HSL gooit landschap overhoop PZC Asociaalste gevallen ontlopen Britse opvoedles voor ouders PZC Afkeurende reacties op kabinetsvoorstel om water te belasten Gekrenkte SGP gaat in oppositie om euthanasieplan feiten en meningen Gevolgen voor ruimtelijke ordening bleven onderbelicht in debatten 23 september 1949 donderdag 23 september 1999 door Hans de Bruijn Het felle politieke debat over het tracé van de hogesnelheidstrein (HSL) door het 'Groene Hart van Hol land' is, na het besluit van de Tweede Kamer daarover, verstomd. Maar dat debat was slechts het begin van de dis cussie over de gevolgen van de aanslui ting van Nederland op het Europese net van hogesnelheidsverbindingen. Over zes jaar moet de eerste HSL-trein van Amsterdam, via Schiphol, Rotter dam en Breda naar de Belgische grens rijden, om daar op dat Europese net aan te sluiten. En vijf jaar later moet ook de oostelijke aansluiting - van Am sterdam via Utrecht en Arnhem naar Duitsland - in gebruik zijn. Al deed de discussie over het tracé door het Groene Hart anders vermoeden, bij de HSL gaat het niet alleen om de aan leg van rails en het beperken van de overlast. De HSL zal ook grote veran deringen teweeg brengen in de steden en gebieden waar zij doorheen snijdt. „Een groot deel van Nederland gaat op de schop", zegt Jacqueline Tellinga, sa menstelster van de expositie over de ruimtelijke gevolgen van de HSL, die gisteren is geopend bij het Nederlands Architectuurinstituut (NAi) in Rotter dam. Hoewel de meeste plannen voor de ge bieden langs de HSL-route nog in het tekentafelstadium verkeren, bewijst de tentoonstelling het gelijk van de stelling van Tellinga. De steden die een HSL-station krijgen - Amsterdam, Rotterdam, Utrecht, Den Haag, Arn hem en Breda, alsmede Schiphol - staan voor een ingrijpende vernieu wing van hun stationsgebieden, die tientallen miljarden guldens gaat kos ten en het aanzien van die steden dras tisch zal verandpren. Niet al die projecten zijn een direct ge volg van de komst van de HSL. In Arn hem is twee jaar geleden al begonnen met een herinrichting van de binnen stad, toen een besluit over de komst van de HSL nog genomen moest worden. Ook in Utrecht was men al langer in discussie over een hele nieuwe binnen stad rond het verouderde winkelcom plex van Hoog Cathaxijne. Amsterdam is bezig met een ambitieus plan voor het ontwikkelen van de Zuid-as. Rot terdam wil het gebied rond het Cen traal Station moderniseren. In Den Haag wordt het Centraal Station defi nitief het hart van het Haagse 'Manhat tan'. Alleen Breda heeft nog geen con crete plannen, maar die worden eind 1999 verwacht. De expositie in Rotter dam maakt echter duidelijk dat van De tentoonstelling biedt te weinig inzicht in de ingrijpende gevolgen van de komst van de snelle trein voor het Nederlandse landschap. foto Niels van der Hoeven/GPD een geïntegreerde aanpak van al die ontwikkelingen (nog) geen sprake is. Er is geen 'masterplan', laat staan con sensus over wat de HSL voor ons land gaat betekenen- De discussie ging tot nog toe vooral over tracés en over mi lieuhinder. „De besluitvorming over zulke ruimtelijke projecten loopt vast in het poldermodel", constateert staatssecretaris van cultuur Rick van der Ploeg in het magazine 'Op Europees Spoor', dat door het NAi bij de exposi tie wordt uitgegeven. Deeldebatjes Volgens Van der Ploeg zijn tot nog toe alleen maar deeldebatjes gevoerd. „Wat een 'grand project' had kunnen zijn, werd versplinterd in honderden compromissen." Een bizar gevolg is dat Den Haag als enige West-Europese re geringszetel niet door de HSL zal wor den aangedaan, maar aan een aftak king komt. Ondanks een overheidssubsidie van 540 miljoen gulden aan de zes HSL- steden, gaat ieder vooralsnog zijn eigen gang. Ook het rijk, dat een impuls wil geven aan het ontwikkelen van woon- en werkcorridors langs de snelwegen in de Randstad, wat botst met de ontwik keling van de gebieden rond de HSL- stationsr Corridors en stationsgebie den worden concurrenten, wat beide kan schaden. Wellicht komt een cen trale visie hierop in de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening, waarmee mi nister Jan Pronk (Vrom) volgend jaar komt. Maar om met Van der Ploeg te spreken: „Een centrale regie is er niet." Terwijl de gevolgen niet beperkt blij ven tot de zes grote HSL-stedenOveral waar de HSL voorbijkomt, zullen din gen veranderen. Neem de Veluwe, waar de oostelijke tak in 2010 doorheen snijdt. Wacht ons daar een herhaling van de discussie over het Groene Hart? Moeten ook daar tunnels worden aan gelegd om de stilte te bewaren? Problemen InfraVeel gemeenten zullen de komst van de HSL aangrijpen om hun infra structurele problemen in een klap op te lossen. Spoorovergangen worden an ders ingericht, wegen omgeleid. Geen gemeente zal er aan ontkomen. Dat be doelt Tellinga als zij zegt dat Neder land 'op de schop' gaat. „Maar we moe ten niet tot elke prijs in drie uur in Pa rijs willen zijn", waarschuwt Willem- Jan van Grondelle in het magazine van de HSL-tentoonstelling. Op de expositie in Rotterdam is op ne gentien enorme panelen die ontwikke ling in kaart gebracht. Jacqueline Tel linga had de zes steden gevraagd om elk in een grote, metershoge advertentie duidelijk te maken wat de HSL voor hen gaat betekenen. Maar met spijt constateert zij dat de steden die kans hebben laten liggen. Het zijn fraaie, ar tistieke posters, maar zonder enige in formatieve waarde. „De enige die een duidelijke strategie toont is Schiphol." De bezoeker van de expositie kan vanaf medio oktober in het Nederlands Ar chitectuurinstituut overigens ook een 'virtuele treinreis' over het HSL-tracé maken. Op een kaart van Europa kun nen huidige en toekomstige reistijden worden vergeleken. De expositie 'Op Europees Spoor' is, om hem zo toegan kelijk mogelijk te maken, in de open lucht ingericht, en dus dag en nacht gratis te bekijken. Tot 2 januari 2000 bij het NAi, Museumpark 25 in Rotter dam. GPD door Hans Geurens Zullen mensen zich straks echt nog eens achter de oren krabben voor ze maandelijks hun auto wassen? Wekelijks hun bad laten vollopen? In droge zo mers dagelijks de tuin sproeien? Of een paar keer per dag -na slechts een klein plasje- de in houd van de stortbak helemaal door het toilet spoelen? Ze geloven er echt helemaal niets van, de Consumentenbond en de Vereniging van Exploitan ten van Waterleidingbedrijven in Nederland (Vewiri). Beide or ganisaties zijn het dan ook ab soluut oneens met het voorne men van het kabinet een nieuwe waterbelasting in te voeren. 'Volstrekt onaanvaardbaar,' roept de Vewin. 'Een mon strum,' vindt de consumenten bond. Als het aan de regering ligt, wordt komend jaar op elke ku bieke meter drinkwater die uit cle kraan komt 51 cent belasting geheven (exclusief btw). Behal ve over de eerste 25 gulden van de waterrekening, zeg maar ruwweg de eerste twintig kubie ke meter. Daarover hoeft per aansluiting geen belasting be taald te worden aan minister Zalm. Zuiniger Net als bij de ecotax op gas en elektriciteit is de gedachte van het kabinet dat mensen zuiniger met drinkwater zullen omgaan als het verbruik duurder wordt. Onzin, volgens beleidsmede werker J, de Ridder van de Consumentenbond. „De prijse lasticiteit van drinkwater is na genoeg nihil. Mensen gaan niet minder drinkwater verbruiken als je de prijs verhoogt." Het drinkwaterverbruik is trou wens sinds 1992 jaarlijks per persoon al met 2500 liter ge daald, zegt hij. Veel minder zal dat niet worden. „Mensen heb ben nu eenmaal een bepaalde hoeveelheid water nodig. Wij twijfelen dus sterk aan het ef fect van deze nieuwe belasting." De Vewin denkt er net zo over. „Mensen zijn al behoorlijk zui nig met drinkwater. Je ziet ook weinig verschillen in het water gebruik in dure en goedkope re gio's. Terwijl in sommige regio's het drinkwater als gevolg van hogere productiekosten toch twee keer zo duur is als in ande re," zegt woordvoerster C. Ho veniers. Vooral grote gezinnen betaler meer belasting in de nieuwe plannen. Teiwijl een alleen staande volgend jaar veertier gulden in de zak houdt, is eer gezin van vijf personen gemid deld vier tientjes duurder uit Vewin en Consumentenbond vinden het vooral onrechtvaar dig dat grote gezinnen met lag< inkomens zwaarder belast wor den. Mensen met lage inkomen gebruiken gemiddeld tien pro cent meer water dan hogere in komens. „Deels omdat ze geer geld hebben om te investeren n waterbesparende maatrege len," verklaart De Ridder. Hove niers voorziet bovendiei rechtsongelijkheid in gemeen ten waar nog niet overal water meters zijn geplaatst. Twee al leenstaanden bijvoorbeeld, me hetzelfde waterverbruik, kun nen daardoor verschillende be dragen moeten betalen. Gecompenseerd Dat laatste behoort volgen voorlichter P. Lamers van he ministerie van Financiën tot he verleden zodra overal in he land watermeters zijn ge plaatst. Lamers wijst er op da voor de hogere belasting o] drinkwater iedereen, dus ookd lage inkomens, al sinds vori, jaar gecompenseerd wordt doo een verlaging van de inkom stenbelasting. Het bewus gebruik van drinkwater zal uit eindelijk wel degelijk gestimu 'leerd worden door cle nieuw 'watertax', denkt hij. Volgens de Vewin heeft de nieu we waterbelasting echter wei nig te maken met de vergroe ning van het belastingstelse zoals bijvoorbeeld de ecotax o gas- en elektriciteitsverbruil „Water is juist een heel milieu vriendelijk product. De produc tie en het transport van drink water zijn nauwelijks milieube lastend." Voor De Ridder van de Consi' mentenbond blijft duidelijk d< de nieuwe 'watertax' geen goe plan is: „Drinkwater is voor i< dereen een levensbehoeft Daarom moet je als overheid c prijs niet beïnvloeden." GPD door Jaco van Lambalgen en Lianne Sleutjes Wat een pijn en verdriet. Het zijn zware woorden, recht uit het hart van Bas van der Vlies. De fractieleider van de Staatkundig Gereformeerde Partij is diep geraakt. Hij ver heelt dat niet. De algemene politieke beschou wingen zijn voor hem het moment om het 'ethisch zo- meroffensiefvan de SGP te ver diepen. De van nature gezags getrouwe partij heeft gekozen voor de oppositie. De SGP voelt zich overvallen. Breekpunt voor haar waren de voorstellen die het net gelijmde paarse kabinet in de zomervakantie naar de Tweede Kamer stuurde. De regering wil de abortuswet verruimen en euthanasie uit de strafbare sfeer halen. „We heb ben toen verzucht: een kabinet dat zulke voorstellen in petto had, had maar moeten struike len", bekende Van der Vlies gis teren in de Kamer. Geknapt In de middagpauze van het de bat schetst hij de omslag in de fractie. „Dan ben je thuis je bu reau aan het opruimen, je tuin tje aan het aanharken en opeens komen deze voorstellen. Je kunt zeggen 'dat wist je toch, ze wa ren aangekondigd'. Maar de re gering zou zich op cruciale on derdelen nog bezinnen. Zoals op het punt dat twaalfjarigen zich buiten de wil van de ouders om, voor èuthanasie kunnen uit spreken. En dan krijg je dit. Dan knapt er iets." Het gaat om hele moeilijke vraagstukken, benadrukt de SGP-voorman. „Bij patiënten in de terminale fase staan ook wij voor hele zware vragen. Maar het gaat ons er om, welke oplossingsrichting je kiest. Je kunt ook in de eindfase nog zo veel doen met pijnbestrijding en pastorale begeleiding. Dan blijkt 90 tot 95 procent van de mensen die levensbeëindiging wilden, die wens niet meer te hebben." Toch sluit ook hij euthanasie niet geheel uit. „Je lost niet alles op. Maar je mag niet alles zelf uitmaken." Zoals hij het in het Kamerdebat verwoordt: „De geestelijke wor- telipg is of wordt opgegeven, mensen maken zelf wel uit wat goed is en wat slecht. Het is al zelfbeschikkingsrecht wat de klok slaat. De overheid moet dat, deze trends volgend, alle maal alleen nog eventjes netjes regelen." De SGP is bezorgd over het 'hel lend vlak' waarop de overheid zich begeeft. „Nu zijn het deze voorstellen, maar straks krijgen wij de kwestie van de wilsonbe- kwamen, mensen die niet in staat zijn zelf een beslissing te nemen," waarschuwt Van der Vlies. Weg SGP'ers zijn gezagsgetrouw, er kent hij. Zij respecteren het ge zag dat 'boven hen gesteld is', ook als dat niet direct uit de ei gen kring afkomstig is. „Dat wil niet zeggen dat wij niet kritisch zijn geweest," voegt hij daar di rect aan toe. „Maar kritiek kan ook constructief zijn." Die opstelling gaat nu verande ren. „Als een kabinet met maat regelen komt die zo haaks staan op wat wij goed vinden, dan moet het maar weg." Neem bijvoorbeeld de dioxine affaire, de gifkippen uit België. „Je kunt het optreden van de re gering daarin als een vergeeflij ke fout beschouwen. In het ver volg zullen wij ons bij dat soort kwesties goed herinneren wat het kabinet allemaal nog bij wet wil regelen." „We gunden het kabinet het voordeel van de twijfel. Maar zeker in gevallen waarin we ge talsmatig de doorslag kunnen geven wordt dat anders." Dat wil niet zeggen dat Van der Vlies vanaf nu steeds bij de in terruptiemicrofoon staat om de regering te vuur en te zwaard te bestrijden. „Wij voeren geen op positie omwille van de opposi tie. Wij zoeken geen modegril achtig optreden. De SGP voert oppositie op een waardige toon." Respect De partij gaat niet op de man spelen. De achterban dringt er ook op aan dat de fractie met respect voor de andersdenkende optreedt. De mogelijkheden van de SGP moeten ook niet overdreven worden, onderstreept Van der Vlies. De partij speelt een be scheiden rol met de drie zetels die zij bezet in het parlement. „Je hebt nog altijd 73 anderen nodig om. het kabinet naar huis te sturen." GPD door Harm Harkema Het door het CDA gelan ceerde plan om ouders van ontspoorde kinderen te verplichten een cursus opvoe den te volgen wordt in Groot- Brittannië al uitgevoerd. Het blijkt daar lang niet altijd een succes. De Labourregering van pre mier Blair heeft het vorig jaar op experimentele basis inge voerd in tien gemeenten. Niet alleen kunnen ouders ver plicht worden tot het volgen van een cursus, ook kunnen zij verantwoordelijk worden ge steld voor het spijbelen van hun kinderen. Wie in gebreke blijft, kan worden veroordeeld tot een boete van maximaal 1000 pond (3300 gulden). De kritiek van de liberalen op 'moraalridder' Blair was op voorhand groot. De ciritici stelden dat de overheid met het initiatief bestraffend de privésfeer binnendringt. Zij dient zich daar verre van te houden. "Andere critici die op de bres staan voor de rechten van bur gers, vrezen willekeur. Wie wel, wie niet? Cynisch vragen zij zich af of wellicht ook mi nister van Binnenlandse Za ken Straw verplicht op cursus moet. Diens zoon pleegde een strafbaar feit door drugs te verkopen. Ook de sociale diensten staan er huiverig tegenover. Ouders van kinderen die ontspoord zijn, zijn dat zelf vaak ook. Verplicht een asociale vader tot het volgen van een opvoed- cursus wegens wangedrag van zijn zoontje, en de kans is groot dat het kind nog meer klappen krijgt dan het toch al kreeg, of voorgoed de ouderlijke wo ning wordt uitgeschopt. Onderzoek in Sunderland, een grauwe Noord-Engelse ha- ven- en industriestad, wijst in die richting. Daar worden huurders die overlast veroor zaken op straat gezet. Dat leidde de afgelopen jaren tot een toename van het aantal straatkinderen en een groei van de wachtlijsten in het op- vangcircuit. Verscheidene ou ders zetten hun overlast ver oorzakende kroost namelijk uit huis om hun eigen uitzet ting door de gemeente te voor komen. De grauwe arbeiderswijk Langworthy in Manchester verloedert. In sommige straten zijn drie kwart van de woningen dichtgetimmerd. foto Harm Harkema/GPD Ervaring met de nieuwe maat regel is er nog niet veel. In de tien gemeenten waar nu wordt geëxperimenteerd, zijn tot nog toe bijna negentig ouders van ontspoorde kinderen door een rechter op cursus gestuurd. Het grootste aantal daarvan, vijfentwintig cursisten, komt voor rekening van Saint He- lens, een industriestad onder de rook van Liverpool met bij na 200.000 inwoners. Project leider Bob Smith is voorlopig voorzichtig positief over het experiment. Positief Hoewel de cursus in feite een dwangmaatregel is, worden de betrokken ouders, die in de praktijk allemaal aan de on derkant van de samenleving blijken te bungelen, op posi tieve wijze benaderd. „De meeste mensen willen graag - goede ouders zijn. Dat is zo'n beetje een menselijke basisbe hoefte", zegt Smith. Ze blijken dan ook, de een wat makkelij ker dan de ander, bereid uit zichzelf de uit tien bijeenkom sten bestaande cursus te vol gen. Voor sommigen is dit de eerste keer dat ze hulp en tips krij gen. Op het ogenblik heeft Smith moeilijkheden met slechts één dwarsliggende ou der die weigert naar de cursus te komen. Haar wacht een zware boete. De reacties op de cursus zijn over het algemeen positief. De meeste betrokkenen geven aan dat ze ervan geleerd hebben. Sommigen zeggen dat ze er in de praktijk wat aan hebben. Een moeder: „Eerst schreeuw de ik heel vaak tegen hen. Nu ben ik kalmer en probeer hen een reden te geven waarom ik iets van ze wil. Ik kan nu al wat beter omgaan met mijn doch ter. Zij schreeuwt nu ook min der tegen mij." Allemaal rozengeur en mane schijn? Nee. De rechter veroor deelt alleen ouders tot de cursus van wie wordt veron dersteld dat ze van goede wil zijn. Ernstig ontaardq ouders, zoals alcoholisten en junks, worden op voorhand al niet tot de cursus veroordeeld. Ze zijn zo ontspoord dat ze er toch niets van opsteken. Een aantal ouders kan trouwens sowieso niet op cursus omdat ze voort durend in de gevangenis zit ten. Het zijn vaak wel de ou ders van de meest criminele jongeren in Sint Helens, waar jaarlijks zo'n driehonderd kinderen onder de zestien jaar met justitie in aanraking ko men. Onrechtvaardig „Dit is het zwakste punt van het verhaal", zegt Smith. „En het is nog onrechtvaardig ook. De minst asociale ouders en goedwillende ouders worden bedreigd met een forse boete als zij niet meewerken, terwijl de echte a socialen daarvan geen last hebben omdat ze niet eens worden opgeroepen voor de cursus. Hetzelfde voor één oudergezinnen. Moeder wordt gestraft als ze niet meewerkt, maar voor de vader, die hem ooit is gesmeerd, hebben we niks." GPD Slachtoffer Bij een brand in een Vlissingse woning is een zesjarig jongetje om het leven gekomen. De ou ders kwamen thuis toen de brand in volle hevigheid woedde. Het kind dat zich op de bovenverdieping bevond, kon niet meer worden gered. Confectie Biervliet krijgt waarschijnlijk een confectiefabriek. Een Rot terdams bedrijf heeft een 'ar- beiderslogeèrkamp' in het dorp gekocht. Dat was ge bouwd voor huisvesting van arbeiders, die aan de wederop bouw zouden werken. Het kamp werd echter nauwelijks gebruikt en stond al geruime tijd leeg. De gemeente Bier vliet is met steun van het Eco nomisch Technologisch Insti tuut (ETI) de boer 'opgegaan om een industrieel bedrijf te weiven. Dat levert nieuwe ba nen op, zeker omdat mechani satie in de landbouw ten koste gaat van de werkgelegenheid. China De leider van de Chinese com munisten Mao Tse Toeng heeft de oprichting van de Volksre publiek China bekend ge maakt. Voetbal Het Ierse voetbalelftal heeft voor een stunt gezorgd dooi Engeland in Liverpool met 2-jj te verslaan. Uitgever: J. 'C. Boersema Hoofdredactie: A. L. Oosthoek D. Bosscher (adjunct) A. L. Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484000 Redactiefax: (0118) 470102 Vlissingen: Postbus 18 4380 AA Vlissingen Tel. (0118) 484Ó00 Fax. (0118) 472404 Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 273000 Fax. (0113) 273010 Terneuzen: Axelsestraat 16 Postbus 51 4530 AB Terneuzen Tel. (0115) 686000 Fax. (0115)686009 Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel. (0114) 373839 Fax, (0114) 373840 Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel. (0111)454647 Fax. (0111)454659 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8,00 tot 10.30 uur Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV Internet (http://www.pzc.nl): Postbus 18 4380 AA Vlissingen redactie: 'redactie@pzc.nl exploitatie: internet@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 of maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 14.00 uur; op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20.30 tot 22.00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur: Tel. (0118) 484000 Fax(0118)470100 Abonnementsprijzen: per kwartaal 98,00;' franco per post 128,50; per maand 35,75, per jaar 372,50; franco per post 491,00; bij automatische afschrijving per termijn 1,50 korting; losse nummers maandag t/m vrijdag 1,80, zaterdag 2,60 p.st.; (alle bedragen inclusief 6 pet. btw); Postrek.nr.: 3754316 t.n.v. PZC ab.rek. Vlissingen Advertentietarieven: 191 cent per mm; minimumprijs per advertentie 28,65; ingezonden mededelingen 2,5 x tarief; speciale posities: tarief op aanvraag; voor brieven bureau van dit blad 6,50 meer (excl. 17,5 pet btw); volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag; (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet. btw) Giro: 35 93 00, Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B.V Vlissingen

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1999 | | pagina 2