m
Hulp voor
mensen met
uitkering
[n Dow vond Total zijn reddende engel
Het ergst zijn die blokkades
Provinciebestuur wil
consulent streektaal
en stichting erfgoed
Werkgevers vragen
om vrije levering
van industriewater
Scholieren in debat
voor Europarlement
Ictie Hulst en Hontenisse
zeeland
TOTAL 25 jaar! gefeliciteerd
namens:
donderdag 23 September 1999 z O I
doorErnst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Zeeland
krijgt een consulent streektaal.
Het dagelijks provinciebestuur
stelt Provinciale Staten voor in
de loop van volgend jaar iemand
aan te trekken die zich bezig kan
houden met voorlichting, edu
catie en andere culturele activi
teiten rond het Zeeuws. De con
sulent streektaal moet een
plaats krijgen in een toekomsti
ge Stichting Cultureel Erfgoed
Zeeland.
De belangstelling voor dialec
ten is de laatste jaren toegeno
men. De kans is groot dat het
Zeeuws volgens het Europees
handvest als streektaal wordt
erkend. Dat maakt een consu
lent noodzakelijk, vindt het
provinciebestuur.
In de loop van volgend jaar
wordt een Stichting Cultureel
Erfgoed Zeeland gevormd door
samenvoeging van de Monu-
mentenwacht Zeeland, het Pro
vinciaal Archeologisch Cen
trum Zeeland, het Bureau
Provinciaal Museumconsulent
en de consulent regionale ge
schiedbeoefening. Daaraan
wordt de nog te benoemen
streektaalconsulent toege
voegd.
Versnippering
Gedeputeerde Staten willen de
versnippering op het gebied van
het cultureel erfgoed tegen
gaan. Organisaties die alleen te
werk gaan, zijn kwetsbaar, in
een groter geheel is de afstem
ming beter en het wordt duide
lijker wat de verantwoordelijk
heid van de provincie is en wat
aan het particulier initiatief
toebehoort. Daarom denkt de
provincie al lang aan een
Zeeuws steunpunt voor cultu
reel erfgoed. Het dagelijks pro
vinciebestuur wil nu dat een
stichting op dit gebied, waarin
bestaande organisaties plus de
streektaalconsulent zijn gefu
seerd, uiterlijk in januari 2001
actief is.
De stichting moet worden ge
huisvest in een Erfgoedhuis
Zeeland. Daarvoor heeft de pro
vincie het voormalige Hotel De
Burg aan de Burg in Middelburg
op het oog, waarin nu nog pro
vinciale ambtenaren zijn ge
huisvest. Dat pand komt begin
2001 vrij.
In het Erfgoedhuis zou ook een
steunpunt monumentenzorg
kunnen worden opgenomen.
Het Rijk denkt erover per pro
vincie zo'n steunpunt op te rich
ten. Particuliere organisaties op
het gebied van cultureel erf
goed, zoals de Zeeuwsche Ver-
eeniging voor Dialectonder
zoek, de Bond Heemschut en het
Gilde Vrijwillige Molenaars,
kunnen eveneens een plek krij
gen in het Erfgoedhuis.
De kosten voor een Stichting
Cultureel Erfgoed Zeeland
schatten GS op ruim 1,8 miljoen
gulden per jaar. Nu wordt aan de
gezamenlijke organisaties an
derhalf miljoen per jaar uitge
geven. Het voorstel aan de Sta
ten is daarom vanaf volgend
jaar 350.000 gulden extra te be
steden aan cultureel erfgoed.
Daarvan kunnen in 2000 een in
terim-directeur voor de stich
ting, een consulent streektaal en
tijdelijke huisvesting worden
bekostigd.
Koffie bij de
boswachter
TERNEUZEN - De bos
wachter van de Smits-
schorre heeft zondag 26
september René Steijn,
medewerker natuur en
landschap van de provin
cie Zeeland op de koffie.
Steijn legt zijn visie over
het thema Faunabeheer of
Jacht uit. De koffie wordt
heet geschonken om 10
uur in restaurant Zomer-
lust in Axel. Daarna volgt
een wandeling over de
Smitsschorre om het be
sprokene in de praktijk
uit te leggen. Aanmelden
moet via Staatsbosbeheer
excursietelefoon (0117-
306069).
Donateurs van Stichting
Het Zeeuwse Landschap
mogen op woensdag 29
september om 13.15 mee
doen aan de Saeftinghe-
excursie. Aanmelden bij
het bezoekerscentrum
(0114-633110). De deel
nemers moeten in een goe
de lichamelijke conditie
zijn en kinderen onder de
10 jaar mogen niet mee.
Parkinsonpatiënt Rob Dellaert zet ervaringen op papier
door Donja Odijk
TERNEUZEN - „Het leven is op elk mo
ment van de dag vallen en opstaan. Hoe
typisch het ook is, je ziet mij lopen, zonder
problemen, dus duidelijk een on-moment.
Ogenblikken die de kijker doet vermoe
den dat hier aanstellerij aan de orde is. Is
dit een ziekte die bij de psychiatrie hoort?
Is Parkinson de basis voor luie mensen?"
Rob Dellaert (52) uit Terneuzen zette zijn
ervaringen als Parkinsonpatiënt op pa
pier. Hij probeert zo de hardnekkige mis
verstanden over Parkinson uit de weg te
helpen.
„Ik was 3 8 j aar en werkte als kapper in een
herenkapsalon in Hoek", vertelt Dellaert,
„ik stond de hele dag en kreeg last van het
rechtergedeelte van mijn rug. Het zal wel
psychisch zijn, zei de dokter. Na een paar
gesprekken wist hij het ook niet meer. Ik
ging naar de neuroloog, die zei dat ik ar
beidsongeschikt was. De klachten bleven
en ik bezocht het Dijkzigtziekenhuis in
Rotterdam. Daar werd Parkinson vastge
steld. Ik was zo opgelucht dat de diagnose
gesteld was. Mijn vrouw en ik hebben er
een feestje van gemaakt en zijn lekker uit
eten geweest, eindelijk was die onzeker
heid voorbij."
De ziekte van Parkinson is een hersenaan-
doening die ontstaat door afsterving van
de 'zwarte kern' in de hersenstam. Deze
maakt de stof dopamine, die mede verant
woordelijk is voor de impulsoverdracht
tussen zenuwcellen. Als deze stof niet
meer wordt aangemaakt, bemoeilijkt dit
de beweging van armen en benen, romp en
nek. De meest voorkomende verschijnse
len zijn beven, stijfheid en traagheid. Een
ander gevolg van de ziekte is de enorme
vermoeidheid. Dellaert: „Die heeft je zo in
de ban dat j e soms ineens in slaap valt. Een
van de ergste verschijnselen vind ik de
'blokkade', ineens sta je stil, je kunt niks
meer bewegen. Dit overkomt me soms wel
tien keer op een dag, mensen staan vaak
raar te kijken, ze weten niet wat er aan de
hand is."
Dagboek
Ondanks deze vervelende bijverschijnse
len gaat Dellaert zonder problemen de
deur uit. „De meeste patiënten zoeken het
alleen zijn op, die gaan zitten verpiete
ren." Dellaert is echternog bijna dagelijks
actief bij de radio- en televisieomroep van
verpleeghuis Ter Schorre. Verder doet hij
veel werk voor de Parkinson Patiënten
Vereniging. Zijn dagboek zal in acht tot
tien delen worden gepubliceerd in het ver
enigingsblad Papaver.
Dellaert is vertegenwoordiger van de ver
eniging en bezoekt patiënten bij wie on
langs Parkinson geconstateerd is. In deze
functie bezoekt hij conferenties in bin
nen- en buitenland. Van 15 tot en met 17
oktober is er een Europese Conferentie in
Veldhoven. Hier komen jonge Parkinson-
patiënten om te praten over de ontwikke
lingen op het gebied van behandeling van
de ziekte. Er zullen hierbij ook neurolo
gen aanwezig zijn. Minister Borst van
Volksgezondheid opent de conferentie 16
oktober. Zij opent dan ook een expositie
over de ziekte. De tentoonstelling zal drie
jaar door het land reizen.
Operatie
Het is niet mogelijk de ziekte van Parkin
son te genezen. Er zijn wel medicijnen die
de verschijnselen onderdrukken, maar
deze hebben vaak nare bijwerkingen.
Naast medicijnen is het ook mogelijk een
operatie te ondergaan. Dat gebeurt pas als
medicijnen niet meer werken. Dellaert
verwacht dat hij in de toekomst steeds va
ker een rolstoel zal moeten gebruiken.
Rob Dellaert is één van de 43.000 Parkin-
sonpatiënten in Nederland. Hij is waar
schijnlijk ook een van de actiefste: „Als ik
geen Parkinson had, zou ik nooit zoveel
kunnen doen."
Parkinsonpatiënt Rob Dellaert: „De meeste patiënten zoeken het alleen zijn op, die gaan zitten verpieteren." foto Charles Strijd
InorRené Hoonhorst
iLOOSTERZANDE - In Hon-
jflisse en Hulst hoeft geen uit-
jringsgerechtigde meer 'ach-
(r de geraniums' te blijven
jllcn. De twee Oost-Zeeuws-
faarnse gemeenten hebben een
eleid op poten gezet, waarmee
lensen die om wat voor reden
in ook al jaren niet (meer) aan
[slag komen uit hun sociale
clement worden gehaald.
[etSamenwerkingstraject Ac-
vering en Praktijkervaring
JTAP) moet mensen ertoe
isngen weer aan het maat-
ihappelijk leven deel te nemen,
oor nuttige activiteiten te on
tnemen, zelfontplooiing te
jmuleren en een 'arbeidsrit-
ie' aan te leren, komen mensen
it hun sociale isolement en
tijgen ze tegelijkertijd weer
eer gevoel voor eigenwaarde
i zelfrespect. „Stapje voor
apje komen deelnemers aan
it project weer onder de men-
ii. Ze doen dingen die door an-
>ren worden gewaardeerd en
it geeft ze een 'plusgevoel'.
indaar dat wij het begelei-
ngsproject Sociale Activering
titel STAP PLUS hebben
eegegeven", verklaarde pro
efleider M. Aerssens woens-
ig tijdens de presentatie van
rtnieuwe beleid,
iilst liep acht jaar terug al
«rap met het Project voor In-
Dsieve Begeleiding van Lang-
irig Werklozen (PIBLW). In-
ssen draaien die projecten
iielle wieltjes
ÏRNEUZEN - Gehandicap-
asportvereniging De Snelle
leitjes Zeeuws Vlaanderen
ert het tienjarig bestaan za-
rdag 25 september met een
en dag.
naf 12.00 uur presenteert de
ïb zich in sporthal de Oude
art in Terneuzen met onder
:er een tienkamp.
met veel succes in heel Zeeuws-
Vlaanderen. Naast de langdurig
werklozen die met veel begelei
ding aan een baan kunnen wor
den geholpen, blijft echter altijd
een (kleine) categorie over die
tussen de wal en het schip valt
en bijna geen kans heeft op het
vinden van een betaalde baan.
De gemeenten hebben 'een
zorgplicht' om ook die uitke
ringsgerechtigden maatschap
pelijk zinvolle bezigheden te
bieden, zeggen de wethouders F.
van Driessche (Plontenisse) en
B.Picavet (Hulst).
Om aan die verplichting te vol
doen is STAP+ opgezet. Het Eu
ropees Sociaal Fonds (ESF)
steekt de komende twee jaar
drie ton in sociale activering
van Oost-Zeeuws-Vlamingen.
Hulst (tweederde) en Hontenis
se (een derde) doen daar samen
nog ruim 130 mille bij. Voor dat
geld moeten enkele tientallen
mensen zich over enige tijd niet
langer 'sociaal overbodig' voe
len. Dat kan het best worden be
werkstelligd door hen iets nut
tigs te doen te geven. Vrijwilli
gerswerk is daar zeer geschikt
voor.
Klusjes
De werkzaamheden waarbij de
langdurig werklozen kunnen
worden ingezet, zijn zeer divers,
legt projectleider Aerssens uit.
Helpen bij verpleeg- en verzor
gingshuizen of De Sterre, bood
schappen doen voor ouderen
en/of gehandicapten, het op
knappen en onderhouden van
tuinen bijvoorbeeld. De twee
gemeenten willen binnenkort
een 'klusbus' laten rijden, waar
bij de twee vaste krachten ook
nog wel hulp van STAP-plus-
sers kunnen gebruiken. Aers
sens: „De enige voorwaarden
waaraan moet worden voldaan,
is dat er geen concurrentiever
valsing plaatsvindt. Deelne
mers aan STAP PLUS mogen
dus geen invulling geven aan
betaalde banen."
DeTotalraffinaderij in het Sloegebied. foto Aero Lin Photo
bonden vragen het kabinet de
helpende hand toe te steken. De
ondernemingsraad doet zelfs
een emotioneel beroep op prins
Bernhard.
Cruciaal
Uiteindelijk blijkt Dow Chemi
cal de reddende engel. Het che
miebedrijf neemt eerst twintig
procent van de aandelen over en
bezit inmiddels 45 procent. De
rest is nog steeds in handen van
Total. „De samenwerking met
Dow is cruciaal geweest voor
ons voortbestaan", zegt Robin.
„De problemen die Total eind
jaren zeventig had, waren niet
zo bijzonder als ze leken. Alle
raffinaderijen hadden met de
zelfde problemen te kampen.
Waar andere werden gesloten,
zijn wij opengebleven. Grote in
vesteringen konden we hier niet
doen, maar dankzij de bijdrage
van Dow lukte dat later wel.
Het beste voorbeeld is de hydro-
cracker die in 1986 in gebruik
wordt genomen. Die maakt het
mogelijk al naar gelang de
vraag van de markt verschillen
de producten te maken. Zo is To
tal minder afhankelijk van de
olieprijs. De cracker is zijn in
vestering van achthonderd mil
joen gulden meer dan waard.
De grens aan de groei is nu wel
bereikt, stelt Robin. „Sinds de
overname van Petrofina door
Total, eind 1998, heeft TotalFi-
na ook raffinaderijen in Ant
werpen en Duinkerke. Onze
grote broer in Antwerpen is drie
keer zo groot als wij en Duinker
ke is maar twee uur rijden. Wij
zullen echt niet groter meer
worden. Daar is geen ruimte
meer voor,"
Bovendien maakte TotalFina
vorige maand bekend samen te
gaan met het Franse Elf Aquit-
aine. De weinige gevolgen die
dat zal hebben voor de vestiging
van Total in Vlissingen-Oost
zullen slechts positief zijn,
voorspelt hij. Het vergroot de
mogelijkheden voor onze werk
nemers om van baan te verande
ren. En het maakt het voor ons
gemakkelijker personeel uit te
ruilen met andere vestigingen.
„Wat we doen, doen we effici
ent", stelt Robin. „We boeren
goed. We hebben 350 mensen in
dienst en lenen er honderd in
van andere bedrijven. Boven
dien kopen we 45 procent van
wat we nodig hebben in Zee
land. Onze impact op zowel de
directe als de indirecte werkge
legenheid is dus groot. Maar dat
betekent niet dat we tevreden en
zelfverzekerd achterover kun
nen leunen. Je moet goed naar je
omgeving en je concurrenten
kijken. Het verschil tussen ons
en hen is niet groot, maar dreigt
wel te groeien. Wij kunnen beter
worden, maar grote bedrijven
kunnen dat sneller."
Milieu
Als olieraffinaderij heeft Total
voortdurend te maken met het
milieu. Wanneer in 1970 bekend
wordt dat in het Sloegebied een
raffinaderij wordt gebouwd, is
dat één van de belangrijkste kri
tiekpunten van omwonenden.
Een tweede chemiegigant naast
Pechiney is te veel van het goe
de, vindt men.
Total is altijd op de voet gevolgd
als het gaat om de uitstoot van
schadelijke stoffen. Aan goede
wil ontbreekt het niet. Total liep
in het verleden vaak voor op
wettelijke milieuregels.Toch is
het bedrijf enkele keren op de
vingers getikt voor overtredin
gen. „Het milieu is altijd een di
lemma in Zeeland" stelt Robin
vast. „Onze emissies gaan nog
steeds omlaag, maar tegelijker
tijd worden de eisen scherper.
Zeeland is zeer attractief om in
te wonen en te recreëren. Daar
tegenover staat de industrie, die
onmisbaar is voor een goede
economische basis. Daar moe
ten we met zijn allen een goede
balans tussen zien te vinden."
(Advertentie)
Marine
Industry
feliciteert TOTAL Raffinaderij Nederland NV
met haar 25-jarig jubileum!!
Postbus 319, 4380 AH Vlissingen tel. 0118-444444
door Maurits Sep
VLISSINGEN - Noord-Bra
bant moet concurrentie toe
staan in de levering van indu
striewater aan bedrijven. De
Brabants-Zeeuwse Werkge
versvereniging (BZW) pleit
hiervoor in een brief aan Pro
vinciale Staten van Noord-Bra
bant.
Delta Nutsbedrijven probeert al
jaren van het provinciebestuur
een vergunning te krijgen om
industriewater te leveren aan
bedrijven in West-Brabant,
maar kreeg die tot op heden niet.
Meer marktwerking zal volgens
de BZW leiden tot lagere prij
zen. Concurrentie noopt water
bedrijven namelijk tot het
ontwikkelen van nieuwe initia
tieven. Dat kan ertoe leiden dat
er meer industrie water tegen la
gere tarieven verkrijgbaar is.
Bovendien is concurrentie goed
voor het milieu, merkt de werk
geversvereniging op. Omdat in
dustriewater wordt gemaakt
van oppervlaktewater, zal er
minder grondwater nodig zijn.
Daar is toch al een groeiend ge
brek aan.
Delta Nutsbedrijven is met het
provinciebestuur van Noord-
Brabant in een juridisch ge
vecht verwikkeld over de leve
ring van industriewater in
West-Brabant. Het Zeeuwse
nutsbedrijf kreeg daar geen toe
stemming voor. De gemeente
Bergen op Zoom en de provincie
houden Delta buiten de deur om
de Waterleidingmaatschappij
Noordwest-Brabant te bescher
men.
Volgens J. P. van Mourik, secre
taris milieu van de BZW, heeft
een rechter dat standpunt ver
worpen. „De provincie moet op
nieuw beargumenteren waarom
Delta Nutsbedrijven geen indu
striewater mag leveren aan
West-Brabantse bedrijven."
Woordvoerder F. Deij van Delta
Nutsbedrijven bevestigt dat.
„We wachten nog op het ant
woord van de provincie Noord-
Brabant."
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - Elf Zeeuwse
VWO-scholieren ruiken deze
week aan de Europese politiek.
Zij hebben zitting genomen in
het Europees modelparlement
en discussiëren met leeftijdge
noten uit alle delen van Neder
land 'vol vuur' over Europese
vraagstukken. Met als inzet:
uitverkoren worden voor het
Europese scholierenparlement,
dat later bijeenkomt in Straats
burg of Brussel.
De belangstelling onder leerlin
gen van Zeeuwse scholen voor
het modelparlement was niet al
te groot. Europa staat zeker zo
ver weg van het bed van jonge
ren als van ouderen. Willem van
Bork, leerling VWO 5 van Chris
telijke Scholengemeenschap
Walcheren (CSW) in Middel
burg, had ook zo zijn bedenkin
gen. Toch meldde hij zich aan.
„Voor de grap."
„En het is hartstikke leuk", is
zijn ervaring na enkele dagen
'volksvertegenwoordiger' te
zijn geweest. „En dan heb ik het
over het hele politieke spelletje,
het schrijven van resoluties, het
verdedigen van je standpunten.
Je moet behoorlijk goed gebekt
zijn."
Vrijblijvend is het zeker niet. El
ke provincie vertegenwoordigt
in het modelparlement een an
dere EU-lidstaat. Zeeland is
Oostenrijk. „Dan moet je je goed
inbeelden wat Oostenrijkers
vinden van kwesties als de toe
nemende bureaucratie in de Eu
ropese Unie", noemt Van Bork
een onderwerp dat hij behan
delt in zijn commissie.
Groningen
Het modelparlement vergadert
tot het einde van de week in Den
Haag.
Over enkele weken wordt be
kend welke Zeeuwse scholier
als Europarlementariër mag
doorstoten naar Brussel of
Straatsburg. Of hij die hoofd
pijijs in de wacht sleept, waagt
Van Bork te betwijfelen. Zijn al
aanwezige politieke belangstel
ling is wel gestimuleerd door de
deelname aan het modelparle
ment. „Maar ik ga geen politico
logie studeren. Ik volg op het
VWO een economisch profiel. Ik
zoek het in die richting."
afjïnaderij in Vlissingen-Oost bestaat 25 jaar
orMaurits Sep
tfieuw zaad voor Zeeland,
luidt de titel van een docu-
intaire over de komst van
eraffinaderij Total naar het
legebied in Vlissingen-Oost.
sfilm gaat in mei 1975 in pre-
ère, een half jaar nadat prins
mhard de vestiging officieel
eft geopend. De titel geeft
Hoos aan hoe belangrijk de
[finaderij voor Zeeland werd
acht door overheid en be-
ijfsleven. In een kwart eeuw is
lal, zij het met horten en sto-
i, uitgegroeid tot één van de
Iers van de Zeeuwse econo-
eland heeft begin jaren ze-
ntig dringend een stevige im-
lsnodig. Er is de regering veel
n gelegen de economisch
akkere regio's wat op te pep-
n. Total is in die visie precies
itde provincie nodig heeft. De
Efinaderij zal werk bieden aan
eehonderd mensen,
it Franse moederbedrijf heeft
atiwel een lichte voorkeur
or Rotterdam, omdat daar
iepen van 200.000 ton de ha
ll in kunnen. Vanwege ruim-
lebrek aldaar verlegt Total de
k naar Amsterdam en Vlis-
igen. Maar alleen met een 'bi j -
idere rijkssubsidie' zoals
lechst en Pechiney die eerder
ogen, is het bedrijf bereid zich
liet Sloegebied te vestigen.
It geld moet de aanleg van
opleidingen bekostigen, die
dig zijn om olie vanaf een
liger in de Westerschelde naar
tcomplex te transporteren. In
t belang van de Zeeuwse eco-
mie en werkgelegenheid
ut het kabinet met die tien-
lenmiljoenen over de brug.
n kwart eeuw later is huidig
orzitter J. Robin van de raad
0.bestuur van Total Ra ff ma
rt] Nederland slechts ten dele
lukkig met de keuze van toen.
iben tevreden omdat we hier
kwalitatief goed personeel heb
ben gevonden. Maar strikt van
uit het bedrijf geredeneerd,
heeft deze plek een paar handi
caps, waardoor onze concurren
tiepositie slechter is."
Total is de enige olieraffinaderij
in Vlissingen-Oost. Dat bete
kent dat er geen voordeel is te
behalen door samen te werken
met andere raffinaderijen. Ro
bin: „Denk maar aan de be
drijfsbrandweer of aan de ener
gievoorziening. Synergie met
anderen zou onze positie kun
nen verstevigen." Hij bevestigt
dat met aluminiumsmelter Pe
chiney wordt gestudeerd op de
mogelijkheid in het Sloegebied
een nieuwe gasgestookte elek
triciteitscentrale te laten bou
wen door een buitenlands con
sortium. „Dat zou een kosten
besparing kunnen opleveren."
Een tweede handicap van Vlis
singen-Oost is het ontbreken
van een pijpleidingennet. Robin
is daarom wel eens jaloers op
concurrenten in Rotterdam.
„Pijpleidingen zijn de goed
koopste manier om onze pro
ducten te transporteren."
Ten tijde van de beslissing om in
Vlissingen-Oost een raffinade
rij te bouwen, werkt de nu 55-
jarige Robin bij concurrent BP
(British Petrol). Pas in 1992
stapt hij over naar Total. Sinds
1997 is hij de hoogste baas bij de
Nederlandse tak van het olie
concern. „BP was in Frankrijk
aan het inkrimpen, ik zag voor
mezelf meer mogelijkheden bij
Total, dat groeide."
En gegroeid is Total, al ziet het
daar de eerste jaren niet naar
uit. Nauwelijks vier jaar na de
opening lijkt het in september
1978 alweer gedaan met de raf
finaderij in Vlissingen. Als on
derhandelingen over nauwe
samenwerking met een Neder
lands chemiebedrijf mislukken,
is sluiting niet ondenkbaar, stelt
de directie. Lokale, provinciale
en landelijke politici en de vak
(Advertentie)
Petroplus
'etroplus Tankstorage International B.V.
kx Euwelaan 25
MA Rotterdam
Petroplus Tankstorage Vlissingen B.V.
Oosterhavenweg 14
4382 NL Vlissingen
