Wijll van d6 kolcnstort het twaalfuurtje
Alternatief voor standaardtoetje
PZC
Blind date voor
Een goede
Chateau
uit België
Nieuw dieet bij
hoge bloeddruk
tafel en trend
41
Lunchen
met een
onbekende
zaterdag 4 september 1999
Een goede wijn verbouwen in
België? Ja dat kan. Sterker: in
Wallonië wordt een Chateau
gecultiveerd op een voormalige berg
van kolengruis. Een excentrieke
ondernemer slaagde er in het zwarte
goud van weleer een nieuwe
bestemming te geven en
tegelijkertijd het kasteel van
Trazegnies van de ondergang te
redden.
Een verweerd metalen hek
zwaait open, met daarachter
een gitzwart onverhard pad. Aan
weerszijden een groene muur van
eikenbomen en braamstruiken.
Robert Delcroix (73) schakelt zijn
auto in de laagste versnelling en
stuurt glimlachend de slingerende
helling op. ,,Is dit niet sensatio
neel?", vraagt hij. „Net een echt
bos. En boven wordt het nog mooi
er. Daar hebben we ook appelbo
men, perzikenbomen, pruimen...
En natuurlijk onze c'epages".
Een heuvel met wat bos, fruit en
druiven zou niets bijzonders zijn,
ware het niet dat de berg waar de
vriendelijke heer Delcroix tegen
aan rijdt voor honderd procent uit
kolengruis bestaat. In de streek
rond Charleroi hebben ze er een
woord voor, dat in zichzelf al sme
rig klinkt: 'terril'. Overal rond de
voormalige kolenmijnen liggen ze
verspreid, als zwarte steenpuisten
op een geïnfecteerde huid. Kaal en
onaantrekkelijk. Onuitwisbare
symbolen van het industrieel ver
val van de streek. Behalve dan de
terril van Herlaimont. Dat is een
klein paradijs.
De natuurlijke rijkdom van de ter
ril van Herlaimont is te danken
aan één man: de Waalse onderne
mer Francois Dubois. Deze wat
excentrieke vrijgezel kocht in
1968 voor een appel en een ei de
achttien hectaren metende 'terril
no 7', omdat hij had bedacht dat
een steenkolenstort niet eeuwig
een litteken in het landschap hoeft
te blijven. Dubois had weinig ver
stand van ecologie of oenologie,
maar toch begon hij aan een op het
oog onmogelijke missie: wijn ver
bouwen op een afvalberg.
Doorzetter
„Iedereen verklaarde hem voor
gek, maar monsieur Dubois was
een doorzetter. Hij wilde bewijzen
dat het kon", zegt Delcroix, voor
malig werknemer van Dubois en
sedert een paar jaar voorzitter van
de stichting die de terril exploi
teert. Met succes, zo mag inmid
dels gezegd worden. Het bos op de
hellingen levert waardevol hout,
bovenop de berg is één hectare
wijnstokken aangeplant, waaron
der Pinot gris, Gamay, Muller
Thurgau, Chardonnay en Pinot
noir. In de wijngaard is Raymond
Wilmant net bezig de ranken terug
te snoeien als we het terrein oplo
pen. De vruchten zijn nog niet rijp,
maar de trossen hangen al wel flu
welig te glimmen in de zon.
In zijn testament bepaalde Dubois
bij zijn dood dat de opbrengst van
de terril geheel ten goede moest
komen aan het Chateau van Tra
zegnies, dat een groep vrijwilli
gers onder zijn leiding begin jaren
zestig van de ondergang wist te
redden. Het Renaissance-chateau,
dat ooit werd bewoond door de
Markies van Trazegnies, was al
sinds 1862 niet meer bewoond en
grotendeels leeggeroofd omdat de
Mensen met hoge bloeddruk hoeven
niet meer strikt zoutloos te eten, zo
blijkt uit recente onderzoeken. Op dit
veranderde inzicht in de behandeling
van een verhoogde bloeddruk baseerde
het Voedingscentrum een nieuwe
brochure: 'dieet bij verhoogde
bloeddruk'. In het nieuwe dieet ligt de
nadruk op een gezonde leefstijl, al blijft
matigheid met zout belangrijk.
In het verleden kregen mensen
met verhoogde bloeddruk altijd
een zoutbeperkt dieet voorge
schreven. Wetenschappelijk on
derzoek toonde echter aan dat dit
niet altijd werkt. Sommige men
sen zijn niet gevoelig voor zout en
hun bloeddruk daalt dan ook niet
of nauwelijks.
Het is ook niet altij d nodig een ver
hoogde bloeddruk met medicijnen
omlaag te brengen. De beste resul
taten worden bereikt door het op
volgen van een combinatie van
voedings- en leefstijladviezen.
Gevarieerd
Voor een gezonde voeding is het
belangrijk om gevarieerd te eten.
Gebruik een ruime hoeveelheid
groente en fruit, ongeveer 200
gram groente en twee porties fruit
(ca. 200 gram) per dag. Beperk de
hoeveelheid verzadigd vet door te
kiezen voor magere of halfvolle
zuivelproducten, 20+kaas en ma
ger vlees en magere vleeswaren.
Overmatig alcoholgebruik ver
hoogt de bloeddruk en levert veel
extra calorieën. Daarom is het
verstandig om per dag niet meer
dan twee alcoholische dranken te
gebruiken en liefst niet elke dag te
drinken. Daarnaast is het belang
rijk om voldoende lichaamsbewe
ging te nemen, niet te roken en op
tijd te ontspannen. Bij een te hoog
lichaamsgewicht is het raadzaam
om af te vallen.
Bij een verhoogde bloeddruk is het
nog wel verstandig om het zoutge
bruik te matigen. Vermijd ook het
gebruik van producten die van
zichzelf erg zout zijn, zoals de
smaakmakers maggi, mosterd,
ketjap, bouillonblokjes, sambal
en tomatenketchup.
Veel en regelmatig drop eten, kan
de bloeddruk verhogen. Dat komt
niet door het zout, maar door de
stof glycyrrizine uit zoethout,
waarvan drop wordt gemaakt.
Deze stof zit in alle soorten drop.
Ineke Volkers
'Dieet bij verhoogde bloeddruk', 7,50
gironummer 4323700, tnv Voedings
centrum te Den Haag, bestelnummer
851.
eigenaar - de Waalse overheid -
het onbewaakt liet verkommeren.
Nu is het Chateau, waarvan de ge
welven dateren uit de twaalfde
eeuw, een met liefde beheerd mo
nument en museum, waar onder
meer duizenden oude handwerk
tuigen zijn te bezichtigen. En
dankzij het kasteel mag de wijn
van de terril zich een echte 'Cha
teau' noemen.
Microklimaat
Volgens Delcroix doen de wijn
stokken het op de kolenstort bij
zonder goed, dankzij het unieke
microklimaat dat op de 'terril'
heerst. Het pikzwarte kolengruis
absorbeert veel zonlicht en houdt
de warmte lang vast, net als de
vermaarde grote keien van 'Cha-
teauneuf du Pape'. De losse struc
tuur van de berg zorgt ervoor dat
het regenwater snel wegsijpelt en
de wijnstokken gemakkelijk diep
De exentrieke Waalse ondernemer
Francois Dubois bedacht dat een
steenkolenstort niet eeuwig een
litteken in het landschap hoeft te
blijven.
wortelen. De bodem is van zichzelf
vruchtbaar en hoeft niet te wor
den bemest. Tenslotte is de wijn
gaard zuidelijk gesitueerd. Del
croix: „We kunnen hier druiven
kweken die het normaal gespro
ken in ons klimaat niet zo gewel
dig zouden doen".
De gemiddelde jaarproductie van
het 'Chateau Trezegnies' is relatief
bescheiden: hooguit zo'n driedui
zend liter. Maar de flessen gaan in
België grif van de hand, omdat de
wijn inmiddels een goede reputa
tie heeft. Alleen al tijdens de wijn
feesten die in de eerste twee week
einden van september worden
gehouden, spoelt soms de helft van
de jaarproductie door de dorstige
kelen. „Dan hebben we hier boven
op de kolenstort ruim duizend
mensen te gast. Barbecue erbijals
het weer meezit. Erg gezellig",
zegt Delcroix.
Met trots toont Delcroix even later
in het Chateau de documenten die
aantonen dat de droom van indu
strieel Dubois is uitgekomen: het
'diplome d'honneur' dat in 1996
op de Megavino wijnbeurs aan de
'Muller Thurgau '94' werd toege
kend, de dertiende plaats die deze
zelfde wijn in 1998 verwierf tij
dens een concours met 43 andere
huizen. Tenslotte kreeg de Muller
Thurgau in april dit jaar de eervol
le vermelding 'Cordeliers' van de
wijnassociatie 'Les Cordeliers de
St. Vincent'.
Proefnotitie
In de proefnotitie van de Muller
Thurgau, het raspaardje van de
terril, komt het woord 'steenkool'
niet voor. „Briljant, lichtgeel, vrij
intens van smaak, droog, levendig
en genereus, goed vermengde en
evenwichtige tannine, rijk, met
een lange afdronk", luidt het oor
deel van de fijnproevers. De rode
wijnen van de terril zijn door
gaans iets minder geslaagd.
'Azijn', vindt een gids die enkele
gasten door het kasteel leidt. „Een
originele wijn", luidt het eufemis
tische verdict van de oenologen.
Maar het wonder van de terril van
Herlaimont zit hem niet in het
commerciële succes, of de verplet
terende kwaliteit van de produc
tie. Het wonder is, dat een Waalse
ondernemer van zwart goud een
goudgele godendrank heeft weten
te maken. Pas toen dat lukte,
trouwde hij: Dubois was inmid
dels 72 jaar oud. Maar de meta
morfose van de terril nummer ze
ven laat de plaatselijke bevolking
volgens Delcroix onverschillig.
„De overheid heeft zich er nooit
voor geïnteresseerd. De andere
terrils zijn nog even kaal als altijd.
En de buurtbewoners? Die drin
ken hier tijdens de wijnfeesten
him glas en zijn hun zorgen mis
schien voor één dag vergeten.
Maar erg bijzonder vinden ze het
niet".
Paul Koopman
Voorzitter Robert Delcroix van de stichting die de kolenwijnbouwberg
exploiteert.
Op het gebied van nagerechten
tonen de meeste Nederlanders
hun grote verbondenheid met de
zuivelindustrie. Dagelijks worden
er in ons land vele honderdduizen
den potjes en bekertjes met min of
meer vloeibare zuivelproducten
leeg gelepeld.
De zuivelindustrie boekt op dat
gebied al sinds de jaren zeventig
grote successen. Toen ging het nog
om yoghurt en vla in grotere ver
pakkingen. Tegenwoordig worden
de toetjes steeds vaker in eenper
soonsverpakkingen aan de man
gebracht.
Hoeveel verschillende nagerech
ten er op de markt zijn is moeilijk
na te gaan, omdat het assortiment
van vrijwel alle betrokken indu
strieën voortdurend in beweging
is. Terwijl het ene product met een
reclamecampagne bij de consu
ment wordt geïntroduceerd is het
volgende al onderweg. Als consu
ment zie je zo langzamerhand
door de bomen het bos niet meer.
En dat wordt nog erger, wanneer j e
van de ene supermarkt naar een
andere overstapt. Want dan liggen
er in de zuivelschappen ineens niet
meer die vertrouwde merken met
hun bekende producten. Dan
merk je opeens dat er nog veel
meer merken bestaan en er pro
ducten zijn waarvan je het be
staan niet eens wist.
En dan kom je er ook achter waar
om de toetjesmakers in ons land
met steeds weer nieuw producten
op de markt komen. Al die toetjes
lijken niet alleen heel erg op el
kaar, maar ze beginnen je na enige
tijd ook tegen te staan. Ze zijn niet
écht verrassend meer zoals ze dat
wel waren, toen j e ze voor de eerste
maal proefde. Daarom komen er
steeds weer andere toetjes op de
markt. En ook daarom heb je niet
eens in de gaten dat er zo af en toe
ook toetj es uit de schappen blijken
te zijn verdwenen. Niet uit zich
zelf maar omdat we er als consu
menten op uitgekeken zijn.
Supermarkt
Uitgerekend is dat het niet moei
lijk moet zijn om gedurende een
jaar elke dag een ander kant-en-
klaar toetje op tafel te brengen. Je
moet er dan wel voor van de ene
supermarkt naar de andere gaan,
want er is in ons land niet één su
permarkt te vinden waar ze alle
toetjes van ons land op één schap
hebben staan. Dat is ook niet no
dig, want onderling verschillen de
meeste toetjes niet eens zoveel van
elkaar. En daarbij komt nog dat de
yoghurt met bosvruchten van 'Jo-
sée' bij een ander onder de naam
'Biynhild' wordt aangeboden.
De toetjes, of het nu om yoghurt,
vla, mousse of een of ander pud
dinkje gaat, verschillen wat de sa
menstelling ervan betreft ook niet
eens zoveel van elkaar. Toegege
ven: er zijn uitgesproken magere
toetjes en toetjes waarvan het vet
gehalte vrij hoog is. Niet allemaal
zijn die toetjes bevorderlijk voor
het instandhouden van een goede
gezondheid. Er zitten veel suikers
in en bekend is dat we daarvan ei
genlijk veel te veel naar binnen
krijgen. Samen met enkele andere
bestanddelen waarmee de toetjes
worden gemaakt leveren ze ons ei
genlijk (te) veel calorieën op. En
De Nederlander heeft een grote voorkeur voor zuivel als liet gaat om toetjes.
foto Eylard van Hall
daarom is een pleidooi voor een
'appel na' hier wel op z'n plaats.
Die 'appel na' eten we liever niet
aan tafel. Nederlanders houden er
niet van om vers fruit als nage
recht voorgezet te krijgen. Ze heb
ben er een hekel aan om aan tafel
appels of peren te schillen en si
naasappels of bananen te pellen.
Het kost ze ook (te) veel tijd en
daarom lepelen ze liever zo snel
mogelijk zo'n potje, met van alles
wat, leeg.
Tussendoortje
Het verse fruit eten we in ons land
meestal als een tussendoortje of
zoals met sinaasappelen gebeurt:
we persen het uit, want dat drinkt
zo gemakkelijk weg. Honderden
scheepsladingen sinaasappelen
drinken we jaarlijks leeg. En dat
allemaal in de veronderstelling
dat het goed voor ons is. Een si
naasappel per dag zou niet vol
doende zijn, dus persen we er twee
of drie per persoon per dag uit.
Jammer dat al die natuurlijke ve
zels daarbij voor een groot deel
verloren gaan. Vezels hebben we
nodig om onze stoelgang soepel te
laten verlopen. Schil daarom eens
een appeltje extra en pel eens een
sinaasappel aan tafel. En wat die
toetjes betreft is het goed te weten
dat daarin, op een enkele uitzon
dering na, die vezels niet voorko
men.
Hans Belterman
In de komende week treft u in de dage
lijkse receptenrubriek op pagina 4 sug
gesties aan voor andere nagerechten.
Daarbij zijn er dieu ook als een tussen
doortje, bij de thee of koffie, kunt pre
senteren.
Het is een beetje droevig gesteld met
de Nederlandse lunchcultuur. Een
broodje halen in de bedrijfskantine, oké,
maar het twaalfuurtje buiten de deur in
een restaurant gebruiken, dat wordt de
Nederlander toch snel te gortig. Terwijl
een gezamenlijke lunch zo leuk en
inspirerend zou kunnen zijn. Het
bedrijfje Urban Picnic regelt blind dates
voor het middagmaal in leuke tentjes in
de vier grote steden Amsterdam,
Rotterdam, Den Haag en Utrecht.
Dat moet hem zijn, daar aan dat
tafeltje bij het raam van het
Utrechtse restaurant Het Pol
manshuis. Een jonge zakenman,
begin dertig, gsm op het witte da
mast, glas cola binnen handbe
reik, nieuwsgierige blik voor
iedereen die het restaurant bin
nenstapt. Ebel Kemeling, een van
de bedenkers van Urban Picnic.
Hij zit klaar voor de lunch.
Wie dacht dat er geen gaten meer
in de bemiddelingsmarkt waren,
heeft zich weer eens vergist. Het
braakliggend terrein is het mid
dagmaal, zo ontdekten Kemeling
(ex-organisatieadviseur) en zijn
zakenpartner Paul Mendel (voor
malig jurist). Zij richtten onlangs
Urban Picnic op, een bedrijfje dat
'blind dates' arrangeert voor de
lunch in leuke eetgelegenheden.
De hoogopgeleide hardwerkende
mens ontmoet daarbij een onbe
kende soortgenoot met wie hij of
zij rustgevend een vorkje prikt,
onderwijl babbelend over het
weer, de hobby, de zaak, de zin van
het leven, de film en misschien wel
de liefde.
Dat de net gearriveerde tafelge
noot (warm geitenkaasje vooraf,
rib eye steak op een bedje van ha
ricots verts en champignons met
rode wijnsaus) het tijdens het
drankje vooraf al niet kan laten
het initiatief met enige ironie te
bejegenen, neemt Ebel hem niet
kwalijk. Want dat is volgens hem
zelfs logisch. „Jij hebt een beroep
waarin je allerlei netwerkjes hebt
opgebouwd die je naar believen
aan elkaar kunt koppelen. Maar er
zijn
talrijke mensen die die mogelijk
heden niet hebben, die wel eens uit
dat benauwde kleine wei-eldje van
ze willen stappen. Ze krijgen het
alleen niet voor elkaar zelf contac
ten met die andere wereld te leg
gen."
Als je de prijzen van Urban Picnic
kaal aan de belangstellenden
meedeelt (450 gulden voor het ma
ken van vier lunchafspraken, ex
clusief de kosten van de lunch zelf)
vindt iedereen het duur.,Tot j e een
lunchdate hebt die echt leuk is en
dan doet dat geld niet meer zo ter
zake", zegt Ebel Kemeling. „Dat
geldt zeker voor de buitenlandse
klanten die wij hebben. Een derde
van onze klanten bestaat uit bui
tenlanders die hier werken, vaak
uit landen met een hele sterke
lunchcultuur. Ook het inschake
len van een instantie die alles voor
hen regelt wordt door buitenland
se zakenlieden als vrij normaal er
varen. Ze betalen onze prijs ook
heel makkelijk, omdat ze weten
hoeveel werk je er aan kunt heb
ben om twee mensen met volle
agenda's op hetzelfde tijdstip bij
elkaar aan hetzelfde tafeltje te
krijgen."
En dan maar hopen dat het ook
klikt na al die moeite en voor dat
geld. Is dat niet het geval, dan vin
den Kemeling en Mendel dat Ur
ban Picnic een beetje heeft ge
faald. „Nog niet meegemaakt
hoor, maar dat zal in de toekomst
ongetwijfeld gaan gebeuren. We
brengen niet zomaar mensen bij
elkaar. We screenen ze eerst uitge
breid, zodat we een verkeerde
partnerkeuze zoveel mogelijk uit
sluiten," zegt Kemeling.
„Een groot deel van de 'klikfactor'
kan van tevoren worden geregeld.
We hebben een voorgesprek met
de kandidaten, waarbij we kijken
waar iemand vandaan komt, tot
welke sociale kringen hij of zij be
hoort, welke studie ze hebben ge
volgd en met welk soort mensen ze
bij voorkeureen afspraak willen."
En als het toch net niet datgene is
wat je verwacht kun je altijd weer
druk-druk-druk gaan doen en
zeggen dat je nódig weer aan het
werk moet. 't Is tenslotte een lunch
en die kun je zo vrijblijvend en
lang maken als je wilt. Maar ook
zoveel diepgang geven als je zelf
wilt.
Invulling
Kemeling: „Als onze klanten er
een geheel andere invulling aan
willen geven, moeten ze dat zelf
weten. Wij brengen in principe
geen mensen bij elkaar die van de
tafelgenoot 'iets nodig' hebben,
een nieuwe baan of een relatie.
Voor relatiebemiddeling moet je
bij anderen zijn. Het gaat ons al
leen om het evenement van de
lunch."
Alle restaurants waar Urban Pic
nic tafeltjes reserveert voor de
klanten, zijn van te voren bezocht
en beoordeeld op punten als be
reikbaarheid (je moet er snel kun
nen komen) parkeergelegenheid
en uiteraard de kwaliteit van het
eten en de bediening, snelheid en
uitstraling.
Ruud Buurman
Alles over Urban Picnic is via de vol
gende internetpagina te lezen:
www.urbanpicnic.nl
Ebel Kemeling (rechts) richtte samen met zijn zakenpartner Urban Pic
nic op, een bedrijfje dat blind dates arrangeert voor de lunch.
foto Peter Arno de Boer
Kasteel Trazegnies.
foto's Paul Koopman
