Friezen juichen voor boppeslag
PZC
varia
4
PC van Franeker is het Wimbledon van de kaatsspelers
Dierentuinen bekijken
gedrag bewoners
bij zonsverduistering
Heer Bommel en de Pasmunt
puzzel
recept
Garnalenkroketten
£t
Stk
at
3
Ët
het weer
vrijdag 6 augustus 1999
Qfiena heeft zijn palio, Franeker heep de PC. Plaatselijke
O gekte waar een buitenstaander niets van begrijpt. Over de
boppeslag en de kening op sokken, ofwel: een dag tussen de
balletjesmeppers.
door Dick Hofland
Het publiek sist. Stilte, stilte.
Een jongen in voetbalteuue
jongleert zenuwachtig met een
soort golfballetje. Aan de over
kant van het veld, zo groot als
pakweg zes tennisbanen, staan
twee andere jongens gespannen
voorover gebogen. Ze hebben
een prothese aan hun rechter
hand. Dan neemt de jongen met
het balletje een aanloop. Met de
blote rechterhand slaat hij het
onderhands naar de anderen.
Keihard, maar hij vertrekt geen
spier. De voorste speler aan de
overkant geeft het balletje met
zijn leren handschoentje zo'n
geweldige hengst, dat het on
zichtbaar over de tribime ver
dwijnt. Het publiek schreeuwt
en klapt. De jongen wordt be
sprongen door twee anderen in
dezelfde outfit. Ze juichen. De
boppeslag heeft het 'm gedaan,
ze hebben gewonnen.
Dit is de PC van Franeker.
Plaatselijke gekte waar een bui
tenstaander niets van begrijpt.
Middenin het stadje ligt een
grasveldje, er omheen staan tri
bunes en tenten met bovenop
vlaggen en wapens. Het decor
lijkt weggelopen uit de Middel
eeuwen, zeker als de blik valt op
een kleine witte puntteni, waar
in een vaandel staat en zes heren
zitten in jacquet, met vest, wit
overhemd, grijze das en hoed.
Achter hen dames in het lang
ook met hoed. Zijn deze mensen
niet goed snik? Het is ruim der
tig graden.
Sokken
De Permanente Commissie is
heel goed bij het hoofd. De tra
ditie wil hei zo en niet anders.
De PC organiseert elk jaar dit
evenement met dezelfde naam.
Ooit bedoeld om het lagere volk
een leuk vermaak te bieden, wat
nog altijd blijkt uit de toespraak
die de voorzitter 's ochtends om
acht uur in het nabijgelegen ca
fé houdt. Een uur lang, in het
Fries, waarbij hij hoger staat
dan de deelnemers. Twaalf uur
kijken de spelers weer tegen
hem opbij de huldiging van het
winnende partuur. Eén speler
van dit driemanschap mag zich
tevens kaatskonrng noemen.
Geen 'kening op sokken' meer,
zoals nog wel de titel van de
kaatsmusical luidt (ook op cd
verkrijgbaar), en die verwijst
naar de negentiende eeuw toen
de helden nog op sokken speel
den.
Jiskefet
Op het veld lopen zes jongens
dingen te doen, die de bijna tien
duizend mensen soms tot groot
enthousiasme brengen. Toch
doet het bovenal vermoeden dat
Jiskefet hier een perfecte paro
die in de serie onbegrijpelijke
sporten heeft bedacht. Aan een
soort telegraafpaal hangen hal
tertjes, rood en wit, bordjes met
le of 2e, bordjes met 'half spel'
en bordjes met 'heel spel'. Soms
lijkt het op honkbal, dan weer
op tennis. „Mooie kaats, hele-
mooie-kaats jongen", roept een
toeschouwer als iemand het
balletje over de zijlijn slaat. De
man is kenner. Hij komt elk jaar,
maar vindt dat er maar geen
nieuwe talenten komen. Niet tot
zijn verbazing ziet hij hetzelfde
partuur winnen als vorig jaar.
Toch geniet hij. Met een maat
heeft hij alvast wat biertjes ge
nomen. „Wel eerst even gegeten,
anders wordt het een rotzooitje
met die warmte. En vanavond
lekker door tot het licht wordt.
Morgen toch een snipperdag."
De middenstand, van de Loem-
pia-Vietnamees tot Henkies
Haringkar, kan massaal een
maand op vakantie van de om
zet op deze ene dag. Zeker dit
keer, bij de tropische tempera
turen, is de PC eten en drinken
voor de bezoekers.
„Ik heb het zo naar mijn zin",
zegt de eigenaar van het aanpa
lende café, waar het bier ook rij -
kelijk over de vloer vloeit. Be
volkt door publiek in korte
broek. Veel tattoos. Maar nooit
rotzooi, er zijn geen kaatshooli-
gans. En in het programmablad
een oproep of het publiek zich in
het belang der kaatssport ge
heel buiten kwesties wil hou
den. Geen gezeur dus over
beslissingen van de scheids
rechters en geen hi-ha-hondelul
vanaf de tribunes.
„Begrijp jij dat nou, hij heeft het
hele jaar geen bal geraakt en
nou staat-ie toch in dat team",
zegt iemand langs de kant. Het
zijn de frustraties die altijd
weer opspelen. De PC wordt
vooraf gegaan door kongsi's, ge
heime ontmoetingen, onver
wachte transfers. Amper 24 uur
voor aanvang verschijnen soms
ineens geheel nieuwe parturen
op het programma. Iedereen
maakt zelf uit met wie hij speelt,
coaches bestaan niet. „Het is
haat en nijd, maar tijdens het
toernooi maakt niemand zich
daar meer druk over", weet een
toeschouwer, die opmerkt dat
zeker 'de helft van wat hier zit'
het hele jaar nog geen kaatsbal
heeft gezien.
Gaat het niet om. De PC is de pa
lio van het noorden. Lopen in
Siena ogenschijnlijk gezonde
Italianen dagenlang krankzin
nig over straat als hun wijk de
paardenrace op de piazza heeft
gewonnen, de Friezen in de vier
hoek Leeuwarden-Sneek-Har-
lingen-Franeker worden ineens
nationalistisch bij de PC. Twee
keer zingen ze het Fries volks
lied. Ze spreken alleen Fries.
Het gaat over prizen en luppels,
over Rinse en Auke, Sibbe en
Sjirk. Anonieme helden. Chris
met zijn rode kuif en twee oor
ringetjes. Johan Okkinga, Sake
Porte, Auke van der Graaf. Vo
rig jaar gewonnen, nu weer, ook
al was het 'in poepetoer'. Ooit
gehoord van deze inwoners van
Arum, Winssum en Berlikum?
In Franeker dromen ze er nog
weken van. GPD
van onze redactie binnenland
Voor verschillende dierentui
nen in Nederland is de zons
verduistering komende woens
dag een mooie gelegenheid om
het gedrag van hun populatie te
onderzoeken. Er is immers wei
nig bekend over de reactie van
exotische dieren op natuurlijke
schemering overdag.
„Een groep van circa tien vrij
willigers bekijkt volgende week
dinsdag - een dag eerder - diver
se dieren in Artis zoals apen, go
rilla's, olifanten, antilopen, ze
bra's, gnoes, maar ook bijen",
zegt woordvoerster M. Dresmé
van Artis in Amsterdam. ..Die
zelfde mensen gaan woensdag
weer terug naar de dieren en kij -
ken tijdens de zonsverduiste
ring of hun gedrag afwijkt van
dat van een dag eerder. Hun be
vindingen worden vastgelegd
en kunnen als onderzoeksmate
riaal dienen."
Het is volgens haar erg interes
sant om te kijken hoe dieren rea
geren op een natuurverschijnsel
als totale zonsverduistering.
„En nu hebben we voor het eerst
die gelegenheid, al is het maar
een paar minuten." Bezoekers
van Safaripark Beekse Bergen
in Hilvarenbeek worden woens
dag gevraagd mee te kij ken naar
eventueel afwijkend gedrag van
alle dieren in het park.
„Gidsen vertellen wat onze die
ren normaal gesproken doen bij
daglicht en dan kunnen bezoe
kers kijken of die houding af
wijkt tijdens de zonsverduiste
ring. We verwachten geen echt
grote verschillen, maar je weet
het maar nooit", vertelt Safari
parkwoordvoerder G. Lukken.
Met het oog op de komende
zonsverduistering op 11 augus
tus waarschuwen kerkelijke
sektendeskundigen voor zoge
noemde eindtijdprofeten.
Die verbreiden een klimaat van
angst en verheffen bovendien
een vlucht uit de wereld tot een
programma. Om psychologi
sche redenen zijn mensen tij
dens een ongewoon natuurver
schijnsel ontvankelijk voor
onheilvolle verwachtingen, zegt
de protestantse centrale voor le
vensbeschouwelijke vragen in
Berlijn.
In tijden van grote onzekerhe
den wordt duisternis midden op
de dag als bedreigend ervaren.
Ook in de astrologie en esoterie
worden magische verwachtin
gen en duisterse prognoses met
een zonsverduistering in ver
band gebracht. De centrale ad
viseert de mensen zo nuchter als
mogelijk met het natuurver
schijnsel om te gaan.
Ligconcert
Bezoekers van de Space Expo in
Noordwijk kunnen woensdag
deelnemen aan een ligconcert in
de tuin van de expo.
De bezoekers kunnen dan op
een matje luisteren naar de
new-agepianist Coen Bais, die
het natuurverschijnsel tot een
kwartier na de maximale be
dekking begeleidt.
Ondertussen zijn Belgische
eclipsfans hun ogen nog steeds
niet zeker. Gisteren werd be
kend dat de Belgische overheid
4500 eclipsbrillen van het Ne
derlandse bedrijf Magnificent
Design uit de handel neemt. De
ministers Aelvoet van Volksge
zondheid en Demotte van Eco
nomische Zaken namen giste
ren dit besluit omdat de brillen
volgens hen onvoldoende be
scherming bieden om zonder
gevaar naar de zonsverduiste
ring te ki)ken.ANP/EPD/Belga
Hij betrad het krakende tentje en knikte gemoedelijk.
„Goedenavond", sprak hij. „Controle. Alles in orde?"
„Probeer maar, meneertje", zei de ondernemer. „De muntjes zijn
weer mooi, hoor."
Hij lachte onaangenaam, doch zonder zich hieraan te storen nader
de de politiechef een van de apparaten en stak er een munt in. Maar
voor het eerst rinkelden er geen bellen - en ook spoten er geen mun
ten meer uit de gleuf omhoog. Met groeiende ontstemming rukte de
ambtenaar aan de kruk, stompte op het chroomwerk, trapte tegen
het voetstuk en rammelde hij de machine door elkander, zodat de
gehele onderneming schudde.
„Dit klopt niet!" riep hij ten slotte toornig. „Dit is onwettig gok-
werk! Gokautomaten! Op heterdaad!"
(Advertentie)
Elke dag vakantie
op uw TV!
Het dagelijkse reis
programma van
D-reizen
op SBS 6.
Bel nu: aKlfeï1
Uitzendingen van maandag t/m n ttS^EsfT
vrijdag rond 13.00 uur en in
het weekend rond 17.00 uur.
7 dagen per week geopend! NUal
van 08.00 - 22.00 uur Ull^NkELSj
Of GA NAAR (Of BCl) ÉN VAN ONZE 0-REIZEN VAKANTIEWINKELS (ZIE VOOR TEL.NUMMERS SBS-TEXT PAC. SOI Of GOUDEN GIDS)
Doorloper
Horizontaal: 1. Dans, modderdruppel; 2. vouw, vreemde munt; 3.
houding, gymnastiektoestel; 4. belemmering, sullig persoon; 5. on
gevuld, mondeling; 6. voordat, volksoverlevering; 7. welwillend,
hoofddeksel; 8. zangstem, binnenkort; 9. schermwapen, nakome
ling; 10. deel v.h. oor, ontroering; 11. wijs raadgever, Griekse godin;
12. effen, toegankelijk; 13. wijnsoort, kantoorschrijver.
Verticaal: 1Naaldboom, schaapkameel, vaartuig; 2. laan, kleur, dus
(Latijn); 3. droge turfstof, verharde huid, huidzwelling; 4. vermetel,
tam, huisdier; 5. houding, sieraad, drank; 6. wapen, sprong, plezier;
7. deel, grond, plakband; 8. vlaktemaat, oorlogsvliegtuig, inhouds
maat; 9. hijswerktuig, verdieping, bouwland.
Oplossing
donderdag
Barak, baron, kluif,
stoof, barok, draf,
email, blaag, kroot,
hiaat, fabel, laan,
palet, toorn.
Het citaat is van
Mohammed:
„Geef de werkman
zijn loon voor zijn
zweet opgedroogd
Vooruitzichten
weer
zaterdag
zondag
maandag
dinsdag
max.
23°
23°
21°
21 o
min.
18°
15°
15°
14°
wind
NO 3
NW 3
NW 4
NW 5
Zon
vrijdag
onder 21.25
zaterdag
op 6.17
Maan
rijdag
onder 16.43
zaterdag
op 1.55
D Toonder Studio's
Nautisch bericht
Er staat een zuidoostenwind, kracht 3. Het zicht is goed. De tempe
ratuur van het kustwater bedraagt 21 graden. In de ochtend kan ei
wat grondmist voorkomen. De kans op onweer is klein.
Waterstanden
VRIJDAG Hoogwater
6 AUGUSTUS
Vlissingen
Terneuzen
Bath
Roompot Buiten
uur cm
09.45 185
10.05 206
10.56 241
09.50 144
Z'zee/Colijnsplaat 11.00 145
Stellendam Buitep 09.58 139
Wemeldinge 11.10 165
Krammersl. West 11.15 158
uur cm
22.16 180
22.35 202
23.31 234
22.20 138
23.25 138
22.32 128
23.35 158
23.30 152
uur
03.30
03.56
04.56
03.35
04.35
03.40
04.40
04.30
„Maak je niet zo boos, meneertje", suste de grijsaard. Hij was opge
staan en trad sluipend op de commissaris toe.
„Kijk," kraste hij, „dit is ongeveer wat u gewoonlijk wint, niet
waar? Zo'n buideltje vol, hè? Neem maar mee, hoor, dat is voor u!
"Zo sprekende duwde hi j de ander een prettig rinkelende geldzak in
de handen en deed toen een pasje terug om de uitwerking gade te
slaan.
Een ogenblik stond de commissaris als door de donder getroffen.
„M-maar d-dit is om-omkoop... omkoping", stamelde hij met be
vende lippen - en het leek even of hij de buidel wilde wegwerpen.
Doch toen drukte hij de pet in de ogen en ging heen, zonder nog een
woord te zeggen.
ZATERDAG
7 AUGUSTUS
Vlissingen
Terneuzen
Bath
Roompot Buiten
Z'zee/Colijnsplaat
Stellendam Buiten
Wemeldinge
Krammersl. West
Laag water
cm uur c
184 16.06 1<"
192 16.19 15
216 17.16 18
148 16.05 11
153 17.05 12
103 16.26 06
166 17.15 13
163 17.00 12
Laag water
uur cm uur cm
10.56 180 23.26 184
11.16 202 23.48 208
12.11 236 -----
10.55 139 23.30 141
12.15 140
11.12 134 23.41 133
12.25 159 --.
12.20 154
uur
04.40
05.02
05.55
04.40
05.40
04.46
05.50
05.40
cm uur
175 17.16 15
184 17.35
20818.36 16
139 17.15 11
145 18.20 12
097 17.15 0?
158 18.25 13
153 18.20 12-
L Lagedrukgebied
H Hogedrukgebied
O
lichte sneeuw
ma
matige sneeuw
1
zware sneeuw
«J
lichte regen
vV hagel
matige regen
zware regen
Isobaar 1
Europa: Afkoeling
Hans Belterman
De bewering dat je voor de lekkerste garnalenkroketten bij onze zuiderburen het
beste terecht kunt, is niet altijd waar. In Rotterdam koop je bij een bekende vis- en
delicatessenhandel garnalenkroketten waarvan ik meen dat ze iedere vergelijking
met de Belgische garnalenkroketten met glans kunnen doorstaan. Nietiedereen is het
daarmee eens, want in Amsterdam zou je garnalencroquetten kunnen kopen die nog
lekkerder zijn dan die in Rotterdam. Zelf geef ik de voorkeur aan de garnalenkroketten
uit Rotterdam, Maar nóg liever maak ik ze zelf, want die smaken mij het allerbeste.
Hierbij moet Ik echter wel aantekenen dat ik er geen bouillon voor gebruik, zoals wel is
voorgeschreven, die getrokken is van de schildjes van de garnalen. Dat levert mij, voor
6 stuks, eerlijk gezegd wat al te veel werk op, want dan moet je uitgaan van ongepelde
gekookte garnalen, En dat pellen gaat mij niet altijd even goed af. Ik heb daarvoor een
alternatief gevonden in de vorm van Visfond uit een potje en tomatenbouillon van een
tablet.
Voor6-8stuks:
200 - 250 gram verse gepelde Hollandse garnalen; 1,5 dl visfond, uit potje; helft van ta
blet voor tomatenbouillon (Grand' Italia); 45 gram boter; 40 gram bloem (gezeefd); 2
eetl. fijngehakte (platte) peterselie; zout; witte peper uit de molen; mespuntje cayen
nepeper of scherpe paprikapoeder; 1 ei, losgeroerd met 1 theel. water; paneermeel;
(zonnebloem)olie voor het frituren.
Kijk de garnalen na op ongerechtigheden. Spoel de schaaldieren in ruim koud water
en laat ze daarna in een vergiet uitlekken en zo veel mogelijk opdrogen (plaats vergiet
op een tochtige plek), Hak of snijd de hel ft van de garnalen in kleine stukjes.
Breng visfond en 1 deciliter water aan de kook. Laat de (kleinste) helft van een tablet
voor tomatenbouillon erin oplossen. Laat de bouillon afkoelen.
Verhit een pan met dikke bodem en laat de boter erin smelten. Wacht tot het schuim
van de boter begint weg te trekken. Roer de bloem er door en blijf zo lang roeren tot een
vrij gladde massa is verkregen. Temper de warmtebron en laat de nu verkregen roux,
onder regelmatig roeren en omscheppen, in enkele minuten gaar worden.
Schenkde bouillon bij de rouxen breng alles, onder voortdurend roeren, aan de kook.
Blijf zo lang roeren tot een volkomen gladde en vrij dikke saus is verkregen. Laat de
saus enkele minuten zachtjes pruttelen. Proefde sausen voeg naareigensmaaken in
zicht wat zout, peperen cayennepeper (beslist zeer weinig) toe. Roer daarna de fijnge
hakte garnalen en de peterselie er door. Neem de pan van de warmtebron en roer er
vervolgens de rest van de garnalen door.
Schep de massa op een groot koud bord en strijk het oppervlak glad af. Laat alles koud
worden. Leg er een beboterd velletje vetvrij papier of folie op. Plaats het bord 3 uur in
de koelkast om de salpicon (zo heet dat in de keukentaal) volledig op te laten stijven.
Vorm van de salpicon 6 grote of 8 kleinere kroketten. Haal ze door het losgeroerde ei en
wentel ze door het paneermeel. Laat de gepaneerde kroketten ten minste 15 minuten
(langer mag dus ook) in de koelkast rusten.
Verhit de olie tot ca, 180°C. Bak de croquetten, niet meer dan 3- 4 stuks tegelijk, rond
om goudbruin en uiteraard ook lekker knapperig.
Tip: geef er sneetjes licht geroosterd (wit)brood bij en zet er een schaaltje met dicht ge
zouten) boteren eventueel een dito schaaltje met fijne Franse mosterd bij.
I' Noordwest-fcuropa lijkt het te gaan afkoelen en de zon üoet een
stapje terug. Buien en bewolking nemen het voortouw. Ook de tem
peratuur doet een flinke aderlating in vergelijking met begin deze 1
week. Op de Britse eilanden komen veel buien voor met lokaal veel
regen. Ook in Scandinavië en Denemarken komen enkele buitjes
voor met over het algemeen niet veel regen, al kan een enkele pittige}
bui lokaal wat meer regen in de regenmeter achterlaten. Het wordt
nog 24 graden in Midden-Engeland,10 graden in Noord-Scandinavié;
tot 23 graden in het zuiden van Scandinavië. In de Benelux en Duits
land kan een enkel buitje vallen, maar zonnige momenten hebben d;
overhand. Het noorden van Polen, Wit-Rusland, de Baltische Staten
en Rusland krijgt voornamelijk zon, maar enkele onweersbuien zul-
len zeker ook voorkomen. De temperatuur loopter uiteen van 25 tot
29 graden. Op een enkele plek kan de 30 graden nog gehaald wor
den. Dooreen hogedrukgebied boven Roemenië schijnt daar flink
de zon. Ook de omliggende landen profiteren hiervan. De zon laat
het kwik gemakkelijk oplopen tot 33 34 graden. Op de Balkan en in
de landen rond de Middellandse Zee schijnt de zon nog steeds volop,
en wordt het warm met maximumtemperaturen rond 32 graden.
Ook in Spanje wordt het warm, maar later valt er een onweersbui, i
foto Jan de Vries/GPD
Het winnende partituur Johan Okkinga en Auke van der Graaf (rechts) in actie tijdens de PC van Franeker.
Eindelijk viel er weer eens regen, Door: Margot Ribberii]
dat gebeurde gisterenochtend vroeg.
Hiermee werd de warme, kleffe lucht uit onze omgeving verdreven.
De komende dagen blijft het kwik op een vrij hoog niveau. Overdag
wordt het 23 a 24 graden. Morgen zitten we tussen twee storingen
in en blijft het droog. Vanaf zaterdag neemt de kans op buien toe.
Vandaag ziet er weer heel aardig uit. De dag begint meteen beetje
grondmist. Daarna is er zon. Vanmiddag ontstaan er stapelwolken,
maar het buienstadium zullen ze niet bereiken. In onze provincie
komt de wind uit het zuidoosten, maar stelt weinig voor. Op het
water komt amper een windkracht 3 uit de bus. Hoewel de hitte is
verdreven, kan het kwik in de luchtsoort die vandaag over ons land
stroomt, oplopen naar 23 a 24 graden. Vanavond neemt de wind
enigszins toe en ook de bewolking. Tegen het eind van de avond en
komende nacht kan er opnieuw wat regen vallen, maar grote hoe
veelheden worden niet verwacht. De temperatuur daalt komende
nachttot 18 graden. Morgen
is er meer bewolking dan
zonneschijn. Bovendien is
de atmosfeer onstabiel en Droog .24'
vallen er regelmatig buien
Er is een kleine kans op on
weer. De wind is nog steeds
aflandig en de temperatuur
loopt ondanks het gebrek aan
zonneschijn op naar 23 gra
den. Het wordt dus weer een
beetje broeierig. Op zondag
is er wat meer zon, maar ook
dan kan er een bui vallen.
Volgende week draait de wind
naar de noordhoek en wordt
er duidelijk frissere lucht aan
gevoerd. Omdat het zeewater
warm is blijft het kwik hier in
Zeeland vrij hoog, overdag
wordt het 21 graden.
Zeeland; Aangenaam zomerweer
