Toch zonde als dit niet
bewaard kan blijven
Authentiek Walchers boerderijtje
in deze bijlage
p reportage 25
A IiV_ zaterdag 16 oktober 1999
j
Het huisje aan de Noorddijk 8 in Vrou
wenpolder kreeg zij tegelijk met een
verderopgelegen schuur en het stuk land
'cadeau'. Het getuigt van een sober boe
renbestaan. Daar staat het, zich behaag
lijk aanschurkend tegen de robuuste
schuur met groene mendeuren, waarin
witgerand het klinkèt afsteekt. De luiken
zijn opengeslagen op deze prachtige okto
berdag en roze stokrozen steken af tegen
de bakstenen muur. Tegen het granieten
stoepje staan twee paar klompen geleund.
Erachter voert een smalle gang het huisje
in: een woonkamer, een keuken en dat was
het dan.
Of nee: achter één van de keukendeuren
gaat nog een opkamertje schuil, of kelder-
kaemertje zoals het op Walcheren ge
noemd werd. De trap naar het kamertje -
ongeveer een meter boven de begane
grond - is tegelijk luik en kan opzij wor
den geklapt. Uit het keldertje eronder
stijgt een muffe, vochtige lucht op. Het
witgepleisterde vertrekje werd in vroeger
tijden gebruikt om zuivelproducten op te
slaan. „En het varken", vult Cathrien aan.
Want een ijskast was er begin deze eeuw
natuurlijk niet en als er geslacht was,
werd het vlees in Keulse potten in het zout
gezet en met vet afgedekt. Of gerookt. Dat
was nog vóór de tijd van het wecken: het
steriliseren en in glazen potten bewaren
van groente en vlees.
De aardappels lagen in de grote, loze
ruimte onder de bedstee. Daar moeten
heel wat kilo's in hebben gelegen. Den
kend aan Van Gogh komt een beeld op van
het grote boerengezin, zoals dat in de eet-
keuken om de dampende piepers gezeten
moet hebben. Want het was dringen in dit
huisje, weet Cathrien nog wel. Maarliefst
drie bedsteden telt de woonkamer. Dat
was veel, want in één bèstee konden meer
dere kinderen en in die van de ouders was
er aan het voeteneind nog plaats voor een
kribbe, om de allerkleinsten te slapen te
leggen. Dan sliepen er nog in de opkamer;
en op de zolder, die over de gehele breedte
van de benedenverdieping loopt. Een
steil, smal trappetje voert naar die zolder,
waar je recht tegen het kale gebint aan
kijkt.
Kopie
In de bijna honderd jaar dat het huisje
staat, is er amper iets veranderd. Hier en
daar moet iets worden weggedacht. Zoals
houtwerk niet groen, maar overwegend
Pruisisch blauw geverfd: want dat houdt
de vliegen weg, zegt de oude volkswijs
heid.
De keukendeur kwam vroeger uit op de
schuurstraete-, een betegeld plaatsje waar
de klompen en emmers geschuurd werden
en op een rek te drogen gezet. Op die plek
is voor de laatste bewoonster een aan
bouw neergezet, met een aanrechtje,
douche en toilet. In het huis zelf ontbre
ken al die dingen. Geen wc, geen lavet,
zelfs geen aanrecht om je te wassen. Water
haalde je vroeger buiten uit de regenbak
en tot voor kort stond er achterom nog een
houten 'gemak'. Toen Cathrien het huis
kocht was er geen gasaansluiting. Die is er
inmiddels wel, omdat ze het huisje soms
aan toeristen verhuurde en hen toch
moeilijk met hout of kolen kon laten sle
pen. Voor water moet je echter nog steeds
in het aanbouwtje zijn.
Toeristen blijken die eenvoud aanbidde
lijk te vinden. Vorig jaar nog, dat groepje
Amerikanen, op reis in Nederland en na
tuurlijk op zoek naar tulips and wooden
shoes. Of mevrouw Mesu nog iets authen
tieks te zien had? En ze gingen mee, naar
het huisje. Waren niet uit de bedsteden te
slaan en vergaapten zich aan het keldertje
en het opkamertje. How very authentical,
how typically Dutch!
Het waren juist die toeristen - niet alleen
buitenlandse - die Cathrien Mesu de ogen
openden voor het bijzondere van het huis
je. ,,Ik wist vanaf het begin dat er op dit
land geen twee huizen mochten staan.
Mijn nieuwe huis is nu bijna klaar en de
gemeente wil dus eigenlijk dat ik met de
sloop van het oude boerderijtje begin.
Maar het zou toch zonde zijn, als dit niet
voor het nageslacht bewaard kon blij
ven."
Vandaar dat op 1 september stichting De
Twistappel werd opgericht, die strijdt
voor het behoud van het huisje. Eén ding
heeft die stichting al bereikt. De gemeente
Veere, die aanvankelijk 1 juli als uiterste
datum voor de sloop gesteld had, heeft
uitstel verleend tot 15 oktober. Ook die
datum is inmiddels verstreken, omdat de
gemeente te kennen heeft gegeven de zaak
nog eens te willen overwegen. Cathrien
wacht met spanning af.
Ondine van der Vleuten
Een eenvoudige boerderij uit het begin van deze eeuw. Meer is het
huisje met de aangebouwde schuur niet; maar juist dat geeft het zijn
charme. Boerin Cathrien Mesu, de huidige eigenaresse, vindt zelfs dat het
bewaard moet blijven. Een document van de tijd dat de kleine boertjes
van zonsopgang tot zonsondergang keihard moesten werken om hun
veelkoppige gezin te voeden en een echt toilet iets voor de rijkeren was.
Gewoon je behoefte doen op de mestvaalt. Lag het gelijk waar 't hoorde
en had 't nog nut ook.
Boerin Cathrien Mesu in de woonkamer van het boerenhuis, waarin honderd jaar bijna niets is veranderd. fotografie Ruben O reel
Het huisje aan de Noorddijk in Vrouwenpolder getuigt van een sober boerenbestaan. Blauw houtwerk in de keuken, want - zegt een volkswijsheid - dat houdt vliegen weg.
het behang aan één kant van de woonka
mer, het zeil op de vloeren en de 'klassieke'
gaskachel. Maar onder het zeil schuilen
de originele houten vloerdelen; onder het
behang de ouderwets groen geverfde lam
brisering, zoals die elders in het huis tot
en met het plafond te zien is. Achter de
gaskachel trekt een zwarte, gietijzeren
kachelplaat met sierranden de aandacht;
wél origineel, getuige een plaatje van een
ander interieur uit 1920, dat een kopie
van deze kamer lijkt. De boerin kijkt
plechtig de cameralens in, gezeten aan de
tafel met vier stoelen die het belangrijkste
meubilair vormden, het middelpunt van
het gezinsleven. Geen 'zitje' - dat kenden
ze niet. Alsof je tijd had om in een fauteuil
te hangenEen tafel was veel praktischer.
Om erwten te lezen of een verstelwerkje
aan te doen bijvoorbeeld. Zo'n tafel als op
de foto uit 1920 stond ook hier, maar is nu
bij Cathrien thuis. Evenals andere au
thentieke meubelstukken wachten ze
daar tot Cathrien het zeker weet: of het
huis behouden mag blijven en helemaal
ingericht kan worden in de stijl van begin
deze eeuw. Zodat de mensen kunnen ko
men kijken hoe het toen was.
Ook kleine details zijn behouden geble
ven. De houten, langwerpige draaiknop-
pen aan kast- en kamerdeuren. De giet
ijzeren roosters in de vorm van sierlijke
rozetten in de wand van de bedsteden.
,,'s Avonds gingen de deuren van de bed
stee dicht, om de warmte binnen te hou
den. Frisse lucht kreeg je dan via die roos
ters", weet Cathrien, zelf geboren in een
bedstee in Serooskerke, nog wel. Ze wijst
naar de plank boven het hoofdeinde. „En
net zoals nu, stond daar de po." Vóór de
bedstee staat het 'uilenstoeltje'. Het
dankt zijn naam aan de vogel die is uitge
sneden in de rugleuning. Dat soort stoel
tjes, herinnert Cathrien zich, stond in de
woonkamer te pronk. Helaas is er nog
maar één van over.
Plaatsje
In de keuken verwijst een kolenkit naar de
tijd dat hier op hout en kolen werd ge
stookt. Op de tafel staat een petroliestel
met emaille koffiepot erop. Hier is het
Houten deurknop.
Klompen tegen het granieten stoepje.
De Sommeltjes gaan de jeugd veroveren
Fotorubriek: laagseizoen
Huisarts azielzoekerscentrum heeft spijt van zijn vooroordelen
Nieuwe ANWB-man wil wegen en groen combineren
Yvonne van Gennip schaatste de DDR-ploeg voorbij
Popsong van de eeuw: All you need is love
Dochters van Big Brother-Willem zijn ook populair
Opmars van natuur-industrie in het Ruhrgebied
