Het Nette Volk is in opkomst
De kracht van de stilte
Valkenburg
zoekt andere
vakantieganger
39
41
43
zaterdag 11 september 1999
Eens was Valkenburg bijna een
stukje buitenland, waar veel
Kandstedelingen met 'grensangst'
naartoe gingen. Later volgden de
horden van vooral
campingjongeren, die zich met een
krat bier - per dag - staande hielden.
Pils en patat zijn er nog wel, maar de
zware gebruikers voelen zich steeds
minder thuis. Valkenburg krijgt
heel voorzichtig chique trekjes.
Ze zijn er nog steeds, die horden cam-
pingjongelui voor wie het schuimend
nat synoniem is voor een Valkenburg-va
kantie. Het zijn de toeristen voor wie de
dag pas rond het middaguur begint en,
veelal waggelend, eindigt op het moment
dat voor menig werkende de wekker al
ruim geleden heeft gerinkeld. Jongeren
die, naast drank, leven op hamburgers,
vette worst en friet, die terras en tap beter
kennen dan de Gemeentegrot of de Cau-
berg - tenzij dat de 'codewoorden' zijn om
hun tentje terug te vinden.
Maar sinds enkele jaren is Valkenburg
aan het veranderen. Het aantal alcoholi
sche jongeren loopt terug en het Nette
Volk is in opkomst. Met de komst van
Thermae 2000 is er weer sprake van een
bijna chic kuuroord. Naast fastfood hap
pen kun je er nu ook echt eten, of liever
dineren, en niet alleen in het beroemde
sterrenrestaurant Juliana. Een ander
'sterretje' is bijvoorbeeld het in de deelge
meente Houthem liggende Chateau St.
Gerlach van culi-goeroe Camille Oostwe
gel, waar naast mooie wijn ook bruisende
champagne wordt geschonken.
'Natuurlijk, wij richten ons op de kleine
groep van het hoogste marktsegment en
hebben dus met die andere wereld weinig
te maken. Ze bestaat, maar hier hebben
we er geen last van', meldt Gerlach-direc-
teur Peter Triepels vanuit het voor vele
tientallen miljoenen omgebouwde kloos
tercomplex.
In het hoofdgebouw is nu het restaurant,
de voormalige stallen zijn omgetoverd tot
prachtige country-style-hotelkamers,
het gazon is een beeldentuin en de oude
kerk - met de mooiste fresco's van Neder
land - ligt er, geheel gerestaureerd, weer
stralend bij. Niets in deze hemelse omge
ving doet vermoeden dat 1500 meter ver
derop het bier veelal per meter wordt be
steld.
Grensangst
Ooit, zeg maar in de jaren vijftig en zestig,
was Valkenburg een Limburgs Benidorm
avant la lettre, geliefd bij vooral Randste
delingen met 'grensangst'. Voor hen was
de locatie perfect: bijna België, bijna
Duitsland, en heel anders dan polderesk
Holland. Met gemoedelijke bewoners, die
dan wel ietsje anders praatten, maar toch
nog wel te verstaan waren. Met een beetje
goede wil leken die heuvels in de omge
ving op de Oostenrijkse Alpen. En wie
toch een keertje de grens over wilde, kon
altijd nog meegaan met die unieke Val-
Een van de terrasstraten in het centrum van Valkenburg.
kenburgse attractie, die nog steeds be
staat: een ééndagstocht naar Parijs.
Zo kwamen in de loop der tijden de vele
hotelletjes, de familiepensions en later de
kampeerterreinen langs de Geul. En zo
werd het centrum van Valkenburg één
grote uitgaansgelegenheid, vol gezellige
restaurants en cafés.
Dat duurde tot het zevende decennium
van de eeuw, toen de vakantieganger plot
seling ontdekte dat hijper charter, voor
een fractie méér naar het zonovergoten
Mallorca of een Spaanse costa kon. Veel
tot dan toe jaarlijks terugkerende gezin
nen en groepen lieten Zuid-Limburg val
len als een baksteen. Wat achterbleef wa
ren de minder draagkrachtigenWat er bij
kwam, waren de jongeren die, enkele we
ken het ouderlijk huis ontvlucht, zich met
tent en T-shirt naar het zuiden van Lim
burg spoedden, om daar te doen wat god -
in ieder geval die van thuis - verboden
had.
De verloedering van de toeristenplaats
ging sluipend doch gestaag, maar werd
pas echt 'ontdekt' toen er vrijwel geen
weekeinde voorbij ging zonder dat de po
litie had moest ingrijpen. Steeds vaker
werd de term 'openbare dronkenschap'
uit de politieverordening getrokken, en
steeds vaker werden jongeren bekeurd
wegens het bewateren van de puien naast
de kroeg. Geregeld waren er vechtpartij
en, onderling of met agenten.
Trouwe, oudere klanten bleven steeds va
ker weg. Hoteliers en pensionhouders lie
ten in eerste instantie weinig horen omdat
ze toch nog steeds volgeboekt zaten, en de
gemeente - deels ook afhankelijk van de
toeristische inkomsten - bleef politiek
stil. En de kroeg- en terrashouders? Die
zeiden bewust helemaal niks, die deden
slechts goede zaken en verdwenen daarna
met de winst.
„Het kon zo niet blijven, er moest wat ge
beuren", aldus Peter Michalides van de
enkele jaren geleden opgerichte Stichting
Bad Valkenburg, een ondernemersvereni
ging die in samenwerking met het inmid
dels gereorganiseerde lokale en regionele
VW probeert het imago van Valkenburg
te verbeteren. In deze stichting werken
naast het Casino Valkenburg (waarvan
Michalides directeur is) en Thermae 2000
ook de VW en de betere slaaphuizen als
Prinses Juliana, St. Gerlach, Parkhotel
Rooding en Grand Hotel Voncken met el
kaar samen.
Ter illustratie, Valkenburg heeft ongeveer
17.000 inwonersin het centrum wonen er
10.000. Jaarlijks zijn er rond het miljoen
toeristische overnachtingen en negen
miljoen dagtoeristen. De activiteiten van
de stichting, de gemeente en de VW heb
ben er inmiddels toe geleid dat een sane
ringsproces op gang is gekomen bij de vele
hotelletjes, pensions en campings. In zes
jaar tijd is het aantal kamers en bedden
met tien procent gedaald, maar wel kwa
litatief verbeterd. Het aantal kam-
peerovernachtingen liep met zo'n vijftien
procent terug. Bij de huisjes en apparte
menten daalde dat cijfer zelfs met 22 pro
cent, maar dat komt ook doordat veel van
die onderkomens, in verband met de wo
ningnood in Maastricht, nu permanent
mogen worden bewoond.
Trekkers
In diezelfde periode bleken het nieuwe
Thermae 2000 (met het aanpalende The-
raetel) en het later gekomen Casino alras
grote trekkers van vooral kapitaalkrach
tiger publiek. Binnen afzienbare tijd
krijgt Valkenburg ook een nieuw sport
complex. De disco's zijn inmiddels alle
maal verdwenen; op die locaties zijn nu
luxe flats gebouwd. Met de gemeente is
inmiddels een goede samenwerking tot
stand gekomen, onder meer over een beter
parkeerbeleid.
Om de soms problemen opleverende groe
pen jonge gasten aan te pakken is het ho-
recabeleid aangepast. Zelfs de camping
houders doen mee aan het strengere
beleid. Zo zijn er speciale shuttlediensten
naar het centrum en echte raddraaiers
worden verwijderd en niet meer toegela
ten. „Natuurlijk is er ook wel verzet, met
name bij de kroegbazen, die bijna alle
maal niks zien in deze veranderingen. Die
denken aan grote winst op korte termijn",
legt Michalides uit.,Het is ook niet de be
doeling om de groep jonge kampeerders
weg te drukken, maar'het moet wel gezel
lig blijven."
Maar er gebeurt meer in het nieuwe, toe
ristische Valkenburg. Zo wordt actief ge
probeerd het seizoen te verlengen, zodat
de plaats niet alleen in de zomermaanden
wordt overstroomd door bezoek. Daar
voor richt men zich vooral op 'rijkere'
families, en in het bijzonder op tweever
dieners. Op de groepen dus die voor een
tweede of derde (korte) vakantie, in bij
voorbeeld voor- en najaar, niet meer zo
nodig naar het buitenland hoeven, maar
die wel van de vier- of vijf sterrenluxe wil
len genieten.
„Mensen die een weekeinde gaan relaxen
in Thermae en die 's avonds strak gekleed
bij mij in het casino komen. Dat zijn de be
zoekers die uitgebreid vertoeven, dineren
en slapen in de weelde van etablissemen
ten als St. Gerlach." Het lijkt wat simpel,
maar volgens Michalides is goede kwali
teit het enige doel van Valkenburg. „We
willen geen Wassenaar worden, dus niet
alleen luxe", zo klinkt het. „Maar we wil
len wel kwaliteit, ook in de goedkopere
segmenten. Kijk, ik eet graag een frietje,
maar dan moet het wel goed zijn."
Rien van den Anker
Informatie: VW Valkenburg en Mergelland,
Theodoor Dorrenplein 5, Postbus 820, 6300 AV
Valkenburg aan de Geul, tel. 0900.97.98
(fl pm). Internet: http//wicw.valkenburg-mer-
gelland.nl en e-mail: info@zuidlimburg.nl.
Qua bezoekers valt de Valkenburgse
Lourdes-grot volledig in het niet bij
het pretpark De Valkenier, de rodelbaan
Wilhelminatoren of de Steenkolenmijn.
Maar volgens pastoor Jansen is dat niet
erg. 'De stilte hier is de kracht, da's juist
het mooie'
k zit niet op een wondertje te wachten,
zegt pastoor Herman Jansen als we op
het plein voor 'zijn' Lourdes-grot in het
hartje van het Limburgse Valkenburg lo
pen. „Want dan komt de commercie bin
nen, en dan gaat het fout." Hij loopt naar
een door weer en wind ietwat verfom
faaid boek, opent het en toont enkele
spontaan geschreven teksten. Met zijn
vingers volgt hij het keurig geschreven
zinnetje: 'Dank dat U vader nog wat fijne
jaren geeft, dat heeft hij verdiend'. Even
verderop gaat het er iets wereldser aan
toe: 'Maria, we hebben een fijne vakantie
gehad'.
De pastoor kijkt me aan: „Als je die
woorden leest, recht uit het hart, en ie
dereen kan het hier lezen." Hij zwijgt
even en zegt: „Dat is al een wonder op
zich."
Jansen is van oorsprong Montfortaan en
sinds 1982 uitgeleend als pastoor van
Valkenburg. Zijn godshuis van de Heili
ge Nicolaas en Barbara staat in hartje
centrum, aan de Kerkstraat. Deparochie
telt zo'n tweeduizend gelovigen, maar
vooral in de zomermaanden loopt de
kerk tijdens de missen steevast vol met
allerhande toeristen.
„En dan hebben we, heel uniek, ook nog
Lourdes-om-de-hoek", vertelt de pas
toor in zijn huiskamer in de parochie. De
6 3-j arige Jansen is namelijk ook voorzit
ter van de Stichting Lourdes-grot, een
van de aardigste, maar minst bezochte
'attracties' van het stadje aan de Geul.
De geschiedenis van de Lourdes-grot
gaat, zo vertelt Jansen, terug naar de ja
ren twintig, toen Valkenburg ook al werd
overstelpt met toeristisch bezoek. Toen
tertijd is het plan ontstaan voor een reli
gieuze oase, een punt waar de mens even
tot rust kan komen en afstand kan nemen
van de in veler ogen verderfelijke invloe
den van het toerisme. Het voorbeeld was
de replica van de Romeinse Catacomben,
die onder toezicht van de Amsterdamse
architect Cuypers (van het Centraal Sta
tion en het Rijksmuséum) waren aange
legd en die het leven tonen van de eerste
christenen in Rome aan het begin van on
ze jaartelling.
Jansens verre voorganger, pastoor Her
mans, kwam met een plan, en beeldhou
wer annex bouwkundige Jos Eymael kon
daarna aan het werk. Althans, nadat
eerst in Lourdes de exacte maten van de
echte grot in Frankrijk waren opgeno
men.
In 1930 was het werk klaar: de grot was
door vrijwilligers in de rotsen uitgehou
wen, er was een kleine esplanade aange
legd, net als een Maria-weg in M-vorm.
Via de goede gaven van de familie Diepen
kwam er een Mariabeeld bij en in 1934
ook nog een beeld van Bernadette Soubi-
rous, het Franse meisje dat in 1858 acht
keer een 'dame in het wit' had gezien en
die haar had toegesproken met de woor
den 'Ik ben de onbevlekte ontvangenis'.
De Valkenburgse openluchtkerk is ver
der voorzien van een altaar, een preek
stoel en heel veel kaarsen, die bezoekers
er kunnen laten branden. De toegang tot
de Lourdes-grot is gratis, de kosten van
het onderhoud moeten via vrijwilligers
en sponsors worden vergaard. Sinds en
kele jaren wordt er ook iets verdiend aan
het op het pleintje opgezette winkeltje,
dat vol staat met religieuze artikelen.
„Toch maak ik me over het materiële
geen zorgen. Als de nood echt hoog
wordt,-dan zal er wel geld komen. Zelfs
vele, zeg maar van de kerk afgevallen
Valkenburgers willen gewoon dat deze
stiltegrot blijft."
De Lourdesgrot in Valkenburg, een oase van stilte.
Zachte tapijten laten de
vloer spreken
Meubelprijzen voor jong
ontwerptalent
Overzicht van de
hypotheken
Kokkels, delicatesse uit de
Zeeuwse wateren
Jubilerende Duitse kledingbeurs
brengt 50 jaar mode in beeld
Het ouderwetse twaalfuurtje vol
culinaire hoogstandjes
Bescheiden facelift voor
Renault Scénic
Taiwan dingt naar gunst
Europese scooterkopers
Kort nieuws van de
automarkt
Kosmisch rotsblok Braille
zichtbaar gemaakt
Koninklijk huis op
f internetsite
Postzegels en puzzel
