Linex ziet betere tijd aanbreken
Elly Knuist en de schoonheid
van het menselijk lichaam
Betonreparatie is gat in
de markt
Kleurrijk aanbod Nazomer Festivals
Guus Vleugel hield
Nederland spiegel voof
zeeland donderdag 12 augustus 1999 18
in detail
kunst cultuur
Milieubewustzijn gunstig voor vlasspaanplatenfabriek Koewacht
Organist en
sopraan in f
basiliek f
van Hulst
ondernemend zeeland
1900-2000
door René Hoonhorst
KOEWACHT - De vlasspaan
platenfabriek Linex Pro-Grass
uit Koewacht draait beter dan
ooit. In deze milieubewuste tijd
zijn vlasspaanplaten in trek.
Voor de productie van de
brandwerende panelen (vlam
men worden een half uur te
gengehouden) voor deuren en
scheidingswanden hoeven ten
slotte geen bomen te worden
gekapt. De grondstof voor de
fijngeperste vezelplaten wordt
gevormd door vlasscheven, een
bijproduct van het vooral voor
de productie van linnen geteel
de vlas.
Begin jaren negentig leken er
nog weinig overlevingskansen
te zijn voor het toenmalige Li
nex.
Het bedrijf leed weliswaar
nooit verlies, maar de opeen
volgende eigenaren onttrok-
De rubriek Onderne
mend Zeeland staat on
der redactie van Claudia
Sondervan. Vragen, tips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus IS,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
Pulls Damesmode in Goes
heropent op zaterdag 14 au
gustus met een nieuw interieur.
De winkel aan de Lange Kerk
straat was de afgelopen week
gesloten voor de vernieuwing.
Bij de heropening hangt er de
nieuwe najaarscollectie, die
eveneens wordt gepresenteerd
tijdens een modeshow op
maandag 20 september in De
Vroone in Kapelle,
De herencollectie voor de show
komt van Rob Jacobs Mannen
mode.
Andere participanten aan de
show zijn Arbell Schoenenmo
de, Salon Schoonheid Ge
zondheid en kapsalon Avance.
door Hans Visser
Cabaret is op zijn toppunt de
schok van het ware'. Guus
Vleugel is deze door hemzelf ge
formuleerde definitie altijd
trouw gebleven. Op 12 augustus
1998 overleed de tekstschrijver
die het caberet in de jaren zestig
een nieuwe impuls gaf.
Guus Vleugel werd geboren in
Zeeland, net als zijn grote voor
beeld Annie M. G. Schmidt. Hij
kwam ter wereld in Goes op 29
april 1932 en bezocht het gym
nasium in Middelburg. Na zijn
examen wilde hij Frans stude
ren, een excuus om in het vrijere
Amsterdam te kunnen wonen.
Belangrijk is zijn ontmoeting in
1962 met Eric Herfst van Caba
ret Lurelei. Daar ontwikkelt hij
zich tot de schrijver die zijn pu
bliek keihard confronteert met
de wonderlijke waarheid van de
snel veranderende wereld van
de jaren zestig.
In het Lureleitheater vindt hij
de vertolkers van zijn even mes
scherpe als speelse analyses:
Frans Halsema, Sylvia de Leur,
Adèle Bloemendaal, Marjan
Berk, Leen Jongewaard, Gerard
Cox en bovenal Jasperina de
Jong.
Meer dan eens schokt hij behou
dend Nederland, zoals in 1966
met het door Gerard Cox gezon
gen lied 'Arme Ouwe' over ko
ningin Juliana. Het levert een
proces-verbaal op wegens ma
jesteitschennis, maar geen ver
oordeling. Het is een lied vol me
dedogen waarin de koningin
wordt voorgesteld als een oude
lieve moeder, die zich steeds
maar weer de onzinnige aan
dacht van het hele volk moet la
ten welgevallen. Vleugel mocht
de naoorlogse hypocrisie graag
afstraffen en dat kwam soms
hard aan. Net als in de jaren ne
gentig met zijn toneelstuk Sej
brenica over een naïef operej'
rend Nederlands leger. j|
In 1970 brengt Jasperina haaijl
eerste soloprogramma. Vleugel
schrijft voor de show juweeltjes)
als de hilarische blues over een,
non die aan de hasj gaat en het)
schrijnende Meisje uit de Projj
vincie: een prachtig beeld vam
de jaren zeventig, waarin Am-;,
sterdam het magisch centrum]
van de vrije wereld denkt te zijn}]
maar hard is voor een meisje da\(
er deel van wil uitmaken.
Doelloos
In 1971 schrijft hij het program^
ma 'Moeder, er komt een bevok
kingsexplosie. Ja kind, dat zak
me een klap geven'. Het wordtc
een flop en het einde van Lureli
eiIn 19 7 3 de volgende show va%
Jasperina.
Eric Herfst moet de laatste tekl
sten van de twijfelende schrij|
vei' de avond voor de premièra-
nog uit de handen trekken. Is die
aarzeling terecht? Links is aarr
de macht, Nederland spreekt
een andere taal en Vleugel lijk
geen doel meer te hebben vooij
zijn scherpte.
Even magistraal als tekenen^
daarentegen is 'Dobbe dobbtjj
dobbe', een liedje over de moe-],
gestreden en blasé geworden ge-j
neratie van de jaren zestig, ditj
eigenlijk niet meer zo nodig ver*
op vakantie hoeft. j
Het liedje wordt onderscheiden/
met de Louis Davidsprijs. VleuT
gel krijgt dat jaar voor zijn tota-^
le oeuvre de Van der Hoogtprijsy
Ruzie maakt een einde aan cty
samenwerking met De Jong(,
Vleugel Hij begint vooral toneq,
en romans te schrijven. Toch za„
Guus Vleugel met name in dfy
herinnering voortleven als dq:
man die het cabaret voorzag vaq,
onsterfelijk mooi repertoire);
GPD
I
door Lilian Dominicus j,
HULST - De basiliek van Hulsl^
wordt vrijdagavond 13 augus^
tus voor de 147e keer gevuld mefo
de klassieke orgelklanken vaiy
componisten als Jan Pietersz^
Sweelinck, Johan Sebastiaty
Bach, Antonio Vivaldi en Johifc
Travers. Organist Jo Ive%
speelt een thuisconcert en wordl^
daarbij begeleid door sopraaty
Diane Verdoodt.
Tijdens de restauratie van dt0
basiliek lagen de orgelconcert
ten even stil, maar dit jaar be-\{
gon uiteindelijk de 25e cyclus.
Jo Ivens kreeg al op zeer jong^,
leeftijd piano- en orgelles et/
studeerde aan de conservatoria,
van Venetië, Perugia en Wenen.'
Hij was dirigent van onder meei
het Residentiekoor in Dend
Haag, het Oratoriumkoor
Middelburg en de Gentse Orato- y
riumvereniging. Momenteel isf
hij dirigent van het Hulster Ge-jt,
mengd Koor en is hij als diri-
gent-organist verbonden aan de
Basiliek van Hulst. In 1977 were
Jo Ivens geëerd met de zilveren
medaille 'Arts, Sciences et Let
tres' wegens zijn verbreiding
van de Franse muziekliteratuur
In 1983 werd hij benoemd tol;
Ridder in de Orde van Oranje
Nassau.
Diane Verdoodt studeerde, na
het behalen van de eerste prijs
aan het Koninklijk Muziekcon-j
servatorium in Brussel bij Louis
Devos, bij professor Rudoll
Bautz in Aken, Bernadette De-
gelin in Antwerpen en Luciennej
van Dijck. Zij zong onder meei
voor de BRTN, RTBF en NOS
Zij trad op vele internationaal
bekende festivals op, zoals hel
Festival van Vlaanderen, hel
Holland Festival en het Festival;
van Manilla op de Filipijnen.
Dat het een bijzondere avond
mag worden, hoopt Jo Ivens van
ganser harte. „De akoestiek is in
elk geval grandioos", roemt hij
de Hulster basiliek. „En hel
Franse barokorgel heeft iets
heel aparts. Mijn programma
heb ik er gedeeltelijk op aange
past, hoewel ik ook andere wer
ken heb uitgekozen, om liefheb
bers van andere muziek even
goed te behagen. Orgelconcer
ten trekken vaak weinig pu
bliek, maar ik heb wel eens vooi
honderden mensen gespeeld in
de basiliek van Hulst. De ambi
ance is goed."
Het concert begint om 20.00 uw
Kaartjes zijn vanaf 19.30 uur ver
krijgbaar in de kerk.
ken steeds kapitaal aan het
bedrijf zonder te investeren.
Tussen 1992 en 1994 leek een
faillissement onvermijdelijk.
Ook na de overname door nieu
we eigenaren met ideële doel
stellingen en een verse start als
Linex Pro-Grass was alle kou
nog niet uit de lucht.
Vervuiling
De uitstoot van stof en rook
pluimen tartte alle wetten en
Linex Pro-Grass moest fikse
investeringen doen om denodi-
ge milieuvergunningen te ver
krijgen. „Het is ook moeilijk
om klanten te werven voor een
milieuvriendelijk product als
je vervuiling veroorzaakt bij
het maken van dat product",
stelt directeur P. Meulblok. De
nieuwe eigenaren staken meer
dan een miljoen gulden in de
aanschaf van een nieuwe ketel
installatie.
Meulblok en bedrijfsleider J.
Wijnacker troffen bovendien
een aantal technische voorzie
ningen waardoor bij het laden
en lossen geen stof buiten het
bedrijf belandt. Ook in de pro
ductiesfeer blijven de 28 Li-
nex-personeelsleden en vijf in-
leenkrachten schaven aan het
milieuvriendelijker én econo
mischer werken van Linex
Pro-Grass.
Door Wijnacker ontworpen
machines zorgen ervoor dat de
geproduceerde spaanplaten op
elk gewenst formaat kunnen
worden gesneden. De over
schotten kunnen door middel
van een 'lasprocedé' gewoon
worden gebruikt in nieuwe pa
nelen, zodat nauwelijks afval
resteert.
Olifantsgras
Alle nieuwe ontwikkelingen
hebben het personeel, de eige
naars, de omwonenden en de
gemeente het vertrouwen ge
geven dat Linex Pro-Grass een
blijvertje is.
Zelfs een eerste mislukte proef
met olifantsgras - dat wordt
gezien als een veelbelovende
grondstof voor veel bouwma
terialen in bijvoorbeeld daken,
afscheidingen en wanden -
heeft dat vertrouwen niet aan
getast.
Meulblok en Wijnacker - afge
lopen Koninginnedag allebei
als 'redders' van Linex onder
scheiden met een ridderorde -
dromen stiekem van een nieu
we hal voor de verwerking van
olifantsgras in verschillende
producten, Als vervanger voor
vlasscheven komt de enorme,
sterke grassoort niet in aan
merking. Het product is welis
waar uitstekend, maar de
kosten liggen veel hoger. In sa
menwerking met TNO werkt
Wijnacker druk aan allerlei
proeven voor andere toepas
singen van Miscantus sinensus
Giganteus, de deftige naam
voor olifantsgras.
Dat die proeven vroeg of laat
succes opleveren, staat voor
hem bijna vast.
Bedrijfsleider J. Wijnacker op een vlasakker.
door Claudia Sondervan
ZIERIKZEE - De vijftien werknemers van
Kristalijn Betonservice hebben sinds kort
de beschikking over een professionele
werkruimte in de nieuwe loods die het be
drijf heeft laten bouwen aan de Straalweg
in Zierikzee.
Na vier jaar werd de gehuurde ruimte aan
het Groenweegje te beperkt, vertelt direc
teur A Kristalijn. Hij en zijn vrouw C.
Kristalijn-Bakelaar begonnen het bedrijf
in de overtuiging dat het ontbreken van
een gespecialiseerd betonreparatiebedrijf
in Zeeland sterke marktkansen beteken
de.
In het midden van de zomer hindert de
drukte vooralsnog de definitieve planning
van de officiële opening van het eerste ei
gen bedrijfspand van Kristalijn. „Dat
komt medio september," verwacht hij.
Kristalijn is gespecialiseerd in het afdich
ten van kelders en de aanleg van vloeistof
dichte vloeren en het herstel, onderhoud
en inspectie van aangetaste betonnen
vloeren, muren en constructies. Het bedrijf
werkt landelijk en vindt opdrachtgevers
bij zowel particulieren als overheid, indu
strie en petrochemie.
Voorbode
„Schade aan beton kan miniem begin
nen," vertelt Kristalijn. „De bruine ver
kleuring van roestwater aan een balkon
rand is de voorbode van de afbraak." De
aanleg en dichting van vloeren tegen het
weglekken van vloeistoffen bepaalt mo
menteel een groot deel van de opdrachten.
Om grond en grondwater tegen weglek
kende vloeistoffen te beschermen moeten
allerlei ondernemingen, van autobedrijf
tot chemiefabriek, him vloeren aanpassen.
foto Charles Strijd
Het inspecteren en renoveren van de zoge
heten Kwaaitaal- en Mantavloeren met
betonschade is ondergebracht in Krista
lijn Vloerentechniek bv, die opdrachten
uitvoert voor woningbouwverenigingen,
verenigingen van eigenaren en particulie
re woningbezitters in Nederland en een
klein deel van België.
Kristalijn Betonservice werd deze zomer
ISO 9002-gecertificeerd en is direct na de
bouwvak begonnen met de opleidingen
voor VCA-certificatie die verzekert dat de
aannemer het werk conform de veilig
heidseisen uitvoert. „Die certificeringen
leggen een behoorlijk zware druk op een
jong bedrijf," erkent Kristalijn. „Daar
verwonderen veel mensen die ik spreek
zich over. Maar opdrachtgevers als Rijks
waterstaat en Hercules in Middelburg in
de petrochemie eisen het. Dat maakt het
noodzakelijk."
door Esme Soesman
HEINKENSZAND - Aan de
vooravond van wat vermoede
lijk een nieuwe creatieve fase in
haar leven wordt, exposeert El
ly Knuist uit Baarland in t
Kunstuus in Heinkenszand. On
der de titel Mensbeeld Iaat zij
vooral pastelwerk zien. Inmid
dels broedt ze op nieuwe dingen:
wellicht groter werk met ander
materiaal en gebaseerd op een
ander thema.
Met gebroken voet zit Knuist
thuis, omringd door half-afge-
maakt werk waar ze zich nog
een mening over wil vormen.
Bladerend door foto's met onder
meer werken die ook in 't Kunst
uus zijn te bewonderen. Naak
ten. Vooral naakte vrouwenli
chamen- In grove streken met
pastelkrijt heeft ze een blote
vrouw, achterover leunend op
een stoel, neergezet. Overgave
heet het werk. Het is precies wat
Knuist zelf heeft gedaan in haar
streven de mensheid vast te leg
gen. „De schoonheid van de
mens zoals ik dat zie. Een oude
verweerde kop, omdat daar le
ven in zit. Een vrouwenlichaam,
een puber met te lange benen en
armen of een kindernekje. Hoe
mensen staan en hoe het alle
maal kan bewegen. Dat vind ik
fascinerend", vertelt de Baar-
landse enthousiast.
Knuist volgde een omslachtige
.weg om te komen waar ze nu is.
Tekenen doet ze al vanaf haar
veertiende of vijftiende. Maar
hoewel ze een heel creatieve va-
In vrouwelijke naakten toont Elly Knuist haar fascinatie voor het
menselijk lichaam. foto Willem Mieras
der had ('Rinus Knuist, hij heeft
nog wel eens geëxposeerd in de
Stenge in Heinkenszand'), was
er voor een professionele scho
ling op dat gebied geen plaats.
Een vak leren moest ze en dat
deed ze. Knuist ging de verple
ging in en volgde allerlei teken
en schildercursussen in haar
vrije tijd.
Traditioneel
Ze studeerde in 1992 af aan de
Academie voor Schone Kunsten
in België; een school waar vol
gens haar zeggen vakmanschap
op een heel traditionele manier
werd bijgebracht. „Het heeft me
heel wat jaren gekost om de
stemmen van die docenten uit
mijn hoofd te krijgen en tegelij
kertijd toch de techniek vast te
houden. Of eigenlijk om deze
vrijelijk te gaan gebruiken",
licht ze het door haar doorge
maakte proces toe.
De zoektocht is nog niet over. Na
j arenlang vooral met pastelkrij t
te hebben gewerkt, wil ze ver
der. Een nieuwe richting uit, die
van groter werk. „Liever zou ik
met olieverf werken, maar dat
stinkt zo. Het voordeel is dat je
van dun naar dik werkt en dat je
zo laag voor laag moet werken.
Op die manier neem ik meer af
stand, maar ik weet nog niet
precies wat ik hierna ga doen."
Beschermend
Ook de mens is voorlopig een ge
passeerd station. Niet dat er aan
de fascinatie van Knuist een
einde is gekomen, maar het is -
in haar ogen - tijd voor een
nieuw thema. „Nu ik hier weer
woon, gaat mijn hart open voor
het Zeeuwse landschap. Het is
geweldig. Open, maar toch niet
kaal. Een beetje kneuterig ook.
Het heeft iets beschermends al
lemaal." Knuist komt van oor
sprong uit Zeeland en keerde na
jarenlang elders te hebben ge
woond zo'n anderhalf jaar gele
den terug. Ze is werkzaam bij
atelier de Kaai in Goes.
Tegelijkertijd met de expositie
Mensbeeld van Elly Knuist is in
't Kunstuus werk te zien van ke
ramiste Nellie Grim uit Hein
kenszand. Na de expositie in 't
Kunstuus krijgen de werken
van Knuist direct een nieuwe
plek. De tentoonstelling Mens
beeld verhuist dan naar het ge
meentehuis van Kapelle.
Expositie Mensbeeld van Elly
Knuist, tot en met 21 augustus in 't
Kunstuus, Heinkenszand; ope
ningstijden wo t/m vr 13.00-18.00
uur, vr ook 19.00-21.00 uur, za 10.00-
12r00en 13.00-16.00 uur.
Festivalvoorzitter H. van Gelder presenteerde tijdens de eclips het programma van de Zeeland Nazomer Festivals. foto Willem Mieras
Muziek, theater en beeldende kunst op bijzondere locaties
door Mieke van der Jagt
ELLEWOUTSDIJK - „Als we
een kwart van de Zeeuwen, die
nu naar de eclips staan te kijken
naar de nazomerfestivals kun
nen krijgen, is dat een mooi re
sultaat." Gedeputeerde G. L. M.
de Kok nam woensdag, uit han
den van voorzitter H. van Gel-
der-Wiggers, het eerste
exemplaar in ontvangst van de
programmabrochure. Daaruit
blijkt dat de elfde Zeeland Na
zomer Festivals aanzienlijk
veelzijdiger, langduriger en
kleuriger zullen zijn dan een
eclips. Warmer ook, is te hopen,
en veel beter voor je ogen.
Het hele programma is voor het
eerst in de elf-jarige geschiede
nis van de Nazomer Festivals
(voorheen Zeeland Cultuur-
maand) bijeengebracht in een
magazine. De presentatiebij
eenkomst werd gehouden tij
dens de zonsverduistering in het
fort van Ellewoutsdijk. Dit is
het podium voor één van de fes
tivals: dat van Zuid-Beveland.
De festivals, die de hele maand
september doorgaan, beginnen
in Hulst met De Republiek der
Negatie. Van 2 tot en met 12 sep
tember draait daar de Zeeuwse
muziektheaterproductie, die
het verhaal van Reintje de Vos
opnieuw vertelt in het idioom
van deze tijd.
Luidruchtig
De Republiek der Negatie is er,
volgens festivalvoorzitter Van
Gelder, eentje zoals haar stich
ting er elk jaar minstens één wil
hebben. Speciaal voor dat doel,
meldde gedeputeerde De Kok,
willen gedeputeerde staten vol
gend jaar een ton extra beschik
baar stellen. Provinciale staten
moeten het daarover nog eens
worden.
Het Festival van Zuid-Beve
land verl icht van vrij dag 3 tot en
met zondag 5 september het ui
terste zuidpuntje van de Zak:
het Fort bij Ellewoutsdijk en het
noordelijke gat van de WOV-
tunnel. Muziek, theater, beel
dende kunst: het fort leent zich
in de nazomer voor alles.
Cirque Plume treedt ook weer
aan. Het Franse circus vormde
een paar jaar geleden de ope-
ningsact. Nu staat de circustent
van 10 tot en met 19 september
op het Hof van Tanghe in Mid
delburg.
Op drie dagen en drie plaatsen is
erMuziekMonumentaal. Van 10
tot en met 12 september worden
in Renesse, Zierikzee en Tholen
monumenten en muziek, maar
ook poëzie en theater, bijeenge
bracht in één scène. Het accent
ligt een beetje op het land van
Homerus maar meer nog op dat
van de Kelten: Ierland en Schot
land. Ierland heeft ook een
mooie centrale plaats in het
Filmfestival by te Sea, waar
voor het programma nog niet
rond is, zoals het een filmfesti
val betaamt. De plaatsen van
handeling zijn Cinecity in Vlis
singen en het Schuttershof thea
ter in Middelburg. Ook de data
zijnbekend: van 14 tot en met 19
september. Er zullen voorpre
mières zijn van commerciële
films, thema's en talkshows.
Dagelijks kan worden gekozen
uit zestien nieuwe films.
Het meest uitgebreid is het Fes
tival van Zeeuws-Vlaanderen.
Het duurt van 10 tot en met 26
september en het brengt vooral
veel klassieke muziek in een
groot aantal plaatsen, waaron
der Terneuzen en Sluis.
Het Gentse danstheater Les
Ballets C. de la B. verzorgt aan
het einde van de maand, op 24 en
25 september, het sluitstuk van
de festivals met Iets op Bach.
Het podium is dat van Zeeland-
net in Kamperland, gloednieuw
enhet enige in Zeeland dat groot-
genoeg is voor een omvangrijke
dansproductie.
dag
van
12 AUGUSTUS 1998
