Total overleefde in het Sloe
PZC zeeland donderdag 23 september 1999 sbw 31
Pieken
en
dalen
Provinciebestuur wil
consulent streektaal
en stichting erfgoed
Scholieren in debat
voor Europarlement
TOTAL 25 jaar! gefeliciteerd
namens:
Raffinaderij in Vlissingen-Oost bestaat 25 jaar
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Zeeland
krijgt een consulent streektaal.
Het dagelijks provinciebestuur
stelt Provinciale Staten voor in
de loop van volgend jaar iemand
aan te trekken die zich bezig kan
houden met voorlichting, edu
catie en andere culturele activi
teiten rond het Zeeuws. De con
sulent streektaal moet een
plaats krijgen in een toekomsti
ge Stichting Cultureel Erfgoed
Zeeland.
De belangstelling voor dialec
ten is de laatste jaren toegeno
men. De kans is groot dat het
Zeeuws volgens het Europees
handvest als streektaal wordt
erkend. Dat maakt een consu
lent noodzakelijk, vindt het
provinciebestuur.
In de loop van volgend jaar
wordt een Stichting Cultureel
Erfgoed Zeeland gevormd door
samenvoeging van de Monu
menten wacht Zeeland, het Pro
vinciaal Archeologisch Cen
trum Zeeland, het Bureau
Provinciaal Museumconsulent
en de consulent regionale ge
schiedbeoefening. Daaraan
wordt de nog te benoemen
streektaalconsulent toege
voegd.
Versnippering
Gedeputeerde Staten willen de
versnippering op het gebied van
het cultureel erfgoed tegen
gaan. Organisaties die alleen te
werk gaan, zijn kwetsbaar, in
een groter geheel is de afstem
ming beter en het wordt duide
lijker wat de verantwoordelijk
heid van de provincie is en wat
aan het particulier initiatief
toebehoort. Daarom denkt de
provincie al lang aan een
Zeeuws steunpunt voor cultu
reel erfgoed. Het dagelijks pro
vinciebestuur wil nu dat een
stichting op dit gebied, waarin
bestaande organisaties plus de
streektaalconsulent zijn gefu
seerd, uiterlijk in januari 2001
actief is.
De stichting moet worden ge
huisvest in een Erfgoedhuis
Zeeland. Daarvoor heeft de pro
vincie het voormalige Hotel De
Burg aan de Burg in Middelburg
op het oog, waarin nu nog pro
vinciale ambtenaren zijn ge
huisvest. Dat pand komt begin
2001 vrij.
Monumentenzorg
In het Erfgoedhuis zou ook een
steunpunt monumentenzorg
kunnen worden opgenomen.
Het Rijk denkt erover per pro
vincie zo'n steunpunt op te rich
ten. Particuliere organisaties op
het gebied van cultureel erf
goed, zoals de Zeeuwsche Ver-
eeniging voor Dialectonder
zoek, de Bond Heemschut en het
Gilde Vrijwillige Molenaars,
kunnen eveneens een plek krij
gen in het Erfgoedhuis.
De kosten voor een Stichting
Cultureel Erfgoed Zeeland
schatten Gedeputeerde Staten
op ruim 1,8 miljoen gulden per
jaar. Nu wordt aan de gezamen
lijke organisaties anderhalf
miljoen gulden per j aar uitgege
ven.
Het voorstel aan de Staten is
daarom vanaf volgend jaar
350.000 gulden extra te beste
den aan cultureel erfgoed.
Daarvan kunnen in 2000 een in
terim-directeur voor de stich
ting, een consulent streektaal en
tijdelijke huisvesting worden
bekostigd.
(Advertentie)
Marine
Industry
feliciteert TOTAL Raffinaderij Nederland NV
met haar 25-jarig jubileum!!
Postbus 319,4380 AH Vlissingen tel. 0118-444444
door Harmen van der Werf
DEN HAAG - Elf Zeeuwse
VWO-scholieren ruiken deze
week aan de Europese politiek.
Zij hebben zitting genomen in
het Europees modelparlement
en discussiëren met leeftijdge
noten uit alle delen van Neder
land 'vol vuur' over Europese
vraagstukken. Met als inzet:
uitverkoren worden voor het
Europese scholierenparlement,
dat later bijeenkomt in Straats
burg of Brussel.
De belangstelling onder leerlin
gen van Zeeuwse scholen voor
het modelparlement was niet al
te groot. Europa staat zeker zo
ver weg van het bed van jonge
ren als van ouderen. Willem van
Bork] leerling VWO 5 van Chris
telijke Scholengemeenschap
Walcheren (CSW) in Middel
burg, had ook zo zijn bedenkin
gen. Toch meldde hij zich aan.
„Voor de grap."
„En het is hartstikke leuk", is
zijn ervaring na enkele dagen
'volksvertegenwoordiger' te
zijn geweest. „En dan heb ik het
over het hele politieke spelletje,
het schrijven van resoluties, het
verdedigen van je standpunten.
Je moet behoorlijk goed gebekt
zijn."
Vrijblijvend is het zeker niet. El
ke provincie vertegenwoordigt
in het modelparlement een an
dere EU-lidstaat. Zeeland is
Oostenrijk. „Dan moet je je goed
inbeelden wat Oostemij kers
vinden van kwesties als de toe
nemende bureaucratie in de Eu
ropese Unie", noemt Van Bork
een onderwerp dat hij behan
delt in zijn commissie.
Groningen
Het modelparlement vergadert
tot het einde van de week in Den
Haag.
Over enkele weken wordt be
kend welke Zeeuwse scholier
als Europarlementariër mag
doorstoten naar Brussel of
Straatsburg. Of hij die hoofd
prijs in de wacht sleept, waagt
Van Bork te betwijfelen. Zijn al
aanwezige politieke belangstel
ling is wel gestimuleerd door de
deelname aan het modelparle
ment. ,Maar ik ga geen politico
logie studeren. Ik volg op het
VWO een economisch profiel. Ik
zoek het in die richting."
Werkgevers eisen
vrije levering
industriewater
VLISSINGEN - Noord-Bra
bant moet concurrentie toe
staan in de levering van indu
striewater. De Brabants-
Zeeuwse Werkgeversvereniging
(BZW) vraagt dit aan Provinci
ale Staten van Noord-Brabant.
Delta Nutsbedrijven probeert al
jaren een vergunning te krijgen
om industriewater te leveren
aan bedrijven in West-Brabant,
maar kreeg die tot op heden niet.
Meer marktwerking zal volgens
de BZW leiden tot lagere prij
zen. Bovendien is concurrentie
goed voor het milieu, merkt de
werkgeversvereniging op om
dat industriewater wordt ge
maakt van oppervlaktewater.
Delta Nutsbedrijven is met de
provincie Noord-Brabant in een
juridisch gevecht verwikkeld
over de levering van industrie
water in West-Brabant. De ge
meente Bergen op Zoom en de
provincie houden Delta buiten
de deur om de Waterleiding
maatschappij Noordwest-Bra
bant te beschermen.
Volgens J. P. van Mourik, secre
taris milieu van de BZW, heeft
een rechter dat standpunt ver
worpen. „De provincie moet op
nieuw beargumenteren waarom
Delta Nutsbedrijven geen indu
striewater mag leveren." Delta-
woordvoerder F. Deij bevestigt
dat. „We wachten nog op het
antwoord van de provincie
Noord-Brabant.
(Advertentie)
Petropl us
Petroplus Tankstorage International B.V. Petroplus Tankstorage Vlissingen B.V.
Max Euwelaan 25 Oosterfiavenweg 14
3062 MA Rotterdam 4382 NL Vlissingen
September 1969
li Total onderzoekt de mogelijk-
heid van een raffinaderij in het
H gebied van de Westerschelde.
Gedacht'wordt aan Vlissingen-
j| Oost of Ossenisse.
Maart 1970
Total spreekt zijn voorkeur uit
voor Zeeland. De gunstige geo
grafische ligging, de goede be
reikbaarheid van België,
Duitsland, Engeland en Scan
dinavië en een 'bijzondere
rijkssubsidie' van enkele tien
tallen miljoenen winnen het
van Rotterdam (ruimtegebrek)
en Amsterdam (gebrek aan af-
zetmogeli j kheden en daar zit al
een grote raffinaderij). Binnen
Zeeland is vestiging nabij Ter-
neuzen afgevallen. Met de
komst van Total is een investe
ring gemoeid van ongeveer 250
miljoen gulden. Naar verwach
ting levert de raffinaderij werk
aan 200 mensen.
Juli 1970
I Definitieve overeenstemming
met het ministerie van Econo-
niische Zaken over vestiging in
II het Sloegebied.
Augustus 1972
De eerste paal voor de raffina
derij wordt geslagen.
Februari 1973
PvdA/PPR in Borsele presen
teren een zwartboek. Voorlich
ting en inspraak waren vol
strekt onvoldoende. De bevol
king en milieuverenigingen
hebben regelmatig geprotes
teerd omdat zij de gevolgen
voor het milieu, de leefbaar
heid en de veiligheid vrezen.
December 1973
De eerste olietanker legt aan in
de Westerschelde.
Oktober 1974
Prins Bernhard opent de Total
Raffinaderij. Minister van
Economische Zaken Lubbers
zegt dat het de grote wens van
de regering was om de indu
strie in Zeeland een stimulans
te geven.
Augustus 1978
Total wil samenwerken met
Shell. Zeeland vreest voor ver
lies van werkgelegenheid.
September 1978
Sluiting van de raffinaderij
wordt door de directie niet uit
gesloten. Provincie, onderne
mingsraad, vakbonden en po
litici in de Tweede Kamer
verzoeken minister van Aar-
denne van Economische Zaken
alles te doen de werkgelegen
heid veilig te stellen. Zelfs de
hulp van prins Bernhard wordt
ingeroepen.
September 1980
Dow is voor 20 (later 45) pro
cent aandeelhouder geworden.
Samen willen zij 800 miljoen
gulden investeren in een hy-
drocracker.
1986
De hydrocracker wordt in ge
bruik genomen.
Oktober 1989
Total investeert 90 miljoen gul
den voor de bouw van een fa
briek voor de productie van
benzeen en xyleen.
April 1993
Total beschikt als één van de
eerste bedrijven en als eerste
raffinaderij in Nederland over
een goedgekeurd milieuzorg
en veiligheidssysteem.
Januari 1994
De onderneming heeft vooruit
lopend op een milieu-overeen
komst tussen overheid en raffi
naderijen een bedrijfsmilieu
plan opgesteld.
Februari 1996
De provincie eist beperking
van de uitstoot van zwaveldi
oxide.
December 1997
Een recordproductie dit jaar:
8,6 miljoen ton brandstoffen.
Juni 1998
ff Investering van zestig miljoen
in milieutechniek, als voorbe-
freiding op de strengere eisen
ff die vanaf 2000 gelden.
December 1998
Total fuseert met Petrofina tot
TotalFina.
Augustus 1999
TotalFina gaat samen met Elf
Aquitaine.
Open dag
NIEUWDORP - Total houdt
zaterdag 25 september van
08.30 tot 17.00 uur een open
dag.
I In een tent zijn een expositie en
een videopresentatie te bekij
ken over de raffinaderij en het
25-jarig bestaan. Verder is het
mogelijk een rondrit van een
uur te maken. Belangstellen
den hiervoor moeten zich voor
zaterdag telefonisch aanmel
den.
De Totalraffinaderij in het Sloegebied. foto Aero Lin Photo
door Maurits Sep
Nieuw zaad voor Zeeland,
luidt de titel van een docu
mentaire over de komst van
olieraffinaderij Total naar het
Sloegebied in Vlissingen-Oost.
De film gaat in mei 1975 in pre
mière, een half jaar nadat prins
Bernhard de vestiging officieel
heeft geopend. De titel geeft
feilloos aan hoe belangrijk de
raffinaderij voor Zeeland werd
geacht door overheid en be
drijfsleven. In een kwart eeuw
is Total, zij het met horten en
stoten, uitgegroeid tot één van
de pijlers van de Zeeuwse eco
nomie.
Zeeland heeft begin jaren ze
ventig dringend een stevige
impuls nodig. Er is de regering
veel aan gelegen de econo
misch zwakkere regio's wat op
te peppen. Total is in die visie
precies wat de provincie nodig
heeft. De raffinaderij zal werk
bieden aan 200 mensen.
Het Franse moederbedrijf
heeft een lichte voorkeur voor
Rotterdam, omdat daar sche
pen van 200.000 ton de haven
in kunnen. Vanwege ruimtege
brek aldaar verlegt Total de
blik naar Amsterdam en Vlis
singen. Maar alleen met een
'bijzondere rijkssubsidie' zoals
Hoechst en Pechiney die eerder
kregen, is het bedrijf bereid
zich in het Sloegebied te vesti
gen. Dat geld moet de aanleg
van pijpleidingen bekostigen,
die nodig zijn om olie vanaf een
steiger in de Westerschelde
naar het complex te transpor
teren. In het belang van de
Zeeuwse economie en werkge
legenheid komt het kabinet
met die tientallen miljoenen
over de brug.
Een kwart eeuw later is huidig
voorzitter J. Robin van de raad
van bestuur van Total Raffina
derij Nederland slechts ten de
le gelukkig met de keuze van
toen. „Ik ben tevreden omdat
we hier kwalitatief goed perso
neel hebben gevonden. Maar
strikt vanuit het bedrijf gere
deneerd, heeft deze plek een
paar handicaps."
Kostenbesparing
Total is de enige olieraffinade
rij in Vlissingen-Oost. Dat be
tekent dat er geen voordeel is te
behalen door samen te werken
met andere raffinaderijen. Ro
bin: „Denk maar aan de be
drijf siarand weer of aan de
energievoorziening. Synergie
met anderen zou onze positie
kunnen verstevigen." Hij be
vestigt dat met aluminium
smelter Pechiney wordt gestu
deerd op de mogelijkheid in het
Sloegebied een nieuwe gasge
stookte elektriciteitscentrale
te laten bouwen door een bui
tenlands consortium. „Dat zou
een kostenbesparing kunnen
opleveren."
Een tweede handicap van Vlis
singen-Oost is het ontbreken
van een pijpleidingennet, Ro
bin is daarom wel eens jaloers
op concurrenten in Rotterdam.
„Pijpleidingen zijn de goed
koopste manier om onze pro
ducten te transporteren."
Ten tijde van de beslissing om
in Vlissingen-Oost een ï-affina-
derij te bouwen, werkt de nu
55-jai-ige Robin bij concurrent
BP (British Petrol). Pas in 1992
stapt hij over naar Total. Sinds
1997 is hij de hoogste baas bij
de Nederlandse tak van het
olieconcern. „BP was in
Frankrijk aan het inkrimpen,
ik zag voor mezelf meer moge
lijkheden bij Total, dat groei
de."
Prins Bernhard
En gegroeid is Total, al ziet het
daar de eerste jaren niet naar
uit. Nauwelijks vier jaar na de
opening lijkt het in september
bin op. „Het gaat niet om grote
veranderingen. Dat is niet no
dig en dat zou ook verkeerd
zijn, maar kleine verbeterin
gen zijn noodzakelijk."
Beter worden is ook mogelijk,
vindt Robin. „Let wel, wat we
doen, doen we efficiënt. We
boeren goed. We hebben 350
mensen in dienst en lenen er
honderd in van andere bedrij
ven. Bovendien kopen we 45
procent van wat we nodig heb
ben in Zeeland. Onze impact op
zowel de directe als de indirec
te werkgelegenheid is dus
groot. Maar dat betekent niet
dat we tevreden en zelfverze
kerd achterover kunnen leu
nen en niks meer hoeven te
doen. Je moet realistisch zijn,
goed naar je omgeving en je
concurrenten kijken. Het ver
schil tussen ons en hen is niet
groot, maar dreigt wel te groei
en. Wij kunnen beter worden,
maar grote bedrijven kunnen
dat sneller."
Milieu
Als olieraffinaderij heeft Total
voortdurend te maken met
vrees voor aantasting van het
milieu. Wanneer in 1970 be
kend wordt dat in het Sloege
bied een raffinaderij wordt ge
bouwd, is dat één van de
belangrijkste kritiekpunten
van omwonenden.
Total is altijd op de voet ge
volgd als het gaat om de uit
stoot van schadelijke stoffen.
Aan goede wil ontbreekt het
niet. Total is in 1993 de eerste
raffinaderij in Nederland die
over een goedgekeurd milieu
zorgsysteem beschikt, nog
voordat dat wettelijk verplicht
is. Hetzelfde geldt voor het op
stellen van een bedrijfsmilieu
plan, dat al in 1994 gebeurt,
terwijl afspraken tussen over
heid en bedrijfsleven hierover
nog in de maak zijn. Toch
wordt het bedrijf in de jaren
negentig enkele keren op de
vingers getikt voor overtredin
gen. Robin: „Onze emissies
gaan nog steeds omlaag, maar
tegelijkertijd worden de eisen
scherper. Zeeland is zeer at
tractief om in te wonen en te re
creëren. Daar tegenover staat
de industrie, die onmisbaar is
voor een goede economische
basis. Daar moeten we met zijn
allen een goede balans tussen
zien te vinden."
De plant: een metalen landschap. foto's Dirk-Jan Gjeltema
tioneel beroep op prins Bern
hard.
Uiteindelijk blijkt Dow Che
mical de reddende engel. Het
chemiebedrijf neemt eerst
twintig procent van de aande
len over en bezit inmiddels 45
procent. De rest is nog steeds in
handen van Total. „De samen
werking met Dow is cruciaal
geweest voor ons voortbe
staan", zegt Robin.
„De problemen die Total eind
jaren zeventig had, waren niet
zo bijzonder als ze leken. Alle
raffinaderijen hadden met de
zelfde problemen te kampen.
Waar andere werden gesloten,
bleven wij open. Grote investe
ringen konden we hier niet
doen, maar dankzij de bijdrage
van Dow lukte dat later wel."
Het beste voorbeeld is de hy
drocracker die in 1986 in ge
bruik wordt genomen. Die
maakt het mogelijk al naar ge
lang de vraag van de markt
verschillende producten te ma
ken. Zo is Total minder afhan
kelijk van de olieprijs. De crac
ker is zijn investering van
achthonderd miljoen gulden
meer dan waard.
De grens aan de groei is nu wel
bereikt, stelt Robin. „Sinds de
overname van Petrofina door
Total, eind 1998, heeft TotalFi-
Laboratorium
na ook raffinaderijen in Ant
werpen en Duinkerke. Onze
grote broer in Antwerpen is
drie keer zo groot als wij en
Duinkerke is maar twee urn-
rijden. Wij zullen echt niet gro
ter meer worden. Daar is geen
ruimte meer voor."
Gevolgen
Bovendien maakte TotalFina
vorige maand bekend samen te
gaan met het Franse Elf Aquit
aine. De weinige gevolgen die
dat zal hebben voor de vesti
ging van Total in, Vlissingen-
Oost zullen slechts positief
zijn, voorspelt hij. „Voor een
productie-afdeling als de onze
maakt het niet uit wie en hoe
groot de aandeelhouder is. Het
vergroot wel de mogelijkheden
voor onze werknemers om van
baan te veranderen en het
maakt het voor ons gemakke
lijker personeel uit te ruilen
met andere vestigingen. Vanaf
2000 doen we dat met Fina in
Antwerpen, maar het zou ook
kunnen met Elf Atochem in
Vlissingen-Oost. Mits de be
trokken werknemers dat wil
len, want aan ongemotiveerde
mensen heb je niks."
Samenwerking met zusterbe
drijven kan de kosten drukken
en dat is hard nodig, merkt Ro-
Leidingenwoud
19 7 8 al weer gedaan met de raf
finaderij in Vlissingen. Als on
derhandelingen over nauwe
samenwerking met een Neder
lands chemiebedrijf misluk
ken, is sluiting niet ondenk
baar, stelt de directie. Lokale,
provinciale en landelijke poli
tici en de vakbonden vragen
het kabinet de helpende hand
toe te steken. De onderne
mingsraad doet zelfs een emo-
Voorzitter J. Robin van de
Raad van Bestuur van Total
Raffinaderij Nederland
