Zeeuwse netwerkster van het jaar
PZC
Stegink begint aan
renovatie vervallen
flat in Vlissingen
Marjan Olij slager
trekt laatste sprintje
Zeeuws Orkest gaat op avontuur
met opera bij film Gloria Transita
Aantal leegstaande
huizen niet gedaald
zeeland
19
Liz,e de Hoog uit Veere nu voorzitter Vrouwennetwerk Zeeland
ondernemend zeeland
in detail
1900-2000
De Republiek der Negatie
kunst cultuur
donderdag 9 september 1999
door Claudia Sondervan
VEERE - De Stichting Vrou
wennetwerk Zeeland heeft Li-
ze de Hoog, directeur van Elan
Communicatie in Veere, uitge
roepen tot netwerkster van het
jaar.
De Zeeuwse kring van de
Stichting Vrouwennetwerk
Nederland eert jaarlijks het lid
dat zich bijzonder verdienste
lijk heeft gemaakt binnen de
doelstellingen van het net
werk: vrouwen in hogere func-
De rubriek Onderne
mend Zeeland staat on
der redactie van Claudia
Sondervan. Vragen, tips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
ties te ondersteunen en te sti
muleren in het benutten van
mogelijkheden, om doorstro
ming naar hogere functies en
een grotere deelname van vrou
wen in invloedrijke bestuurlij
ke en maatschappelijke posi
ties te bereiken.
In Zeeland telt het netwerk 34
vrouwen, zowel in loondienst
als ondernemend. Lize de Hoog
is tegelijkertijd met haar ereti
tel voorzitter geworden van het
Zeeuwse netwerk; daarmee
volgt ze de Axelse gemeentese
cretaris Tineke Bergwerf op.
Vrouwennetwerk Zeeland
vierde kortgeleden het tweede
lustrumfeest en is daarmee een
nog jonge afdeling van het lan
delijk netwerk.
Hoge positie
„De leden zijn vrouwen op heel
verschillende functies: minis
ters, mensen die voor de klas
staan, advocaten, onderne
mers. De netwerken zijn ont-
door Claudia Sondervan
VLISSINGEN - Het Vlissingse
aannemingsbedrijf Stegink
begint maandag 13 september
aan de grootscheepse renovatie
van het flatgebouw aan de Sint
Kruislaan in Vlissingen.
Het gebouw met 42 koopap
partementen kampt met ern
stig achterstallig groot onder
houd en wordt in de komende
zes tot negen maanden voor
ruim een miljoen gulden opge
knapt. Directeur M. Stegink
van het aannemingsbedrijf
schat dat het werk gemiddeld
tien tot vijftien mensen op de
steigers zal houden. Die stei
gers worden maandag ge
plaatst. Over de zeven verdie
pingen worden houten kozij
nen vervangen door kunststof
exemplaren, de gevels worden
opnieuw gedekt en waterwe-
staan omdat wij het belangrijk
vinden dat je als vrouw op een
hoge positie kan praten met ie
mand die begrijpt wat je mee
maakt en tegenkomt in een
werkomgeving waar je vaak al
leen mannen tegenkomt."
De Hoog maakte communica
tieve vaardigheden, organisa
tie-adviezen en ondersteuning
de kernactiviteiten van de on
derneming die ze twee jaar
geleden begon als De Hoog Ma-
nagement Service aan de Zwa-
nenlaan in Veere. Inmiddels is
haar bedrijf omgedoopt tot
Elan Communicatie. „Uit de
eerste naam leidden mensen
toch vooral bedrijfseconomi
sche diensten af", vertelt De
Hoog. Veel meer is haar werk
gericht op interactie tussen lei
dinggevenden en werknemers
en de wijze waarop bedrijf en
persoon zich presenteren naar
de buitenwereld. Ze krijgt op
drachten van bedrijven, over
heden en instellingen maar ook
van arbodiensten. „Ik begeleid
ook mensen die een terugkeer
op de arbeidsmarkt willen ma
rend gemaakt, het metselwerk
wordt gestuct en de dakbedek
king wordt vernieuwd. Het
wordt een karwei onder tijds
druk, verwacht Stegink. „Ei
genlijk is het al te kort op de
herfst om steigers te zetten,
maar er wordt goed weer voor
speld." Aanvankelijk was de
opzet het onderhoud over vier
jaar uit te smeren, maar het
bleek beter om het werk te con
centreren in één periode, ver
telt Steging. Het groot onder
houd werd eind 1997 al aange
kondigd, maar de onderhande
lingen tussen de gemeente Vlis
singen en de Vereniging van Ei
genaren werden gehinderd
door de weigering van enkele
bewoners die niet wilden bij
dragen in de kosten. Deze men
sen zijn inmiddels vertrokken,
de nieuwe eigenaren delen wel
mee.
Lize de Hoog is door de Zeeuwse kring van de Stichting Vrouwennetwerk Nederland onderscheiden
als netwerkster van het jaar. foto Lex de Meester
ken."De verkiezing door haar
collega-netwerkers kwam on
der meer voort uit haar coa
ching en adviesdiensten en
haar cursus neurolinguistisch
programmeren: het professio
naliseren van de communica
tieve mogelijkheden. Daar
naast bracht ze het Zeeuwse
vrouwennetwerk in contact
met een project in Zuid-Afrika
dat vrouwen aan economische
zelfstandigheid helpt door hen
weefwerk te leren.
Met een lustrumgift hielp het
netwerk de vrouwen aan een
jaarvoorraad schering voor
hun getouwen.
Visie
Als nieuwe voorzitter stelt De
Hoog zich vooral ten doel de
motivatie in de kring optimaal
te houden met een goed pro
gramma en een goede sfeer.
Daarnaast wil ze de discussie,
aangaan of het Vrouwennet
werk Zeeland zich maatschap
pelijk meer moet profileren.
Dat kan waardevol zijn, vindt
De Hoog. „Wij kunnen een visie
bijdragen in de discussie zoals
recent rond de voorrang voor
werkende mensen bij medische
zorg."
Het Vrouwennetwerk Zeeland
komt maandelijks bijeen op de
eerste woensdag van de maand.
De activiteitencommissie or
ganiseert daartoe zaken als
presentaties, lezingen, be
drijfsbezoeken, gezamenlijke
maaltijden, steevast begonnen
met een borrel om 17.30 uur.
Het secretariaat wordt gevoerd
door mevrouw A J. de Jonge -
van Popta aan de Weststraat in
Zierikzee.
Onderwatersportvereniging
Narwal heeft de duikcursussen
en trainingen hervat in het
zwembad van sportcomplex
De Eenhoorn in Oostburg. De
twintig jaar oude duiksport
club houdt op vrijdagen trai
ningen tussen 21.00 en 22.00
uur. Belangstellenden zijn wel
kom.
Scaffolding Training Europe
(STE) in Goes is gecertificeerd
voor vakbekwaamheid in di
verse steigerbouwopleidingen.
De certificering betekent dat
de cursisten aan het einde van
hun opleiding een erkend vak
bekwaamheidscertificaat in
handen krijgen. STE is door het
ministerie van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid aangewe
zen als één van de partijen die
alle vakbekwaamheidsprofie
len in de steigerbouw gaan
vaststellen. De eerste certifica
ten reikt STE binnenkort uit
aan werknemers van D up ont
de Nemours Nederland BV.
STE is gevestigd aan de Kok-
kelbank in Goes en heeft ook
een Belgisch zusterbedrijf te
Schilde.
Muziekwinkel Koster-Dey in
de Weststraatin Axelsluitper 1
oktober de deuren. Klanten
van de zaak kunnen voortaan
terecht in het filiaal Sonora in
de Noordstraat in Temeuzen.
Het assortiment van de Temeu-
zense vestiging wordt uitge
breid met hifi-apparatuur, die
tot nu toe alleen in Axel ver
krijgbaar was.
Adrie en Rianne Pepping ope
nen vrijdag 1 oktober dieren
speciaalzaak 't Dierenhuis aan
de Kerkstraat in Bruinisse. De
winkel is gevestigd in de voor
malige werkplaats van de fa
milie. De zaak krijgt een nos
talgische uitstraling. Te koop
zijn onder meer kleindieren als
vogels, vissen, konijnen, ca
via's en hamsters en een uitge
breid assortiment voer en huis-
dierbenodigheden.
In het laatste jaar van
de twintigste eeuw
blikt de PZC van dag tot
dag terug op nieuws
feiten uit Zeeland.
9 september 1989
door Frank Balkenende
Nog eenmaal de honderd me
ter. Marjan Olijslager
schiet zaterdag 9 september
1989 uit de startblokken op de
atletiekbaan in Temeuzen. De
Nederlandse kampioene op de
100 meter en de 100 meter hor
den bereikt de finish in 12,8 se
conden. Daarna neemt atletiek
vereniging Scheldesport
afscheid van het erelid. Vader en
moeder Olijslager uit Middel
burg slaan de bescheiden cere
monie gade.
AV Scheldesport-voorzitter Jo-
han Schrier huldigt de atlete
met een bos bloemen en een
speech. Halverwege de toe
spraak komt plotseling de pijn.
Niet het vertrek doet zeer, wel de
achillespees. De blessure steekt
onverwacht de kop op en de
Marjan Olijslager ziet zich ge
noodzaakt de rest van Schiers
verhaal in een stoel aan te horen.
Nee, deze laatste sprint wekt
geen sentiment in haar, ver
klaart ze. De club waar ze in
1975 haar sportieve carrière be
gon, had haar gevraagd nog een
keer in Temeuzen te lopen. Ze
had even goed elders haar loop
baan kunnen beëindigen.
„Maar", zegt de atlete, „ik moet
erkennen dat ik het leuk vind
dat ze hier nog steeds trots op
me zijn.Dus best wel leuk, zo'n
afscheid in het oude nest.
Ze kan bogen op een reeks suc
cessen. Op de Olympische Spe
len in Seoul in 1988 gooitzegeen
hoge ogen, maar tijdens het EK
in Boedapest haalt ze brons op
de 60 meter horden. Een jaar la
ter verscherpt ze in het Franse
Villeneuve het nationaal record
horden. Ze loopt 12,77.
In Temeuzen sluit Marjan
Olijslager een hoofdstuk af. Ze
stopt met atletiek op topniveau.
Ze gaat zich nu storten op haar
maatschappelijke carrière bij
het computerbedrijf, dat altijd
rekening hield met haar sportie
ve loopbaan.
Marjan Olijslager loopt voor de laatste keer de 100 meter op de
plaats waar ze begon: de atletiekbaan in Temeuzen.
foto archief PZC
doorErnst Jan Rozendaal
VLISSINGEN - Er zit een jaar
werk in. Met de modernste
technische middelen is de
stomme film Gloria Transitu
geschikt gemaakt voor een ou
derwetse uitvoering met live
muziek van het Zeeuws Orkest
en vier operazangers. Donder
dag 30 september en vrijdag 1
oktober vinden de eerste uit
voeringen plaats in de Sint Ja-
cobskerk in Vlissingen.
(Advertentie)
muziektheater in de open lucht
de nieuwe Reinaert nog niet gezien?
het kan nog van wo 8 t/m zo 12 sept 20.30 u
BN - de Stem onderga je als toehoorder een golf aan
emoties die lopen van verwondering via schaamte en
spanning tot bewondering.
PZC: "De middeleeuwse fabel in een hedendaags jasje van
totaaltheater op een unieke locatie getuigt van lef."
informatie en kaartverkoop
0115 695 555 0114 389 299
Als het aan dirigent Joan Berk-
hemer ligt, volgen er nog vele.
„Een van mijn ambities is met
het Zeeuws Orkest buiten de
provincie te spelen. Met dit
project behoort dat tot de mo
gelijkheden."
Gloria Transita vertelt het ver
haal van een straatjongen die
goed kan zingen. Hij wordt
ontdekt en maakt een wereld-
carrière, maar eindigt uitein
delijk weer als straatzanger.
„Behalve armoe krijgt de kij
ker ook de verwendheid van de
rijkere klasse te zien, de party's
en de verwikkelingen op de
tennisclub. Doordat de film
zulke uiteenlopende aspecten
belicht, voel ik dat er een maat
schappelijk engagement inzit.
We kunnen constateren dat er
weinig is veranderd in de we
reld," vertelt Berkhemer.
De film is in 1917 gemaakt door
Johan Gildemeyer en was des
tijds een groot succes. Omdat
geluidsfilms nog niet beston
den, werden beelden in de bio
scoop meestal door een pianist
begeleid. Maar Gloria Transita
bevat fragmenten uit opera's
van Gounod, Leoncavallo, Ver
di en Rossini, die door de ac
teurs zelf live werden meege
zongen. Hoofdrolspeler was de
destijds beroemde zanger Au
gust Hoeck. Aangezien Gloria
Transita in drie Amsterdamse
bioscopen draaide, moest hij
zich elke avond van de ene naar
de' andere filmzaal haasten.
„De operafilm is later heel po
pulair geworden", zegt Berk
hemer. „Dit was eigenlijk de
eerste ter wereld."
Ingekort
De dirigent was vijf jaar gele
den als violist betrokken bij
vertoningen van Gloria
Transitatoen net uit de filmar
chieven opgedoken en geres
taureerd. De gezongen frag
menten waren ingekorte of
haastig uitgevoerde versies
van de originele liederen, om
dat de betreffende filmscènes
te kort waren. Bovendien werd
onder cje overige beelden door
een klein ensemble kamermu
ziek van Brahms gespeeld.
Voor de uitvoering van het
Zeeuws Orkest is een digitale
Jan Derksen (links), Floris Guntenaar (zittend) en Joan Berkhemer in de studio waar de film Gloria Transita is bewerkt.
foto Emiel van Lint
versie van Gloria Transita
gemaakt, die zodanig is ge
monteerd dat de gezongen ope
rafragmenten recht wordt ge
daan. Bovendien is de rest van
de muziek uit opera's van de
genoemde componisten ge
haald en worden enkele Napo-
litaanse liederen van Tosti ge
zongen, uit het begin van deze
eeuw. Solisten zijn Jan Derk
sen, Ellen van Haaren, Marion
van den Akker en Jeroen Bik,
allen zangers van naam. Berk
hemer: „Ik ben heel blij met ze.
Jan Derksen is een van de be
roemdste zangers van Neder
land, Ellen van Haaren heeft al
eerder met het Zeeuws Orkest
gezongen en Jeroen Bik is een
ontzettend goede tenor. Zoals
iedereen weet, zijn die moeilijk
te vinden."
Toch is vooral de begeleiding
door een heel orkest baanbre
kend en spectaculair. „Mijn
eerste klus met het Zeeuws Or
kest was het promconcert met
Blof", verklaart Berkhemer.
„Dat was niet alleen een onge
lofelijk plezierige samenwer
king, het orkest liet daar ook
zien dat zijn reputatie van een
enigszins behoudend en pro
vinciaals gezelschap volkomen
onterecht is. Het orkest toonde
zich van zijn moderne en expe
rimentele kant. Ik zie deze
filmproductie als een voortzet
ting van dat avontuur."
Voor mij is het mooiste dat het
ook nog eens opera is. Ik ben als
dirigent ooit met opera begon
nen en ik hoop er nog heel wat
uit te voeren. Ook in Zeeland,
met het Zeeuws Orkest, want
ik vind dat dat te weinig ge
beurt. Deze operastukken krij
gen een speciale dimensie van
wege die filmvertoning. De
vraag is natuurlijk: is dit nu een
project voor filmliefhebbers of
voor operaliefhebbers? Gezien
de reacties van mensen die al
iets hebben gezien of gehoord,
weten we dat het ene medium
het andere versterkt. De film
liefhebbers zijn geroerd door
de zang en andersom. Het is
echt een ontroerende en ro
mantische productie gewor
den."
Liplezen
In de voorbereiding zit een jaar
werk, omdat het project zo in
gewikkeld is. Eerst moest de
film worden aangepast aan de
muziek. „We moesten, zo'n
beetje op basis van liplezen,
nagaan welke operafragmen
ten in de film precies worden
gezongen", legt Jan Derksen
uit. „Maar er waren maten uit
weggesneden, de originele uit
voeringen duren langer dan de
filmfragmenten. Zou je ze nog
enigszins in de film willen pas
sen dan moesten ze veel te ge
jaagd worden uitgevoerd. Wij
hebben het omgekeerd. Uit
gangspunt is een juiste uitvoe
ring van de muziek. De film
moest dus worden aangepast."
Daarvoor tekende Floris Gun
tenaar van de Amsterdamse
maatschappij ParkOpera, de
producent van de muzikale
filmvertoning. „We moesten
het doen met het materiaal dat
we hadden", zegt hij. „Aller
eerst is het belachelijke Charlie
Chaplin-tempo eruit gehaald
dat ontstaat door films van
zestien beelden per seconde af
te draaien op projectoren van
vierentwintig beelden per se
conde. Dat was al een behoor
lijke tijdwinst. Verder zijn we
met de modernste digitale
techniek scènes gaan hermon-
teren door bewegingen te ma
nipuleren en in te zoomen.
Daardoor konden we met het
zelfde materiaal meer laten
zien en, dat vooral, de zang lip
synchroon maken.
Berkhemer zit al maandenlang
bijna dagelijks met zijn diri
geerstokje voor de video, om
beeld en geluid helemaal 'in
zijn systeem' te krijgen. De ko
mende weken repeteert hij het
geheel met het Zeeuws Orkest.
„Ik verheug me erop. In Vlis
singen komen veel mensen
luisteren om te beoordelen of
ze deze productie willen boe
ken. Ze zullen worden verrast
door het professionele niveau
van het orkest. Echt, het
Zeeuws Orkest zal het profes
sionele circuit in Nederland
bewijzen dat het kwaliteit le
vert."
door Richard Hoving
MIDDELBURG - De leegstand
is het afgelopen jaar niet verder
gedaald in Zeeland. Op de peil
datum 1 januari 1999 stonden
4.177 huizen leeg. Dat is 2,5 pro
cent van alle beschikbare wo
ningen.
Het Zeeuwse leegstandspercen
tage schommelt al jaren rond de
2,5. Volgens de provincie een
aanvaardbaar niveau. In Axel
was de leegstand in procenten
het hoogste. 3,8. Temeuzen
volgt met een percentage van
3,7. Van de 15.182 beschikbare
huizen waren 562 niet bewoond
op 1 januari van dit jaar. De ge
meente Hontenisse kende het
laagste leegstandspercentage,
1,2. Nog geen veertig van de
3.315 woningen in de gemeente
stonden leeg. In Tholen was het
percentage 1,5. In de gemeente
Schouwen-Duiveland ging het
om 1,6.
Gemeenten moeten op grond
van de Woningwet meewerken
aan een Kwalitatief Woningon-
derzoek (KWO) dat wordt uitge
voerd door de provincie. In het
overzicht van 1998 ontbreken
de gegevens van de gemeente
Noord-Beveland. Volgens de
provincie heeft de gemeente de
cijfers te laat aangeleverd. Het
overzicht van Hulst en Vlissin
gen is onvolledig. De provincie
vermoedt dat de gemeenten de
waarde van het KWO onder
schatten. Het gevolg is dat het
onderzoek een 'niet helemaal
betrouwbaar beeld geeft'.
In het woningonderzoek wordt
ook een overzicht gegeven van
de nieuwbouw die vorig jaar is
gepleegd in Zeeland. De voor
raad nam met 1.942 woningen
toe tot 158.032. Middelburg
bouwde de meeste woningen,
326. „Voor het eerste sinds jaren
is het aantal nieuwbouwwonin
gen in Middelburg fors toegeno
men en wordt de opgelopen
achterstand in de Vinextaak-
stelling langzaam omgebogen",
aldus de provincie. In Goes en
Vlissingen werden respectieve
lijk 244 en 197 nieuwe huizen
gebouwd.
Internationaal
bezoek Zeeuwse
wetlands
MIDDELBURG - Vertegen
woordigers van Benin, Bhutan
en Costa Rica komen zich vanaf
eind volgende week in Zeeland
verdiepen in de manier waarop
Nederland met waterrijke ge
bieden omgaat.
D at gebeurt in het kader van het
zogenaamde wetland uitwisse
lingsprogramma dat deze drie
landen en Nederland als uit
vloeisel van de milieuconferen
tie in Rio de Janeiro zijn over
eengekomen. Eerder al zijn
bezoeken aan Benin en Costa
Rica gebracht. Het bezoek aan
Zeeland begint donderdag 16
september. Op het programma
staar onder meer bezichtiging
van de Oosterscheldekering en
de zuidkust van Schouwen-
Duiveland. Landbouw en na
tuurbescherming voeren daar
samen het natuurontwikke
lingsplan Tureluur uit.
