Mir laat Frankrijk links liggen
Voncq wordt niet echt donker
Grof Geschut rockt in de maanschaduw
Kijken met bril van baas Neckermann Baby's ter wereld tijdens eclips
eclips
Voorspelling van Paco Rabanne komt niet uit
Blinden
genieten in
Apeldoorn
donderdag 12 augustus 1999
door Rerié Hoonhorst
SINT-JANSTEEN - Het eclips-
brilletje werkt uitstekend. Nec-
kermann-medewerkers in Sint-
Jansteen zien woensdagmiddag
steeds grotere happen uit de zon
verdwijnen.
Net na twaalven is een perfect
eerste-kwartiersmaantje te
zien. Afhankelijk van het soort
Neckertnann-personeel met
brilletjes van de baas.
foto Charles Strijd
brilletje is de 'maan' (het ge
deelte van de zon dat nog niet
door de maan wordt bedekt)
geel, blauw of groen.
Op de valreep zijn alle 850
werknemers van de Necker-
mann-vestigingen in Zeeuws-
Vlaanderen (Sint-Jansteen,
Terneuzen en Vogelwaarde)
voorzien van eclipsbrilletjes.
Het leek algemeen directeur R.
van den Berg een aardig idee.
„En dat is het ook, hij had er al
leen wel wat eerder mee mogen
komen", zegt directiesecreta
resse J. Hendriks lachend, nét
voor het hoogtepunt van de
zonsverduistering. Samen met
haar collega L. van de Staay en
met de hulp van vele telefonistes
slaagde ze er echter nog in om
vanaf adressen in het hele land,
'de verste komen uit het Veluwse
Elburg', brilletjes naar Zeeuws-
Vlaanderen te halen.
Platte dak
De geste van de directie, die het
personeel ook een kwartier lan
ger lunchpauze gunt, wordt ge
waardeerd. Dat heeft Hendriks
van vele kanten gehoord en de
inkopers J. Schulte en R. Kindt
beamen het. „Het is toch mooi
om zo'n natuurverschijnsel te
aanschouwen, vooral omdat we
het normaal gesproken nooit
meer meemaken." De inkopers
staan op het platte dak naast
hun afdeling naar de langzaam
verdwijnende en vervolgens
weer verschijnende zon te kij
ken. Andere personeelsleden
kijken gewoon door het raam
van hun afdeling, maar de
grootste groep medewerkers -
enkele tientallen - verzamelt
zich op de patio bij de kantine.
van onze redactie buitenland
PARIJS - Bij de ingang van het
Chateau de Vincennes hangt een
notitie voor de toeristen. „Op
instructie van het ministerie
zijn alle rondleidingen tussen
11.00 en 15.00 uur wegens vei
ligheidsoverwegingen afge
last." Getekend: „De directie."
Op deze 11e augustus is het
Chateau de Vincennes in Oost-
Parijs een riskante plek, althans
voor de volgelingen van Paco
Rabanne. Want in zijn laatste
boek voorspelt deze messias dat
het kasteel tijdens de zonsver
duistering door radioactieve
brokstukken van het Russische
ruimtestation Mir getroffen zal
worden. Heel Parijs zal vervol
gens worden verwoest, alsmede
een deel van Zuid-Frankrijk.
Rabanne, een modeontwerper
die ooit Brigitte Bardot en Jane
Fonda kleedde, was met zijn
boek (le Feu du Ciel) maanden
lang een van de best verkopende
auteurs van Frankrijk. Maar of
ook de directie van het kasteel,
dat er met zijn negen torens en
donjon toch solide oogt, in de
profetie gelooft?
Grap
Pierre, een wacht, grijnst breed.
„Het personeel hier beschouwt
het boek van Rabanne meer als
een grap", zegt hij. „De afgelas
ting van de rondleidingen heeft
x meer te maken met de zonsver
duistering. De directie wil het
niet op haar geweten hebben dat
bezoekers bij een rondleiding
zonder beschermende bril om
hoog kijken en blind worden.
APELDOORN - Door hun visu
ele handicap lieten ze zich niet
uit het veld slaan: gisteren geno
ten ook de blinde en slechtzien
de bewoners van blindeninsti
tuut Het Loo Erf in Apeldoorn
van de gedeeltelijke zonsver
duistering.
Volgens M. Kortman, als zien
therapeute verbonden aan Het
Loo Erf, leefde de zonsverduis
tering wel degelijk onder de
veertig bewoners, ook al kun
nen die maar in beperkte mate
zien.
In de studieruimte van het insti
tuut stelde de leiding vijftien
computers in op de Internet-site
die het verloop van de zonsver
duistering liet zien. Zo konden
de slechtziende bewoners de
eclips van de zon volgen. De
blinden kregen een uitleg van de
begeleiding; die vertelden 'op
beeldende wijze' wat op de site
te lezen staat.
Buiten konden de bewoners an
dere gevolgen van de zonsver
duistering voelen, zoals het
plotselinge dalen van de tempe
ratuur.
De visuele handicap van de be
woners maakte een eclipsbril
overigens niet overbodig. De
ogen van slechtzienden en blin
den, zo vertelt Kortman, zijn
juist extra gevoelig voor de zon.
„We moeten er op letten dat nie
mand in het wilde weg de hemel
in kijkt. Het gezichtsvermogen
dat onze bewoners nog hebben,
willen ze graag behouden."
GPD
De directieleden zijn niet de eni
ge lieden die de profetie met een
zak zout hebben genomen.
„Normaliter zie je hier een en
kele toerist rondlopen", zegt
Brigitte, een werkneemster op
het kasteel. „Kijk nu eens." Ze
maakt een weids gebaar naar de
honderden mensen die zich heb -
ben genesteld op het immense
grasveld dat ligt ingeklemd tus
sen de donjon, de kerk en een
aantal middeleeuwse muren.
„Ik woon hier vijf minuten van
daan", legt een van hen uit, een
student. „Je kunt hier de zons
verduistering beter zien dan in
Parijs, waar het uitzicht wordt
belemmerd door hoge gebou
wen. Maar ik geef toe: ik ben ook
hier gekomen om te zien of Paco
Rabanne gelijk krijgt."
Maar als de maan zijn arbeid
heeft verricht, en een waterig
zonnetje achter de wolken van
daan kruipt, is van het ruimte
station nog steeds geen spoor te
bekennen. „Het is schandelijk,
wat die Rabanne ons heeft ge
flikt", zegt Anne-Marie, een an
dere bezoeker, bijna teleurge
steld. „Hij heeft de angst van
veel mensen voor het jaar 2000
genadeloos uitgebuit."
Het Russische ruimtestation
Mir is dus niet volgens de voor
spelling van Rabanne op Parijs
gevallen, maar heeft wel voor
het eerst de schaduw van de
maan vanuit de ruimte gezien.
Een namaak-Mir ligt in het Franse Samatan als reactie op de voorspelling dat het ruimtestation op aarde zou neerstorten en daarmee het einde van de wereld zou inluiden.
foto Christophe Ena/AP
door Margreet van den Broek
RENESSE - „De zon is ver
duisterd; ik sta in de schaduw
van de maan." Toepasselijker
kon het bijna niet, het ope
ningsnummer van het eclips
concert dat Grof Geschut gaf
in Renesse. Hoewel het leek
alsof het optreden al lang van
te voren speciaal was geboekt,
was het min of meer toevallig
dat deze band er woensdag
stond.
Eigenlijk had Grof Geschut in
juni een Katerkoncert willen
geven, op de dag na het grote
Beachpopfestival. Maar het
lukte de organisatoren van
Westerschouwen Aktief niet
om een vergunning voor het
optreden te bemachtigen. Er
werd naarstig gezocht naar een
alternatieve datum. Bij orga
nisator Mariska Dijke ging een
lampje branden. „De zonsver
duistering leek een mooie gele
genheid en de band was ook
meteen enthousiast", zegt Dij
ke. En dat openingsnummer,
dat leek ervoor gemaakt. Het
Met de rug naar het podium bekijkt deze concertbezoeker in Re-
nesse de zonsverduistering. foto Pieter Honhoff
idee voor het concert In De
Schaduw Van De Maan was ge
boren en deze keer was de ver
gunning geen probleem.
Rond half twaalf stromen de
terrasjes aan de Hogezoom vol
met voornamelijk toeristen,
die onder het genot van een
glaasje de eclips willen bekij
ken. In Renesse lijkt de ver
duistering niet te worden
beschouwd als een indruk
wekkend natuurverschijnsel.
Eerder als een factor die de ge
zelligheid vergroot. Een bijna
strakblauwe hemel dient als
perfect decor voor het ballet
van zon en maan. Een ober
voert zijn eigen rondedans op.
Ijverig voorziet hij zijn gasten
van koffie en bier. De zon keurt
hij geen blik waardig. „Vorig
jaar heb ik het op Aruba al ge
zien. Daar was het helemaal
donker; dat is toch wel wat an
ders hoor."
Run
Om twaalf uur onstaat er in
eens een run. Zouden fans een
handtekening willen verove
ren van de leden van Grof Ge
schut, die net zijn gestopt met
him soundcheckNee, het
blijkt te gaan om een voor
raadje van de laatste eclips-
brillen, die de organisatoren
op de kop hebben weten te tik
ken. Ze gaan grif van de hand
en in een mum van tijd zijn bij
na alle hoofden op straat naar
de zon gedraaid.
Iedereen staat nog met de rug
naar het podium, om het hoog
tepunt van de verduistering
niet te hoeven missen. Maar ei
genlijk glijdt dat moment on
gemerkt voorbij. Het licht is
wel wat minder fel, en de scha
duwen zijn langer. Maar het
overgebleven reepje zon geeft
nog volop licht. De tempera
tuur is wel wat gedaald.
Om 12.30 uur springen de vier
leden van de band op het podi
um. De hoofden draaien rich
ting podium waar het nummer
'In de schaduw van de maan'
wordt ingezet. Als het laatste
akkoord klinkt, relativeert
zangeres Leonie van der Klein
de eclipsmanie. „We hadden
gedacht dat het nu helemaal
donker zou zijn. Maar dat
schijnt vanavond pas te gebeu
ren."
De organisatoren hadden
vooraf maatregelen getroffen
voor een onverwacht grote op
komst. Dat uiteindelijk zo'n
tweehonderd mensen het con
cert bijwoonden, is echter geen
teleurstelling. Dijke: „Daar
hadden we toch wel een beetje
op gerekend. En de grootste
vakantiedrukte in Renesse is
eigenlijk alweer voorbij. We
zijn tevreden zo.
door René Schrier
VONCQ - Het is woensdag 11
augustus 1999 in Noord-Frank
rijk. De dag van de Zwarte Zon.
Honderdduizenden mensen zijn
naar de 120 kilometer brede
strook in Noord-Frankrijk ge
komen om er de volledige zons
verduistering te zien. Frankrijk
is er trots op. Dé eclips van de
eeuw.
Het uitzichtpunt Point Panora-
mique in het Noord-Franse ge
hucht Voncq is rond 10.00 uur
woensdagmorgen een waar ver
zamelpunt. Enkele honderden
mensen hebben zich daar geïn
stalleerd met eclipsbrilletjes en
fototoestellen. Er heerst een uit
gelaten sfeer. Medewerkers van
de streek-VW maken van de
gelegenheid gebruik om ieder
een een folder in de hand te
drukken. Er is veel bewolking,
maar de hemel laat ook blauwe
stukken zien.
11.12 uur: mensen roepen be-
wonderend 'ah' en er klinkt ap
plaus. De maan neemt het eerste
kleine hapje zon weg. Vanaf nu
moet het steeds donkerder wor
den.
11.15 uur: een grote wolk
schuift voor de zon. Het is voor
lopig even uit met de pret. Zelfs
met het blote oog is de zon niet te
zien.
11.22 uur: de bewolking wordt
weer wat dunner. Duidelijk is -
met een speciaal brilletj e - dat er
rechtsboven een flinke hap uit
de zon weg is. Het beeld is niet
lang zichtbaar, omdat een wolk
het zicht weer belemmert.
11.35 uur: het wordt nog niet
echt donker. Als het al wat som
berder wordt, is het van de drei
gende wolken die nog steeds de
eclips-happening dreigen te
verstoren. Een Fransman haalt
opgewekt een fles rosé uit een
koelbox in zijn auto. Eclips of
niet, er zijn een paar dingen in
het leven van een Fransman die
niet uit het ritme raken. Het pa
noramische uitzichtpunt veran
dert langzaam in een enorme
picknick-plaats.
11.55 uur: het begint frisser te
worden. De zon ziet er uit als de
maan. De vorm van een mooie
sikkel.
12.00 uur: het dagelijks leven
gaat gewoon door. In de kerkto
ren van Voncq luiden de klok
ken. Een wielertoerist van de
toerclub Wageningen komt bij
het uitzichtpunt aan. Ook een
zogenaamde eclips-jager ver
schijnt ten tonele. Dat is iemand
die verschillende totale zons
verduisteringen heeft meege
maakt. Er zijn er wel die er zo
veel mogelijk willen zien en
daarvoor de hele wereld over
reizen. Deze liefhebber heeft
een shirt van vorig jaar aan, van
de eclips op de Antillen.
12.11 uur: het wordt spannend.
De zonsverduistering is hier
voorzien om 12.26 uur, maar nu
komt er wel een heel grote wolk
aanzetten. Als die nog maar op
tijd weg is.
12.16 uur: de spanning stijgt.
Het wachten is op de beroemde
schaduw die - zo willen de ver
halen - met enorme snelheid al
les in het donker zet.
12.20 uur: het ücht verandert.
Kleuren worden anders. Wordt
het al donker in de verte?, wil ie
dereen weten.
12.21 uur: het is gek, maar de be
wolking breekt. Het klaart dui
delijk op.
12.24 uur: nu is duidelijk een
heel vreemd licht te zien. Kleu
ren worden wat zachter.
12.25 uur: in de verte krijgt de
horizon een zwarte donkere
gloed. Het wordt nu ook bij ons
snel donker, maar de voortsnel
lende schaduw ontbreekt.
12.26 uur: de totale zonsver
duistering is daar. Je weet niet
waar je eerst moet kijken. Het
grootste wonder is misschien
nog wel dat alle wolken zijn ver
dwenen. De lucht is gewoon hel
der. Meteorologen zullen er wel
een verklaring voor hebben die
ongetwijfeld te maken heeft met
temperatuursverschillen. Aan
de lucht verschijnt een ster links
van zon en maan. Het zou de
planeet Venus moeten zijn. Dui
delijk zijn ook de zogenaamde
Parels van Baily te zien, de laat
AMSTERDAM - Zinedine, die gisteren in Amsterdam wet
geboren, heeft er alles aangedaan om de eclips mee te makej
De geboorte van het jongetje werd eigenlijk pas over een wee
verwacht. Maar Zinedine kwam vlak voor het hoogtepur
van de eclips in het Slotervaartziekenhuis met een keizersne
de op de wereld.
De nieuwe burger weegt 2700 gram en hij en zijn moeder ma:
ken het volgens een vroedvrouw van het ziekenhuis goed. Zijf*
ouders waren niet erg onder de indruk van het feit dat zij ee; 1
eclipsbaby kregen. De vreugde om de geboorte van hun bla i
kende zoon was te groot, daar kon geen zonsverduistering
meer bij.
In het zuiden van Oostenrijk is op het moment van de eclipj^
ook een baby geboren. De baby kwam ter wereld toen duizew I
den toeschouwers in het centrum van Gi^az voor de volledia I
eclips applaudisseerden. Het ziekenhuis in Feldbach waar dl; I
heuglijke gebeurtenis plaatsvond, wil geen gegevens over d|J
identiteit van het kind en de moeder kwijt.
In het ziekenhuis van de Hongaarse plaats Veszprem, tachtil
kilometer ten zuidwesten van de hoofdstad Boedapest, heef
een vrouw gisteren op het moment van de totale zonsverduisf!^
tering haar negende kind ter wereld gebracht. Maria Frietf
bracht haar baby Simon Adrian volgens het staatspersbureaP^
MTI om 12.46 uur ter wereld, toen de eclips compleet wasrv
Veszprem ligt binnen de strook waar de totale verduistert]#3'
in Hongarije plaatsvond. AP/ANP/AFP P£
(Eei
De drie kosmonauten die vanuit
het ruimtestation de zonsver
duistering volgden, waren de
eersten die het bijzondere na
tuurverschijnsel konden waar
nemen.
De twee Russen en een Frans
man filmden de enorme scha
duw die over de aarde zeilde.
GPD/AFP
Volgende verduistering veel langer
RIJSWIJK - Wie niet genoeg heeft aan de omstreeks twee mi8°
nuten die de zonsverduistering duurt of teleurgesteld is ovtfn
het grauwe wolkendek, krijgt over minder dan twee jaar eejr
ruime herkansing. De eclips van 21 juni 2001 in zuidelijP'
Afrika zal maar liefst vijf minuten duren en de kans op een orf"
bewolkte lucht is groot. Pe
In de eerste tien jaar van het komende millennium zijn er P'
totaal acht totale zonsverduisteringen. De langste verduistfP1
ring van de 21e eeuw zal plaatsvinden op 22 juli 2009: zes mij38
nuten en 39 seconden. Daarvoor moeten de belangstellende^11'
wel naar de Indiase stad Benares, Nepal of ChinaWie een jaa^a
later naar Chili en Argentinië reist, krijgt minder waar vocF
zijn geld. Dan duurt de verduistering amper een minuut. ANfe
git
Beurshandelaren het dak op
AMSTERDAM - Ook de Amsterdamse effectenbeurs ont
kwam woensdag niet aan de eclipshype. Tussen kwart ov<
twaalf en half een bevond het merendeel van de handelare
zich niet op de beursvloer, maar op het dak van het beursgf
bouw.
„Het dak was buitengewoon bevolkt", aldus een woordvoer
der. Dat gold overigens ook voor de omringende gebouwen
het Beursplein, waar het eclipsturen ook troef was. De lege
beursvloer had nauwelijks invloed op de handel. „De eclii
speelt geen enkele rol", stelt een handelaar. „De beurs nodij
toch al enkele dagen niet uit tot grote activiteit." ANP
Duitse waaghals raakt gewond
LUDWIGSHAFEN - Een 24-jarige student die de zonsvei
duistering beter wilde zien, is gisteren gewondgeraakt doi
een elektrische schok. De jongeman was in de buurt van Lu(
wigshafen in het westen van het land op een elektriciteit!
mast geklommen. Hij dacht dat hij vanaf de mast de eclip
beter zou kunnen zien. De waaghals raakte de elektriciteits
kabels van twintigduizend volt aan, hierbij blesseerde hij zij
handen ernstig. AFP
u
Files bij Rotterdam Airport
ROTTERDAM - De honger naar een volledig verduisterde zoi^s'
heeft gisteren voor grote drukte gezorgd op Rotterdam Ah
port. Zestig toestellen kozen tussen zeven en half elf hei
luchtruim om in Noord-Frankrijk de totale eclips te kunne!
bewonderen. „Het was één grote file", aldus een woordvoer
der van de luchtverkeersleiding. Aan het einde van de midda/ T
verwacht hij minder drukte bij de terugkomst. „Die zal g( X
spreider verlopen. Hoewel 'inboundverkeer' natuurlijk w
weer meer werk betekent dan 'outboundvluchten'." Eni| t
tijd geleden had de nationale luchtverkeersleiding bestuu;O
ders van toestellen die niet uitsluitend op instrumenten kor'
den vliegen, opgeroepen zoveel mogelijk het luchtruim te miS°l
den. Ze zouden in moeilijkheden kunnen komen als het alt
donker zou worden. Achteraf bleek de oproep niet nodi|p
,Het zicht was goed"aldus de Rotterdamse luchtverkeerslerei
ding. ANP p
ren
Zonder nachtbrevet niet de lucht iiiül
wel
BOULOGNE-SUR-MER - Piloten die geen nachtbrevet het?fs
ben en geen vluchtplan hebben ingediend, mochten gisterer^
niet de lucht in. Dat heeft de Franse luchtvaartdien!
besloten. Daarmee wilden de Fransen voorkomen dat elkra
brevethouder met een vliegtuigje opstijgt. Het verbod gel$en
voor Frankrijk alleen voor de dag van de zonsverduistering.®11
Alle luchthavens in de zogheten totaliteitszone, waar de veiFr
duistering volledig was, waren in Frankrijk gesloten. Op <fja
meeste, veelal niet meer dan een enkele stripstonden volgerr
de luchtverkeersautoriteiten te veel privévliegtuigen gepa|an
keerd. Zo stond de nietige strip van Saint-Valéry-en-Cailre
vlakbij Le Havre vol. Op het iets grotere vliegveld van Le Tourul
quet stonden dertig kleine toestellen. De luchtvaartleidirl0'
had sportvliegers uit Groot-Brittannië, Duitsland en Neder™
land uit de lucht gehaald om ongelukken te voorkomen. AFP
Sterrenwachten tevreden
ste druppels zonlicht die via de
pokdalige maandrand de aarde
nog bereiken. Op het moment
dat het allerlaatste zonlicht ver
dwijnt, is duidelijk de zoge
naamde diamantring zichtbaar.
Overal klinkt applaus. Mensen
zijn ontroerd. Toch is het niet
echt pikdonker. Dat is eigenlijk
wel een teleurstelling. De wol
ken in het westen krijgen mooie
lichte kleuren. Omdat er zo veel
te zien is, vliegen de twee eclips
minuten om.
12.28 uur: de eerste zonnestra
len komen er al weer aan. Nu is
de wereld mooi gekleurd. Zach
te tinten overheersen, te verge
lijken met najaarszonnetje. Dat
alles duurt maar even. Het licht
verandert snel. Plet lijkt alsof de
zon al weer aan een stralend
blauwe lucht staat, maar een
blik door de kijker leert dat de
zon een nageltje groot is.
12.35 uur: iedereen pakt zijn
spulletjes weer in. Het is voor
bij.
Bezoekers van de SpaceExpo in Noordwijk houden de zonsi
verduistering nauwlettend in de gaten.
foto Cor Mulder/ANj°°
DEN HAAG - De sterrenwachten in Nederland pikten giste
ren een graantje mee van het enthousiasme rond de eclips. Zi
openden de deuren in het kader van de eclips. In totaal kwe
men ruim vierduizend mensen op het evenement af.
Het Publiekscentrum voor Sterrenkunde in het Twentse Lat
trop trok 1500 belangstellenden. Ze kwamen af op het specia
le programma met onder meer een live-verslag op een schern
lezingen en een tentoonstelling over de zon.
De sterrenwacht Quasar in Hoeven (NB) verwelkomde tussel
de vier- en vijfhonderd mensen. De bezoekers werden getrakt
teerd op rechtstreekse verslagen van medewerkers die nF
Duitsland en Hongarije de eclips bekeken.
Ondanks de bewolking tijdens het hoogtepunt van de vei
duistering, was de SpaceExpo in Noordwijk tevreden met
toeloop van mensen. Er kwamen 1400 mensen opdagen vo<
lezingen en een speciaal ligconcert van new age-pianist Coi
Bais. Daarnaast konden belangstellenden de zonsverduiste
ring volgen op verscheidene schermen.
Het Planetron in D wingeloo ontving eveneens een grote grot
liefhebbers. De sterrenwacht toonde de hele dag videovoorj
stellingen. Mensen zonder eclipsbrilletje konden de zon o!'^
een scherm in de gaten houden. Ook stonden er telescope
Enkele sterrenwachten waren gesloten. ANP
