Industrie Rotterdam mist ruimte
laf eigen woning
ader vaste baan
Aanschaf eigen woning
kan zonder vaste baan
WAO-exodus zorg te
stoppen met betere
werkomstandigheden
Neerlands wijnrankje gedijt steeds beter
Seattle riskant voor
landbouw die van
steun afhankelijk is
Gebrek aan bedrijfsterreinen gaat duizenden banen kosten
iog niet,
>g lekker
de deur
toe en de
iden van
i", voor-
ersgilde.
gstelling
e willen
die wijn
;r toe in
druiven
e Neder-
tot vijf-
waliteit.
;eneratie
hij.
rde keer
erlandse
en wijn-
ïg inge
stuurd. Dat is dertig procent meer dan het
jaar ervoor. Nederland kent ongeveer hon
derd wijngaarden, ook buiten Zuid-Lim
burg. Ze lopen in omvang uiteen van een
paar ranken in de achtertuin tot serieuze
gaarden van meer dan een hectare. Zo'n
vijftien wijngaardeniers zijn professioneel
of semi-professioneel bezig. Voor drie van
hen is het een volledige broodwinning.
Het gilde wil zich dan ook omvormen tot een
heuse branchevereniging om de Nederland
se wijnbouw te ondersteunen. Een eerste
poging om subsidie bij het ministerie van
Landbouw los te peuteren liep echter op
niets uit.
Met een productie van zo'n duizend hectoli
ter valt de Nederlandse productie in het niet
bij de import. Volgens het Productschap
Wijn bedroeg die bijna 2,8 miljoen hectoli
ter. Sas erkent het minuscule karakter, maar
stelt dat het aantal hectaren wijnranken
met tientallen procenten per jaar groeit.
Nieuwe percelen worden al met een berege-
ningsinstallatie aangelegd. Gezien de in-
vestering die dat vraagt, is dat volgens hem
een duidelijk teken dat de professionals ter
rein winnen. Het oudste Nederlandse wijn
huis, de 29-jarige Limburgse De Apostel
hoeve, breidt volgend jaar uit van vier naar
zes hectare.
Kloosters
De Nederlandse wijnbouw stamt al uit de
Romeinse tijd. Toen werden langs de hele
Maasoever tot voorbij Venlo druiven ge
kweekt. In de Middeleeuwen waren het
voornamelijk de kloosters die de wijnbouw
in leven hielden. Die wijn stond bekend als
'koele wijn', vanwege het vele zuur dat de
wijn ook vandaag nog een typisch frisse
smaak geeft.
„Het vakmanschap was verdwenen, maar is
door een aantal pioniers weer helemaal te
rug gekomen"stelt Sas. Onder de witte wij -
nen zitten volgens hem exemplaren van een
verrassende kwaliteit. Door met name
Duitse innovaties is er nu ook een vroegrij-
pende druif die geschikt is om rode wijn te
maken. „Rode wijn: dat moeten de telers
nog leren", illustreert hij de groeipijntjes
van de Nederlandse wijnbouw. ANP
Run op internetsite belastingplan
DEN HAAG -De internetsite belastingherziening van het mi-
nisterie van Financiën heeft een ware stormloop ondergaan.
In twee dagen tijd bezochten ruim dertigduizend mensen het
adres. Daarmee kreeg het internetadres van het ministerie
vijftien keer zoveel bezoekers als gemiddeld.
De wettekst werd ruim elfduizend keer afgenomen en de me
morie van toelichting zesduizend keer. Ook de brochure werd
zesduizend keer gedownload. Zelfs de Engelse vertaling hier
van was met zevenhonderd keer populair.
Op de site is het hele wetsvoorstel voor de belastingherziening
per artikel of als geheel te raadplegen of over te nemen. ANP
Ellen Brusse wint crème-geding
ALKMAAR - Cosmeticabedrijf Cosparfrance had de naam
'Ellen Brusse' niet mogen gebruiken in haar advertentiecam
pagne voor een crème die een wonderbaarlijke uitwerking
zou hebben op de huid van vrouwen.
Dat bepaalde de rechtbank in Alkmaar gisteren in kort ge
ding. De televisie- en radiopresentatrice eiste van het bedrijf
een rectificatie en financiële genoegdoening.
De rechter bepaalde dat Cosparfrance de advertenties moet
rectificeren en Brusse 15.000 moet betalen, omdat haar
naam is genoemd zonder toestemming. ANP
Meer merkloze medicijnen
ETTEN-LEUR - De Centrafarm-groep, leverancier van on
der meer merkloze geneesmiddelen, heeft in de eerste helft
van dit jaar de omzet zien stijgen met 48 procent naar 125
miljoen. De totale farmaciemarkt in Nederland groeide
slechts met 7,2 procent. Centrafarm profiteert sterk van de
toenemende vraag naar de merkloze (generieke) en daardoor
goedkopere geneesmiddelen en parallelimporten.
Centrafarm groeide net zo snel als de Duitse moedermaat
schappij, Stada Arzneimittel. Voor de tweede helft van dit
jaar verwacht Centrafarm dat de cijfers die van de eerste zes
maanden nog gaan overtreffen. Daarmee komt de groep op
een omzet van ver boven de 250 miljoen per jaar. ANP
Groningse veemarkt verplaatst
GRONINGEN - De veemarkt in Groningen krijgt een nieuw
onderkomen. Lange tijd zag het eraaar uit dat de veemarkt
wegens een te geringe aanvoer uit de stad zou verdwijnen. De
gemeente Groningen en de Stichting Veemarkt Groningen
maakten gisteren echter bekend nu voldoende perspectief te
zien voor een nieuw gebouw, dat eind 2001 gereed moet zijn
Op de veemarkt worden jaarlijks ruim honderdduizend run
deren en schapen verhandeld. De aanvoer steeg de afgelopen
twee jaar met 0,9, terwijl juist op een daling was gerekend.
„De tendens is dat steeds meer akkerbouwbedrijven in de
provincie een veebedrijf worden. Veehouders uit de Randstad
laten zich voor milj oenen uitkopen en kopen hier een bedrijf'
zei veilingwoordvoerder A van der Veen gisteren. ANP
RCV Entertainment naar VNU
HAARLEM - Mediaconcern VNU heeft zijn belang in RCV
Entertainment vergroot van vijftig naar honderd procent. De
Haarlemse uitgever stapte twee jaar geleden in de bioscoop-
en tv-filmdistributeur om het marktaandeel in de amuse-
mentsmarkt een impuls te geven.
RCV in Hilversum is de grootste onafhankelijke distributeur
in de Benelux met in zijn catalogus drieduizend titels van pro
ducenten als Miramax, Rysher en Cinergi.
VNU neemt de resterende stukken over van oprichter en di
recteur O. Merckelbach, die zich na ruim twintig jaar RCV
ook terugtrekt als directeur. Hij blijft wel aan de onderne
ming verbonden als consultant. Hoeveel is overgemaakt aan
Merckelbach wil de VNU-man niet zeggen. ANP
Rijtjeshuizen in aanbouw. De stichting Waarborgfonds garandeert
potheektot ongeveer 270.000.
Lnonze redactie economie
|jjOTTERDAM - Een tekort aan
•droge' bedrijfsterreinen in de
(fgioRotterdamzal de komende
(ien jaar zeker 26.000 banen
tosten, doordat er voor nieuwe
bedrijven geen plek is. Groeien-
Idebcdrijven hebben nauwelijks
mogelijkheden te verhuizen.
Het verlies aan arbeidsplaatsen
ijl nog groter zijn door het
sneeuwbaleffect als gevolg van
onderlinge verwevenheid van
^rijven, zo blijkt uit een stu
die van het Nederlands Econo
misch Instituut (NEI).
jet ruimtetekort in het stede
lijke gebied is net zo urgent als
•n de haven", aldus de Rotter
damse wethouder Simons van
navenzaken en economische za
ten. Rotterdam wil dat met
ujorrang in de Hoeksche Waard
Kn bedrijventerrein van hon
derd hectare wordt aangelegd
om de ergste nood te lenigen. De
Tweede Kamer heeft vorige
week nog gesteld dat die Hoek
sche Waard groen moet blijven.
Het kabinet is wel voorstander
van zo'n bedrijventerrein aan
de noordrand van het gebied bij
Numansdorp of 's-Gravendeel.
Binnen de stadsgrenzen gaat de
komende tijd met extra spoed
worden gezocht naar terreinen
voor bedrijfsvestiging. Daar
voor stellen het Gemeentelijk
Havenbedrijf Rotterdam en het
OntwikkelingsBedrijf Rotter
dam een team van 'schatgra
vers' samen. Ook regionaal
wordt driftig gezocht naar be-
dnjfsterreinen. Alles bij elkaar
kan naar verwachting nog 510
ABX Logistics
neemt belang in
Saima Avandero
BRUSSEL - ABX Logistics, on
derdeel van de Belgische spoor
wegen, heeft een belang van
twintig procent genomen in het
Italiaanse logistiekbedrijf Sai
ma Avandero.
heeft tweeduizend werk
nemers en boekte vorig jaar een
van 496 miljoen euro
miljard). ABX neemt het
belang over van de Italiaanse
ANP
hectare worden gevonden. Si
mons: „Maar ook dat is nog niet
genoeg."
Alleen al in het afgelopen jaar
konden meer dan dertig bedrij
ven niet aan een plek in Rotter
dam worden geholpen. De be
drijven wilden elk terreinen van
duizend- tot tienduizend vier
kante meter. Volgens de wet
houder komt de economische
groei van Rotterdam in het ge
ding als de ruimtenood niet
wordt opgelost. In de Rijnmond
en in Noord-Brabant is het te
kort aan ruimte het grootst.
Amsterdam en Den Haag kun
nen voorlopig nog vooruit.
„Rotterdam kan die extra ba
nen niet missen", sprak Simons
gistermorgen. „Die banen heb
ben we hard nodig om de werk
loosheid en de groei van de be
roepsbevolking, met 40.000
personen, op te vangen."
Simons wees ook op het feit dat
de economische groei van Rot
terdam al jaren achterblijft bij
de gemiddelde groei in Neder
land en dat de werkloosheid in
Rotterdam de hoogste is in de
vier grote steden. Alleen al om
het huidige werkloosheidsper
centage in Rotterdam niet te la
ten toenemen is een gemiddelde
economische groei van 1,7 pro
cent per jaar nodig.
Uit de studie van het NEI blijkt
dat het huidige ruimtegebrek de
komende jaren tenminste
26.000 banen zal kosten. Daar
zal het zeker niet bij blijven,
want er zal ook een sneeuwbal
effect optreden, voorspellen de
onderzoekers. Volgens het NEI
is de industrie de motor van de
groei in de dienstensector en is
de logistieke sector de smeerolie
voor de (regionale) economische
motor. Wanneer de smeerolie en
de stuwende motor in de Rijn-
mondse economie worden ver
waarloosd, zijn op termijn ook
de perspectieven voor de secto
ren met een hoge werkgelegen
heidsgroei en een relatief be
perkt ruimtegebrek minder
gunstig.
Rotterdam vindt dat de oplos
sing van het probleem niet al
leen binnen de eigen grenzen
kan worden gevonden. Regio
naal bestaan over het tekort,
volgens Simons, 'geen grote
waarderings vers chillen
,Maar het is toch een lastige dis
cussie." GPD
door Alex Boqers
DEN HAAG - Banken lijken wel
eens suikerooms. Kijk maar
naar wie tegenwoordig al een
duur huis kan kopen. De nog
steeds lage rente maakt de ban
ken zeer scheutig. Toch zijn ze
niet gek. De financiële instellin
gen kijken wel degelijk of de le
ner genoeg inkomsten heeft om
terug te betalen. Een eerste ver
eiste daarvoor is het hebben van
een baan. Wie niet in vaste
dienst is, krijgt het moeilijk op
de hypotheekmarkt. Maar er
zijn mogelijkheden.
„Financiers zijn altijd op zoek
naar een soort van onderpand
waarop ze terug kunnen val
len", zegt Tom Selij van De
Hypothekers Associatie, het
overkoepelend orgaan van De
Hypotheker, waarbij honderd
tien onafhankelijke hypotheek
adviseurs zijn aangesloten. „Als
het risico maar beperkt blijft en
de financiers ergens hun geld te
rug kunnen halen, willen ze wel
geld geven."
De meest makkelijke manier om
de hypotheek te krijgen is met
de Nationale Hypotheek Ga
rantie (NHG). De verstrekker
van deze garantie, de Stichting
Waarborgfonds Eigen Wonin
gen, staat borg voor als het mis
gaat. Door deze zekerheid geven
de financiers veelal een lagere
rente.
De stichting geeft de garantie
ook aan mensen zonder vaste
baan. Maar alleen als er uitzicht
is op een vaste betrekking. De
huizenkoper die bijvoorbeeld
een contract heeft voor een jaar
moet een briefje meenemen van
de baas waarin deze stelt dat het
tijdelijk contract na afloop
wordt omgezet in een vast
dienstverband, de zogenaamde
intentieverklaring. Als de baas
een slag om de arm wil houden,
kan hij hierbij altijd nog ver
melden 'als de werknemer goed
blijft functioneren'.
Huizenprijs
Een aantal beperkingen aan de
hypotheekgarantie kunnen
echter wel een probleem zijn in
de huidige huizenmarkt. De
stichting geeft de garantie voor
leningen tot maximaal 3,5- tot
4,5 keer het bruto jaarinkomen.
Dit is bij zestigduizend gulden
270.000. Maar volgens de laat
ste gegevens van het Kadaster
kost de gemiddelde woning in
middels 295.000.
Voor die 270.000 lijkt daarom
niet al te veel te koop. Zeker als
de potentiële huiseigenaar van
de lening de zogenaamde 'kos
ten koper' wil voldoen en een
verbouwinkje en nieuwe inrich
ting nodig is. De Vereniging Ei
gen Huis stelt dat beide extra
kosten zo'n twintig procent van
de waarde van het huis bedra
gen. Dan blijft met NHG maxi
maal een huisje van zo'n
220.000 te koop over.
De Stichting Waarborgfonds
Eigen Woningen legt zelf ook
een beperking op. De garantie is
alleen te krijgen als de totale
kosten om de woning in eigen
dom te krijgen niet meer bedra
gen dan 370.000. De stichting
gaat uit van twaalf procent aan
bijkomende kosten voor een
nieuwe woning en acht procent
voor bestaande woningen. De
maximale koopsom voor de
werknemer zonder vaste aan
stelling bedraagt daarom res
pectievelijk 330.000 en
ƒ342.000.
Zonder de vooruitzichten op
een vaste baan is het volgens Se
lij van De Hypothekers Associa
tie een stuk moeilijker om een
lening te krijgen. De meeste
geldschieters bieden mogelijk
heden. Maar de financiers stel
len dan wel een hoop extra eisen
en berekenen meestal een hoge
re rente. Dat vinden de geld
schieters normaal want zij ach
ten ook het risico van niet terug
betalen hoger.
Free-lancer
Het grootste probleem heeft de
free-lancer. Deze zelfstandige
werknemers moeten volgens
Selij echt een overtuigingsslag
leveren. Het helpt om een keurig
lijstje mee te nemen met gege
vens als de opleiding, het beroep
en het arbeidsverleden. De fi
nanciers willen in ieder geval de
inkomsten uit het verleden zien
en een soort van prognose voor
het komende jaar. „De finan
ciers kijken naar het perspec
tief. Iemand die al tien jaar
werkt, krijgt makkelijker geld
dan iemand die een half jaar
werkt en daarvoor geruime tijd
werkloos is geweest", aldus Se-
iij.
mensen zonder vaste baan een hy-
foto Hans Steinmeier/AN P
In de meeste gevallen zullen de
banken echter eisen dat de po
tentiële koper zelf een vetge
mest spaarvarken meeneemt.
De financiers lenen aan mensen
zonder vaste baan bijna nooit de
volledige kostprijs van de wo
ning uit. De vrijgevigheid houdt
op bij de executiewaarde. Deze
waarde is de poen die het huis
zeker oplevert als de bank het
gedwongen moet verkopen. De
financiers gaan hierbij meestal
uit van tachtig tot negentig pro
cent van de vrije verkoopwaar
de.
Bij een lening tot de executie-
waarde moet de lener dus over
een goed gevulde spaarpot be
schikken. Bij een huis van drie
ton is dit tussen de 30.000 en
60.000. Maai-dan is hij er nog
niet. De bijkomende kosten
(kosten koper en de verbouwing
zijn niet te lenen. Als deze kos
ten weer samen tussen de tien en
de twintig procent bedragen,
zoals de Vereniging Eigen Huis
zegt, moet de spaarpot al snel
meer dan een ton bevatten. GPD
door Hans van Soest
Het WAO-probleem blijft de
politiek achtervolgen.
Hans Hoogervorst, staatssecre
taris van Sociale Zaken, is be
last met de opdracht het aantal
arbeidsongeschikten onder
controle te krijgen. Gisteren
maakte hij in deze krant bekend
dat hij werkt aan een noodplan
om het stijgend aantal WAO-ers
in de zorgsector een halt toe te
roepen.
„Ik krijg de indruk dat er vanuit
de zorg een soort exodus rich
ting ziekteverzuim en WAO aan
de gang is. Door de hoge werk
druk vallen mensen uit, waar
door de werkdruk nog verder
toeneemt. Zelfs de sterkste
werknemer zal op een gegeven
moment denken: iedereen is
ziek, ik blijf ook een dagje thuis
als ik me niet lekker voel. Wat ze
niet zouden denken als ze in een
andere omgeving werkten. De
werkdruk kan niet alleen wor
den verlaagd door extra perso
neel. De zorgsector moet beter
letten op arbeidsomstandighe
den en begeleiding van zieke
werknemers."
Te slap
Volgens hetLISV (het Landelijk
Instituut voor Sociale Verzeke
ringen) ligt een belangrijke oor
zaak voor het WAO-probleem
bij de keuringsartsen die de re
gels te slap uitvoeren.
„Afgelopen voorjaar zei ik de
kwaliteit van de keuringen te
willen verbeteren. Maar het
gaat niet snel genoeg. Ik heb ik
het hele veld bijeengeroepen,
want ik kreeg steeds meer sig
nalen dat het met die keuringen
niet goed zit. Ondanks de stren
ge regels wordt er vaak niet ge
keken naar wat voor werk ie
mand nog zou kunnen doen. Van
de gekeurden is 37 procent nooit
bij de arbeidsdeskundige ge
weest. Van mensen met psychi
sche klachten is dat 48 procent.
Dat deugt niet. We hebben nu
afgesproken dat de keurings
artsen beter worden gecontro
leerd."
„De uitvoeringsinstellingen ge
ven het probleem toe. Ze hebben
echter een tekort aan keurings
artsen, waardoor de kwaliteit
van de keuringen achterblijft.
Je zou keuringsartsen van hun
administratieve taken kunnen
verlossen, waardoorze meer tijd
overhouden voor de werkne
mer."
Een van de maatregelen om de
WAO in te dammen, is de Pem-
ba. Werkgevers betalen meer
WAO-premie naarmate meer
werknemers uit hun bedrijf ar
beidsongeschikt raken. Onder
nemers zijn zich daarvoor nu
massaal aan het bijverzekeren.
Is daarmee Pemba niet mislukt
„Als het bedrijfsleven alles bij
verzekert, verlegt de financiële
prikkel zich naar verzekerings
maatschappijen. Die zullen
nooit al het risico overnemen.
Nu al stellen ze eisen aan de
kwaliteit van een arbodienst
van een bedrijf om zieke werk
nemers snel beter te maken. Zo
komt de prikkel toch weer terug
bij de werkgever. Ik ben dan ook
niet pessimistisch.
„In het bedrijfsleven daalt de
WAO-instroom, in de zorg en
andere overheidssectoren stijgt
hij. Dat is logisch, want in het
bedrijfsleven werken financiële
prikkels meteen door in de
winst. Daarom zijn ze veel meer
bereid een zieke werknemer
weer aan het werk te krijgen. In
de overheidssector werken de
prikkels langzamer door. Maar
een ziekenhuis dat een hoog
ziekteverzuim heeft, krijgt niet
meer budget dan een ziekenhuis
dat het goed doet en zal het toch
gaan voelen."
Op de schop
Hoe lang duurt het nog voordat
het hele WAO-stelsel weer op de
schop gaat?
„We hebben in Nederland zo
veel arbeidsongeschikten om
dat we een stelsel hebben met
lage drempels. Het maakt niet
uit of je thuis of op je werk ar
beidsongeschikt bent gewor
den. Maar daar hebben we met
zijn allen heel bewust voor ge
kozen. In geen enkel verkie
zingsprogramma, ook niet in
dat van mijn eigen WD, is ge
sproken over stelselherziening.
Ik zou dat op dit moment ook
heel onverstandig vinden. We
hebben ontzettend veel wets
wijzigingen achter de rug. Eerst
moeten die de kans krijgen zich
te bewijzen. Ik denk dat het
aantal WAO'ers flink is terug te
dringen door verbetering van de
arbeidsomstandigheden, betere
begeleiding van zieke werkne
mers en het weer aan het werk
helpen van WAO'ers. Ik kan niet
voorspellen wanneer het alle
maal zijn vruchten gaat afwer
pen, maar de situatie is niet
meer dezelfde als een jaar gele
den." GPD
Math Bollen van wijngaard Hoeve Nekum' in Maastricht bij de voorraad Müller Thurgauuit 1997. Dit vocht is een van de vijf kanshebbers
op de titel 'Nederlandse wijn van het jaar'. foto Bas R utten/AN P
door Jeroen Windt
VENLO - Een grand cru is het nog niet,
maar het is wel een curiositeit die nog lekker
is ook. De Nederlandse wijn vliegt de deur
uit. Het aantal wijngaarden neemt toe en de
productie is al lang niet meer in handen van
louter hobbyisten.
„Er komt een versnelling in de groei", voor
spelt H. Sas van het wijngaardeniersgilde.
Hij merkt een toenemende belangstelling
van fruittelers en tuinbouwers die willen
omschakelen. Ook zijn er fanaten die wijn
willen maken en daar steeds beter toe in
staat zijn.
Door technische innovaties gedijen druiven
steeds beter in het koele en vochtige Neder
land. Volgens Sas leveren zo'n tien tot vijf
tien wijnboeren een consistente kwaliteit.
Dat legt de basis voor een nieuwe generatie
Nederlandse wijngaardeniers, stelt hij.
Vandaag heeft in Venlo voor de derde keer
de verkiezing van de beste Nederlandse
wijn plaats. Dit jaar hebben achttien wijn
boeren 39 wijnen ter beoordeling inge
stuurd. Dat is dertig procent meer dan het
jaar ervoor. Nederland kent ongeveer hon
derd wijngaarden, ook buiten Zuid-Lim
burg. Ze lopen in omvang uiteen van een
paar ranken in de achtertuin tot serieuze
gaarden van meer dan een hectare. Zo'n
vijftien wijngaardeniers zijn professioneel
of semi-professioneel bezig. Voor drie van
hen is het een volledige broodwinning.
Het gilde wil zich dan ook omvormen tot een
heuse branchevereniging om de Nederland
se wijnbouw te ondersteunen. Een eerste
poging om subsidie bij het ministerie van
Landbouw los te peuteren liep echter op
niets uit.
Met een productie van zo'n duizend hectoli
ter valt de Nederlandse productie in het niet
bij de import. Volgens het Productschap
Wijn bedroeg die bijna 2,8 miljoen hectoli
ter. Sas erkent het minuscule karakter, maar
stelt dat het aantal hectaren wijnranken
met tientallen procenten per jaar groeit.
Nieuwe percelen worden al met een berege-
ningsinstallatie aangelegd. Gezien de in-
vestering die dat vraagt, is dat volgens hem
een duidelijk teken dat de professionals ter
rein winnen. Het oudste Nederlandse wijn
huis, de 29-jarige Limburgse De Apostel
hoeve, breidt volgend jaar uit van vier naar
zes hectare.
Kloosters
De Nederlandse wijnbouw stamt al uit de
Romeinse tijd. Toen werden langs de hele
Maasoever tot voorbij Venlo druiven ge
kweekt. In de Middeleeuwen waren het
voornamelijk de kloosters die de wijnbouw
in leven hielden. Die wijn stond bekend als
'koele wijn', vanwege het vele zuur dat de
wijn ook vandaag nog een typisch frisse
smaak geeft.
„Het vakmanschap was verdwenen, maar is
door een aantal pioniers weer helemaal te
rug gekomen"stelt Sas. Onder de witte wij -
nen zitten volgens hem exemplaren van een
verrassende kwaliteit. Door met name
Duitse innovaties is er nu ook een vroegrij-
pende druif die geschikt is om rode wijn te
maken. „Rode wijn: dat moeten de telers
nog leren", illustreert hij de groeipijntjes
van de Nederlandse wijnbouw. ANP
Kees Bos
Het is niet alleen de mest die
Nederlandse boeren bezig
houdt. Veel zuivel-, graan-,
vlees- en suikerproducenten
zijn ook zeer benieuwd wat on
derhandelaars vanaf 30 novem
ber in Seattle afspreken.
Kansen en bedreigingen zijn
bij de nieuwe overleg
ronden over wereldhandel, die
verwachting ten minste
drie jaar gaan duren. Vrijwelze-
ker komen belangrijke zaken
als exportsubsidies en hormo-
onvrij vlees ter sprake.
Gerard Doornbos zal de onder
handelingen nauwlettend vol
gen. Hij is voorzitter van de
land- en tuinbouworganisatie
LTO-Nederland en tevens van
de Internationale Federatie
Agrarische Producenten (IFAP
de mondiale landbouworgani
satie. „Nederland heeft groot
belang bij vrije wereldhandel",
zegt Doornbos. „We hebben veel
agrarische export waar geen
cent subsidie aan te pas komt."
Volgens Doornbos zijn de on
derhandelingen echter riskant
voor Nederlandse sectoren die
wel afhankelijk zijn van prijs
ondersteuning. Dat zijn vooral
de producenten van zuivel,
graan, vlees en suiker. „Als de
Advertentie
exportsubsidies verder worden
verlaagd, zullen we inventief
andere klanten moeten zoeken.
Doornbos hoopt dat een ander
landbouwbeleid niet een bezui
niging betekent, maar dat
nieuw beleid inspeelt op maat
schappelijke wensen. Europese
boeren kunnen beloond worden
voor andere functies zoals on
derhoud van natuur en land
schap. Deze vorm van steun
leidt niet tot nog meerproductie
van melk of graan, zoals de hui
dige prijsondersteuning. „De
Europese landbouw hoeft niet
langer een voedseltekort te
voorkomen. De samenleving wil
dat boeren tegenwoordig meer
voor natuur en recreatie zorgen.
Helaas geeft de overheid daar
geen geld voor. Maar zo kan het
niet langer. Weinig dingen in het
leven zijn gratis en landschap is
dat ook niet", vindt Doornbos.
Twistpunt bij de onderhande
lingen worden ook de consu
mentenbelangen. Een groot ver
schil in eisen (bijvoorbeeld het
Europese verbod op legbatterij
en) verstoort de concurrentie
verhoudingen. Doornbos verge
lijkt het met spelen op een
scheef speelveld. Boeren vlak
over de grens kunnen de verbo
den productiemethode immers
gewoon dooi-zetten. ANP
