Scholieren moeten leren plannen
PZC
c
Ongelukken
Heer Bommel en de Pasmunt Toonder Studio's
varia
4
Ook na invoering basisvorming is er tijd voor sport en muziek
het weer
Operatie prins
goed verlopen
puzzel
recept
Doorloper
Vis- en groentesoep
met kokkels
standplaats
vrijdag 17 september 1999
Elke week een nieuwe bestemming, iedere dag nieuwe aanbiedingen van Last Minute
vakanties en vliegtickets. Boordevol informatie en handige reistips. Alle aanbiedingen
vindt u terug op SBS-Text pagina 520.
Uitzendingen van maandag t/m vrijdag JCj!
rond 13.00 uur en in het HJft «Sd ttfnm
woteM rond 17.00 uur 2® ïK "ItS" VAKANTIEWINKELS
Zeeland: Najaar begint
Vooruitzichten
zaterdag
zondag
weer
max.
0
CM
21°
min.
13°
15°
wind
Z 4
ZO 4
O
Maan
vrijdag
onder 19.56
zaterdag
op 7.24
vrijdag
onder 15.03
zaterdag
op 23.43
Nautisch bericht
De wind is overwegend kracht 4, maar af en toe tippend aan krach!
5 (vrij krachtig). Een enkele bui met onweer is mogelijk.
De temperatuur van het kustwater is ongeveer 19 graden.
Het zich is goed.
Waterstanden
VRIJDAG
Hoog water
aag water
SKSEPTEMBER
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
07.25
177 19.45
170
01.10
156 13.20
144
Terneuzen
07.46
199 20.06
193
01.36
164 13.46
15!
Bath
08.38
235 20.56
227
02.36
188 14.45
18!'
Roompot Buiten
07.30
134 19.50
130
01.15
120 13.30
111
Z'zee/Colijnsplaat
08.45
138 21.05
137
02.30
126 14.45
M
Stellendam Buiten
07.31
132 20.02
128
01.04
079 13.35
0)1
Wemeldinge
08.50
15821.10
155
02.35
139 14.45
130
Krammersl. West
08.50
151 21.15
149
02.30
13414.45
12S
ZATERDAG
Hoog water
Laag water
18 SEPTEMBER
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
08.10
153 20.46
143
01.45
137 14.10
12!
Terneuzen
08.30
175 21.06
165
02.10
147 14.25
131
Bath
09.21
209 21.47
197
03.05
174 15.25
16!
Roompot Buiten
08.15
11821.00
111
01.55
106 14.40
10'
Z'zee/Colijnsplaat
09.20
125 21.50
121
03.10
114 15.40
111
Stellendam Buiten
08.16
11521.00
108
02.16
071 14.34
065
Wemeldinge
09.25
141 21.55
134
03.10
126 15.30
125
Krammersl. West
09.35
137 22.05
133
03.00
121 15.30
115
H Hogedrukgebied
lichte sneeuw
zonnig
matige sneeuw
zware sneeuw
licht bewolkt
lichte regen
Europa: Carrousel
De herfstcarrousel begint de komende dagen goed op gang te ko
men. Op veel plaatsen in Europa valt regen of een aantal buien en
ook de temperatuur bereikt slechts lokaal nog de zomerse 25-gra-
dengrens. Vooral in het westen van Europa boekt de temperatuur
flinke verliezen. Morgen stroomt daar achter een koufront name
lijk aanzienlijk frissere lucht binnen. Vooral in West-Frankrijk,
Noord-Spanje en de Britse eilanden kan in deze lucht van Atlanti
sche origine gemakkelijk een bui ontstaan. Alleen in het binnen
land van Spanje en aan de Franse Rivièra stijgt het kwik nog tot
25 graden. In Engeland wordt het zelfs niet veel warmer dan circa
18 graden. Ook elders in Europa lijkt de zomer zijn laatste adem uit
te blazen. In de Alpenlanden valt vandaag veel regen en is het
bewolkt bij temperaturen die nog maar net de 20 graden halen.
De warmste plekken in Europa zijn morgen in Zuid-ltalië, Grieken
land en Turkije te vinden. Terwijl het echter alleen in Turkije nog
lekker doorzomert, vallen er in Griekenland wel zware buien. Van
een herstel van de nazomer is ook na vandaag geen sprake. Vooral
in het westen van Europa wordt het ronduit wisselvallig en kan er
van tijd tot tijd erg veel regen vallen. Ook Nederland kan daar be
gin volgende week tientallen millimeters van meepikken.
door Achille Prick
Op het Krimpenerwaard Col
lege in Krimpen aan den
IJssel zijn ze trots op de nieuwe
fietsexcursie voor de eerste
klassen. Geschiedenis, biologie
en sport, alle vakken komen tij
dens de tocht aan bod.
,,Dit is nou basisvorming'', zegt
Hans Schreuder. De conrector
van de scholengemeenschap is
belast met de invoering van de
onderwijsvernieuwing die in
1993 van start ging. Onder pro
test van de scholen werd bij de
introductie van de basisvor
ming het aantal vakken uitge
breid tot vijftien, met onder
meer techniek en verzorging.
Bovendien kregen alle leerlin
gen. ongeacht hun niveau, het
zelfde lesprogramma voorge
schoteld.
Samenhang
Leerlingen moesten meer alge
mene kennis en vaardigheden
opdoen, zelfstandig leren wer
ken en er moest meer samen
hang komen tussen de vakken.
„Het is toch aardig als een tim
merman een gezonde maaltijd
kan maken en ook nog eens weet
waarom de Nachtwacht een bij
zonder schilderij is. Net zo goed
als de advocate een spijker recht
in muur moet kunnen slaan",
zegt Schreuder.
Hij komt vingers tekort om te
tellen hoeveel verschillende do-
Prins Bernhard (88) is gister
ochtend in het Universitair
Medisch Centrum Utrecht ge
opereerd. Tijdens de ingreep is
een eerder dit jaar aangebracht
buisje in de luchtpijp (trache
acanule) vervangen door een
ander buisje (T-tube). De prins
kan daardoor nog beter adem
halen.
De ingreep, die tijdens de eerde
re operatie reeds werd voorzien,
is volgens de behandelende art
sen naar wens verlopen. De
prins heeft de behandeling ook
goed doorstaan. Hij zal naar
verwachting nog enkele dagen
in het ziekenhuis verblijven.
ANP
centen bij de fietsexcursie zijn
betrokken. „Geschiedenis,
aardrijkskunde, biologie, Ne
derlands, wiskunde, tekenen,
informatiekunde, lichamelijke
opvoeding. Die docenten heb
ben allemaal rond de tafel geze
ten om de excursie te bedenken.
Dat is nieuw in het voortgezet
onderwijs en verfrissend."
'Basisvorming mislukt', 'Gelij
ke kansen niet waargemaakt',
zo oordeelde een handvol on
derzoekers van de universitei
ten van Groningen en Twente
begin deze maand. De scholen
zouden er niets van terecht
brengen. De Inspectie van het
Onderwijs was wat milder, maar
geschrokken waren de inspec
teurs wel tij dens him gang langs
120 scholen. Tussen de vakgroe
pen wordt nog maar summier
samengewerkt en docenten ver
vallen te vaak in hun oude, klas
sikale manier van lesgeven.
Teveel leraren opereren als les
boeren: ze draaien him lesjes af
en gaan naar huis. En dat is ta
boe in de basisvorming.
De inspectie geeft het onderwijs
het voordeel van de twijfel,
want toegegeven wordt dat de
grootscheepse fusies van de af
gelopen jaren een stevige wissel
hebben getrokken op leraren en
directies. In Leeuwarden weten
ze daar alles van. In 1993 kreeg
de Friese hoofdstad te maken
mei één van de grootste scholen
fusies van Nederland. Alle
scholen voor openbaar voortge
zet onderwijs gingen op in de
Scholengemeenschap Pieter
Jelles. Vijfduizend leerlingen
met één rector.
„Het klonk dramatisch en nie
mand in Leeuwarden stond te
juichen, maar toch kwam de fu
sie goed uit, zo bleek achteraf",
zegt Jan Rinksma, coördinator
basisvorming op de Pieter Jel
les. „De basisvorming moest in
hetzelfde jaar van start gaan en
we dachten: nieuwe ronde,
nieuwe kansen. We hebben toen
één gebouw aangewezen voor
de basisvorming: de LocatieBa-
sis vorming."
Daar volgen zo'n vierhonderd
leerlingen van alle niveaus de
basisvorming. „Alles was
nieuw", zegt Rinksma. „Een
nieuwe locatie, veelal nieuwe
docenten èn nieuwe lesmetho
des. De eerste weken waren
spannend, maar gaandeweg
ontstond er een hele goede sfeer.
Leerlingen moeten in de basisvorming meer algemene kennis en vaardigheden opdoen. foto Cees Zorn/GPD
We moesten vanaf nul over het
onderwijs nadenken. Dat schiep
een band en genereerde veel en
thousiasme."
Toetsen
Toch botsten ook de docenten op
onmogelijkheden in de basis
vorming. „De nieuwe lesmetho
des bleken niet geschikt voor de
gemengde klassen. En dan de
toetsen, die voor iedereen gelijk
waren. Dat werkt niet. Waar èen
vwo'er er simpel doorheen liep,
raakte een vbo'er gefrustreerd.
Voor die laatste waren we alleen
al een halve les kwijt om uit te
leggen wat werd gevraagd. Ge
lijkheid is een mooie gedachte,
maar ik denk niet dat je daar het
onderwijs zo voor moet gebrui
ken?", filosofeert Rinksma.
Toch was dat het ideaal waar
voor met name de PvdA zich de
cennia heeft ingezet. „Hoe lan
ger leerlingen hetzelfde leren,
hoe meer sociale gelijkheid",
luidde de sociaal-democrati
sche gedachte. Maar het blijkt
in de zakelijke jaren negentig
niet te werken. Er is nu juist be
hoefte aan specifiek opgeleide
mensen. In vier jaar beroepson
derwijs moet iemand worden
opgeleid tot professioneel las
ser. En een leerling met interesse
voor de universiteit moet in de
eerste jaren al extra verdieping
aangeboden krijgen.
„Leerlingen hebben het abso
luut zwaarder gekregen", meent
Schreuder. „Vrije middagen zijn
er niet meer bijIk durf te stellen
dat deze leerlingen een zwaar
dere werkweek hebben dan me
nig werknemer met een 36-
urige werkweek. Het aantal
vakken is uitgebreid tot vijftien
en het aantal lesuren met vier
tot 32. Reken voor elk vak een
half uur huiswerk, dan kun je op
je vingers natellen dat leerlin
gen zich niet hoeven te verve
len."
Jaarprogramma
Toch blijft volgens Schreuder
tijd genoeg over voor sportclub
of muziekles. „Leerlingen moe
ten leren plannen. Aan het begin
van het jaar krijgen zij tijdens
de eerste les aardrijkskunde een
overzicht van het jaarprogram
ma. Daarin staat welke stof ik
ga behandelen, in welke week
en wanneer ze daar een proef
werk over kunnen verwachten.
Pietj e weet dus al heel lang wan
neer hij wat moet kennen en/of
kunnen. Het smoesje 'Ik had gis
teren selectiewedstrijden, dus
ik kon niet leren' gaat niet meer
op. Dat is winst."
Ook op de Pieter Jelles is het niet
alleen kommer en kwel. „Ik heb
veel meer ruimte om leerlingen
ook van hun sociaal-emotionele
kant te leren kennen", zegt Jan-
nie van der Wal, docente Neder
lands en coördinatrice basis
vorming. In het klassikale
systeem zijn leerlingen toch een
beetje een nummer. Nu niet
meer. Ook de samenwerking
tussen de vakgroepen komt van
de grond. Zo hebben vaksecties
samen een les ontwikkeld over
hoe je een interview moet hou
den en hoe je een opstel aan
pakt. Dat zijn vaardigheden die
je bij meerdere vakken nodig
hebt. Het is zonde als elke do
cent opnieuw het wiel moet uit
vinden. Maar dat staat nog in de
kinderschoenen. Laten we daar
de komende jaren rustig aan
werken zonder nieuwe regels uit
Den Haag. Dan lukt het. Op
voorwaarde dat de hardnekkige
lesboeren thuisblijven." GPD
Advertentie
Hans Belterman
Horizontaal:
1. Bijna loodrecht, lec
tuur; 2. deel v.e. trap,
slagader; 3. houding,
strijkmachine; 4. invite
ren, vreemde munt; 5.
bedehuis, rijwiel; 6.
monsterlapje, levens
lucht; 7. klokkentoren
naast een kerk; 8. onge
huwde staat, ronde
dans,^. Europeaan, wet
tig; 10. oorlogsgod,
schoudermantel; 11. ri
viermonding, vervoer
middel; 12. bloedvat,
top v.e. boom; 13. reeks,
boerenplaats.
Verticaal: 9
1. Slechte reuk, toonlad
der, roofdier; 2. drietal,
verdieping, toespraak; 0
3. roem, treurspel, ver
bouwer; 4. honingbij, 11
hakwerktuig, vlekken
water; 5. weg met bo
men, vlotte vaardigheid, '2
gebak; 6. bekeuring,
slingerplant, verlich- 1 3
tingsmiddel; 7. drinkge
lag, vorstentitel, doel; 8.
gast, ver, volk; 9. rijtuig,
dienstbode, interval.
Oplossing donderdag:
Krab, krent, spook, haas, kloof, haai, plint, stoof, druk,
spaak, mank, spoor, pier, fluit.
Het citaat is van Kahlil Gibran: "Schildpadden kunnen
meer over de weg vertellen dan hazen".
Hetgerechtvanvandaagiseen heel licht gebonden vis
soep die gemaakt wordt op basis van een verse
groentebouillon. Naast de vis spelen kokkels en garnalen
er een belangrijke rol in. Een deel (niet meer dan eender
de) van de aangegeven hoeveelheid water kunt u eventu
eel vervangen door droge witte wijn zoals pinot blanc,
muscadet of soave.
Maaltijdsoep voor 4 personen: 2 middelgrote preien, grof
gesnipperd; 6 takjes (platte) peterselie, grof gesneden; 1
grote wortel, grof gesnipperd; 1 laurierblad, verkrui
meld; 60 gram boter; 55 gram bloem, gezeefd; 3 eetl. to
matenpuree; 0.5 theel. scherpe paprikapoeder (Rosen);
350 a 400 gram filets van verse zeevis, zoals schol, in
smalle reepjes gesneden; 150 gram gekookte kokkels,
eventueel uitblik; (zee)zout; 100 gram gepelde Holland
se garnalen; 1 - 2 eetl. fijngesneden dille of (platte) peter
selie.
Leg preien, peterselie, wortel en laurierblad in een hoge
pan. Schenk er 2 literwater (of wateren wijn) bij. Breng al
les aan de kook. Temper de warmtebron en houd alles 20
minuten tegen de kook aan.
Spoel de kokkels enkele malen in ruim koud water. Laat ze
daarna op een zeef of in een vergiet uitlekken.
Maak intussen van boter en bloem een gladde roux. Roer
er tomatenpuree en paprikapoeder door. Laat alles, on
der voortdurend roeren en omscheppen, 2 a 3 minuten
heel zachtjes bakken. Schenk de groentebouillon er door
een zeef bij. Blijf roeren tot alles aan de kook is gekomen
en een licht gebonden soep is verkregen. Laat de soep 6 a
8 minuten zachtjes koken. Voeg naar smaak zout toe.
Voeg daarna visreepjes en kokkels aan de soep toe. Houd
de soep niet veel langer dan 2 minuten tegen de kook aan.
Doe de garnalen er bij en roer dille of peterselie er door.
Neem de pan van de warmtebron. Dien de soep onmid
dellijk daarna op in een voorverwarmde terrine.
Tip: geef er lekker warm en knapperig stokbrood of met
gezouten boerenboter bestreken sneden volkorenbrood
bij.
Barcelona
door Henk van den Boom
Kort geleden las ik dat de
Spaanse dictator Franco
een jaar voordat hij aan de
macht kwam een fietser dood
reed. Hoewel veel mensen op de
hoogte waren van de toedracht
van de aanrijding heeft deze
nooit de publiciteit gehaald. Pas
vorig jaar kwam de waarheid
aan het licht door het boek met
de dubbelzinnige titel 'Con todo
Franqueza' van Concepcion
Calleja.
Met 'grote vrijmoedigheid' ver
telt de historica anekdotes over
Franco. Zo fietsten op 22 augus
tus 1935 Agustin Curto (24) en
zijn vriend Matias Martin Mi
guel (26) van Calbarrasa de Ar
riba naar Calbarrasa de Abajo
om werk te zoeken. Bij kilome-
terpaal 201 kwam hen een auto
achterop die werd bestuurd
door de toenmalige inspecteur-
generaal van het leger, Francis
co Franco.
Het was kwart over twaalf in de
morgen en nog in leven zijnde
getuigen verklaren dat de ge
pantserde auto, waarin ook de
vrouw van Franco, zijn dochter
Carmencita, een lijfwacht en
een sergeant zaten, met grote
vaart op het tweetal inreed.
De auto sloeg een paar keer over
de kop en bleef liggen met de
wielen in de lucht. Dankzij de
bepantsering konden de inzit
tenden vrijwel ongedeerd het
voertuig verlaten. Alleen Fran
co's echtgenote had een lichte
hoofdwond.
De twee fietsers hadden minder
geluk. Curto overleed ter plaat
se en zijn vriend moest met zwa
re verwondingen door de bezit
ter van een particuliere auto
naar het hospitaal worden ver
voerd. De inmiddels gearriveer
de ziekenauto was bestemd voor
mevrouw Franco. De officiële
lezing van het ongeluk - opgete
kend uit de mond van Franco -
luidde dat de auto door de ser
geant werd bestuurd. De twee
fietsers staken plotseling de
weg over 'ondanks nadrukke
lijk claxonneren'.
De gang van zaken rond de aan
rijding van Franco lijkt sympto
matisch voor de manier waarop
de Spanjaarden met een 'atro-
pella' omgaan. Mogelijk niet ge
heel toevallig betekent het
Spaanse woord 'atropella' niet
alleen 'aanrijding', maar ook
'meedogenloos optreden'.
Alleen, al de afgelopen zomer
maanden zijn in Spanje 1042
mensen om het leven gekomen
door een 'atropella'. Op elk ver
jaardagsfeestje is de 'atropella'
onderwerp van gesprek. Maar
net als bij de Franco-aanrijding
hoor ik een Spanjaard nooit
praten over de echte oorzaak
van al die ongelukken. En dat,
terwijl in bijna alle gevallen
sprake is van grove nalatigheid
of schuld. Als tijdens een plotse
linge regenbui honderd auto's
op elkaar knallen komt dit niet
omdat er te hard wordt gereden
of omdat de helft met te gladde
banden rijdt, maar... door de re
gen.
Een kennis kwam een paar we
ken geleden van een diner en
reed achter op een Duitse auto
die voor een stoplicht stond te
wachten. De politie maakte
proces verbaal en meldde daar
in dat de brokkenmaker was
verblind door de zon, die op dat
moment nog wel erg hoog aan de
hemel stond. Aan een ademtest
werd even niet gedacht. GPD
Toen commissaris Bas de politieauto na een snelle rit voor het poli
tiebureau tot stilstand bracht, voelde hij zich zeer tevreden.
'Dat is dan dat, Snufsprak hij tot zijn brigadier. 'Deze zaak is afge
rond. Het zit me alleen dwars, dat ik die oude schelm niet eerder ge
grepen heb. Maar ik wist niet zeker of gokken met namaakgeld
strafbaar is, ook al is het tovergeld.'
'Dat zal de rechter wel uitzoeken', zei de brigadier. 'Waar laten we
die zwerver, chef?'
'In de cel, Snuf! In de cel!' riep de ander vrolijk.
Met deze woorden opende hij de achterdeur van het voertuig, maar
nu wachtte hem een teleurstelling; het inwendige was ledig. De eni
ge die uit de donkere ruimte naar buiten kwam, was een grote, zwar
te kraai, die hem rakelings langs de schedel fladderde en toen kras
send in de nacht verdween. Wammes Waggel was intussen nog
steeds in de goktent bezig. Hij waadde nu door de munten, die de
grond tot kniehoogte bedekten en ving achteloos wat neerdwarre
lende geldstukken op.
'Nog één keertje', sprak hij tot zichzelf. 'Dan is de pret eraf.'
Hij stak een pasmunt in de gleuf, keek glimlachend naar buiten
waar een kraai voor de ingang fladderde en haalde de hendel over.
Nu gebeurde er echter iets onverwachts. Het toestel liet een soppend
geluid horen en spoot een borrelende stroom modder over de speler.
Een ogenblik stond deze vreemd te kijken, doch toen barstte hij in
een luid gegiechel uit.
'Hihihi, wat enigjes!' riep hij. 'Dat is nu nog eens écht pret met geld
hebben!'
Het dagelijkse
reisprogramma
van D-reizen op
SBS 6.
Op de kalender nadert de herfst en Door: JordiBloej
ook het weer lijkt dit zich te realise
ren. Er is vrij veel bewolking en de temperaturen zijn flink ingezah.
Vanaf maandag keldert het kwik ruim onder de 20 graden.
Het najaar is nu echt begonnen. Een gepasseerd koufront veroor
zaakt vandaag in eerste instantie vrij veel bewolking, maarinde
loop van de ochtend klaart het aardig op. In de middag kunnen we
20 graden van de thermometer aflezen. Er staat een zuidwesten
wind die in de loop van de dag enkele buien naar onze omgeving
brengt. Helemaal droog houden we het dus waarschijnlijk niet.
Ook in de avond zien we een paar buien, waarna het in de nachtvri
fris is bij een graad of 13. Morgen is een droge dag waarin zonnig,
perioden en wolken elkaar afwisselen. Boven de Britse eilanden
ligt een storing klaar, maar deze bereikt ons nog niet. De wind is ge-
krompen naar zuid en is matig, kracht 4. Overdag tippen we net ar
de 20 graden. Op de tweede dag van het weekeinde gaan we net
over die 20 graden heen.
wederom zijn er perioden
met zon. De wind is is nog
een stukje verder gekrompen
richting zuidoost. De storing
boven Engeland komt lang
zaam maar zeker dichterbij
en dit betekent dat in de mid
dag de lucht zich gaat vullen
met bewolking en later wordt
dit gevolgd door regen.
De nieuwe werkweek begint
vervolgens vrij somber.
Er is veel bewolking en de
zon krijgt vrijwel geen ruim
te. De temperatuur levert een
aantal graden in en komt niet
hoger uit dan 18 graden.
Dinsdag is nog wat koeler,
maar de zon doet wel weer
