jobby kerncentrale op laag pitje
FUM
ES
ieuw Netwerk moet impuls Filmfestival levert tips op voor
an filmonderwijs geven het bioscoopbezoek van komend jaar
BY1HE
Klaverblad biedt hulp aan in Arduin-conflict
NS onder vuur
na lamleggen laatste
Zeeuws-Vlaamse lijn
zeeland zaterdag 18 september 1999 17
;unst cultuur
nmerleden CDA en VVD gooien klimaatnota in de strijd voor behoud Borssele
1900-2000
18 september 1951
door Arjen Nijmeijer
Diepe teleurstelling in
Zeeuws-Vlaanderen. Op 18
september 1951 valt de defini
tieve beslissing. De Nederland
se Spoorwegen mogen op 7
oktober hun treinverbinding
tussen Terneuzen en Hulst op
heffen. De Zeeuws-Vlaamse be
stuurders doen van zich horen in
bittere bewoordingen.
Woordbreuk, sterfhuiscon
structies, ze worden de Neder
landse Spoorwegen in de schoe
nen geschoven. Hadden de NS
in 1948 niet beloofd dat de ver
binding zeker tot 1961 zou blij
ven bestaan? En nauwelijks drie
j aar later wordt de lijn al lamge-
legd.
Voor mensen, niet voor goede
ren. Want die worden er nog ge
noeg naar Gent vervoerd. Maar
het aanbod aan levende have
van menselijke kunne is ge
woonweg te klein. Dus verlies
gevend. Zeggen de NS. Maar
ook dat geloven de Zeeuws-Vla
mingen niet. Logisch, zeggen
zij: de treinmaatschappij heeft
zelf steeds stations gesloten.
Nogal wiedes dat er dan minder
reizigers instappen. Nee, de NS
hebben ons gewoon verkwan
seld.
En het wordt alleen nog maar
erger, vermoeden de Zeeuws-
Vlamingen. Als de NS zich nu al
niet aan him beloften houden,
hoe lang zal het dan nog duren
totdat ook de goederenlijn
wordt opgeheven?
Emplacement
De spoorlijn Mechelen-Terneu-
zen is in 1871 in gebruik geno
men; twee jaar daarvoor rijden
de eerste treinen al over de lijn
met Gent. Vooral voor het goe
derenvervoer worden de sporen
druk gebruikt. Bij het kanaal in
Terneuzen verschijnt een groot
spoorwegemplacement met
loodsen, evenals extra losplaat
sen voor schepen.
Daarnaast krijgt de spoorlijn
een belangrijke functie in de so
ciale ontsluiting van het gebied.
Zeeuws-Vlaanderen heeft een
internationale treinverbinding;
die wetenschap doet veel bor
sten lichtjes zwellen in het ge
bied. Kunnen we mooi eens een
middagje shoppen in Mechelen.
Afbraak
De exploitatie van de lijnen
loopt uiteindelijk als een diesel-
trein op kolen. De maatschappij
Gent-Terneuzen eindigt wegens
wanbeheer in 1930. De Neder
landse sporen komen onder het
beheer van de maatschappij
Mechelen-Terneuzen, die met
de afbraak begint. In 1940
wordt het personenvervoer tus
sen Terneuzen en Zelzate ge
staakt. De maatschappij zelf
gooit in 1948 het bijltje erbij
neer. De NS nemen de Neder
landse lijn over.
De Zeeuws-Vlamingen voelen
de bui direct hangen en richten
in allerijl een comité op dat de
belangen van de verbinding met
België moet verdedigen: in Den
Haag en bij de Nederlandse
spoorbaronnen. Gedeputeer
den, gemeentebestuurders, ha-
venschapslieden komen in het
geweer. Maar de moeite is ver
geefs. De reizigerstrein rijdt
vanaf Hulst nog negen jaar lang
tot Sint Niklaas, totdat ook deze
lijn op 28 mei 1962 wordt ge
staakt. Tegenwoordig wordt al
leen nog de goederenlijn van
Terneuzen naar Gent geëxploi
teerd.
irErnst Jan Rozendaal
SSINGEN - Dertien organi-
ies uit de filmindustrie
ben vrijdag in Vlissingen be
en een Netwerk voor Filme-
atie op te richten. Het net
te zal waarschijnlijk aan het
Ivan het jaar officieel gepre-
teerd worden tijdens het In-
lational Documentary Fes
tin Amsterdam. Doel is het
erwijs meer faciliteiten te
den op het gebied van film.
Eilmorganisaties, waaronder
dan, Moviezone en Cinekid,
imen tijdens het festival
iiby the sea bijeen om te pra-
over filmeducatie in en bui
schooltijd. Vrijdagochtend
d besloten een Netwerk
neducatie op te richten dat
rlopig zijn intrek neemt bij
nfan in Utrecht. De oprich-
|werd 's middags bekend ge-
Jkt. voorafgaand aan een
ïmdiscussie met docenten
turele en Kunstzinnige Vor
ig (CKV) uit Zuid-Neder-
L
organisaties zijn om de tafel
zitten, omdat ze veelvuldig
ir scholen zijn benaderd die
onderdeel film van dat nieu-
vak CKV inhoud willen ge-
De overheid verplicht leer-
|en in het kader van CKV
ter meer musea, theaters en
icopen te bezoeken. De der-
i organisaties willen hun ex-
tise uitwisselen en het film
bod aan scholen centraal
rdineren. Op termijn moet
aan theorievorming over
neducatie worden gedaan.
ïkket
Idens de forumdiscussie, ge-
[1 door voorzitter Hedy
wcona van Film by the sea,
'am naar voren welke initia
len nu al bestaan. Filmfan
tót scholen tegen een tarief
néén gulden vijftig per leer-
jg filmvoorstellingen aan met
a educatiepakket dat op
looi kan worden behandeld,
bet kader van Moviezone
aaien elke vrijdagmiddag
ad vier uur in 21 filmtheaters
Nederland tegen een geredu-
&d tarief films voor jongeren.
sprobleem is niet zozeer jon-
ten naar de bioscoop te lok-
n. alswel ze te interesseren
ar andere films dan Titanic of
Hard. Doordat jongeren zo
aasaal kiezen voor commerci-
'actiefilms, dreigt in veel bio-
apen het filmaanbod te
gCbralen. Ook de cinemabe-
'jven hebben dus baat bij pro
jecten als Filmfan en Moviezo
ne. De problematiek van de
docenten, zo bleek in Vlissin
gen, is vooral hoe de educatie
moet worden gebracht. Van te
voren informatie geven is nodig,
aldus d'Ancona, 'maar je moet
die films ook niet dood gaan zit
ten kwekken'. Bezwaarlijk is
verder dat de docenten te weinig
tijd hebben zich in het aanbod te
verdiepen en dat weinig lesma
teriaal voorhanden is. Filmlijs
ten bestaan (nog) niet en
filmfragmenten zijn niet zo
makkelijk op video te zetten in
verband met rechten en vergoe
dingen.
„We zitten hier niet voor niets",
reageerde d'Ancona. „Dat ma
teriaal moet beschikbaar ko
men. De overheid kan jullie niet
filmonderwijs voorschrijven
zonder dat de faciliteiten er zijn.
Daarvoor is nu juist het Net
werk Filmeducatie opgericht.
Met de leraren kan een sterk
platform worden gevormd dat
concrete eisen en wensen bij de
overheid neerlegt."
Terwijl de leraren en filmorga
nisaties vergaderden, werd Cine
City in het kader van de scholie
rendag van Film by the sea over
spoeld door ongeveer 2900 jon
geren van Zeeuwse scholen.
door Marc Floor
VLISSINGEN - Hoewel de pro
grammering van het festival
Film by the sea nogal breed van
opzet is (van Hollywood tot art-
house, kortom zo'n beetje alles
uit de VS en Europa) kan na drie
dagen worden geconstateerd
dat de kwaliteit van de geselec
teerde films behoorlijk goed is.
Er is gekozen voor de betere
Hollywoodfilm en de toeganke
lijker arthousefilm. Wie Film by
the sea bezoekt kan zijn vrien
denkring alvast een hoop aardi
ge tips geven voor het bioscoop
bezoek van het komende jaar.
Tea with Mmsolini van de Itali
aanse regisseur Franco Zeffirel-
li {The Champ, Hamlet) is bij
voorbeeld zo'n werk dat alleen
de filmhuizen zal halen, maar
toch aantrekkelijk is voor een
groot publiek. De autobiografi
sche film gaat over een groep
Britse upper-class vrouwen die
de ouderloze Zeffirelli in het
Italië van de jaren '30 onder
haar hoede heeft genomen.
Zeffirelli behandelt zijn op
groeien onder de fascistische
dictatuur van Mussolini opmer
kelijk luchtiger dan zijn tijd- en
landgenoot Federico Fellini, die
hetzelfde onderwerp in Amar-
cord aan het witte doek toever
trouwde. Tea with Mussolini
kabbelt aangenaam voort, heeft
een mooie Italiaans-barokke
aankleding en bovendien een
film by the sea
Programma Filmfestival
CINE CITY
VLISSINGEN (0118-418810
en Belbios 0900-9363)
zaterdag
CINE CITY
The Delivery: 13.30 u.;
Hope and Glory: 13.30 u.;
De Rode Zwaan: 14 u.;
Three Seasons: 14 u.;
Bowfinger: 14 en 21.45 u.;
Seen: 15.30 u.;
Mifunes Sidste Sang - Dogme 3:16
u.;
Tea with Mussolini: 16 u.;
The Emerald Forest: 16 u.;
Wilde Mossels: 19 u.;
The General's Daughter: 19 u.;
Besieged: 19 u.;
Dancing at Lughnasa: 19.15 u.;
Point Blank: 19.30 u.;
Plunkett Mecleane: 19.30 u.;
Agnes Browne: 21 u.;
The Astronaut's Wife: 21.30 u.;
A love devided: 21.30 u.;Park: 21.30
u.;
Night Train: 21.30 u.;
The Sixth Sense: 21.30 u.
muziek circa 23 uur: The Royal
Dutch Disco Philharmonic.
SCHUTTERSHOFTHEATER
Los Amantes del circulo polar. Za.
13.30 u.
Get real. Za. 16 u.;
Sweety Barrett. Za. 19.30 u.;
The straight story. Za. 22 u.;
muziek na afloop film: Devil's Glen.
zondag
CINE CITY
8,5 Women: 11 u.;
Agnes Browne: 11 u.;
October Sky: 11 u.;
The Ouf-of-Towners: 11 u.;
Midsummer night's dream: 11 u.;
Love and Rage: 11 u.;
Get Real: 11 u.;
Midsummer night's dream: 11 u.;
Love and Rage: 11 u.;
Get Real: 11 u.;
Mickey Blue Eyes: 13 u.;
Besieged: 13 u.;
Children of Heaven: 13 u.;
De Bal: 13 u.;
The General: 13.30 u.;
Dancing at Lughnasa: 13.30 u.;
The Straight Story: 14 u.;
Xiu Xiu: The sent down girl: 15 u.;
Wonderland: 15 u.;
Bowfinger: 15 u.;
Three Seasons: 15 u.;
Tea with Mussolini: 15.30 u.;
This is my father: 15.30 u.;
Mifunes Sidste Sang - Dogme 3: 16
A love devided: 16.30 u.;Celebrity:
17 u.;
Rosie: 17 u.;
Park: 17 u.;
Night Train: 17.30 u.;
A love divided: 19 u.;
The General's Daughter: 19 u.;
The War Zone: 19 u.;
Los Amantes del Circulo Polar:
19.15 u.;
Go: 19.15 u.;
nnb: 19.30 u.;
Bedrooms and Hallways: 21 u.;
Judas Kiss: 21.15 u.;
Plunkett Mecleane: 21.15 u.;
The Astronaut's Wife: 21.30 u.;
Crush proof: 21.30 u.;
The Sixth Sense: 21.30 u.;
Talk of Angels: 21.30 u.
SCHUTTERSHOFTHEATER
Qa commence aujourd'hui. Zo.
13.30 u.;
8,5 Women. Zo. 16 u.;
Dancing at Laghnasa. Zo. 19.30 u.;
Celebrity. Zo. 22 u.
fHarmen van der Werf
\'HAAG - De lobby uit Zee-
jen van elektriciteitsprodu-
[EPZ voor het langer open
den van de kerncentrale
gele is in politiek Den Haag
,)niet aangeslagen. Slechts
t partijen waarvan bekend
jat zij Borssele niet willen
ien, CDA en WD, maken
lopnieuw sterk voor behoud
de kerncentrale.
•ebben 'de laatste strohalm'
Uitvoeringsnota Klimaat-
jd - in de discussie over
lenergie opgepakt en minis-
j, Pronk van Milieubeheer
iaagd waarom hij de kern-
trale niet wil betrekken in
klimaatbeleid.
akheeft in zijn Uitvoerings-
a Klimaatbeleid een later
[ingsjaar voor de kerncen-
e Borssele, later dan eind
3, niet eens opgenomen, al-
wel dat wel een bijdrage kan
:ren aan vermindering van
uitstoot van het broeikasgas
ilstofdioxide (CO.,),
temde zaak
Tweede Kamer mocht afge-
[ii week schriftelijke vragen
lenover Pronks nota. Zowel
lA'er J. van den Akker als
Der J. H. Klein Molekamp
a in hun vragen doorsche-
lenhet 'wegschrijven' van de
ccentrale een vreemde zaak
inden.
int", stelt Klein Molekamp,
iarom zijn wel andere maat-
len voor de beperking van
:0;-uitstoot opgenomen, zo-
energiebesparing, wind-
rgie en zonne-energie, en is
:energie hierbij niet betrok-
f Oppositielid Van den Ak-
sluit zich bij zijn WD-colle-
san. Hij wil concreet weten
reel Borssele kan bijdragen
een daling van de CO,-uit-
i! Vaak wordt een getal ge-
nd van 1,4 megaton, terwijl
olledige energiesector door
ikis ingeboekt voor 6 mega-
ilencentrales
ïkwil die reductie voor een
ngnjk deel bereiken door
ncentrales schoner te ma-
Ze moeten net zo schoon
den als gasgestookte ener-
entrales. De regeringspar-
iWD, PvdA en D66 en het
k zetten grote vraagtekens
heerlijke rol van zangeres Cher
als vrijgevochten Amerikaanse.
Minder aangenaam om te zien
vanwege het ongenadig harde
karakter is het regiedebuut van
de Britse acteur Tim Roth, be
kend als Mr. Orange in Reser
voir Dogs en 'Pumpkin' in Pulp
Fiction. Zijn The War Zone, op
Film by the sea geprogram
meerd als 'eigen ontdekking' die
alleen door brede steun van en
thousiast publiek in Nederland
se roulatie gebracht kan wor
den, vertelt een incestverhaal
op het Ierse platteland.
Er wordt krachtig geacteerd in
de film, vooral door debuterend
actrice Lara Belmont als de mis
bruikte dochter. De vraag is
echter of een expliciet gebrach
te incestscène (de anale ver
krachting door vader van zijn
dochter) niet te confronterend is
voor het publiek om The War
Zone een reguliere roulatie te
bezorgen.
Zeer verrassend is de nieuwe
film van David Lynch, die nog
warm van de montagetafel in
Vlissingen in première ging. Het
werk is opmerkelijk frivool voor
een man wiens oeuvre wordt ge
kenmerkt door zwartgalligheid
en aartsdonkere beelden. The
Straight Story is het op waar
heid gebaseerde verhaal van een
oude baas die half Amerika
doorkruist op een grasmaaier
om nog eenmaal zijn zieke broer
te zien met wie hij al tien jaar in
onmin leeft.
Onderweg komt hij Amerikaans
volk tegen van elk slag, dat hij
meestal door zijn levenswijshe
den verrijkt het leven laat ver
volgen. The Straight Story is
een amusante 'bejaarden-
roadmovie', waarin Lynch zich
af en toe zelfs van doorslaande
sentimentele kant laat zien.
Daarbij is de film een groot lof
lied op het Amerikaanse platte
land, dat in overvloedig schitte
rende najaarskleuren vanuit
vogelperspectief wordt ge
toond.
Ook een ode aan het platteland,
maar dan het Deense is de derde
Dogma 95-film Mifunes Sidste
Sang van Sren Kragh-Jakob-
sen. Een yup en een hoertje
moeten zien te overleven op het
platteland, en daarbij ook nog
zorgen voor zijn achterlijke
broer en haar ontspoorde broer
tje. Hoewel Dogma de kracht
van een goed verhaal centraal
stelt als wapen tegen de Holly-
woodfabrieken, is Mifunes
sidste sang nogal conventioneel
van opzet, en laat Kragh-Ja-
kobsen zijn film af en toe verval
len tot het niveau van een goed
kope klucht.
De verrassing van Film by the
sea was wat mij betreft The
Sixth Sense, de nieuwste van
Bruce Willis, waarin hij eenpsy
chiater speelt die een jongetje
moet helpen die met de doden
kan spreken. De derde film van
de 29-jarige Indiase regisseur
Manoj Night Shyamalan, te
vens schrijver van het verhaal,
is een prachtige mix van drama,
thriller en horror, waarin alle
drie de genres tot het maximum
worden uitgediept.
Na een wat trage start wordt in
The Sixth Sense een spannings
boog opgebouwd die ik in tijden
niet meer heb mogen ervaren in
de bioscoop. Met een minumum
aan beelden en de juiste muziek
weet Shyamalen je echt het
apelazerus te laten schrikken.
Bovendien is het einde van de
film zo verrassend, dat je totaal
overdonderd de bioscoop weer
verlaat. The Sixth Sense is, hoe
wel het de nodige gaten kent in
het scenario, cinema zoals cine
ma is bedoeld. GPD
De jeugd bezocht en masse Cine City in het kader van de Scholierendag van Film by the sea. foto Lex de Meester
bij die maatregel, die ook door
de energiesector al scherp be
kritiseerd is. Elektriciteitspro
ducent EPZ, die voor tachtig
procent van kolen en kernener
gie afhankelijk is, vreest zelfs
het onderspit te moeten delven,
als Pronk zijn zin krijgt. Zijn
concurrentiepositie ten opzich
te van het buitenland wordt on
houdbaar, als er dure investe
ringen in de kolencentrales
nodig zijn.
Rendabel
D66-woordvoerster M. J. Au-
gusteijn-Esser heeft ook die in
druk. Ze verwijst in haar vragen
aan Pronk naar een studie uit
1998. Toen is bekeken of over
schakeling van kolencentrales
op gas rendabel is. Volgens Au-
gusteijn-Esser bleek die optie
veel te duur. „Op basis van wel
ke cijfers is dit nu opeens wel
mogelijk?", vraagt zij zich af.
De Uitvoeringsnota Klimaatbe
leid wordt in november door de
Tweede Kamer behandeld. Voor
die tijd antwoordt Pronk op de
schriftelijke vragen.
De kerncentrale in Borssele.
foto Aero Lin Photo
door Jeroen Vliegenberq
GOES - Patiëntenorganisatie Het Kla
verblad wil bemiddelen in het conflict
dat is ontstaan tussen de directie van Ar
duin - de Zeeuwse stichting voor ver
standelijk gehandicapten - en het Ver
band van Verontruste Ouders rond Huize
Den Berg in Goes.
Klaverblad-woord voerder A Luteijn
stelt voor om 'een constructief gesprek
aan te gaan om de knelpunten weg te
werken'. De opmerking van J. van der
Doef, voorzitter van de Raad van Toe
zicht van Arduin, dat ouders die niet te
vreden zijn met Arduin hun heil maar
elders moeten zoeken, geeft volgens Lu
teijn aan hoe gevoelig de materie is. „Het
lijkt een aardige uitspraak, maar de al
ternatieven liggen hier niet voor het
oprapen. Met name voor de zwaar ver
standelijk gehandicapten voor wie de
persoonsgebonden budgetten vaak al
niet toereikend zijn, wordt overplaatsen
binnen Zeeland heel lastig."
Voorzitter J. van der Doef wil niet reage
ren op het voorstel van Het Klaverblad.
„Hun betrokkenheid kunnen ze beter
aan de directie van Arduin kenbaar ma
ken." Hij benadrukt dat hij met zijn uit
spraakgeen bewoners wil wegjagen. „De
brief was bedoeld als oproep aan de ou
ders en de medewerkers van Arduin om
meer vertrouwd te raken met het veran
deringsproces. We zijn al twee jaar bezig
met dit proces. De nieuwe benadering
wordt heel breed gedragen door het mi
nisterie, de ouders en het personeel. Het
gaat ons om een elementair stukje men
senrecht. We willen de bewoners zoveel
mogelijk zelfstandig laten leven, wonen
en werken."
Van der Doef beschouwt het als een 'in
spanningsverplichting' van Arduin om
een andere instelling voor bewoners te
vinden indien hun ouders of familieleden
onoverkomelijke problemen met de
nieuwe aanpak hebben.
Het voorstel van Luteijn wordt toege
juicht door E. H. Conijn, de woordvoer
der van de Verontruste Ouders. „Dat
hebben we van het begin af aan al gewild.
Ik ben een voorstander van het harmo
niemodel. Eerlijk, open praten met el
kaar, zo los je problemen op. Maar me
neer Van den Beemt (directeur Arduin,
red.) wil alleen in kleine groepjes praten
om die vervolgens tegen elkaar uit te spe
len. Het welzijn van de bewoners moet
centraal staan en het personeel moet
weer met plezier naar het werk gaan."
Volgens F. Bot, voorlichtster van de In
spectie voor de Gezondheidszorg, is het
moeilijk te zeggen hoe moeilijk of mak
kelijk overplaatsingen te regelen zijn.
„Ik weet niet precies of er overal in ons
land wachtlijsten zijn. In het algemeen is
overplaatsing afhankelijk van de urgen
tie. Hoe urgenter, hoe makkelijker de
overplaatsing. Oud-staatssecretaris E.
Terpstra stuurde in 1998 alle instellingen
een brief waarin staat dat mensen die al
gebruik maken van hulp, bij overplaat
singen voorrang hebben op andere nog
thuiswonende wachtlijstkandidaten.
Van der Doef meent dat er een volstrekt
vertekend beeld van Arduin is ontstaan.
„Het gaat om drie ouderstellen en enkele
personeelsleden die bezwaren hebben
tegen de nieuwe aanpak. Maar ook werk
nemers hebben op een gegeven moment
de plicht zich te voegen naar de wensen
van de directie. We hebben dit proces in
tensief met iedereen voorbereid. We heb
ben buitengewoon veel geduld gehad. Je
verwacht loyaliteit. Anders moet je zeg
gen: 'Tot hier en niet verder'. En wat de
ouders betreft, ik heb sommige ouders
gehoord die zodanig in de knoop zijn ge
raakt dat ze eerder zelf ondersteuning
behoeven."
Voor alle Zeeuwse instellingen voor ver
standelijk gehandicapten bestaan
wachtlijsten. R. Oudshoorn van centrum
De Sterre in Clinge vindt de situatie
schrijnend, zeker nu het Rijk heeft beslo
ten om extra geld in 'vernieuwingspro
jecten' te stoppen. „In juni stonden in
Zeeland al 35 mensen op de wachtlijsten,
nu misschien al veertig."
In het laatste jaar van
de twintigste eeuw
blikt de PZC van dag tot
dag terug op nieuws
feiten uit Zeeland.
Lara Belmont als Jessie in The War Zone. foto Jaap Buitendijk
