Jeltsin haalt uit naar leger
Franse boerenleider verlaat
als ware held de gevangenis
PZC
Viacom en CBS
sluiten grootste
fusie medialand
VN-macht Timor
wacht alleen nog op
groen licht Jakarta
buitenland
Meer macht
Europees
parlement
President kwaad over nieuwe invasie in Dagestan
Cambodjanen offeren voor goede gezondheid
Politie Cairo doodt vier
islamitische militanten
woensdag 8 september 1999
BRUSSEL - Het Europees
parlement krijgt de macht
0m falende Europese
Commissarissen naar huis
te sturen. Beoogd Com
missievoorzitter Prodi
deed deze toezegging gis
teren tijdens een gesprek
met de fractieleiders in
het Europarlement. Op
deze manier verzekert
Prodi zich van voldoende
steun om volgende week
zijn nieuwe team door de
europolitici benoemd te
krijgen.
Het recht om een indivi
duele Commissaris tot
ontslag te dwingen, is een
lang gekoesterde wens
van het Europese Parle
ment.
Nu kan alleen de gehele
Commissie naar huis wor
den gestuurd. Prodi
belooft nu dat als een'sub-
stantiële en representa
tieve meerderheid' in het
parlement het vertrouwen
in één van de Commissa
rissen opzegt, hij 'serieus
zal overwegen' de betrok
kene te vragen op te stap
pen. De Commissarissen
hebben eerder hun voor
zitter beloofd een derge
lijk verzoek zonder meer
op te volgen.
Voorstellen
De Europarlementariërs
kregen verder de verzeke
ring dat de Commissie zijn
uiterste best zal doen be
leidsvoorstellen van het
parlement te honoreren.
Het recht wetsvoorstellen
te lanceren is voorbehou
den aan de Commissie, als
dagelijks bestuur van de
Europese Unie.
Forse invloed
Commissarissen worden
verder verplicht op te dra
ven als het parlement
daarom vraagt. Tevens
krijgen de parlementari
ërs forse invloed op de
hervormingen van het
ambtelijk apparaat van
de Commissie. Bij de be-,
nodigde veranderingen in
heleUnie - met het oog op
de uitbreiding - zullen de
europolitici eveneens
nauw betrokken worden.
GPD
van onze redactie buitenland
MOSKOU - De Russische presi
dent Boris Jeltsin heeft zijn
strijdkrachten van laksheid be
schuldigd omdat islamitische
opstandelingen opnieuw in Da-
gestan konden toeslaan. Hij zei
gisteren dat de voornaamste
taak nu is te voorkomen dat de
rebellen steun uit het buiten
land krijgen.
In de zuidelijke republiek wordt
op twee fronten tegen de op
standelingen gevochten. Russi
sche eenheden pogen een inva
siemacht die in het weekeinde
vanuit Tsjetsjenië binnenviel te
verdrijven en ook opstandelin
gen uit hun centraal-Dage-
staanse bolwerk Karamachi te
verdrijven. In de afgelopen
maand heeft het Russische leger
meer dan honderd man verlo
ren. Er zouden honderden rebel
len zijn gesneuveld.
„Wij zullen in detail bespreken
waarom wij een complete regio
in Dagestan hebben verloren",
zei Jeltsin tot verslaggevers
voordat hij in het Kremlin een
Flessenpost van
Britse soldaat na
85 jaar bezorgd
LONDEN - Een laatste brief
aan de vrouw van een Britse sol
daat die in 1914 naar het front in
Frankrijk werd gestuurd en
daar sneuvelde, is na 85 jaar be
zorgd. De militair stopte aan
boord van een schip op het Ka
naal de brief in een fles en gooi
de hem overboord.
De fles met de brief van soldaat
Thomas Hughes werd vorig jaar
uit de rivier de Theems gevist.
Ruim een jaar later wist men de
nabestaanden van de militair te
traceren in Nieuw-Zeeland. De
nu 87-jarige dochter van
Hughes, Emily Crowhurst, emi
greerde op tienjarige leeftijd.
Gisteren keerde de vrouw terug
uit Nieuw-Zeeland om de brief
te overhandigen aan het muse
um van het regiment waar de
militair deel van uitmaakte. De
familie heeft kopieën van de
laatste boodschap van Hughes
bewaard. RTR
gesprek had met premier Vladi
mir Poetin. „Dat kan alleen ver
klaard worden door militaire
nalatigheid." Jeltsin beval de
strijdkrachten 'snelle en harde'
actie te ondernemen. Poetin zei
na het gesprek dat de eenheden
in Dagestan versterkt zullen
worden, maar noemde geen
aantallen, zo meldde het pers
bureau Interfax.
Gennadi Seleznjov, de voorzit
ter van de Staatsdoema, het la
gerhuis, zei dat Jeltsin zich moet
verantwoorden voor zijn eigen
nalatigheid in plaats van het le
ger de schuld te geven.
De rebellen, die streven naar een
islamitische staat in de Kauka-
sus, vielen op 7 augustus vanuit
Tsjetsjenië binnen en bezetten
enkele dorpen. Na meer dan
twee weken wist het leger de re
bellen te verdrijven, maar het
afgelopen weekeinde trokken
opnieuw enkele honderden re
bellen de West-Dagestaanse re
gio Novolakskoje binnen. Zij
hadden het voorzien op de stad
Chasavjoert, die ligt aan een
weg naar de hoofdstad Ma-
chatsjkala. Russische zegslie
den meldden dat de regerings
eenheden de opstandelingen
hebben tegengehouden op vijf
kilometer voor Chasavjoert.
Wel veroverde de invasiemacht
enkele dorpen.
De wereldlijke leiders van Da-
gestan en de meeste gematigde
religieuze leiders verzetten zich
tegen de acties van de rebellen
en steunen de inzet van het leger.
Duizenden mensen hebben zich
als vrijwilliger voor de strijd op
gegeven.
Het dodental van de aanslag af
gelopen zaterdag op een flatge
bouw in Boejnaksk is opgelopen
tot 64 In het gebouw woonden
gezinsleden van militairen. Vol
gens de inlichtingendienst FSB
is een verdachte opgepakt en
wordt nog gezocht naar twee
anderen. AP
PHNOM PENH - Cambodjanen lieten gisteren op de Mekon bij de hoofdstad Phnom Penh eigengemaakte bootjes te water. Dat ge
beurde tijdens een 'goed-geluks-ceremonie'. De bootjes zijn beladen met eten, wierook en geld. De Cambodjanen geloven dat ze in
ruil daarvoor het komende jaar worden beloond met een goede gezondheid, geluk en welvaart. foto Rob Elliott/EPA
Viertal overleeft vliegtuigbrand
BREGENZ - In het westen van Oostenrijk is gistermiddag een
sportvliegtuigje van het type Mooney M 20R met vier Neder
landers aan boord kort na de start neergestort en in brand ge
vlogen. De inzittenden wisten zich in veiligheid te brengen.
Zij beschikten alle vier over een vliegbrevet, zo vernam het
Oostenrijkse persbureau APA van de politie. De piloot was
een 52-jarige inwoner uit Rijen. Zijn passagiers waren af
komstig uit Gravenmoer, Breda en Hoogstraten.
Het ongeluk gebeurde bij de stad Hohenems. Het toestel was
vertrokken voor een vlucht naar het Zwitserse Lugano. Het
kon geen hoogte maken, raakte een doel van een voetbalveld
en stortte neer in een weiland. ANP
Dyslexie schuilt deels in genen
LONDEN - Wetenschappers uit België, Noorwegen en de VS
zeggen een gen te hebben geïdentificeerd dat deels verant
woordelijk is voor dyslexie oftewel leesblindheid. Dat melden
zijn in het blad Journal of Medical Genetics.
Het gen heeft de naam DYX3 gekregen. Waarschijnlijk is
DYX3 niet het enige gen dat te maken heeft met dyslexie.
„Het klonen van het gen zal inzicht geven in ten minste een
van de genen die lezen en spellen beïnvloeden," aldus Toril
Fagerheim, een van de onderzoekers. Door de vondst kan dys
lexie mogelijk in een vroeg stadium worden vastgesteld. Nu
gebeurt dat vaak pas op school. AFP/RTR
Khaddafi viert jubileum
TRIPOLI - De Libische leider Khaddafi heeft gisteren de der
tigste verjaardag van zijn staatsgreep gevierd. Meer dan een
dozijn staatsleiders waren aanwezig op het feestje in de
hoofdstad Tripoli en keken naar de militairen uit meer dan
twintig landen. Onder de toeschouwers bevonden zich de lei
ders van Eritrea en Ethiopië die een bittere oorlog uitvechten.
Ook de staatshoofden van de Democratische Republiek Con
go, Rwanda, Uganda, Zimbabwe en Namibië waren aanwe
zig. Al deze landen hebben troepen in Congo.
De nu 57-jarige Khaddafi kwam op 1 september 1969 aan de
macht na een succesvolle coup tegen koning Idriss. RTR
Greenpeace bezet booreiland
TARRAGONA - Actievoerders van de milieuorganisatie
Greenpeace hebben gisteren veertig kilometer voor de
Spaanse kust het booreiland Casablanca bezet. Zij proteste
ren daarmee tegen vervuiling van de Middellandse Zee.
De organisatie is verontwaardigd dat de Spaanse overheid
geen enkel milieuverdrag van de Verenigde Naties heeft on
dertekend.
Volgens een woordvoerder zijn er meer dan honderd verge
lijkbare booreilanden in het gebied rond de Middellandse
Zee. Als de Spaanse regering niet verplicht wordt het boorei
land aan land te brengen, wordt de zee een kerkhof voor dit
soort bouwwerken, aldus Greenpeace. DPA/AFP
Nazi-slachtoffer versiert Bondsdag
BERLIJN - Een Nederlands slachtoffer van de nazi's heeft de
zittingszaal van de jubilerende Bondsdag in Berlijn versierd.
De Amsterdamse bloemist Johan Weisz, wiens familie in een
concentratiekamp om het leven kwam, maakte twee reusach
tige bloemstukken.
De arrangementen waren een geschenk van de Nederlandse
volksvertegenwoordiging aan het vijftigjarige Duitse parle
ment.
Weisz wil met de bloemen de Duitsers de hand reiken: ,,Ik wil
laten zien dat van onze familie Weisz weer iemand bestaat,
dat de nazi's ons niet allemaal konden doden. Hoewel ik niet
kan vergeten en vergeven, veroordeel ik niet alle Duitsers en
al helemaal niet de jongere generatie", zegt hij. ANP
loor John Wanders
VASHINGTON - Het Ameri-
;aanse amusements- en media-
oncern Wacom, eigenaar van
rnder meer de Paramount Pic-
ures fimstudio's en de muziek-
enders MTV en Country Music
television, neemt branchege-
loot CBS Corp. over. Het is de
ooralsnog grootste fusie in me-
de vriendschappelijke
die wordt gefinan-
met een aandelenruil, is
bedrag gemoeid van 34,8
dollar (73 miljard gul
De aandelenkoersen van
aan Wall Street genoteer-
ondernemingen maakten in
op het nieuws een vreug-
„Onze toekomst kent
[een grenzen", juichte Viacoms
•resident Sumner Redstone gis-
eren op de persconferentie
vaar hij de fusie formeel be
kendmaakte. „Wij zullen uit
roeien tot het meest dynami-
chemediaconcern ter wereld."
SS-president Mei Karmazin
56), die in de nieuwe construc-
ie de tweede man wordt en de
ra Mok staat
ierecht wegens
Khmer-genocide
UNOM PENH - De Carnbod-
aanse Rode Khmer-leider Ta
is gisteren formeel aange
wegens genocide. Dat
bronnen rond Justitie in
hoofdstad Phnom Penh be-
)e 73-jarige Ta Mok, tijdens
jijn hoogtijdagen als comman-
'ant bekend onder de naam 'de
lachter', werd in maart gear
ceerd. Zijn troepen werden
oor Pol Pot, cle grote man van
'e Rode-Khmer, gebruikt voor
auveringen binnen en buiten de
'erzetsbeweging.
^a zijn arrestatie werd Ta Mok
lanvankelijk alleen aange-
aa|d wegens verraad. Nu
hij echter ook aange
op basis van een uit 19 7 9
wet waardoor hij
kan worden voor zijn
bij de volkeren-
zich tussen 1975 en
'9 afspeelde in het Aziatische
In die jaren werden bijna
miljoen Cambodjanen ver
AFP
beoogd opvolger van de 75-jari-
ge Redstone, sprak over 'een fu
sie tussen twee waarachtig ge
lijke ondernemingen'. „Deze
fusie kwam tot stand omdat wij
dat uitdrukkelijk wilden." be
toogde hij. Dat mag ook blijken
uit het feit dat het management
van CBS een belangrijke vinger
in de pap krijgt waar het de be
sturing van de nieuwe onderne
ming betreft.
Diversiteit
Klonken de financiële analisten
zonder uitzondering verheugd
over de overname, sommige or
ganisaties in de VS die waken
over de diversiteit van het me
dialandschap, gaven blijk van
hun verontrusting. Zij vrezen
dat er als gevolg van de huidige
concentraties een teveel aan
macht in een te gering aantal
handen terecht dreigt te komen.
Dat zou ten koste kunnen gaan
van de diversiteit en de kwali
teit van de programmering. Met
de komst van digitale televisie
en de toenemende mogelijkhe
den van Internet neemt het pal
let aan keuzemogelijkheden
voor de kijkers indrukwekken
de vormen aan. Een te grote
machtsconcentratie zou niette
min tot eenheidsworst kunnen
leiden. GPD
Vietnam draagt
resten gedode
Amerikanen over
HANOI - De stoffelijke over
schotten van vier Amerikaanse
soldaten die in Vietnam zijn ge
sneuveld, zijn gisteren tijdens
een sobere ceremonie in Hanoi
aan de Verenigde Staten overge
dragen.
De Amerikaanse minister van
Buitenlandse Zaken, Madeleine
Albright, woonde de plechtig
heid in Hanoi bij, evenals de
Amerikaanse ambassadeur in
Hanoi, Pete Peterson. Peterson
zat zelf zes jaar in een Vietna
mese gevangenis, nadat zijn
vliegtuig in 1966 was neerge
schoten.
Albright zei dat de VS grote
waarde hechten aan de repatri
ëring van de 2050 Amerikanen,
die sinds het einde van de oorlog
in 1975 als vermist staan opge
geven. Tijdens de tien jaar du
rende oorlog zijn 58.000 Ameri
kanen gesneuveld. RTR/AFP
van onze redactie buitenland
CAIRO - In een vuurgevecht in
een buitenwijk van Cairo heeft
de Egyptische politie gisteren
vier vermoedelijke islamitische
militanten doodgeschoten. On
der hen zou een leider zijn van
de extremistische organisatie
al-Gamaa al-Islamiya.
Het ging om het eerste gewa
pende treffen tussen de politie
en radicale islamieten sinds
maanden.
Het treffen komt een dag nadat
een als islamitisch fanaticus be
schreven man de Egyptische
president Hosni Mubarak licht
verwondde met een scherp
voorwerp. De dader werd door
lijfwachten van de president
doodgeschoten. Volgens de poli
tie openden de vier mannen gis
teren het vuur op een arrestatie
team dat zich opmaakte om hun
appartement in el-Omraniya te
bestormen.
Onder de doden bevond zich Fa-
rid Kidwan, die tweemaal bij
verstek tot levenslang werd ver
oordeeld wegens aanslagen op
politiepatrouilles in Zuid-
Egypte in de jaren 1993-94. De
identiteit van de drie anderenis
nog niet bekend.
Sinds islamitische extremisten
in 1992 de wapens opnamen te
gen de seculiere regering van
Mubarak zijn meer dan 1.200
mensen gedood. De regering
trad hard op tegen het islamiti
sche fundamentalisme en meen
de de beweging de afgelopen ja
ren te hebben bedwongen. AP
van onze redactie buitenland
NEW YORK - De Veiligheids
raad kan heel snel een VN-
macht voor Oost-Timor goed
keuren, maar dan moet Indone
sië daarvoor wel toestemming
verlenen. Dat heeft de perma
nente Nederlandse vertegen
woordiger bij de Verenigde Na
ties, Van Walsum, gisteren in
New York gezegd. Nederland is
tijdelijk voorzitter van de VN-
veiligheidsraad.
„Als Indonesië hulp van een
buitenlandse macht accepteeij,
dan kan de kwestie erg snel ge
regeld zijn", aldus de Neder
landse ambassadeur. Een VN-
missie is inmiddels op weg naar
Jakarta om Indonesië ervan te
overtuigen dat de stationering
van een vredesmacht de beste
optie is als Indonesische troepen
de veiligheid van Oost-Timore-
zen niet willen of kunnen garan
deren.
De afkondiging van de staat van
beleg in Oost-Timor heeft het
geweld gisteren in de onrustige
provincie niet doen afnemen.
Pro-Indonesische milities hiel
den opnieuw huis in de hoofd
stad Dili. Militieleiders ver
klaarden niet. te zullen stoppen
met het geweld. „Wij zullen
Oost-Timor platbranden", zei
een leider vanuit. West-Timor,
dat nog steeds tot Indonesië be
hoort. Eerder op de dag had VN-
secretaris-generaal Kofi Annan
gezegd dat binnen twee dagen
het geweld van leger en milities
moet stoppen, anders 'zal de in
ternationale gemeenschap naar
alternatieven moeten zoeken
om de orde te herstellen'. Minis
ter Van Aartsen van Buiten
landse Zaken zei in de Tweede
Kamer 'alleen te kunnen hopen'
op een goede afloop van de VN-
missie. Kamerleden pleitten
voor een actiever Nederlands
beleid.
Huiverig
Amerikaanse kranten menen
dat de vorming van een VN-
macht voor Oost-Timor al bezig
is. Zo'n 7000 man zouden al be
schikbaar zijn, onder meer uit
landen als Australië, Nieuw-
Zeeland, Canada, Maleisië,
Thailand en Groot-Brittannië.
De VS zijn echter nog steeds
.huiverig en willen het resultaat
van de VN-missie afwachten.
Volgens mensenrechtengroepen
zijn de afgelopen dagen op
Oost-Timor meer dan duizend
mensen omgebracht. De Ver
enigde Naties menen dat meer
dan 40.000 Oost-Timorezen op
de vlucht zijn.
VN-woordvoerder Brian Kelly
zei dat de Indonesische autori
teiten in de komende periode
zo'n 200.000 tot 300.000 mensen
uit Oost-Timor gedwongen zul
len evacueren. RTR/AFP/DPA
door Cees van Zweeden
PARIJS - Als een held is de
Franse boerenleider José Bové
gisteren de gevangenis van
Montpellier uitgewandeld om
voor het oog van de camera's
zijn volgende etappeplaats te
onthullen: het Elysée Paleis
van president Chirac. Ruim
twee weken heeft Bové wegens
vandalisme vastgezeten, maar
zijn eenzame opsluiting
bracht hem slechts populari
teit.
De reden van die populariteit
is dat Bové niet een bushokje
had vernield, maar een in aan
bouw zijnd McDonald's-eet-
huis. Voor veel Fransen was
dat een legitiem doel.
Betogende boeren zijn in
Frankrijk even gewoon als
blussende brandweerlieden,
maar de afgelopen weken had
den hun acties een extra di
mensie. Doelwitten waren
vestigingen van McDonald's,
de keten die wordt gezien als
symbool van Amerika. Deboe-
ren verzetten zich onder meer
tegen genetisch gemanipu
leerd voedsel uit de VS.
Opmerkelijk was dat Bové
vrijkwam dankzij een borg
som die deels was opgebracht
door Amerikaanse boeren die
evenzeer tegen grootschalige
landbouw zijn gekant. De rest
van de 105.000 francs was be
taald door de Confédération
Paysanne, de vakbond waar
van Bové de leider is.
Omzichtig
President Chirac en premier
Jospin hoedden zich ervoor de
vernieling goed te keuren,
maar beide leiders zeiden de
eisen van de boeren te steunen.
Een woordvoerder van Chirac
verklaarde dat de president
nog niet had besloten José Bo
vé te ontvangen, maar het
staatshoofd heeft een goede
reputatie onder boeren hoog te
houden. Jospin zei gisteren dat
het 'terecht' was dat de boeren
hun problemen voor het voet
licht brachten.
José Bové heeft als actieleider
een staat van dienst die terug
gaat tot 1976. In dat jaar ves
tigde hij zich met zijn vrouw
op een terrein in de Cévennes
dat bedoeld was voor het leger.
Jarenlang hoedde Bové er
schapen, totdat de toenmalige
president Mitterrand in 1981
de plannen voor een kazerne
afblies.
Sinds dat succes staat Bové
bijna elke ochtend om vijf uur
op om voor zijn schapen te zor
gen, opdat hij zich 's middags
aan zijn vakbondswerk kan
wijden.Hij omschrijft zijn tac
tieken als 'actief pacifisme',
hoewel dat voor sommigen een
eufemisme is. In 1992 kreeg
een werkneemster van het
stadhuis van Millau een hart
aanval toen Bové een spoor
van vernieling door het ge
bouw trok.
Bové verzet zich tegen de ge
dachte dat hij half augustus de
McDonald's-vestiging in Mil
lau heeft 'vernield'. Zelf han
teert hij liever het begrip 'ont
manteling', en bij zijn
vrijlating gisteren sprak hij:
„Mij is gezegd dat de schade
50.000 francs (ruim 16.000
gulden, red.) beloopt. Dat is
toch niet erg veel." Of Chirac
deze week de loper voor hem
wil uitleggen, staat te bezien,
want tot Bovés curriculum vi-
tae behoren ook acties tegen de
kernproeven die de president
in 1995 had bevolen. José Bové
begaf zich in dat jaar speciaal
naar Frans Polynésië om tegen
de proeven te betogen. Hij
werd er op de luchthaven gear
resteerd wegens 'binnendrin
gen' van het land. Dat was een
kwalificatie die de actieleider
ongetwijfeld als compliment
beschouwde. GPD
fotoJean-PhilippeArles/RTR
Bové (1) en aanhang vieren de vrijlating van de boerenvoorman.
