Mooiste begraafplaats verloedert
Herkenning
varia zaterdag 24 juli 1999
O
Père-Lachaise in Parijs wordt stelselmatig van schoonheid ontdaan
puzzel
recept
Heer Bommel en de Pasmunt Toonder Studio's
standplaats
Vooruitzichten
zondag
maandag
dinsdag
woensdag
weer
O
max.
CM
CM
23°
24°
24°
min.
14°
15°
15°
16°
wind
NW 3
NO 4
NO 4
NO 4
Maan
zaterdag
onder 21.35
zondag
op 5.40
zaterdag
onder 2.37
zondag
op 19.23
Nautisch bericht
Er staat een westenwind, 2 tot 3 Beaufort. Het zicht is goed.
De temperatuur van het kustwater is 19 graden.
Waterstanden
ZATERDAG
Hoog water
Laag water
24 JULI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
12.29
161
06.04
152 18.33
14Ï
Terneuzen
00.16
172 12.52
184
06.36
160 19.00
15;
Bath
01.07
199 13.46
211
07.26
182 19.56
175
Roompot Buiten
00.15
113 12.45
122
06.25
121 18.45
12'
Z'zee/Colijnsplaat
01.00
120 13.35
129
07.15
129 19.45
12!
Stellendam Buiten
00.22
106 12.52
117
06.35
079 18.56
07!
Wemeldinge
01.15
134 13.50
144
07.25
140 19.55
14(
Krammersl. West
01.20
132 13.34
141
07.10
136 19.45
13!
ZONDAG
Hoog water
Laag water
25 JULI
''1
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cn
Vlissingen
00.56
163 13.19
176
07.06
156 19.25
16!
Terneuzen
01.16
188 13.41
201
07.25
165 19.56
165
Bath
02.06
219 14.36
233
08.26
189 20.50
191
Roompot Buiten
01.00
123 13.25
132
07.10
121 19.35
12!
Z'zee/Colijnsplaat
02.10
129 14.35
137
08.15
127 20.45
13'
Stellendam Buiten
01.12
117 13.36
125
07.25
07619.34
08!
Wemeldinge
02.20
145 14.45
154
08.20
140 20.55
145
Krammersl. West
02.15
141 14.35
149
08.15
134 20.45
14'
MAANDAG
Hoog water
Laag water
26-JULI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
01.42
181 14.06
191
07.50
162 20.18
17!
Terneuzen
02.06
206 14.25
217
08.18
171 20.42
18'
Bath
02.56
242 15.20
254
09.16
197 21.41
20!
Roompot Buiten
01.50
135 14.05
142
08.00
121 20.20
131
Z'zee/Colijnsplaat
03.10
140 15.25
145
09.05
125 21.35
13!
Stellendam Buiten
01.54
129 14.15
133
08.05
073 20.25
08!
Wemeldinge
03.15
157 15.35
164
09.10
139 21,40
15!
Krammersl. West
03.05
150 15.30
155
09.05
134 21.35
145
Europa: Vakantieweer
Voor zonnig vakantieweer kan men nog steeds goed in het zuiden
van Europa terecht. Alleen Italië laat de zon tijdelijk verstek gaan,
want daar komen veel onweersbuien voor. Met name het midden
en zuiden van Italië kunnen veel neerslag verwachten. Wel is het op
de meeste plaatsen nog ruim 25 graden. Ook verder naar het oos
ten toe is het onweersachtig, want zowel de Balkan als Hongarije
en Roemenië krijgen te maken met regen- en onweersbuien.
In Griekenland en Turkije daarentegen is het volop zonnig en
bovendien is het er warm met temperaturen die oplopen naar
34 graden. Ook de zeewatertemperaturen zijn daar al behoorlijk
gestegen. Langs beide kuststroken ligt deze rond 25 graden, waar
door een duiktoch enigszins verkoeling kan geven. Rond Cyprus
echter is hetzeewater met 28 graden zelfs lauw te noemen.
In Spanje is het overwegend zonnig en warm, maar in het binnen
land vallen ook enkele buien. Het wordt er maximaal 38 graden,
maar ook langs de kuststroken is het met gemiddeld 30 graden best
warm. In Frankrijk heeft de zon eveneens vrij spel en wordt het 24
tot30 graden. In Oostenrijk, Tsjechië en Slowakije hebben buien de
overhand, evenals in Scandinavië. Ook in de noordelijke delen van
de Britse eilanden is het buiig, maar in het zuiden is het droog.
door Cees van Zweeden
Eeuwenlang oefende Père-
Lachaise in Parijs een magi
sche kracht uit op mensen die
him einde voelden naderen. Het
is ook 's werelds mooiste be
graafplaats.
Op de dodenakker liggen de
graven van schrijver Oscar Wil
de, de popster Jim Morrison, de
componist Frédéric Chopin en
ongeveer 90.000 anderen. Maar
anno 1999 zouden zij zich in hun
graven omdraaien, als zij wisten
hoe zeer Père-Lachaise is ver
loederd.
Grafzerken worden ontdaan
van hun ornamenten, kapelle
tjes worden leeggeroofd, de
bronzen deuren ei-van gestolen.
De doden worden op grote
schaal opgegraven, opdat hun
plekjes voor grof geld opnieuw
verkocht kunnen worden.
De doden kunnen zich niet ver
zetten, maar hebben een be
schermheilige in de persoon van
Domenico Gabrielli. Hij zegt:
„Père-Lachaise is geen begraaf
plaats meer; het is een make
laardij geworden. De gemeente
verdient miljarden aan de ver
koop van nieuwe graven. Het is
een grof schandaal.
Dreigement
Als hij door de wirwar van
kromme laantjes loopt, wijst hij
op een tombe. „Dit graf is van de
Palmstjemas, een der voor
naamste families van Zweden.
Enkele maanden geleden lag het
plotseling bezaaid met de bot
ten en schedels. Werkers waren
bezig de omliggende graven te
legen en hadden de beenderen
gewoon op het familiegraf ge
gooid. Pas toen ik de gemeente
met een proces dreigde, zijn ze
weggehaald."
De tombe is nu weer hersteld,
maar er omheen liggen nieuwe
graven. Op andere begraaf
plaatsen zou dat geen wenk
brauw doen fronsen, maar dit is
divisie 27 van Père-Lachaise.
Divisie 27, die onder monumen
tenzorg valt, bevatte oorspron
kelijk graven uit de tijd van de
romantiek. Maar wie thans door
de met bomen omzoomde paden
loopt, ziet daar steeds minder
van. Zo rusten er drie Koerdi
sche terroristen die op geen en
kele andere begraafplaats op
het Oude Continent een plekje
konden krijgen. Elders heeft
Een nieuw graf op 's werelds mooiste dodenakker: kassa voor de gemeente. foto Cees van Zweeden/GPD
een apotheker een piramide
voor zichzelf gebouwd.
De gemeente huldigt het princi
pe dat verwaarloosde tombes
waarvan de bewoner geen nabe
staanden meer heeft, ontman
teld mogen worden. Domenico
Gabrielli: „Ze doen geen enkele
moeite nabestaanden te vinden.
Ze zijn slechts in de verkoop van
nieuwe graven geïnteresseerd.
Voor iedere plek vangen ze min
stens 50.000 francs. Bij de
schaal waarop nu graven wor
den ontmanteld en opnieuw
verkocht, strijkt de gemeente
miljarden francs per jaar op.
Dagtaak
Gabrielli heeft er als voorzitter
van Internationale Associatie
ter Bescherming van de Be
graafplaats zijn dagtaak van
gemaakt de nabestaanden te
traceren. In vier jaar tijd heeft
hij er naar eigen zeggen ruim
duizend gevonden en evenzove-
le graven weten te redden.
„Slechts één keer bleken nabe
staanden niet bereid de restau
ratie van het graf op zich te ne
men", zegt hij. „Dat betrof het
graf van Pagout, de beeldhou
wer."
Nu moet gezegd dat Domenico
Gabrielli bij zijn speurtochten
veelvuldig terug kan vallen op
zijn familie, die wortelt in de
Frans-Italiaanse aristocratie.
Als afstammeling van Lucien
Bonaparte (het broertje van Na
poléon), mag Gabrielli zich
prins noemen, wat in kastelen in
heel Europa deuren doet ope
nen. „Eigenlijk zijn wij één gro
te familie", grijnst hijterwijlhij
tussen de graven scharrelt van
hertogen, graven, markiezen en
andere blauwbloedigen. En met
een achteloos gebaar naar een
klein mausoleumpje: „Kijk,
daar ligt de gouvernante van
Napoléon."
De verloedering van Père-La
chaise begon vijftien jaar gele
den, toen de begraafplaats bij
gemeentelijk decreet onder de
plantsoenendienst kwam te val
len. Probleem is, wat de prins
betreft, dat deze dienst wordt
bevolkt door cultuurbarbaren
met een hoog maffia-gehalte.
„Alle kapelletjes hier zijn leeg
geroofd." Gabrielli zegt het bij
na achteloos, maar de omvang
van de roof is faraonisch: Père-
Lachaise telt 30.000 kapellen,
waarvan sommige de omvang
hebben van een mausoleum.
Een willekeurige controle stelt
hem in het gelijk. Maar nog in
trigerender dan het ontbreken
van vazen, beelden en ornamen
ten in de kapellen, is de afwezig
heid van vele deuren. „Een
bronzen deur neem je niet onder
je arm mee. Daarvoor heb je een
auto nodig. Maar zelfs de in
houd van vrachtwagens, wordt
niet gecontroleerd als ze de be
graafplaats verlaten."
Gabrielli beent naar een kapel
op tien meter van de uitgang,
waar twee bewakers een slag
boom bedienen. „Kijk deze is
onder hun ogen leeggehaald.
Het is het werk geweest van pro
fessionals met gereedschap. De
marmeren plaat is afgezaagd."
Sieraden
De vragen liggen voor de hand:
zijn de marmerslijpers die de
nieuwe grafstenen aanvoeren
dezelfden die de kapelletjes
leegroven? En: welk deel van de
buit dragen ze af aan gemeente
lijke bonzen, opdat dezen de
ogen sluiten?
Er zijn meer prangende vragen.
„In de vorige eeuwen werden
mensen gewoonlijk begraven
met hun sieraden", zegt Ga
brielli. „Waar blijven die siera
den als botten worden opgegra
ven? Wij hebben verslagen van
mensen die hebben gezien hoe
gemeentewerkers diamanten in
him zak lieten glijden."
Henri Beaulieu, de adj unct-chef
van de plantsoenendienst die
over Père Lachaise gaat, ont
kent deze beschuldigingen.
„Het verhaal dat mensen met
hun juwelen werden begraven,
is een mythe. Tijdens mijn hele
loopbaan heb ik nog nooit mee
gemaakt dat er een j uweel uit de
grond kwam."
Sluiten
Aan de roof van ornamenten
kan hij ook niets doen. „We kun
nen dat probleem alleen oplos
sen door de dodenakker te om
muren en te sluiten voor het
publiek. Kapellen en monu
menten worden in onze op
dracht afgebroken door parti
culiere bedrijven. Je kunt niet
de lading van hun vrachtwa
gens bij de uitgang controleren.
Er rijden dagelijks wel dertig
vrachtwagens over het terrein."
Maar de diefstallen zijn een re
latief recent verschijnsel, dat in
deze omvang alleen de Parijse
begraafplaatsen treft. Voordat
Père Lachaise vijftien jaar gele
den onder de de plantsoenen
dienst werd geplaatst, was er
volgens Gabrielli geen sprake
van diefstal en vandalisme. „Ie
dere divisie had een of twee be
wakers, zoals in een museum (er
zijn 97 divisies). Zegt u zelf,
heeft vandaag hier één bewaker
gezien?"
Als de verloedering en vernieti
ging in hetzelfde tempo door
gaan is Père-Lachaise gedoemd
een ordinaire begraafplaats te
worden.Chopin zullen ze nooit
opgraven, maar Père Lachaise
is meer dan alleen Chopin en
Edith Piaf."
Gabrielli houdt stil bij een steen
waarondereen 'oud-officier van
het rode huis van koning Lode-
wijkXVT rust (de elite-eenheid
die de koning moest bescher
men tegen het gepeupel). „Ook
dit graf wordt ontmanteld.
Maar als deze steen wordt weg
gehaald, zal er nooit meer zo'n
opschrift te lezen zijn. Je elimi
neert een deel van onze geschie
denis." GPD
Advertentie
Cryptogram
Horizontaal: 3. Vocht om een vis er vanaf te helpen (7); 6. Dansen in hetcaf (6); 8. Al glij
dend is het broekje erin gekomen (4); 11Muzikaal drietal (5); 13. Allesbehalve een rustig
bestaan (5); 14. De overblijfselen van enters (6).
Verticaal: 1. Wedstrijd ïn een legerplaats (4); 2. Kinderen hebben op deze manier ge
wicht (5); 4. Half voor een bijbelse figuur (4); 5. Zelfklevende hockeyspeler? (7); 7. Hier
voor ligt men op apegapen (6); 9. Vreemde liefde is niets voor een tennisser (4); 10. Die
boom is voelbaar (3); 12. Beschonken vloeistof (4).
Hans Beiterman
Oplossing vrijdag
spantdrab
luierearl
arduinneo
keasmidse
pelsamati
ivoorvlek
leemmaler
oeibodega
kreeteest
oogremous
readerpil
slaagauto
telgalsem
Weekend-salade
met rivierkreeftjes
Ooit golden ze als een bijzondere delicatesse. Tegen
woordig koopjezegewoonopdevisafdeling van de
betere supermarkt en uiteraard ook in de vis-speciaalza-
ken: rivierkreeftjes. Vroeger kwamen ze ook in ons land,
in het zuiden van Limburg, in vrij groten getale voor. Te
genwoordig komen ze gekookt en gepeld uit onder an
dere Turkije. En die zijn bijzonder goed van smaak. Zo
goed zelfs, dat u binnen niet al te lange tijd nog meer re
cepten met rivierkreeftjes van mij kunt verwachten.
In plaats van rivierkreeftjes kunt u ook in stukjes gesne
den gekookte en gepelde middelgrote garnalen nemen.
Maaltijdsalade voor 4 personen:
250 - 300 gram gekookte en gepelde rivierkreeftjes of
middelgrote garnalen; 1 krop (gewone) sla; 1 komkom
mer; 4- 6 grote (Italiaanse) tomaten (Roma); 2 bosuitjes,
gesnipperd; 2 bleekselderijstengels, in uiterst smalle
reepjes (lucifers); 2 eieren, hardgekookt, fijn gesneden
(2 x eiersnijder); 4 eetl. mayonaise; 1 eetl. tomatenket
chup; 1 mespuntje cayennepeper; 2 eetl. fijngehakte pe
terselie.
Spoel de rivierkreeftjes onder stromend koud water.
Laat ze op een zeef uitlekken. Maak de sla schoon, spoel
de bladeren in ruim koud water. Maak ze droog (slacen
trifuge) en scheur de bladeren in kleine stukjes.
Schil de komkommer en snijd ze overlangs door. Neem
het zaad uit beide helften weg. Snijd de helften in smalle
boogjes. Bestrooi ze met wat zout en laat ze (ca. 20 min.)
opeen zeef uitlekken.
Ontvel de tomaten, halveerze en neem de kernen, zaad
en vocht weg. Snijd het vruchtvlees in smalle reepjes.
Roer in een kommetje mayonaise en tomatenketchup
door elkaar. Voeg cayennepeper en 1 eetlepel peterselie
toe.
Leg de sla als bedjes op de borden. Verdeel er achter
eenvolgens komkommer, tomaten, bleekselderij, eie
ren en tot slot de rivierkreeftjes over. Schep de saus over
de salades en strooi de rest van de peterselie erover.
Tip: geef er sneetjes licht geroosterd witbrood bij en zet
een schaaltje met boter(balletjes) op tafel.
doorTheo Haerkens
Met een lengte van 1,82 me
ter en blonde krullen ben je
in Jakarta een opvallende ver
schijning. Het is onmogelijk on
opgemerkt te passeren.
De mensen in mijn straat en de
directe omgeving daarvan groe
ten altijd vriendelijk als ik
langskom en vragen belangstel
lend waar ik deze keer heen ga.
Herkenning brengt een miljoe
nenstad in zekere zin terug tot
dorpsniveau en dat is niet on
aangenaam. Al leidt het soms
wel tot onhandige situaties,
vooral in combinatie met het
feilloze geheugen dat Indone
siërs lijken te hebben voor na
men. In het dagelijks verkeer
wordt de naam van de gespreks
partner geregeld gebruikt. Voor
iemand die moeite heeft namen
te onthouden, zoals ik, is dat
niet altijd eenvoudig. Toen ik
voor het eerst bij het filiaal van
de bank in mijn buurt kwam,
werd ik vriendelijk begroet:
„Goedemorgen mister Theo,
hoe gaat het ermee?" Na de ver
bazing volgde een pijnlijke stil
te, want ik kon me zelfs het ge
zicht van de betreffende dame
niet herinneren. „Ik ben Win
nie", loste ze de ongemakkelijke
situatie soepel op. „Ach, Win
nie, ja natuurlijk!" Winnie had
maanden eerder, aan het begin
van mijn verblijf in Indonesië,
op het hoofdkantoor de papier
winkel voor haar rekening ge
nomen die gepaard gaat met het
openen van een bankrekening.
Onlangs kwam er in het waren
huis Pasaraya een lachende
winkelbediende naar me toe:
„Bent u mister Theo?" Na beves
tiging volgde de conclusie dat ik
dan zeker haar collega kende.
En inderdaad, ik had haar en
haar vriend een dag of wat eer
der bij het Proclamatie-monu
ment gevraagd hoe laat het was.
We hadden nog een minuut
staan praten en vervolgens
scheidden onze wegen zich.
Natuurlijk herinneren wij ons
ook die ene buitenlander die we
ergens tegenkomen, maar of we
ons weken later diens naam nog
herinneren, betwijfel ik. In In
donesië zijn namen echter veel
belangrijker dan bij ons en men
sen vragen er ook onmiddellijk
naar. Geen marktkoopman of
taxichauffeur zal nalaten te in
formeren naar het land waar je
vandaan komt, verblijfsduur en
gezinssamenstelling. Omdat ik
die laatste vraag niet naar ge
noegen kan beantwoorden,
wordt doorgaans voor de zeker
heid geïnformeerd naar mijn
leeftijd.
Toen ik van de week bij Pasa
raya op de boekenafdeling wat
rondsnuffelde, werd ik aange
sproken door twee meisjes in
schooluniform die giebelend
vroegen om een handtekening.
„Maar ik ben helemaal niet be
roemd" zei ik verbaasd. Dat gaf
niet. Ze spaarden nu eenmaal
handtekeningen. „Eigenlijk
voornamelijk handtekeningen
van buitenlanders", giechelde
de dapperste van de twee en
duwde me een blocnote met op
elke pagina een onleesbare
krabbel onder de neus.
Kun je zo'n kleine gunst weige
ren? Ik leverde mijn bijdrage
aan de collectie, waarna de mei
den verder gingen. Verbijsterd
bleef ik achter: ze hadden niet
eens mijn naam gevraagd, laat
staan uit welk land ik kom. GPD
De nacht was gevallen en de goede stad Rommeldam lag donker en
verlaten in het bleke licht van de maan. Ook het levendige bedrijf
van de kruidenier Grootgrut had de lichten gedoofd; de etalage, die
anders door kleurige neonbuizen de aandacht van de late voorbij
ganger trok, maakte nu een doodse indruk.
„Zou hij er geen aardigheid meer in hebben?" vroeg Tom Poes zich
af. „Gisteren had hij hier nog een extra lampje boven de grutsprits,
maar nu hij overgestapt is op het merk 'Kraai' doet hij er niet meer
aan. Hm, in zijn huiskamer brandt nog licht, zie ik."
Hij liep wat dichter naar het open raam en wierp een blik naar bin
nen.
Daar zat de eens zo oppassende middenstander in hemdsmouwen
aan zijn tafel en stapelde met klauwende handen geldstukken op el
kaar. Het lamplicht fonkelde op het glanzende metaal, dat vreemde
glimplekjes op de verwrongen trekken van de vrek wierp.
„Nog een muntje... en nog een muntje..." hoorde Tom Poes hem
mompelen. „Mooie muntjes, véél mooie muntjes!"
De stapel viel rinkelend in elkaar en de bezitter barstte in een kake
lend gelach uit, dat akelig was om aan te horen.
„Allemaal van mijriep hij uit. „Ach, wat een mooie muntjes!"
Tom Poes wendde zich van het weerzinwekkende tafereeltje af om
naar huis te gaan.
„Het is niet eens gewoon geld", prevelde hij. „Allemaal geldstukken
met een kraai erop. Daar is iets heel raars mee."
Jakarta
—■["nvii'in» Bei nii. S:';rr
Uitzendingen van maandag t/m ï\=z^z:=rT
vrijdag rond 13.00 uur en in -fdZCtl *=-—
het weekend rond 17.00 uur. 0900-0622
nEZO dagen perweek geopend/
Ül™van 08.00 - 22.00 uur ÜJ
Of CA NAAR (OF BEL) ÉÉN VAN ONZE D-REIZEN VAKANTIEWINKELS (ZIE V00P. TELNUMMERS SBS-TEXTPAC. SO I OF C0UDEN CIDS)
programma van
D-reizen I
op SBS 6.
Het dagelijkse reis-
Dit weekeinde begint het weer aan Door: Rob Groenland
een duidelijke verbetering. Op de
weerkaarten zien we geleidelijk een rug van hogeluchtdruk vanuit
het zeegebied ten zuidwesten van de Britse eilanden onze kant
opkomen. Vanochtend dringt vanuit het westen geleidelijk al wat
minder koele lucht onze regio binnen. Deze lucht bevat wel vrij veel
vocht, zodat er nogal wat wolkenvelden overdrijven. Het blijft over
al droog. Vanmiddag knapt het weer verder op. Er ontstaan stapel
wolken, maar die groeien nergens meer uit tot buien. Tussen de
cumuli doorschijnt geregeld de zon en de temperatuur loopt op
tot een graad of 22. Veel wind waait er niet bij ons in de regio; west
tot zuidwest, 2 tot 4 Beaufort. Komende nacht verloopt rustig met
vrij veel opklaringen. De temperatuur daalt tot rond 13 graden
bij weinig wind. Zondag belooft een fraaie zomerdag te worden.
We beginnen met veel zon, later ontstaan er stapelwolken, maar
het blijft droog. De wind heeft de neiging om iets bij te draaien
naar een noordelijke richting.
De maxima worden halver
wege de middag bereikt en
liggen rond de 24 graden.
Op de weerkaarten van
maandag zien we een nieuw
hogedrukgebied vanaf het
noordelijk deel van de Britse
eilanden naar de Noordzee
koersen. Tegelijkertijd komt
een lagedrukgebied vanuit
Frankrijk naar het noorden
opzetten. Deze drukverdeling
geeft bij ons een noordooste
lijke wind. Het blijft mooi met
veel zon en zomerse tempe
raturen van circa 24 graden.
Pas rond woensdag neemt
de kans op een enkele on
weersbui vanuit het zuiden
verder toe.
Vrij zonnig
