Moskou verloor race naar maan
PZC
Liedjesschrijver
Jelle de Vries was
een beetje taalgek
varia vrijdag 16juli 1999
Volk mocht niets zien van wandeling Amerikaanse ruimtevaarder Armstrong
MET DE AUTO OP VAKANTIE
NAAR HET BUITENLAND?
Heer Bommel en de Pasmunt Toonder Studio';
recept
Mosselensoep met
puzzel
het weer
door Hans Hoogendijk
Op 20 juli 1969 zette de Amerikaan
Neil Armstrong als eerste mens
voet op de maan. De hele wereld was
er getuige van, behalve in de toenma
lige Sovjet-Unie. Daar zagen hooguit
50 mensen, vrijwel allemaal betrok
ken bij het. eigen ruimtevaartpro
gramma, deze historische gebeurtenis
live op tv.
De Sovjetrussen hadden de race naar
de maan verloren en dat deed pijn. Ze
ontkenden zelfs dat ze een eigen
maanprogramma hadden.
In de partijkranten werd de bevolking
de dag na het sensationele succes van
de Amerikanen in minuscule stukjes
geïnformeerd. De kranten schreven
dat de Amerikanen onverantwoorde
risico's hadden genomen. Dertig jaar
later reageren de inmiddels bejaarde
Russische ex-ruimtevaartspecialis-
ten nog emotioneel, als het gaat over
de vraag waarom deze slag werd ver
loren.
Oud-kosmonaut Alexej Leonov, de
eerste man die een ruimtewandeling
maakte, was een van de weinigen die
Armstrong en zijn collega Collins de
maan zagen betreden. Leonov meent
nog steeds dat zijn land had kunnen
winnen. In een interview zei hij: „De
Amerikanen lagen een half jaar voor.
In principe was bij ons alles klaar om
zelfs eerder dan zij naar de maan te
vliegen. Maar door onvoorziene om
standigheden, zoals de dood van Ser-
gej Koroljov (de vader van het Russi
sche ruimtevaartprogramma) ging er
veel tijd verloren."
Geldgebrek
Volgens Leonov was de politieke wil
er wel maar ontbrak het aan voldoen
de fondsen. Hij misgunde zijn Ameri
kaanse collega's het succes echter
niet. „Ik was er trots op dat ze zulk
voortreffelijk werk hadden geleverd.
Maar Leonov herinnerde er ook aan
dat de Sovjet-Unie met Gagarin de
eerste mens in de ruimte had gebracht
en dat zijn eigen ruimtewandeling
voor de Amerikanen een geweldige
schok was geweest. Leonov: „Daarna
was voor hen het belangrijkste om als
eersten iemand op de maan te zetten
en dat lukte. Zoiets moet je als een
man dragen: verloren is nu eenmaal
verloren."
De inmiddels 82-jarige Valeri Misjin,
die van 1966 tot 1974 aan het hoofd
stond van het Sovjetrussische maan
programma, zei in een interview dat
de race tegen de Amerikanen vanaf
De toenmalige Amerikaanse president Richard Nixon verwelkomt de astronauten van de Apollo op een schip, kort na de succesvolle maanreis. foto RTR
het begin ongelijk was, omdat de VS
schier onbeperkte financiële midde
len hadden. „Toen zij aan deze race
gingen meedoen, wisten we dat we
niet konden winnen." Andrej Tsjer-
tok, 20 jaar plaatsvervanger van Ser-
gej Koroljov, verklaarde onlangs: „Als
ingenieurs waren we verrukt over de
landing, maar aan de andere kant was
er teleurstelling- 'Waarom zij en niet
wij?' vroegen we ons af. Het was bit
ter"
Nucleaire explosie
Bitter ook, omdat de Russen in 1959 al
een raket naar de maan hadden ge
schoten, in 1966 een onbemand ruim
tevaartuig op onze buurplaneet had
den gezet en een jaar later hun Loena
10, de 'Internationale' uitzendend,
rondjes om de maan hadden laten
vliegen. Tsjertok onthulde kort gele
den in een artikel, dat de Sovjets in
1958 een nucleaire explosie op de
maan hadden willen uitvoeren om de
wereld te laten zien hoe ver ze al wa
ren. Tsjertok in het verhaal: „Het plan
was om een atoombom tot explosie te
brengen opdat de astronomen over de
hele wereld de explosie op film zou
den kunnen vastleggen." Het bizarre
idee werd niet uitgevoerd, omdat de
wetenschappers tot de conclusie kwa
men dat wegens het ontbreken van
een atmosfeer op de maan, de flits te
kort zou zijn om te worden vastgelegd.
Veel tot nu. toe geheim gebleven
aspecten van het Russische ruimte
vaartprogramma wil de ruimtevaart
journalist Jaraslov Golowanov bin
nenkort in een boek onthullen. Voor
hem was het enerzijds een gouden tijd
vanwege de successen, anderzijds een
periode vol frustratie, omdat de be
langrijkste slag verloren was gegaan
en Moskou dat niet kon verkroppen.
Golowanov in een interview: „Het
was onvoorstelbaar wat de Sovjetme
dia in die tijd gepresteerd hebben.
Mijn grote verhaal over de landing
werd pas tien dagen later in de Kom-
somolskaja Pravda afgedrukt."
Gevoelig
,Depolitiekeleiding, vooral partijlei
der Brezjnjev, reageerde buitenge
woon gevoelig op deze gebeurtenis.
Het was gewoon ontzettend stom wat
ze deden. Toen wij als eersten een
mens de ruimte in stuurden, brachten
de Amerikanen daar enorme verhalen
over. Maar toen zij op de maan land
den, maakten wij er geen melding
van...". Golowanov verder: „Een le
raar schreef mij: 'Meld toch aan die
idioten of die misschien denken dat ik
minder van Gagarin houd als u over
Armstrong schrijft?' De mensen heb
ben zich toen echt opgewonden over
het gebrek aan informatie."
Golowanov: „Ik weet nog dat de derde
Amerikaan die in het ruimteschip was
gebleven toen de twee over de maan
hepen, zich beklaagde dat hij niets
zag. Houston-control antwoordde:
'Wind je niet op. De Russen en Chine
zen zien ook niks'. Zelfs vandaag de
dag hebben de meeste Russen geen
idee hoeveel Amerikaanse astronau
ten er op de maan zijn geweest. Twee,
was het meest gegeven antwoord bij
een kleine rondvraag in de omgeving.
Niemand wist dat het er twaalf waren
geweest. GPD
van onze redactie binnenland
De schrijver, dichter en
muzikant Jelle de Vries
is zondag op 78-jarige leeftijd
overleden, zo is gisteren be
kendgemaakt. De Vries is vooral
bekend geworden door zijn sa
menwerking met cabaretier
Wim Sonneveld.
Hij timmerde al wat jaartjes aan
de weg als pianist-entertainer
toen Sonneveld hem in 1954
contracteerde als muzikaal lei
der van zijn cabaretprogramma
'Waar de blanke top'. Twee jaar
later werd hijzelf een Bekende
Nederlander toenhij als cabare
tier ging meewerken aan tv-
programma's van de NCRV.
Drie jaar geleden verscheen er
een boek met door hem geschre
ven teksten en muziek. „Ik sluit
niet uit dat ooit, misschien over
een jaar of vijftig, ermensenzijn
die zeggen: Goh, laten we met
dit materiaal eens iets gaan
doen", zei hij bij de presentatie.
„Je kunt dan maar beter zorgen
dat je je zaken zo goed mogelijk
hebt afgeleverd."
Hij hield zich zelf aan die stelre
gel. Op die manier zorgde hij
voor een rijke erfenis. „Goede
tekstschrijvers moeten geëerd
worden", zei de taaipuritein al
tijd. Daarmee doelde Jelle de
Vries in eerste instantie niet op
zichzelf, maar op hem is die uit
spraak zonder twijfel ook van
toepassing. In zijn loopbaan
werkte hij vooral bij de VARA
Hij heeft in totaal meer dan
tweeduizend liedjes geschre
ven. Hij werd het bekendst met
de programma's 'Klatergoud' en
'Lief zijn voor de buren'.
Jelle de Vries begon zijn carrière
als pianist in restaurants. In
1959 maakte hij de overstap
naar de VARA Daar maakte hij
eerst het komische radiopro-
gramma 'De wilde vaart'. Later
volgden het liedjesprogramma
'Een boeketje romantiek', met
onder anderen Conny Stuart,
Harry Mooten en Letty de Jong,
en de succesvolle serie Klater
goud, met Ton van Duinhoven,
Conny Stuart, Tonny Huurde-
man en Jenny Arean. Het ver
volg daarop heette 'Lief zijn
voor de buren'.
Gedichten
Vanaf 1973 keerde De Vries de
komedies steeds meer de rug toe
en legde hij zich toe op het
schrijven van liedjes die vaak
waren gebaseerd op bestaande
gedichten. Dat resulteerde in
het programma 'Tekst en mu
ziek', dat tot 1983 was te horen.
In 1986 nam De Vries afscheid
van de omroep. Sinds die tijd
hield hij zich onder meer bezig
met een studie over de uitspraak
en de constructie van de Neder
landse taal. „Want ik ben eigen
lijk een beetje een taaiidioot",
zei hij destijds. En zijn mening
over taal stak hij daarbij niet
onder stoelen of banken.
,In de jaren dat ik komedies heb
geschreven, ben ik mij steeds
beter gaan realiseren hoe de na
tuurlijke spreektaal klinkt. Ik
erger me dan ook regelmatig
blauw als ik sommige mensen
hoor praten. Vooral als dat in
het openbaar gebeurt. Dat ge
forceerd netjes praten. En
sportcommentatoren, vreselijk.
Als het aan mij lag, werden de
meesten meteen ontslagen." De
publicatie van zijn boek over de
Nederlandse spreektaal heeft
hij niet meer mogen meemaken.
SDU brengt het boek dit najaar
uit. GPD/ANP
Advertentie
L Lagedrukgebied
lichte sneeuw
H Hogedrukgebied
O
zonnig
k k
Koufront
at
licht bewolkt
zware sneeuw
lichte regen
0. 0,.»,
Warmlelront
ha9e|
Samengesteld front
matige regen
zwaar bewolkt
zware regen
Isobaar
Europa: Zonnig
Vooruitzichten
zaterdag
zondag
maandag
dinsdag
weer
O
max.
ro
ro
25°
25°
25°
min.
15°
15°
16°
17°
wind
ZW 3
ZW 3
ZW 3
ZW 3
O
Maan
vrijdag
onder 21.55
zaterdag
op 5.32
vrijdag
onder23.51
zaterdag
op 10.50
Nautisch bericht
Er staat een matige zuidwestenwind, die af en toe kan tippen aan
vrij krachtig. Het zicht is goed. Het kustwater is rond de 17 graden
aan zee, tot 19 graden in de Schelde.
Waterstanden
VRIJDAG
Hoogwater
Laag water
16 JULI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
04.56
258 17.26
236
11.18
189 23.56
224
Terneuzen
05.15
283 17.42
261
11.47
199
Bath
06.18
330 18.46
304
00.46
262 12.53
222
Roompot Buiten
04.50
19617.15
170
11.05
128 23.40
166
Z'zee/Colijnsplaat
06.55
181 19.10
161
00.35
162 13.00
125
Stellendam Buiten
05.01
19817.26
163
11.06
071 23.26
108
Wemeldinge
06.50
20519.10
186
00.30
176 12.45
140
Krammers!. West
07.20
19819.40
177
00.25
169 12.40
133
ZATERDAG
Hoog water
Laag water
17 JULI
uur
cm uur
cm
uur
cm uur
cm
Vlissingen
05.43
249 18.07
227
12.02
180
Terneuzen
06.03
273 18.27
251
00.22
23412.27
189
Bath
07.05
321 19.29
294
01.27
259 13.33
214
Roompot Buiten
05.40
188 18.05
164
11.55
123 -----
Z'zee/Colijnsplaat
07.35
176 19.50
157
01.25
165 13.40
122
Stellendam Buiten
05.45
189 18.12
154
14.35
068
Wemeldinge
07.30
200 19.50
181
01.20
178 13.30
137
Krammersl. West
08.00
192 20.20
170
01.15
171 13.35
130
Heer Bommel bevrijdde zich uit de afval en snelde zijn tuin door het
achterpoortje binnen. Daar stond Joost glimlachend op de afval
hoop, die hij tegen de muur had aangelegd. „Mij mankeert niets",
sprak de bediende desgevraagd. „Ikruim de tuin een beetje op, met
uw welnemen." „Ja, dat merk ik!" riep heer Ollie. „Op mijn hoofd!
Denk je, dat ik dat neem? Ik neem het niet, als je begrijpt wat ik be
doel!" „Dat spijt me", hernam de knecht. „Maar ik moet uw vuilnis
ergens laten. Het hangt me de keel uit, wanneer ik me zo mag uit
drukken. En op de weg heb ik er niet zo'n last van. Zodoende!" Een
ogenblik stond heer Bommel sprakeloos. „Ik... ik ben verbaasd!"
riep hij ten slotte uit. „Ik heb er geen woorden voor! Hoe kan je zó
brutaal zijn? Is d-dat de d-dank voor meer dan twintig jaren trouwe
dienst? Voor al mijn goedheid, bedoel ik? Schaam je je niet? Wat is er
in je gevaren?
Ikkik..." „Excuseer", onderbrak de bediende. 'Er kleeft een stronk
je op uw hoofd. En met uw goedvinden kunt u zelf de belt verder op
ruimen." Zo sprekende wierp hij de mand achteloos naar zijn werk
gever en verliet neuriënd het terrein.
Scandinavië heeft te maken met regenbuien waaruit plaatselijk veel
neerslag valt, met in het noorden ook onweersbuien. Op de Britse
eilanden vallen eveneens regenbuien bij temperaturen van 17 gra
den in het noorden tot 23 graden rondom Londen. Frankrijk beleeft
een mooie dag met zon, maar in de noordelijke helft ook af en toe i
wat bewolking. De temperaturen lopen uiteen van 20 graden in het
noorden tot 30 graden in het zuiden. Na een periode met veel regen
en lokale overstromingen zorgt een hogedrukgebied boven Tsjechië
eindelijk voor mooi droog weer in de Balkanregio. In Noordwest-
Duitsland en Polen vallen regenbuien. Onweersbuien vinden we I
in Wit-Rusland, de Oekraïne en Roemenië. In Moskou wordt het
29 graden en blijft de zon volop aanwezig. Deze periode van warm i
en zonnig weer duurt nu al meer dan een maand. Sinds 5 juni ligt
de temperatuur er tussen 25 en 35 graden, met af en toe enkele
mindere dagen. Ook in Griekenland en Turkije schijnt de zon uitbun-
dig en is het met ruim 30 graden tropisch warm, alleen bij zee is het
iets koeler. Ditzelfde zonnige weer treffen we aan in Italië en Spanje.
Neerslag zal de vakantiepret niet bederven want het blijft droog. Het
kwik blijft in Italië enkele graden achter bij Spanje. In Noord-Afrika
blijft het zonnig en heet. Alleen de zee zorgt daarvoor verkoeling.
Voor de mosselensoep lenen de
kleinere mosselen zich bij uit
stek. Jammer genoeg zijn ze niet bij
alle vishandelaren verkrijgbaar,
want die houden het liever bij één
soort. U kunt er voor naar de markt
gaan, want daar is de kans door
gaans veel groter dat er ook kleine
re mosselen worden verkocht. Zijn
ze er niet, maakt u zich dan geen zor
gen, want ook met de middelgrote
mosselen kunt u met een gerust
hart een goede mosselensoep op
tafel brengen. Voor een maaltijd
soep met mosselen heeft u voor 5 - 6
personen 2 kilogram mosselen no
dig.
Mosselen-maaltijdsoep voor 5 - 6
personen:
2 kg (kleine) mosselen; 8 bleeksel-
derijstengels; 1 grote ui, in smalle
ringen; 12 takjes (platte) peterselie,
grof gesneden; 1 laurierblad; 2 dun
ne schijfjes limoen of citroen; 3 dl
droge witte wijn, zoals Muscadet
(Loire); 50 gram boter; 45 gram
bloem, gezeefd; 1 mespunt kerrie
poeder; 2 tabletten voor visbouil
lon; 4 grote rijpe (Italiaanse) toma
ten (Roma), ontveld; (zee)zout;
witte peper uit de molen; 2 eier
dooiers; 1.25 dl slagroom of crème
fraiche; 2 eetl. Fijngesneden verse
kervel.
Spoel de mosselen onderstromend
koud water. Laat ze in een vergiet
-uitlekken. Snijd 4 bleekselderijsten-
gels in stukken van ca. 3 cm. De ove
rige stengels dient u in minuscule
blokjes (ca. 5 mm) te snijden.
Leg de stukken bleekselderij, uien,
peterselie; laurierbladen limoen-of
citroenschijfjes in een pan. Schenk
de wijn en dezelfde hoeveelheid
water erbij. Breng alles aan de kook.
Voeg dan de mosselen toe en wacht
Hans Belterman
kervel
tot alles opnieuw aan de kook is ge
komen. Leg het deksel op de pan en
laat alles zo lang koken tot de schel
pen zich hebben geopend (ca. 7 mi
nuten). Schud de pan tijdens het ko
ken enkele malen heen en weer.
Schep de mosselen met een
schuimspaan in een groot vergiet.
Schenk het kookvocht dooreen zeer
fijne zeef in een kom of gebruik een
z.g. passeerdoek.
Laat de boter in een reeds hete pan
met dikke bodem smelten. Roer de
bloem erdoor en blijf zo lang roeren
tot een vrij gladde massa is verkre
gen. Voeg kerriepoeder toe en blijf
roeren tot u de geur van de kerrie
kunt opsnuiven. Schenk er daarna,
onder voortdurend roeren, het
kookvocht van de mosselen en 1 li
ter water'bij. Blijf roeren tot een heel
licht gebonden soep is verkregen.
Laat de bouillontabletten er in op
lossen en voeg de bleekselderij-
blokjes toe. Laat de soep 5 minuten
zachtjes koken.
Neem intussen de mosselen uit de
schelpen en leg ze in een kom. Hal
veer de tomaten en neem de ker
nen, zaad en vocht weg. Snijd het
vruchtvlees in kleine blokjes.
Roerineen kom eierdooieren room
los. Voeg er 1 deciliter soep aan toe.
Schenk het mengsel bij de soep en
voeg ook mosselen en tomaten toe.
Blijf roeren tot de soep aan de kook
komt. Neemonmiddellijkdaarnade
pan van de warmtebron. Blijf nog 20
- 30 seconden roeren. Voeg naar
smaak nog watzouten/of peper toe.
Doe alles over in een voorverwarm
de terrine en strooi de kervel er
over. Roer de soep aan tafel nog
eenmaal goed door.
Tip: geef er beboterde sneden vol
korenbrood bij.
Het citaat is
van Chauvot
de Beauchne:
„Een altijd
vrolijk mens is
een heel triest
wezen."
Doorloper
Horizontaal:
I. Voertuig, openbaar beroep; 2. voordat, harde trap; 3. straatsteen,
ivoor; 4. takje, delfstof; 5. schilderij, korte verhandeling; 6. viseter,
stop; 7. soort olie om iets los te maken; 8. streling, radiostation; 9.
zuigdop, opwekkend middel; 10. zelfkant, met een rasp fijnmaken;
II. dagmars, vreemde munt; 12. wending, opgooi; 13. verharde
huid, ontvangkamer.
Verticaal:
1. Japanse rijstdrank, donkere kamer, snijwond; 2. boomloze gras
steppe, klimwerktuig, naar wezen; 3. droogvloer, koker, gelijkmatig;
4. bureau, vorstentitel, schaakterm; 5. lof, gooien, heilige stier; 6. bij
naam, onmenselijk, Griekse letter; 7. bijenkoningin, restbedrag, Eu
ropeaan; 8. oorhanger, hijswerktuig, stellig; 9. licht dronken, carboli-
neren, Europeaan.
1 23456789
Oplossing
donderdag
Baars, ponton,
kraan, dwaas,
gazon, piraat,
kapel, vlaag,
pupil, karaat,
kabel, riool,
statig, braam.
Zeeland: Warmer
Het gaat de goede kant op met het Door: Grieta Spannenburg
weer in Zeeland. De temperatuur
gaat oplopen en ook de hoeveelheid zonneschijn neemt toe.
Op zondag en de dagen erna is het wederom net zo warm als een
week geleden. Het lijkt er trouwens op dat het warme weereen
voorkeur heeft voor de weekeinden, want dit is niet de eerste keer
deze zomer dat het weekeinde mooi en warm is. Vandaag zien
we aan de kust vrij snel de zon van achter de wolken tevoorschijn
komen en dan wordt het een aardige dag. De temperatuur loopt
op tot 20 graden. De zuidwestenwind is matig,' maar kan nu en dan
even tippen aan vrij krachtig, windkracht 5. In de late namiddag
nadert een storing vanaf de Noordzee en hierdoor neemt de hoe
veelheid bewolking wat toe. Regen van betekenis valt er echter
niet.Vervolgens gaan we een vrij bewolkte nacht in, waarbij het
kwik in de thermometer uitkomt op 15 graden. De eerste dag van
het weekeinde begint met vrij veel wolkenvelden. Ook voor deze
zaterdag geldt echter dat het
weer snel opklaart en in de
middag zijn er dan flinke
zonnige perioden. De tem- en *oe zonr^>. fj QsÖ^j
peratuur loopt hierbij op rrWl-/' I W3 llê^l 3
tot 22 graden. Er staat een j
matige zuidwestenwind. I
Zondag schijnt de zon veel- s j
vuldig, maar vanaf zee zou
den toch nog wat wolken
velden kunnen binnendrij
ven. De temperatuur neemt
een flinke spurt en komt uit
op 25 graden. De eerst nog
zuidelijke wind, draait in het
begin van de middag richting
zuidwest en blijft matig.
Ook op maandag is het zon
nig en warm, maar daarmee
neemt de kans op een on
weersbui toe.
Regel nü de Vervang-Auto® Buitenland bij uw
Internationale Reis- en Kredietbrief,
Als uw auto afhaakt, rijdt gewoon verder.
Bel 0800 - 0503 of kijk op www.anwb.nl
ANWB