Haast met bouwplan Koudekerke
PZC
Vete beslecht met mosselmaaltijd
Zeevaartschool
is avontuurlijk
Het is geen flexibel gebouw
Echtpaar Waisapy
zestig jaar samen
Twisten over monumentenstatus
zeeland
Appartementen op locatie hotel Walcheren
donderdag 9 september 1999 w
doorHarmen van der Werf
SCHEVENINGEN - De mos
selvete tussen het Product
schap Vis en Axa Verzekerin
gen is beslecht. Axa
Verzekeringen werpt zich deze
dagen zelfs op als sponsor van
de nationale mosselweek, door
de gewraakte mosselreclame
in een geschoonde versie uit te
zenden. Ter promotie van de
mossel.
Of het aan de ruzie tussen het
Productschap Vis en Axa Ver
zekeringen heeft gelegen, laat
zich moeilijk raden, maar Ne
derlanders eten dit jaar op
nieuw meer mosselen. De
omzet ligt sinds half juli 15
procent hoger dan omstreeks
dezelfde tijd vorig jaar.
,,Niet zo'n spectaculaire groei
als enkele jaren geleden, toen
de supermarkten voor het
eerst mosselen in hun assorti
ment opnamen", aldus voor
lichtster T. Sintnicolaas van
het Productschap Vis, „maar
het blijft behoorlijk."
Voorzitter P. Lefèvre van de
groepsraad van Axa Verzeke
ringen en zijn collega D. Lang
straat van het Productschap
hieven woensdag in Scheve-
ningen gezamenlijk het glas,
aan het begin van een 'vrede
stichtende' mosselmaaltijd.
Lefèvre benadrukte nog eens
dat het nooit de bedoeling van
zijn bedrijf is geweest om de
mosselbranche in diskrediet te
brengen. „Maar", verklaarde
hij met een knipoog naar de
centrale reclameslogan van
Axa, „er kan natuurlijk altijd
zoiets tussen komen.
Het Productschap Vis vond de
eerste mosselreclame van Axa
'misleidend', vanwege de sug
gestie dat je van mosselen eten
ziek kunt worden. De Reclame
Code Commissie stelde het
Productschap in het gelijk, de
rechter in Utrecht vond niks
mis aan de commercial.
De twee voorheen strijdende partijen gebroederlijk rond de mosselpan. Links voorzitter P. Lefèvre van de groepsraad van Axa Verze
keringen en rechts D. Langstraat van het Productschap Vis. foto van Jos van Leeuwen
door Lukas Fransen
KOUDEKERKE - De gemeente
Veere wil dat er zo snel mogelijk
woningen worden gebouwd op
het braakliggende terrein op de
hoek van de Brouwerijstraat en
de Prinses Beatrixlaan in Kou
dekerke. >Iet het vandaag (don
derdag) ter inzage gelegde
voorontwerp van het bestem
mingsplan maakt de gemeente
een begin met het wijzigen van
de op het terrein rustende be
stemming van horeca in wonen.
Bouwbedrijf Flipse uit Koude
kerke wil koopappartementen
bouwen op de plek van het door
brand verwoeste hotel Walche
ren. Enkele omwonenden
maken bezwaar tegen de nieuw-
bouwplannen, die zij te groot
schalig vinden. Zij zijn tevens
bang dat de bouwwerkzaamhe-
Bunkers open
voor publiek
VLISSINGEN - Ter gelegen
heid van de Open monumenten
dag zal de Stichting Bunkerbe-
houd op zaterdag 11 september
vier van haar bunkers openstel
len voor publiek. Daar zijn tus
sen 10 en 17 uur fotoboeken, li
teratuur en origineel materiaal
uit de bunkers te zien.
De opmerkelijkste van de vier
bunkers ligt in de trekdijk bij
Rammekenshoek, in de buurt
van Fort Rammekens. Het is het
enige overgebleven exemplaar
van een type bunker waarvan er
in totaal slechts vijf van zijn ge
bouwd. Deze. kazemat was be
doeld om een anti-tankkanon te
herbergen en maakt onderdeel
uit van de Atlantikwall.
De tweede bunker, een Neder
landse gietstalen koepelkaze
mat. is pas sinds kort te zien. Het
verdedigingswerk werd op 28
augustus uitgegraven en geres
taureerd. Deze bunker ligt op de
dijk aan de Vlissingse buitenha
ven, net buiten het trainings
centrum van de stadsgeweste
lijke brandweer.
De laatste twee opengestelde
kazematten, beide van Duitse
makelij, liggen langs de Abeel-
seweg. De Duitsers bouwden ze
in de Tweede Wereldoorlog om
de landzijde van Vlissingen te
verdedigen.
den schade aan hun huizen zul
len veroorzaken.
De bezwaarmakers hadden
graag gezien dat een deel van
het voormalige hotel geïnte
greerd zou worden in de nieuw
bouw Omdat een hevige brand
het hotel in juli geheel in de as
legde, is deze optie van de baan.
Sloopvergunning
Volgens F. Streng, beleidsmede
werker ruimtelijke ordening
van de gemeente Veere, zou het
hotel sowieso zijn gesloopt.
„We gingen in de plannen al uit
van de situatie zoals die nu is. Er
was reeds een sloopvergunning
verleend." Het volkshuisves
tingsbeleid van de gemeente
Veere staat toe dat op het terrein
veertien (een)gezinswoningen
of appartementen worden ge
bouwd. Omdat het terrein dicht
bij het dorpscentrum ligt, op
korte afstand van de voorzie
ningen en een busstation, geeft
de gemeente de voorkeur aan de
bouw van seniorenwoningen.
De woningen krijgen een uitrit
voor het autoverkeer op de
Brouwerij stra at
In de plannen van Flipse was
eerst sprake van een onder
grondse garage. „Dat is nu niet
meer het geval", zegt Streng.
„Omdat een deel van de garage
boven de grond zou komen, zou
het complex te hoog worden.
Daarnaast zijn de kosten voor
een ondergrondse garage erg
hoog. Achter de nieuwbouw is
ruimte voor parkeerplaatsen.
We hebben hiermee ook reke
ning gehouden met de bezwaren
van omwonenden."
Die waren bang dat him huizen
zouden verzakken door de per
manente grondbemaling, die
nodig is voor een ondergrondse
garage.
Ontwerp
Het voorontwerp van het be
stemmingsplan ligt vanaf van
daag (donderdag) tot 9 oktober
voor iedereen ter inzage in het
gemeentehuis in Koudekerke.
Op 23 september wordt om
18.30 uur in het gemeentehuis
een inspraakavond gehouden
over het plan. Streng: „Op die
avond hopen we de buurt te
kunnen overtuigen van de wen
selijkheid van de plannen en
kunnen we de gestelde vragen
en opmerkingen meenemen in
de ontwikkeling ervan."
Salmon Waisapy en Maria Alputila. foto Lex de Meest?
doorCrisSohier
OOST-SOUBURG - Tweeën
zestig jaar geleden ontmoetten
Salmon Waisapy (81) en Maria
Alputila (80) elkaar voor het
eerst in Suli op het eiland Am-
bon, in de Molukken. Een histo
rische ontmoeting, want woens
dag 8 september vierde het
echtpaar Waisapy-Alputila de
zestigste verjaardag van hun
huwelijk in Oost-Souburg.
Het eerste contact vond plaats
in de kerk. „Dat was tijdens ca
techisatie", vertelt Waisapy, die
toen 19 jaar oud was. „Ik was in
die tijd dirigent en mijn vrouw
zat in het kerkkoor. Ik ontmoet
te haar daar en het ging gelijk
heel goed." Zo goed zelfs, dat ze
twee jaar later trouwden.
Tijdens de eerste jaren van het
huwelijk werden de echtelieden
nog enkele malen gescheiden.
Waisapy: „Het was oorlog en ik
was in dienst. Daardoor moest
ik regelmatig een poosje van
huis en dan bleef mijn vrouw al
leen achter. "Na het einde van de
oorlog in 1946 kwam het echt
paar naar Nederland. Na om
zwervingen via IJmuiden, Nij
megen en Vught kwamen ze in
1954 uiteindelijk terecht in de
gemeente Vlissingen. Ze wone
sinds 1961 in hun huidige wo.:
ning in Souburg aan de Prk,;
Hendrikstraat. De meesten var!
de negen kinderen en negentig
kleinkinderen (de twintigste i
op komst) wonen daar ook dich
inde buurt.
Schaduw
De viering van het diamante
huwelijk werd opgeluisterd nw
een bezoek van de burgemeeste,
A van Dok-van Weele van Vlij.
singen. Het echtpaar ontvin;
daarnaast een brief van konin'i
gin Beatrix. Ze waren zichtbaas
blij met deze aandacht, maare;
hing ook een beet j e een schaduw
over de feestelijkheden doordi!
verontrustende situatie in Indo-'
nesië.
„Ik vind", zegt Waisapy, „datd?
Nederlandse regering Indonesia
zou moeten helpen." Hij maak:
zich zorgen. Er wonen nog dni
broers en zussen van Waisapyij
het land en ook hebben hij et
zijn vrouw er beiden nog nevet
en nichten. Eén van de broers
belde dinsdag met de medede
ling dat er huizen waren platge
brand in de kampong Tana Ber-
bunji, waar beide echteliedet
oorspronkelijk vandaan komen
Libertel City Point pakt wel heel voordelig uit me
Liberie! Wereldpakket
Ericsson GF 768
Aansluitkosten gratis t.w.v. f 105.75
Tot f 50.- retour op gesprekskosten
Tot f 30.- retour op een autolaadsnoer
Mobiel bellen en gebeld worden in
méér dan 75 landen
Libertel
Wereldpakket
nu van fMt*p= voor
Geen abonnementskosten
Geen aansluitkosten
Bellen vanaf f 0.25 per minuut
Sony CMD-C1
Inclusief Beltegoed t.w.v. f 60.-
inclusief telefoonnummer
Beste landelijke
dekking
Libertel iZi Totaal
nu van f-39tT- voor
Bij Libertel City Point
verkrijgbaar: opwaardeerkaarten AOPlus en 80Plus
door Edith Ramakers
De Vlissingse gemeenteraad beslist
vandaag over de toekomst van de
Zeevaartschool op de Boulevard Bankert
in Vlissingen. Krijgt die wel of niet een
monumentenstatusDat gebeurt op het
moment dat de huidige gebruikers van het
complex, de Hogeschool Zeeland (HZ) en
het ROC Zeeland aansturen op een ver
huizing van het nautische onderwijs van
de boulevard naar de Edisonweg.
Zijn interieur en exterieur bijzonder ge
noeg voor de toewijzingJa, vindt de
werkgroep behoud Zeevaartschool, die de
procedure in gang zette bij het ministerie
van Onderwijs. Nee, vindt de HZ. Zowel
de werkgroep als de HZ vonden architec
ten aan hun zijde die het pand hebben ge
wogen en beoordeeld. Ben Westenburger
van bureau Rothuizen Van Doorn 't Hooft
vindt dat de Zeevaartschool door de om
liggende hoogbouw op de boulevard niet
meer vanzelf de aandacht trekt die het
pand vroeger deed.
Lijnrecht tegenover hem staat Jos Jobse,
als hoeder van het erfgoed. Het tweespel
mondt uit in een functionele benadering
versus een esthetische.
Architect Jos Jobse roemt de
Zeevaartschool om de zui
verheid van de verhoudingen,
die terug te zien is in de bouw
massa's als de gevelinvullingen.
Het gebouw met het markante
torentje straalt helderheid uit,
oogt simpel maar is zeer bewust
en zorgvuldig gedetailleerd,
zegt hij. „Dat mis je bij nieuw
bouw. Ik weet hoeveel inzet en
inspanning het kost om een ge
bouw te realiseren van deze
kwaliteit. De charme zit hem
ook in de hoge mooie ruimten en
hoge ramen. Het is een avon
tuurlijk gebouw."
Wethouder C. de Keijzer om
armde tijdens een commissie
vergadering hei idee om de Zee
vaartschool vast te leggen in een
beeldkwaliteitsplan voor de
boulevard. Daarmee zou vol
gens hem het gebouw voldoende
bescherming hebben. V heeft de
zelfde mening?
.Een beeldkwaliteitsplan geeft
in het algemeen aan waar toe
komstige bebouwing aan moet
voldoen. Het is opmerkelijk dat
er voor de boulevard nog steeds
geen handleiding is gemaakt,
terwijl er ad hoe allerlei beslui
ten over bebouwing worden ge
nomen. Het beeldkwaliteits
plan biedt geen bescherming
aan de bestaande bebouwing.
Sloop met een alternatief voor
nieuwbouw is nog steeds juri
disch bespreekbaar. Veel ge
meenten hebben een eigen ge
meentelijke monumentenlijst
aangelegd om gebouwen als de
Zeevaartschool te beschermen.
Wat weerhoudt Vlissingen er
van om een gemeentelijke mo
numentenlijst op te stellen?"
De Monumentenwet meldt dat
een gebouw ten minste vijftig
jaar of ouder moet zijn om be
scherming van het rijk te krij
gen. Het gebouw dateert van
1953. Het college adviseert dat
uitgaande van die datum num
mer 156 niet voor aanwijzing in
aanmerking komt.
„Het leeftijdsargument is bui
tengewoon zwak. Het kan na
tuurlijk niet zo zijn dat de mo
numentale kwaliteiten van een
gebouw afhankelijk zijn van
een paar jaar verschil in ouder
dom. Als we gebouwen willen
beschermen zijn er mogelijkhe
den om dit getal niet strikt te
hanteren."
Het college vestigt voor num
mer 154 de aandacht op het
jongste Monumenten Inventari
satie Project (MIP), waarin het
pand eerder werd beoordeeld.
Architect Ben Westenburger
staat niet te trappelen om
de Zeevaartschool te slopen.
Westenburger sluit echter niet
uit dat dat er ooit van komt.
„Ik vind niet dat het gebouw tot
elke prijs beschermd hoeft te
worden. A Rothuizen (de ont
werp er van nummer 15 6 met het
torentje) is voor Zeeland een
van de belangrijkste architec
ten geweest van deze eeuw. Met
gebouwen van zijn hand moeten
we dus zorgvuldig omgaan."
„Wat we ons nu moeten afvra
gen is of dit specifieke gebouw
van Rothuizen belangwekkend
genoeg is om het te bewaren. Ik
denk van niet."
Uw collega Jos Jobse heep aan
gegeven dat de Zeevaartschool
veel stedenbouwkundige en ar
chitectonische kwaliteiten
heeft. Dat het doodzonde zou
zijn, als het gebouw gesloopt
zou worden. Beweert u het te
gendeel?
„We zouden de ontwerpen van
Rothuizen moeten inventarise
ren om vervolgens een selectie te
maken, welke van zijn gebou
wen bescherming verdienen. We
hoeven niet elk gebouw te be
waren om het karakteristieke
van zijn oeuvre overeind te hou
den. Doen we dat dan is het
maar de vraag of de Zeevaart
school de selectie doorstaat. We
hebben niemand gehoord over
de sloop van Zonneveld bij
Domburg, of de PZEM-centrale
in Vlissingen. En dat waren ook
knappe ontwerpen van Rothui
zen."
De Zeevaartschool werd in 1953
herbouwd naar een ontwerp van
architect A Rothuizen uit Mid
delburg. U bent van hetzelfde
bureau. Brengt u dat niet in een
moeilijke positie om tegen be
noeming van de monumenten
status te zijn?
„Nee hoor, Rothuizen is een be
langrijk architect geweest. Het
Nummer 154 werd niet in die
selectie opgenomen en in de tus
sentijd zijn er volgens het colle
ge geen nieuwe argumenten bij
gekomen die de bescherming
van het gebouw vragen. Heeft u
daar iets aan toe te voegen?
„Gebouw 156 van Rothuizen
heeft in historisch en architec
tonisch perspectief de meeste
kwaliteiten. Het andere gebouw
van Rijksbouwmeester Knuttel
is. ook enig in zijn soort, maar
staat landelijk minder hoog
aangeschreven. Door het be
perkte aantal gebouwen van een
hoge kwaliteit uit deze periode
in Zeeland, is dat pand ook
waard om behouden te blijven."
Hoe staat u tegenover de moti
vering van uw collega Ben Wes
tenburger dat de Zeevaart
school het beeldbepalende
karakter kwijtraakt, omdat in
de toekomst de grote en hoge ge
bouwen het beeld van de boule
vard gaan bepalen'?
„Ik ben het daarmee geheel on
eens. Het tegenovergestelde is
het geval. De historische bebou
wing neemt in betekenis toe als
er nieuw- of hoogbouw in de
buurt is. Hoogbouw heeft de ei
genschap een soort omarming te
geven asm zorgvuldig gedetail
leerde, kleinere gebouwen."
Wat maakt nu die Zeevaart
school zo uniek?
„De Zeevaartschool is voor Zee
land uniek omdat het staat in
het spanningsveld van aan de
ene kant de stroming die zich
baseerde op de historische con
text, de Delftse school, en aan de
andere kant die van de moder
nen. Het gebouw van Rothuizen
laat de unieke samensmelting
zien van die twee belangrijke
stromingen in de architectuur
geschiedenis."
Jos Jobse: „De Zeevaartschool is uniek voor Zeeland."
foto Ingrid van Beek
U heeft in opdracht van de HZ
een analyse van het pand ge
maakt, waarin u meldt dat door
de schaalvergroting die er op de
boulevard plaatsvindt het
beeldbepalende karakter van de
Zeevaartschool afneemt. 'In de
toekomst zullen de grote en ho
ge gebouwen het beeld van de
boulevard gaan bepalen.' Kunt
u zich nader verklaren?
„Tot ongeveer 15 jaar geleden
Vraag een verkoper naar de voorwaarden Aanbieding
geldt zolang de voorraad strekt. Prijs- en drukfouten
voorbehouden. Alle vermelde aanbiedingen kunnen
zonder voorvermelding gewijzigd worden.
Prijzen zijn inclusief 8TV/
LIBERTEL
Alkmaar Almelo Alphen a/d Rijn Amsterdam (5x) Amersfoort Apeldoorn Arnhem
Den Bosch Den Haag Den Helder Deventer Eindhoven Groningen Goes Haarlem (2x) Henge-
Hilversum Hoogeveen Leiden Leidschendam Maastricht Middelburg Nijmegen Roermotó
Roosendaal Rotterdam (3x) Schiedam Tilburg Uden Utrecht (2x) Zaandam
is doodzonde als we ons door
een monumentenstatus laten
beperken om vrijelijk na te den
ken over de nieuwe functie die
het gebouw mogelijk krijgt. Stel
dat het onderwijs van de boule
vard verdwijnt, dan zal er daar
iets moeten gebeuren. De vraag
is dan of dat gebouw volgens de
huidige maatstaven en richtlij
nen omgevormd kan worden tot
museum, appartementencom
plex, kantoor of modern onder
wijsinstituut. En juist dat lijkt
me vrijwel onmogelijk. Het is
geen flexibel gebouw. Het ka-
'rakter van het pand wordt ern
stig aangetast als we het interi
eur aanpassen. Dat is ook weer
doodzonde. Want Rothuizen
heeft niet alleen een gevel be
dacht en ontworpen. Hij heeft
het gebouw als totaal ontwor
pen. Interieur en exterieur zijn
geïntegreerd en die twee horen
onlosmakelijk bij elkaar. Van
lampen in armatuur tot gevel-
partijen."
Maar wat mist dit gebouw dan
om als monument te worden
aangewezen?
„Als de Zeevaartschool een mo
nument wordt, moeten we fi
nancieel tot het uiterste willen
gaan. En willen we dat? Ik vind
niet dat de school op dit mo
ment, op die locatie, daarvoor
voldoende uitstraling heeft.
Met het Wooldhuis aan de bou
levard is het prima gegaan, vind
ik. Dat is behouden gebleven,
maar om welke prijs ging dat?
Een paar mensen hebben daar
enorm veel in geïnvesteerd."
stak in het totale beeld van de
boulevard het torentje van de
Zeevaartschool erbovenuit, zo
als de Gevangentoren naar vo
ren stond en het Wooldhuis op
de hoek zijn plaats had."
„Na die tijd veranderde de bou
levard en tegenwoordig trekken
gebouwen met vooral massa en
hoogte de aandacht. De Zee
vaartschool valt in dat gehele
beeld weg."
Ben Westenburger: „Als de Zeevaartschool een monument wordtl
moeten we financieel tot het uiterste willen gaan."
foto Ruben Ore:
