Oven wordt veel te weinig gebruikt
Speelgoedgidsen
ploffen op deurmat
Leesvoer om je
goed te voelen
Wachten op gas en elektra
Snelle werpmolen
Weer ruim
honderd
pagina's om
uit te kiezen
Gerechten
zijn vaak
vergeten
tafel en trend zaterdag 25 september 1999 39
Hoewel tegen het einde van de vorige eeuw het
koken op gas en elektriciteit werd geïntrodu
ceerd, heeft het meer dan een halve eeuw geduurd,
voordat iedereen in ons land het kolenfornuis
voorgoed uit de keuken kon bannen. Aanvanke
lijk kon men alleen in de grotere steden in ons land
beschikken over een of beide energiebronnen. Op
het platteland heeft men heel lang op aansluitin
gen op het gas en de elektriciteit moeten wachten.
Na de Tweede Wereldoorlog kwam in die gebieden
het gebruik van butagas in zwang en daarmee
heeft men zich, hier en daar, tot diep in de jaren
zestig moeten behelpen. Er zijn in ons land trou
wens nog altijd gebieden waar het ontbreekt aan
gasvoorzieningen. Men is er intussen overgestapt
op het elektrisch koken. En daarmee zijn ze de
meeste Nederlanders een flinke stap vooruit, om
dat verwacht kan worden dat in de loop van de
volgende eeuw het koken op gas tot het verleden
zal behoren.
Het animo voor hengelen brokkelt gestaag af. Een eigentijdse
werpmolen voor jongeren moet de markt keren. De zoge
noemde RAR werpmolen weegt een paar honderd gram, is vij ftien
centimeter lang en acht centimeter hoog. Opvallender is de fraaie
vormgeving waarmee jongeren het vissen moeten ervaren als een
'spannend samenspel tussen mens, natuur en techniek', zo meldt
de fabrikant wervend. Deze ambitie vertaalt zich in bijvoorbeeld
de speciale slipknop waarmee de weerstand van de vislijn is in te
stellen. De stand van
dien aan hoe sterk de
zogenoemde anti-re-
Info: Silstar, Etten-
Leur, 076-5042732.
Ze zijn er weer, de
speelgoedgidsen.
Intertoys is - als vanouds - de
eerste en de dikste. Vorige
week perste de postbode bij
ruim vier miljoen
huishoudens al het 139
pagina's tellende 'speelboek'
met Winnie-de-Poeh-
prullenbakken, bellenblaas-
Barbies en StarWars-
vechtpoppen door de
brievenbus. Over een paar
dagen volgt het boekwerk van
Bart Smit. Het telt 108
pagina's, 'want dat vinden wij
meer dan genoeg'. Midden
oktober komt Blokker nog
met de catalogus vol
aanbiedingen, in het jargon
'hardlopers' geheten.
De ervaring van alle speelgoed-
boeren is, dat het direct te
merken valt als de gids uit is. Het
hangt een beetje af van het weer.
Maar zeker als het wat kouder
wordt en druilt is het een gekken
huis en staan er meteen meters
lange rijen voor de kassa's,
„Het is een signaal," aldus Arnold
Zoet, hoofd commerciële zaken
van Blokker. „Mensen realiseren
zich dan weer dat het handig is al
vast voor Sinterklaas in te slaan.
Of ze pikken een ideetje op voor
een kraamcadeau."
Volgens hem zijn de gidsen zeer
gewild. „Sommige mensen bellen
ons, waar het ding blijft. Ook ho
ren we, dat mensen met een nee
sticker tegen ongewenst druk
werk de plakker rond deze tijd
verwijderen, omdat ze de catalogi
niet willen mislopen."
De drie grote ketens brengen ge
durende het jaar tien folders uit
voor speciale gelegenheden: de
vakanties, de opruiming, de exa
menuitslagen, kerst en sinter
klaas. Het is de bedoeling dat de
gids (met fotootjes van iets meer
dan de helft van de duizenden ar
tikelen) het hele jaar meegaat.
Oud papier
Intertoys zet, als enige, de prijs
(ƒ4,95) op de kaft. Niet alleen om
de consument ervan te doordrin
gen dat het glimpapier geld heeft
gekost. Ook om de 'bewaarstatus'
ervan te verhogen: het ding heeft
geld gekost, dus gooi je het niet
meteen bij het oud papier. De con-
currenten vinden dat overigens
niet netjes: „Je krijgt de gids toch
gewoon gratis?", zegt Edith Fop
pen filiaalleider van Intertoys.
Honderden mensen komen om een
extra exemplaar. Zodat elk kind
een eigen boekje heeft om op de
achterbank van de auto te lezen.
Of een kind heeft er twee: eentje
als vakliteratuur, de ander om in te
knippen.
„Soms zien we opa's en oma's met
lijstjes komen. Op de velletjes zijn
dan in volgorde van voorkeur de
afbeeldingen uit de gids gèplakt.
Eventueel ook nog voorzien van
paginaverwijzing en artikelnum
mer. Het liefst zouden de kinderen
ook nog de schapnummers invul
len."
Ze moet bekennen, dat de jonge
consumenten door het intensieve
bestuderen ('Dat heeft Pim ook')
zeker in het begin de catalogus be
ter kennen dan de Intertoys-me-
dewerkers. „Dan weten ze ons te
vertellen dat iets op pagina 82
staat."
Filialen stemmen hun winkelin
richting ook af op de gids. Immers,
wat in het boekje extra aandacht
krijgt moet in de zaak ook in de
spotlights staan.
Het speelboek kent een ijzeren in
deling. De 'hoofdstukken' komen
overeen met de eilanden in het fili
aal; de volgorde bij Intertoys is
dezelfde als de looproute in de
winkel. Alles zo ontworpen, dat
iemand aan de hand van het boek
werk de winkel doorloopt.
Blokker heeft weer een andere
vaste opzet, naar leeftijd. Bart
Smit zet dit jaar alle hebbedinge
tjes rond de Tarzan-tekenfilm
voorin en gaat dan standaard ver
der met het speelgoed; de multi
media (cd-rom, videogames, com
puters) staan achterin.
Productie
Volgens hoofd commercie Simon
Hansen doet de firma dat expres,
want aan het eind van het jaar
staat vanwege de vele 'geefmo-
menten' speelgoed centraal. „In
de herfstvakantiefolder zetten we
de multimedia juist als eerste, om
dat iedereen dan met een gameboy
op stap gaat. "De productie van de
boekwerken begint al in maart, als
de inkopers van de speelgoedcon
cerns naar de grote vakbeurs in
Neurenberg geweest zijn. Daarna
struinen ze nog het Verre Oosten
af, waarna ze met leveranciers de
finitieve afspraken maken.
Een reclamebureau gaat vervol
gens foto's maken van de produc
ten, eventueel worden de haren
van de pluchen knuffel van tevo
ren nog even opgekamd. Modelle
tjes worden gehuurd die kunnen
demonstreren wat er allemaal met
het speelgoed kan.
Inkopers krijgen proeven van de
pagina's te zien. Dan kunnen zij
nog roepen dat een artikel véél te
klein wordt gepresenteerd. Im
mers, zij weten waarvan veel is in
gekocht en zouden aan him water
moeten voelen wat goed gaat lo
pen.
De opmaak is bewust druk, met
zo'n negen onderwerpen per pagi
na. Dat zou kinderen aanspreken.
De tekst is zo kort mogelijk. „Ba
bypop Annabelle giechelthuilt en
burpt; dat laten we weten via
wolkjes met geluiden boven de fo
to," legt Martin van der Vos van
Intertoys uit.
Omdat de productie van de catalo
gus soms wel een half jaar duurt,
kan de prijs in de folder een andere
zijn dan die in het echt. Door de
moordende concurrentie in de
branche heeft een gigant zijn prij
zen dan weer eens moeten aanpas
sen.
Ook kan het voorkomen dat speel
goed wel op de pagina's prijkt,
maar niet in de schappen. Dan
hebben de verkopers verkeerd in
geschat waar de kinderen 'voor
gaan'.
En soms komen leveranciers hun
beloften niet na en zijn de spullen
september, oktober nog niet in
huis. „Dat is dan balen," erkent
Foppen. „Want ook al hebben we
poppenwagens in zeven klem-en,
mensen komen toch met het speel
boek in de hand: deze wil ik."
Ineke Inklaar
Breek los uit het Westerse leefpatroon
van weinig bewegen, overmatig eten
en slordig omgaan met je lichaam. Een
manier van leven die stevig aan de poten
zaagt van dooddoener seks, drugs en
rock roll". Met deze boodschap opent
hoofdredacteur Hannv Roskamp het
nieuwe tijdschrift Fit for Fun, dat twee
weken geleden in de kiosk verscheen.
Fit for Fun en Men's Health zijn
zogenaamde wellness-bladen
(Voel-je-goedbladen). Men's
Health, dat nu een jaar bestaat, is
in Nederland een groot succes. Fit
for Fun verwacht hetzelfde en is
daarom in een oplage van 90.000
exemplaren gestart. De 'wellness-
bladen 'zijn komen overwaaien uit
-hoe kan het ook anders - Ameri
ka. waar de schappen al langer be
zaaid zijn met bladen over mooi
zijn, slank worden in twintig da
gen en het kweken van een ge
spierd buikje in de zomer.
Roskamp: „Wij besteden aan
dacht aan alles waar je je lekker
door gaat voelen. Er zijn zoveel
mensen die hele dag achter de
computer zitten en verkeerd eten
en drinken. Fit for fun is voor
mannen en vrouwen die bewust
met hun lichaam en gezondheid
om willen gaan. Een persoonlijke
coach op tijdschriftformaat die
mannen en vrouwen tussen de
twintig en 45 jaar alles bijbrengt
over sport, gezondheid en lifesty
le." Fit for Fun besteedt veel aan
dacht aan 'funsports'. Sporten
voor de lol, dus niet om te winnen.
Volgens Roskamp zijn funsports
de grote nieuwe trend. „Je ziet
steeds vaker dat mensen op vrij
dagavond met een stel vrienden
gaan skaten, in plaats van in de
kroeg hangen." Fit for Fun en
Men's Health willen informeren.
Geen emoties, maar oplossingen
bieden. Geen persoonlijke verha
len over vrouwen die zich te dik
voelen, maar twintig oefeningen
om je billen te trainen. „Zo'n tijd
schrift ontbrak nog in Nederland.
Fit for Fun zit vol grapjes en is een
beetje brutaal", zegt Roskamp.
„Veel lezers zitten niet te wachten
op problemen van anderen. Ze
willen zich goed voelen, maar er
werd nooit verteld hoe je dat doen
In het repertoire van gerechten uit de
Nederlandse keuken van vandaag zijn
nog altijd vrij weinig ovengerechten
opgenomen. De oven wordt in ons land
(te) weinig gebruikt ondanks het feit dat
in bijna negentig procent van onze
keukens een fornuis met oven aanwezig
is. Dat is ooit, honderd jaar geleden,
anders geweest, toen de ovenwarmte
volledig werd uitgebuit. Er werden toen
gerechten op tafel gebracht die wij nu
zo'n beetje zijn vergeten.
De oven wordt in ons land
slechts door een slordige vijf
tien procent van de bezitters volle
dig benut. Anderen gebruiken de
oven vrijwel nooit en weer ande
ren gebruiken de oven om er de
wekelijkse appeltaart of cake in te
bakken en om 's winters het witlof
met ham en een kaassaus een aan
genaam knapperig korstje te ver
lenen.
De komst van het gas en de elektri
citeit als warmtebron in de keuken
is er de oorzaak van geweest dat
het bereiden van gerechten in de
oven vrijwel geheel uit de gratie is
geraakt.
Toen tegen het einde van de vorige
eeuw het koken op gas of elektrici
teit in zwang begon te raken, be
keek men dat met een zekere arg
waan. Het oude en vertrouwde
kolenfornuis, waarin ook turf en
hout gestookt kon worden, zou er
voor opzij moeten. Dat deed men
liever niet en dus werd er bovenop
het kolenformuis een drie- of vier-
pits gas- of elektrisch komfoor ge
plaatst. Hierdoor veranderde het
beeld in de keuken niet en kon
men, wanneer de nood aan de man
kwam, altijd nog gebruik maken
van dat oude, vertrouwde kolen
fornuis. Dat gebeurde vrijwel
nooit en na tien, twintig jaar werd
het oude kolenfornuis aan de kant
gezet en werd het komfoor op een
keukentafel geplaatst. Weer later
maakten komfoor en tafel plaats
voor een echt gas- of elektrisch
fornuis met een oven.
De lijfcultus is sterker dan ooit, hetgeen blijkt uit de toenemende be
langstelling voor fitness en tijdschriften die aandacht besteden aan fun
sports.
moet. En dat doen wij nu dus."
De lijfcultus is sterker dan ooit en
ook de man moet dat inzien. Men's
Health heeft dezelfde formule als
Fit for Fun. maar richt zich alleen
op mannen. Beter gezegd, op ijdele
mannen. „Natuurlijk zijn mannen
ij del, alleen durfden ze er tien jaar
geleden niet voor uit te komen.
Dan werden ze uitgelachen. Ter
wijl 's ochtends in de trein alle
mannen in de ruit naar zichzelf
staan te loeren. Nu lopen ze met
Men's Health onder hun arm. Ze
laten zien dat uiterlijk belangrijk
voor hen is", zegt hoofdredacteur
Ron Westerhof.
Stijlgids
Het huidige nummer van Men's
Health bevat een stijlgids met
zestig pagina's over mode en per
soonlijke verzorging. Volgens
Westerhof is dat nodig. „Veel man
nen weten bij wijze van spreken
niet eens hoe ze een stropdas moe
ten strikken." Men's Health is
sjiek. Bedoeld voor de hoger opge
leide heteroman tussen de 25 en 45
jaar. En met een hoog inkomen,
want de mannen moeten wel geld
aan hun uiterlijk en gezondheid
willen besteden. Een typisch pro
duct van onze welvaartsmaat
schappij. Wat blijft er over van
Men's Health als de economie ach
teruitgaat? Westerhof: „Dat ge
beurt toch niet van de een op ande
re dag. De oplage stijgt nog steeds,
dus waarom zou ik me druk ma
ken?"
Aanvankelijk bestond het gevaar
dat Men's Health de stempel 'ho
moblad' zou krijgen opgedrukt.
,,Ik vind het geen probleem als
Men's Health door veel homosexu-
elen wordt gelezen, als Men's
Health maar niet als homoblad
wordt geafficheerd. Dan durft on
ze doelgroep er niet meer mee te
lopen."
Fit for Fun en Men's Health zien
elkaar niet als gevaarlijke concur
rent. „Men's Health richt zich op
een oudere doelgroep", aldus
Hanny Roskamp. „En twee titels
op de markt kunnen elkaar juist
stimuleren."
Lieneke van der Fluit
Hans Belterman
Suggesties voor gerechten waarbij de
oven een rol. speelt treft u volgende
week in de dagelijkse receptenrubriek
op pagina 4 aan. Daarnaast wordt er
een recept in opgenomen voor 'Huts
pot met klapstuk 'met de bedoeling dat
het volgende week zondag op tafel ge
bracht kan worden. Het is dan precies
425 jaar geleden dat de Geuzen de
Spanjaarden bij Leiden op de vlucht
joegen en de stad ontzetten.
Een gratin schotel met rollade, aardappels en broccoli, zo uit de oven.
Een oven die men slechts heel be
perkt gebruikte, omdat in de loop
van de jaren de kunst van het be
reiden van gerechten in de oven in
het vergeetboek terecht kwam.
Mede daardoor worden er in ons
land nauwelijks grote stukken
vlees en wild, flinke vissen, pou
lardes en kalkoenen in de oven ge
braden. Ook veel typische streek -
gerechten die in de oven werden
bereid, hebben de tijd niet over
leefd en brood wordt er ook nau
welijks meer in eigen oven gebak
ken.
In ons land kenden we een groot
aantal recepten voor ovengerech
ten, waarvan vooral die voor de
nagerechten inmiddels volkomen
zijn vergeten.
Gebleven zijn wel hoofdgerechten
zoals de jachtschotel en de filo
soof. Beide gerechten werden oor
spronkelijk bereid met restanten
van reeds gebraden vlees. Over
dergelijke restanten kunnen we
vandaag niet meer beschikken,
tenzij er van tevoren rekening mee
wordt gehouden. Een voorbeeld
daarvan is de zondagse gebraden
runderrollade waarvan een deel
bestemd kan worden voor bijvoor
beeld een filosoof.
Traditioneel
De jachtschotel roept herinnerin
gen aan de jacht op. Het was oor
spronkelijk een traditioneel
herfst- en wintergerecht, dat vrij
wel direct na de jacht werd opge
diend. Er komt geen enkel stukje
wild aan te pas, want dat moet na
de jacht altijd enige tijd besterven.
Het wild (restanten van gebraden
haas, konijn, ree, hert en wild
zwijn) kan overigens wel in een
vrijwel identiek gerecht worden
verwerkt. Het is dan echter geen
jacht- maar een wildschotel.
Bij het bereiden van gerechten met
reeds gebraden vlees gebruikte
men vroeger graag het 'bruin' van
de jus. Daarover kunnen we van
daag nauwelijks meer beschik
ken. Een alternatief is vlees- of
wildfond uit een potje of een sterk
gereduceerde bouillon van rund
vlees of wild en een flinke scheut
rode wijn of rode port. Van een
dergelijk alternatief kan men on
der andere gebruik maken voor
het samenstellen van een hachee
die in tegenstelling tot vergelijk
bare gerechten in het ons omrin
gende buitenland bij ons altijd
met een deel vlees en twee delen
uien wordt bereid. In Vlaanderen
kiest men er, evenals in Duitsland
en Oostenrijk, liever gelijke ge-
wichtsdelen vlees en uien voor.
Kinderen bladeren door de nieuwe speelgoedgids.
foto Lex de Meester
