Puinbreker werkt volgens regels
PZC
Leesvoer voor kleine boekenwurm
In de vierwieler op tien,
die Zeeuwse Babbelaars
1900-2000
Tweeduizend
verkeersdoden
in 35 jaar
zeeland
12
in detail
kunst cultuur
P. Sinke VOF ontvangt certificaat voor omstreden apparaat
Machinefabriek gaat
weg uit Walsoorden
Ministerie
steunt idee
voor museum
Middelburg
ondernemend
zeeland
zaterdag 24 juli 1999
de gehele vakantie
periode geopend!
In het laatste jaar van
de twintigste eeuw
j blikt de PZC van dag tot
i dag terug op nieuws
feiten uit Zeeland.
granulaat dat vrijkomt is weer
een grondstof voor de bouw en
wegenaanleg. In Nederland
houden ongeveer 100 bedrijven
zich met dat werk bezig, in
Zeeland gaat het om een vijftal.
P. Sinke VOF kreeg het certifi
caat, niet toevallig, precies op
de dag van de officiële opening
van de nieuwe werkplaats en
kantoor op het bedrijfsterrein
Nishoek te Kruiningen. Bij wij
ze van openingshandeling nam
directeur/eigenaar P Sinke sa
men met zijn gelijknamige
kleinzoon plaats in een kraan
waarmee een betonnen balk
doormidden werd gebroken.
De rubriek Onderne
mend Zeeland staat on
der redactie van Claudia
Sondervan. Vragen, tips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
All Ears, winkel in gehoor-
hulpmiddelen in Goes heeft
een zustervestiging in Middel
burg gekregen. Aan de Korte
Delft opende deze week een
t weede winkel met voorzienin
gen voor slechthorenden.
In een blauwe loods aan de
Oude Ferdinandusdijk in Hei
kant is recent Verf-Discount--
Heikant gevestigd. De winkel
biedt alle merken verf tegen
verlaagde prijzen aan.
Sporthuis Olympia aan de
Ganzepooxtstraat in Goes
heeft na een verbouwingspe
riode van drie maanden een
nieuwe verkoopruimte van 350
m2 met een moderne aankle
ding. Van Strien richt zich
vooral op outdoorsports, ten
nis, bad- en strandmode, win
tersport en vrijetijdskleding.
De winkel is aangesloten bij de
Sport 2000 winkelformule, een
samenwerkingsverband van
honderd zelfstandige sportspe-
ciaalzaak-ondernemers in Ne
derland.
doorTheo Giele
Het Nederlandse wegennet
was een slagveld aan het
begin van de jaren zeventig. Met
de toename van het autobezit
nam het aantal dodelijke ver
keersslachtoffers dramatische
vormen aan.
Zeeland vormde geen uitzonde
ring op het landelijke beeld. In
1966 vinden 59 weggebruikers
de doodin 19 7 0 is dat aantal ge
stegen tot 99 om in 1973 het
trieste record van 102 doden te
bereiken. Tussen 1965 en 1999
kwamen in het Zeeuwse verkeer
tweeduizend mensen om het le
ven.
Een van de zwaarste ongevallen
vond plaats op 24 juli 1971. Op
de rijksweg bij Oost-Souburg
vielen zes doden, slachtoffers
waren een man uit Oost-Sou
burg, zijn zoontje en een neefje,
een man uit Maastricht en zijn
twee jonge kinderen.
Nog geen jaar later wordt Wal
cheren weer opgeschrikt door
een zwaar verkeersongeval. Op
zaterdag 18 maart 1972 botsten
op de provinciale weg tussen
Serooskerke en Middelburg
twee auto's frontaal op elkaar.
Inde ene auto zitten twee 18-ja-
rige jongens uit Sint Laurens en
Middelburg, in de andere een
48-jarige vrouw, haar 24-jarige
dochter uit Domburg en twee
meisjes van 17 en 15 jaar uit
Nieuw en Sint-Joosland en Se
rooskerke. Deze meisjes hadden
een lift naar Middelburg kre
gen. Ze hadden de bus gemist.
Vier mensen waren op slag
dood, het 15-jarig meisje en een
van de jongens overleden later
op weg naar of in het Middel
burgse Gasthuis.
Berucht was ook het kruispunt
bij Sint Anna, waar de invals
wegen naar Terneuzen bij el
kaar komen. De kruising werd
in 1968 in gebruik genomen.
Drie jaar later waren er acht do
den te betreuren. Pas in 1972 ko
men er verkeerslichten op deze
black spot.
Het jaar 1973 werd het zwai-tste
jaar in de geschiedenis van het
verkeer: 102 mensen stierven op
het wegdek. Op 17 juli was er
weer een ongeval met zes doden.
Twee Belgische auto's kwamen
ten zuiden van Axel met elkaar
in botsing. De zes inzittenden
verbrandden in hun voertuig.
Het aantal van 102 doden zou
nog hoger zij n geweest als in ok
tober de oliecrisis niet zou zijn
aangebroken. Het was de direc
te aanleiding voor de invoering
van maximumsnelheden en au
toloze zondagen. In november
en december vallen er nog
'slechts' negen doden.
In de jaren zeventig volgden nog
meer maatregelen die het aantal
dodelijke slachtoffers zouden;
verminderen: de helmplicht
voor bromfietsers, het maxi-i
mum alcoholpercentage en au-
togordels. Daarnaast werden
ook de auto's en de wegen zelf;
veiliger.
Na het rampjaar 1973 zakt het
aantal naar 57 in 1977. Daarna
zal het aantal doden tussen de
45 en 55 blijven schommelen
met als 1994 als uitschieter naar
beneden: 36. Het jaar overigens
dat het Vlissingse meisje Laura
Oomens werd doodgereden
door een motorrijder die met
veel te hoge snelheid uit de
bocht vloog. Haar dood leidde
uiteindelijk tot wetgeving die
het mogelijk maakt roekeloos
gedrag op de weg veel zwaarder
te straffen dan voorheen.
door René Schrier
KRUININGEN - De omstreden
mobiele puinbreker te Krui
ningen kan sinds kort gecertifi
ceerd puin afleveren. Dat bete
kent dat de installatie werkt
volgens de richtlijnen van het
KOMO product-certificaat,
conform de zogenaamde be
oordelingsrichtlijn 2506.
Het bedrijf wil onder meer op
het bedrijfsterrein Nishoek
puin gaan breken. Daar zijn
echter bezwaren tegen inge
diend, onder meer door een
naastgelegen bedrijf, dat hin
der verwacht. Momenteel buigt
de Raad van State zich over de
bezwaren. De gemeente Rei-
merswaalefi.de provincie staan
achter de puinbreekactivitei-
Gratis nieuwe
voor de oudste
cv-ketel in regio
's-H HENDRIKSKINDEREN -
Installateursbedrijf Van Gilst
uit 's-Heer Hendrikskinderen
bestaat 1 augustus twintig jaar.
Om dit feit te vieren biedt de ei
genaar, Leen van Gilst, aan om
de oudste CV-ketel in Zeeland
die hij aangeboden krijgt, gra
tis te vervangen door een nieu
we hoogrendementsketel.
Wie denkt zijn oude, kapotte
ketel gratis voor een nieuwe te
kunnen inruilen tijdens de ac
tie van Van Gilst, komt bedro
gen uit. Alleen werkende ketels
doen mee in de wedstrijd om de
titel 'oudste ketel'. De nieuwe
ketel die Van Gilst daarvoor in
ruil plaatst, wordt een Nefit.
Van Gilst is groot voorstander
van dat merk. en van HR-ketels
in het bijzonder. „Dat hoge ren
dement is alleen niet veel voor
deliger voor de portemonee,
maar ook veel beter voor het
mileu."
Van Gilst heeft sinds kort zijn
bedrijf uitgebreid. Zijn twee
zoons werken nu ook mee in het
bedrijf. Van Gilst is al jaren ac
tief in de installateursbranche,
zijn activiteiten variëren van
dakbedekking tot het installe
ren van verwarming of sanitair.
Expositie miniatuurboeken in Zeeuwse Bibliotheek
Storm troepers, vlnr Swensee, Densel en Drs P.
door Ernstjan Rozendaal
BRESKENS - Het gaat goed
met de Zeeuwse popmuziek. Tot
enkele jaren geleden kon de ge
middelde popliefhebber in Ne
derland waarschijnlijk geen en
kele Zeeuwse popgroep van
betekenis noemen. Inmiddels is
Blof een begrip, wordt Nuff
Said geroemd in het alternatie
ve popcircuit en is Racoon in
aantocht. Maar deze zomer ei
sen Stormtroepers uit Breskens
de aandacht op. Enkele weken
geleden verscheen de eerste sin
gle van het hiphop-trio: 'Zomer
in Zeeland'. Sinds vrijdag ligt
hun debuut-cd Zeeuwse Babbe
laars in de winkel.
Stormtroepers kunnen gere
kend worden tot de Nederhop,
ofwel Nederlandstalige rapmu-
ziek, die grofweg in twee rich
tingen is onder te verdelen. Aan
het ene kant van het spectrum
staat de agressieve hiphopband
Osdorp Posse. Het andere uiter
ste is de Limburger Extince, die
zijn commerciële muziek en tek
sten maakt met het oog op ont
spanning. Hij is een voorbeeld
voor Stormtroepers die in 'Zo
mer in Zeeland' niet voor niets
vertellen dat 'Extince in de vier
wieler op tien' staat als ze langs
het strand 'kroezzen'.
De muziek van Stormtroepers
komt van DJ Drs P. (Frank de
Puyt). Hij ondersteunt de rap
pers Swensee (Sven Cruson) en
Densel (Dennis van der Meule),
of zoals het op de cd-hoes staat
omschreven: 'Babbels door
Swensee&Densel, krabbels
door Drs P.Het trio wil weten
dat het uit Zeeland komt, getui
ge de zeer toepasselijke titel
'Zeeuwse Babbelaars' - die ook
de vormgeving van de cd heeft
bepaald - en talloze verwijzin
gen in de teksten ('de nieuwste
trend is het Zeeuws accent'). Er
wordt overigens niet in het
Zeeuws gerapt.
Competitie
Het belangrijkste onderwerp in
de raps zijn de drie Stormtroe
pers zelf. Net als in de Ameri
kaanse hiphop is opscheppen
over jezelf een voorwaarde. Het
gaat om de competitie met an
dere rappers. 'Braggen en boos-
ten over wie heeft nu de groot
ste', heet het in 'Kletskousen'.
Dat nummer kan als program
matisch worden opgevat:
'Lekker klessebessen om de eer,
want wie is nou de beste, zonder
ingewikkeld arsenaal, gewoon
je kennis testen, van de Neder
landse taal, zonder thema of
verhaal, wie staat er daar nou
voor en wie staat er nou voor
paal, het is niet eenvoudig uit te
leggen, ik zal het maar gewoon
zeggen, onze rijms zijn zonder
meer, de meest gewenste loensen
op verlanglijstjes van lieve
meisjes, dus hou je vast voor die
eigenwijze wijsjes, bekend bij de
grote groep en niet zonder re
den, geliefd bij de massa en de
meeste minderheden, stemmen
meer en meer op de meesters van
de rijm, want zeg nou eerlijk, zo
goed als ik zou jij toch ook wel
willen zijn, begrijp me niet ver
keerd, ik voel me niet beter dan
de rest, ik doe gewoon mijn best
en dat blijkt genoeg te zijn om te
overleven, bands worden opge
heven, bij het horen van mijn
naam beginnen rappers al te be
ven, dus hou je vast hier kom ik
binnen sjokken (hoe dan?) met
mijn kletskousen hoog opge
trokken.
Ironie
Gelukkig komt de ironie dik
wijls om de hoek kijken, wat
voorkomt dat de drie Bressiaan-
ders als onuitstaanbaar arro
gant zouden overkomen.
Hoewel het wennen blijft om
Nederlandse raps te horen,
wringen de teksten van Storm
troepers vrijwel nergens en zit
ten ze vol met leuke woordspe
lingen. De drie verstaan de
kunst om in een vrij monotoon
genre als hiphop met behulp van
uitgekiende samples afwisse
lende nummers te maken. Een
vrolijke plaat, jammer van de
wat geforceerde dialoogjes tus
sen de nummers. Maar dat is
geen beletsel om Extince eruit te
gooien en Stormtroepers in de
vierwieler op tien te zetten.
door Lilian Dominicus
TERNEUZEN - De machinefa
briek Durinck, die momenteel
nog gevestigd is in Walsoorden
(gemeente Hontenisse), ver
huist over enkele maanden
naar de Polenweg 8 in Terneu
zen. Het eenmansbedrijf kon
vanwege het bestemmingsplan
niet langer in Walsoorden blij
ven.
„In de vijf jaar geleden door
ons verstrekte milieuvergun
ning was al een clausule inge
bouwd over het maximale kilo
wattage, dat op het perceel
mocht worden gebruikt", ver
klaart L. van de Walle, mede
werker Milieu van de gemeente
Hontenisse. „Het toelaatbare
niveau van het elektrisch ver
mogen van het bedrijf op de
huidige locatie is 33,8 kW. Deze
grens werd met voeten over
schreden: de gemeente noteer
de tijdens een meting bij de fir
ma Durinck meer dan 90 kW."
Te meer omdat het buurbedrijf
Blijko al een grote belasting
voor de directe omgeving
vormt, moest Durinck wijken.
De gemeente Terneuzen heeft
minder bezwaren tegen het
grootvei'bruik van de fabriek.
„Wij meten niet in kilowatts,
maar in decibellen. Tussen 7.00
en 19.00 mogen activiteiten in
een straal van vijftig meter niet
meer dan vijftig decibel bedra
gen; tussen 19.00 en 23.00 uur
niet meer dan 45 decibel", licht
woordvoerder D. Timmers van
de gemeente Terneuzen toe.,In
de verleende veigunning wor
den deze eisen duidelijk afge
dwongen. Ik verwacht niet dat
de firma Durinck die norm zal
overschrijden.
R. Durinck, directeur van het
gelijknamige bedrijf, bevestigt
dat: „We isoleren het gebouw
goed en verder is het een kwes
tie van de deur dichthouden."
De directeur hoopt het nieuwe
gebouw eind van dit jaar nog te
kunnen betrekken.
MIDDELBURG - De kans
wordt groter dat het museum
dat de Amsterdamse architec
ten Aldo en Hannie van Eyck
hebben ontworpen voor de
Maisbaai in Middelburg alsnog
wordt gerealiseerd.
Nadat onlangs de gemeente
Middelburg en de provincie be-1
sloten de bouw van het museum
opnieuw te bekijken, neemt nu
ook het Ministerie van Onder- j
wijs, Cultuur en Wetenschap-1
pen deel aan besprekingen.
In februari onthulde de PZC dat
directeur Rudi Fuchs van het
Stedelijk Museum in Amster-
dam de motor was achter een j
lobby om het museum alsnog te
bouwen, als eerbetoon aan de in
januari overleden Aldo van
Eyck. De provincie en Middel
burg hadden plannen om het
huidige stadhuis van Middel- I
burg tot museum voor heden-
daagse kunst te verbouwen.
Toen bleek dat daarvoor moge- j
lijk meer geld nodig is, kwam
het museum van de Van Eycks,
weer in beeld. Staatssecretaris
Van der Ploeg is vooral gechar- J
meerd van het idee van Fuchs
om delen van de collectie van
het Stedelijk Museum in een
nieuw Middelburgs museum j
tentoon te stellen. Dat zou bo
vendien flink schelen in de ex
ploitatiekosten. Twijfels over
een gezonde exploitatie waren
in 1995 voor de gemeenteraad
reden de bouw af te blazen.
Advertentie
ten op Nishoek. R. L. M. A van
Hese van Sinke Sloop- en Ver
huurbedrijf sluit niet uit dat
ook enkele concurrerende be
drijven achter de bezwaar
schriften zitten.
Hij legde desgevraagd bij de
overhandiging van het certifi
caat uit dat het de bedoeling is
de mobiele puinbreker in te
zetten op sloopwerken waarbij
veel puin vrij komt. Dat is al ge
beurd bij Walsoorden, waar
stenen uit de bekleding van de
dijk werden gehaald omdat ze
niet meer voldeden. Die stenen
zijn ter plaatse tot puingranu-
laat verwelkt.
Uit het oogpunt van mobiliteit
en logistiek is het volgens Van
Hese veel logischer het puin bij
de sloopwerken ter plaatse te
verwerken. Het alternatief is
dat het door de provincie moet
worden gesjouwd om uiteinde
lijk op de stortplaats Midden-
Zeeland terecht te komen. Hij
heeft het dan over een hoeveel
heid van 35.000 tot 50.000 ton
per jaar alleen al van zijn be-
dri j fVan Hese verwacht dat de
puinbreker ongeveer zes we
ken per jaar bij het bedrijf zelf
in Kruiningen actief zal zijn.
J. EerlandvanEerland Certifi
cation reikte het certificaat uit.
Hij gaf aan dat Nederland in de
wereld voorop loopt met het
hergebruik van bouw- en
sloopafval. In Nederland
wordt jaarlijks 15 miljoen ton
bouw- en sloopafval geprodu
ceerd. Daarvan wordt 80 tot 90
procent hergebruikt. In 1998
ging het om een hoeveelheid
van 12 miljoen ton. Het puin-
Pau Sinke en zijn kleinzoon Pau verrichtten de officiële openingshandeling door het breken van een betonnen balk met daarop de tekst
'Sinke Groep niet te stoppen'. foto Willem Mieras
Wilhelmus, 7 bij 7 millimeter.
doorOndine van der Vleuten
MIDDELBURG - Het zijn idea
le verzamelobjecten voor klein -
behuisden: miniatuurboekjes.
Niet dat verzamelaar P. Aarssen
en zijn vrouw G. Aarssen zo
klein wonen, maar het is toch
wel aardig dat hun hele collectie
van achthonderd exemplaren
op vier meter boekenplank past.
Een deel van de werkjes is tot en
met 28 augustus te zien in de
Zeeuwse Bibliotheek in Middel
burg.
Middelburger P. Aarssen en zijn
vrouw G. Aarssen begonnen
ruim twintig jaar geleden met
de verzameling. Het is vooral de
zorg waarmee de soms uitzon
derlijk kleine boekwerkjes ge
maakt zijn, die hen fascineert.
„Allemaal handwerk, priegel-
werk", omschrijft oud-biblio
theekmedewerker Aarssen.
Neem nu de uitgave van het Wil
helmus, dat 7 bij 7 millimeter
meet. Het minuscule werkje, in
leren band met goudopdruk, is
opgeborgen in een doosje; maar
ook dat is slechts enkele centi
meters in het vierkant.
Liefhebberij
Aarssen zit in Middelburg goed
voor zijn liefhebberij. Ten tijde
van de gilden moesten aspirant
leden van het drukkersgüde een
proeve van bekwaamheid afleg
gen en in Middelburg diende dat
meesterstuk een miniatuur
boekje te zijn. „De drukker in
kwestie moest het zelf zetten,
drukken en binden", vertelt
Aarssen. Van die 'meesterstuk
ken' werden er hooguit tien
stuks per keer gemaakt. De
Middelburgse verzamelaar
heeft twee van die bijzondere
exemplaren in zijn bezit. Stigte-
lyke Gezangen uit 1769, en Ze
delijke Bedenkingen en Spreu
ken, uit 1806, de tijd waarin de
gilden verdwenen.
Verder vallen in de vitrines een
viertalig woordenboekje uit
1647 op en een facsimile druk
van een gebedenboekje in hand
schrift uit de 16e eeuw. Het prie
gel werk vergde het uiterste van
de maker. Zo ongeveer het
kleinste formaat waarop nog
met de hand geschreven kon
worden, was 37 bij 37 millime
ter. Het echte monnikenwerk.
Toen het drukwerk zijn intrede
deed, werd de marge ruimer:
zo'n 8 vierkante millimeter. De
nietige lettertjes werden stuk
voor stuk in het lood op regels
gezet.
Rijstkorrels
Met het huidige fotozetwerk
zijn de zaken een stuk eenvoudi
ger. De tekst wordt nu gefoto
grafeerd en dan steeds opnieuw
gekopieerd en verkleind. In Ja
pan, het land waar het schrijven
op rijstkorrels tot kunst is ver
heven, claimt een uitgever nu
het kleinste boekje ter wereld te
maken: 2 bij 2 millimeter, én in
gebonden. Waarschijnlijk heeft
de lezer daar wel een micro
scoop bij nodig. Nog steeds heb
ben uitgevers er aardigheid in
een miniatuur uit te brengen en
tot een aantal jaren geleden was
het vervaardigen van minia
tuurboekjes traditie in de Oost
bloklanden, weet Aarssen. Het
'handzame' formaat heeft zo
zijn voordelen en er zijn dan ook
veel miniaturen met Russisch
propagandamateriaal, Duitse
propaganda uit de Tweede We
reldoorlog, verboden werkjes én
natuurlijk woordenboekjes.
Vergrootglas
Maar hoe prettig het ook is dat je
zo'n klein boekje overal weg
kunt stoppen en altijd bij je kunt
dragen, prettig lezen is het niet.
Vandaar dat soms boekjes gele
verd werden in een fraai doosje
met ingebouwd vergrootglas.
Daarvan zijn er op de tentoon
stelling een Engels woorden
boek van rond 1900 te zien en,
heel opmerkelijk, een koran die
Vraag onze prijslijst
or een gratis offerte de offertelijn-
0118-440 555
INDUSTRIEWEG 13, VLISSINGEN
TEL 0118-440 555 - FAX 0118-440 556
Leuk voor in het poppenhuis: boekenkastje met twee Koran's, het
communistisch manifest, Alice in Wonderland, History of the Eng
lish Costume en drie delen El Libro. foto's Ruben Oreel
de Engelsen gedurende de Eer
ste Wereldoorlog aan hun isla
mitische soldaten meegaven
voor geestelijke steun aan het
front.
Volgens Aarssen is het nog alti j d
mogelijk op een rommelmarkt
iets leuks vinden. „En wij pro
beren altijd onze vakantie te
combineren met een zoektocht
naar miniatuurboekjes. Maar
het gros haal je toch bij ken
ners." Die groep is - wereldwijd
- klein. Voor wie tot dit selecte
gezelschap hoort of wil gaan ho
ren: ter gelegenheid van de
expositie verschijnt ook een ca
talogus. Op leesbaar formaat.
Het kleine geëxposeerd, tentoon
stelling van miniatuurboekjes, t/m
28 augustus in De Zeeuwse Biblio
theek. Open maandag 17.30-21 uur,
dinsdag t/t vrijdag 10-21 uur, zater
dag 10—13 uur.
