wel met de
AVRO een van de weinige omroepen die
substantieel durven te investeren in kin
derseries. Het is een omroep die durft, die
budgetten die anders voor volwassenen tv
worden gebruikt, durft te investeren in
kindertelevisie."
'De Sommeltjes' wordt uitgezonden in
Nederland en België. Als het aan Wijland
ligt, komen daar nog meer landen bij„De
programma's hoeven alleen maar te wor
den nagesynchroniseerd."
Trudy van der Wees
A
