Bevlogen liberaal premier België f:
Paars
in het
op survivaltocht
Catshuis
feiten en meningen
Guy Verhofstadt leider van eerste paars-groene kabinet bij zuiderburen [ff||
A 0 Monster
Het eerste 'paars-groe-
ne' kabinet in België
is sinds gisteren een feit en
zijn premier heet Guy Ver
hofstadt. Een liberaal die
zijn jeugdidool Thatcher
heeft ingeruild voor soci
aal-democraten als Kok
Blairen Schroder.
dinsdag 13 juli 1999
door Mare Peeperkorn
Vertel de fietsmaten van Guy
Verhofstadt niets over het
onstuimige karakter van him
nieuwe premier. De allereerste
keer dat hij wielerpiste 'Het
Kuipke' in zijn geboortestad
Gent opdraaide., schoot hij er als
een dolle stier vandoor. Als een
razende vloog hij de steile bocht
in om vervolgens met exact de
zelfde snelheid genadeloos te
gen de houten vloer te kletteren.
,.'t Is wat te rap gereden, niet",
was het grinnikend commen
taar van de tuimelaar zelf.
'Guy draaft soms een beetje
door', heet het onder mensen die
hem van dichtbij kennen. Zij
noemen hem de 'Mozart' van de
Belgische politiek: begaafd en
enthousiast maar blind voor
'kleine stapjes' en 'smalle mar
ges'. De eerste liberale minister
president van België sinds de
'Tweede Wereldoorlog heeft
evenwel meerdere bijnamen,
minder vleiend ook, 'Da joenk'
bijvoorbeeld, vrij vertaald 'dat
ettertje', een betiteling waar
voor de toenmalige voorzitter
van de christelijke vakbond te
kende.
Toch zijn vriend en vijand het
over één ding eens: de 46-jarige
Verhofstadt is veranderd. Hij is
milder geworden, gelouterd
door zijn vroeg begonnen, pijl
snelle politieke carrière. Het
beste bewijs daarvan is de afge
lopen verkiezingscampagne
waarin Verhofstadt zich wijse
lijk onthield van verbale
kopstoten in de richting van de
christendemocratische CVP en
zijn socialistische kwelgeest
Tobback.
Zelfs toen zijn VLD (Vlaamse
Liberalen en Democraten) als
grootste partij uit de bus kwam.
was er geen spoortje van de ar
rogantie van de winnaar. En de
formatie onder zijn leiding naar
een paars-groene coalitie, ver
liep on-Belgisch snel en soepel.
De nieuwe en de scheidende premier van België, respectievelijk Verhofstadt en Dehaene nemen er een glaasje op. foto Yves Herma n/RTR
Het is dan ook zijn droom, een
regering zonder de almachtige
christen-democraten. Verhof
stadt wilde 'paars', maar 'paars'
wilde tot voor kort Verhofstadt
niet. Tobback kreeg al pukkel
tjes bij het idee ooit naast hem
op het regeringspluche te moe
ten zetelen. Tobbacks Socialis
tische Partij heeft evenwel ver
loren, en de 'Lenin uit Leuven'
heeft zich in zijn veste terugge
trokken. Zijn opvolgers toon
den zich aanzienlijk minder stal
en het zware verlies van de CVP
zorgde voor de rest.
Ook Verhofstadt zelf heeft, ech
ter een lange weg moeten afleg
gen. Op 28-jarige leeftijd reeds
voorzitter van wat toen nog de
Partij voor Vrijheid en Vooruit
gang (PW) heette, ontpopte de
ambitieuze jurist uit Gent zich
als een ultra-liberaal. Zijn idee-
en kon hij in 1985 volop etaleren
als de jongste vice-premier (32)
én minister van Begroting in één
van de vele kabinetten-Mar-
tens.
Het was niet zozeer het gedach-
tengoed op zich dat hij uitdroeg
over privatisering van staatsbe
drijven en het breken van de
macht van de vakbonden, maar
veeleer de wijze waarop hij dat
deed - hooghartig, eigenwijs en
snel geïrriteerd - waardoor pre
dikaten als 'da joenk' en 'de
kruisvaarder voor het kapitalis
me' werden geboren. 'Baby-
Thatcher' is nóg zo'n koos
naampje uit socialistische ko
ker.
Op den duur werd Verhofstadts
optreden ook de christendemo
cratische coalitiepartner te
veel. Tijdens een geheim nach
telij k CVP-beraad werd Verhof
stadt gewipt. „Wij wensten de
pretenties van 'da joenk' niet
meer te slikken", luidde de ver
klaring achteraf.
Levenswerk
Ongebroken begon Verhofstadt
aan zijn volgende levenswerk:
de ombouw van zijn PW tot een
moderne, brede liberale partij
en vervolgens daarmee de
grootste worden. Het eerste luk
te; in 1992 was de VLD een feit.
De verkiezingsdoorbraak liet
echter op zich wachten. Toen de
liberalen er zowel in 1991 als in
1995 niet in slaagden het tradi
tionele meerderheidsblok van
christendemocraten en socialis
ten te breken, verliet Verhof
stadt gedesillusioneerd het po
litieke centrum van Brussel, de
Wetstraat.
Hij trad af als partijvoorzitter-
en trok zich terug op zijn olijf
boomgaard in Toscane, waar hij
lange fietstochten maakte. Hij
dacht, schreef en ...keerde weer
terug, want Belgisch politiek
bloed gedijt niet in Italië. Wel
hield hij volgens ingewijden een
formidabele wijnkennis over
aan zijn verlof tussen de
Toscaanse heuvels.
Vanaf 1997 kreeg de oppositio
nele VLD het ene schandaal na
het andere van de regering De
haene (CVP/SP) in de schoot ge
worpen. Verhofstadts grootste
probleem zat in zijn eigen partij
en heet Mare Verwilghen: de ra-
zendpopulaire VLD-politicus
die als voorzitter van onder-
zoekscommissie-Dutroux de
partijleider in bekendheid verre
overtroefde.
Maar Verhofstadt had zijn les
sen geleerd en voorkwam een
bikkelharde competentiestrijd.
Ook zijn ideeëngoed ontdeed hij
bij thuiskomst van zijn scherpe
kantjes: bezuinigen is hervor
men geworden en het ooit zo
verafschuwde middenveld een
onmisbare partner. Verhofstadt
had inmiddels genoeg rondjes
meegedraaid om de steile wand
die de formatie van een 'paars
groen' kabinet is, te nemen.
Nu is het wachten of hij de hele
rit uitzit. GPD
zie ook pagina 5
De Koninklijke Landmacht reageert te laconiek j
op de aanwezigheid van een grote partij munitie
in een diep gat voor de havenuitgang van Zie-
rikzee. Men wil de rotzooi maar gewoon laten liggenI
omdat er sprake is van een minimaal risico en roeren in I
de bodem ter plekke niet zonder gevaar zou zijn. Een
woordvoerder van de Landmacht liet vorige week we-1
ten dat de kans dat iemand een dodelijke hoeveelheid
fosfor binnenkrijgt duizendmaal kleiner is dan dat hij
met zijn auto door de Zeelandbrug zou zakken. Daar
mee leverde Bommen Berend zonder enige berekening
een sterk staaltje grove statistiek. Die benadering duidt
op een wijze van denken waarmee men het binnen het
militair apparaat wellicht ver kan schoppen maar die
daarbuiten niet onmiddellijk tot vervluchtiging van de
ongerustheid leidt.
Het feit dat jarenlang geen bijzondere aandacht is be
steed aan de dumpplaats, die zelfs op simpele kaarten
van de provincie duidelijk staat aangegeven, wijst erop
dat het collectief geheugen lui is. De aanwezigheid van
de stortplaats was bekend, maar vrijwel niemand dacht
daaraan tot de ontsteking van een anti-tankmijn werd
gevonden. Die vervaging' van de herinnering moet ter
lering strekken van instanties die omgaan met afval
van allerlei aard.
Het besluit de fosforgranaten, en Defensie weet wat
voor troep nog meer, op zestig meter diepte te laten lig
gen, houdt in dat een erfenis wordt bezorgd aan volgen-
de generaties. Door de grote diepte van de stortplaats is
een kans op beweging van de bodem relatief gering,
maar over een periode van decennia kan niemand ver
anderingen voorspellen. Alleen al om die reden is het
zaak reeds nu studie te maken naar mogelijkheden van
berging. Wordt zo'n studie pas aangevat op het moment
dat uit peilingen blijkt dat de bodem verloopt, dan is de
kans groot dat in paniek moet worden opgetreden. Ove
rigens, zodra deskundigen hebben vastgesteld hoe het
tuig kan worden verwijderd, dient dat ook te gebeuren.
Er zijn enkele miljarden uitgegeven om de Oosterschel-
de te beveiligen op een manier waarbij het milieu zoveel
mogelijk werd gespaard. Kostenoverwegingen mogen
geen rol spelen als het erom gaat de rotte plek uit de zeer
dure, schone zee-arm te verwijderen. Defensie is bereid
gigantische bedragen te spenderen aan de vernietiging
van gebouwen, bruggen en wegen in een land dat door
de wereldgemeenschap tot de orde geroepen moet wor
den. Het zou Defensie niet misstaan als goed geld wordt
uitgegeven aan de verwijdering van bederf.
Zeeuwse bestuurders hebben teleurgesteld gereageerd
op de beslissing de zaak in de peiling te houden en ver
der maar af te wachten. Die bestuurders hebben gelijk.
Door de aanwezigheid van de munitie zit Zeeland op
gescheept met een slapend monster dat de beschouwer
thans met een minder mild oog naar dit gewest doet kic
ken. En dat op termijn vuilspuitend en verderf zaaiend
kan ontwaken.
13 juli 1949
Graandrogerij
De Coöperatieve Landbouw-
vereniging Eiland Walcheren
in Middelburg heeft een nieu
we graan- en koolzaaddrogerij
en -schonen).
De elfhonderd Waleherse boe
ren die in Eiland Walcheren
samenwerken konclen enige
tijd geleden ook al een nieuwe
kunstmestloods in gebruik ne
men.
Leger des Heils
Het Leger des Heils herdenkt
vandaag het feit dat zestig jaar
geleden de Legervlag in Zee
land werd ontplooid. In 1889
ondervonden de oprichters
van het Zeeuwsekorps nog fel
le tegenstand, maar gaande
weg veroverden deHeilssolda-
ten zich een plaats in de
gemeenschap.
Gedurende de wereldoorlogen
werden honderden vluchtelin
gen ondergebracht in de Le-
gerzaal van het monumenten-
pandje aan de Hoogstraat in
Middelburg. Het korps telt nu
135 soldaten.
Oesterbroed
Het aantal larven in de water
monsters uit de Oosterschelde
is in verband met de oester-
broedval nu gestegen tot 600 a
700 per 100 liter water. Nog
steeds rekent dr. Korringa op
een goede aanslag. Hij spoort
de pannenboeren aan, beslist-
met langer te wachten met het
overboord zetten van hun pan
nen.
Uitgever:
J. C. Boersema
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
Oostsouburgseweg 10
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118)484000
Redactiefax: (0118) 470102
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118) 472404
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 273000
Fax (0113)273010
Terneuzen: Axelsestraat 16
Postbus 51
453Ö AB Terneuzen
Tel, (0115) 686000
Fax. (0115) 686009
Hulst: 's Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel. (0114) 373839
Fax. (0114) 373840
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111)454647
Fax. (0111)454659
Opening kanforen:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst:
8.30-17.00 uur
Zaterdags in Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
City OnLine Internet
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
http://www.pzc nl
e-mail: pzcredcity1@pzc nl
Bezorgklachten:
0800 - 0231231 of maandag
t/m vrijdag: op de kantoren
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 14.00 uur:
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/m vrijdagavond van 20.30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20.00 tot22,00 uur''
Tel. (0118) 484000
Fax(0118)470100
Abonnementsprijzen:
per kwartaal 98,00;
franco per post "128,50;
per maand 35,75,
per jaar 372,50,
franco per post 491,00;
bij automatische afschrijving
per termijn 1,50 korting,
losse nummers
maandag t/m vrijdag 1,80,
zaterdag 2,60 p.st.,
(alle bedragen inclusief 6 pet. btw);
Postrek.nr3754316
t.n v. PZC ab.rek. Vlissingen
Advertentietarieven:
191 cent per mm; minimumprijs per
advertentie 28,65;
ingezonden mededelingen
2,5 x tarief;
speciale posities.' tarief op aanvraag;
voor brieven bureau van dit blad
6,50 meer(excl. 17,5 pet btw);
volledige tarieven met
contractprijzen op aanvraag;
(alle advertentieprijzen
exclusief 17,5 pet. btw)
Giro: 35 93 00, Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant B.V.
Vlissingen
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV
Struikelend over zijn eigenvoeten heeft het kabinet de va
kantie gehaald. Paars-2 is opgestapt, weer opgelapt,
raakte een minister kwijt, maar hield tvjee bedreigde vice-
premiers binnenboord. Genoeg om nog eens over door te
praten. Dus is er vandaag in het Catshuis een sessie ivaar de
bewindslieden 'met de benen op tafel'bespreken hoe het al
lemaal beter kan. Watis er mis metditkabinet? Het moet an
ders, maar hoe? Adviezen aan een uitgeleefd Paars.
rug te gaan naar de oude paarse waar
den."
Het gaat vooral om de presentatie,
vindt Max Kerremans, communica
tieadviseur bij HVR/PA/PR. „De kie
zers willen gewoon hardwerkende mi
nisters zien, die met plezier en visie
met het land bezig zij n. Dat zit volgens
mij ook in dit kabinet, maar het komt
er niet uit. Dat is zo jammer. Het idee
dat het kabinet uitgeblust is wordt op
geroepen door de oppositie, maar dat
moet wel tegengesproken worden."
Het kabinet moet uitstralen dat het
samen ergens voorstaat. „Bij Paars-1
ging dat vanzelf. Mensen zeiden:
'Goh, dat is een leuk stel'. Dit kabinet
moet daar bewust aan werken." Het
kabinet moet volgende week afspre
ken dat ze besluiten eensgezind naar
buiten brengen, dat ze aan de beeld
vorming werken, meent Kerremans.
„Ministers moeten beseffen wat het
effect is als ze een kabinetsbesluit
claimen als een partij overwinning.
Het fijnslijpen van politieke verschil
len wordt in het land niet gewaar
deerd."
Slakken
Oud WD-minister Winsemius, nu
werkzaam bij het organisatie-advies
bureau McKinsey Company, waar
schuwt ervoor op alle slakken zout te
leggen. Een vertrekkende minister of
staatssecretaris is van alle tijden: Lin-
schoten 'in Paars-1, Van Thijn en
Hirsch Ballin in Lubbers-3, Braks en
Brokx eerder in de jaren tachtig.
,Dus of er nu zoveel aan schort? In het
vorige kabinet was 'Wefk, werk, werk'
het motto. Die doelstelling is inmid
dels waar geworden. Het loopt aller
aardigst met Paars. Prijs je gelukkig
dat het kabinet economisch de wind
mee heeft. Toen ik nog in het kabinet
zat - en we nog op dinosaurussen re
den - had je één groot probleem: het
terugdringen van het enorme finan
cieringstekort. Daar stond je voor."
„Nu zijn er twee vragen: Wat is de in
spiratie van dit kabinet en hoe staat
het met het vertrouwen van de kiezer?
Die krijgt de indruk niet serieus geno
men te worden." Van de Bijlmerramp
is blijven hangen dat de politiek de
slachtoffers laat zitten als het om het
eigen hachje gaat. „En bij het referen
dum moest een noodrem worden inge
bouwd, want de burger mocht eens op
de loop gaan met de democratie." Dan
moet je niet gek staan te kijken als het
vertrouwen van de burger in de poli
tiek afneemt, meent Winsemius. „De
burger ziet dat het kabinet geen ver
trouwen geeft en dan is het lastig men
sen mee te slepen. Het is mij ook niet
duidelijk wat de richting van dit kabi
net is," geeft hij ruiterlijk toe. GPD
door Jaco van Lambalgen
en Lianne Sleufjes
Ralph Bakkers' handen jeuken. Hij
zou het wel weten: „Zet ze drie of
vier dagen op de hei bij elkaar en laat
ze onder leiding van een deskundige
praten, een sterkte-zwakte-analyse
maken. Dus niet als zombies in grijze
pakken zelf alles nog eens dooranaly-
seren, want dan kom je niet tot nieuwe
ideeën. Ze moeten juist iets heel an
ders doen, dan kom je tot een gedurfde
aanpak."
„Het is duidelijk dat er wat moet ge
beuren, want dit kabinet zit absoluut
niet lekker in zijn vel. Maar er is nog
wel iets aan te doen", zegt Bakker die
met zijn bureau Metavisie directies op
spirituele gronden adviseert. „Alle di
recties zien er uitgeblust uit ais ze hier
binnenkomen. Kijk, het gaat erom dat
je er een hecht team van maakt, waar
bij iedereen het commitment uit
spreekt om er weer wat van te maken.
Dan komt de Schwung er weer in. Het
kabinet straalt nu geen energie uit."
Depaarse veerkracht is volledig opge
gaan aan het bezweren van allerlei in
cidenten in het afgelopen halfjaar. Se
nator Wiegel liet het kabinet vallen
door tegen het referendum te stem
men. Ministers reageerden traag op
berichten dat de volksgezondheid ge
vaar zou lopen door Belgische gifkip-
pen. De enquêtecommissie Vliegramp
Bijlmermeer oordeelde hard over de
wijze waarop het kabinet de ramp had
afgewikkeld.
Een andere parlementaire commissie
onthulde dat corrupte ambtenaren
hadden meegeholpen vijftienduizend
kilogram cocaïne het land binnen te
smokkelen. Kwesties als Schiphol,
Srebrenica en het mestoverschot
zeurden door. De inkrimping van de
varkensstapel leidde zelfs tot het ver
trek van D66-minister Apotheker
(Landbouw). En passant dreigde mi
nister Peper van Binnenlandse Zaken
op te stappen, omdat hij anders in
Utrecht niet de burgemeester kreeg
die hij wilde. Dit alles schept geen
beeld van een energieke en krachtda
dige ploeg die ongeschonden de eind
streep haalt.
Ook premier Kok vindt het genoeg.
Het kabinet moet bij elkaar gaan zit
ten 'en bewijzen dat het 'millennium-
proof' is. Het is heel belangrijk duide
lijke afspraken voor de toekomst te
maken. Ik heb geen behoefte aan een
repeterende breuk, figuurlijk gespro
ken, dan'. Maar daar is geen survival-
tocht door de Ardennen voor nodig,
meent Kok. „Dat is modern, hè? Wij
doen het wel gewoon op het Catshuis.
Wij moeten niet iets lummeligs gaan
doen, zoals een motto verzinnen. Dat
De verse ministersploeg in augustus 1998 nog ontspannen op het bordes van paleis Noordeinde. Nu moet er gesleuteld
worden om de vaart erin te houden. foto Phil Nijhuis/GPD
kwam bij Paars-1 ook pas halverwe
ge. Maar een beetje brainstormen kan
geen kwaad."
Of ze nu op overlevingstocht gaan of
met een sigaar het beleid doornemen,
hoe ze het doen maakt oud-minister
Alders niets uit. Maar het is hoog tijd
dat het kabinet de touwtjes in handen
neemt en zelf het beeld bepaalt. „Ze
hebben één opdracht: 'Denk eens goed
na hoe de politieke agenda eruit moet
zien'. Het kabinet moet die zelf vast
stellen Als het weer van in cident naar
incident gaat, dan zit het niet lang
meer. Het moet met inspirerende din
gen komen.
Dat is inderdaad hard nodig, oordeelt
Lennart Booij, die eerder dit jaar nog
meedong naar de functie van PvdA-
partijvoorzitter. „Het kabinet voelt de
tijdgeest niet aan. Er bestaat behoefte
om jezelf te spiegelen aan de toe
komst: wat staat ons te wachten? De
mensen zijn beschouwender dan dit
kabinet is."
De samenleving heeft behoefte aan
meer diepgang, meer kwaliteit, meent
hij. „De economie draait als een tiere
lier. Er is private rijkdom maar pu
blieke armoede. Mensen kopen kwali
tatief goede en dure dingen terwijl de
publieke sector is verwaarloosd. Men
wil in het onderwijs een Kennisnet
aanleggen, maar de stoppenkast op
school is niet zwaar genoeg en het on
derhoud van de klaslokalen is be
roerd."
Kwaliteit is niet alleen een kwestie
van geld, maar ook van creativiteit,
meent Booij. „De verbeelding aan de
macht. Dat was een term van de gene
ratie mensen die nu in het kabinet zit.
Maar ze geven niet aan waar zij heen
willen met dit landje."
Vertrouwen
D66-senator en (onder anderen) oud
minister Terlouw zegt dat het vooral
omvertrouwen gaat. „Het voornaam
ste is dat de partijen elkaar wat gun
nen. D66 heeft het moeilijk. We waren
bij bijna elk incident betrokken. De
andere partijen moeten ons rugdek
king geven, laten zien dat ze het be
langrijk vinden dat wij er bij zijn. Je
moet begrip hebben voor eikaars posi
tie. Wij hebben een paar keer iets niet
gehad, zoals de burgemeester van
Utrecht. Zo hecht als Paars-1 is deze
club niet. Dat blijkt uit de incidenten
met Apotheker en Peper."
„Ze moeten vertrouwen houden in de
reden dat ze ooit met dit kabinet zijn
begonnen. Een nieuwe vorm van sa
menwerking waarvan men dacht: dit
lukt nooit. Dat elan moeten ze niet
verliezen", zegt Walter Amerika, cre
atief directeur van reclamebureau
FHV/BBDO. Hij vindt dat Kok en de
zijnen niet krampachtig moeten pro
beren iets nieuws te verzinnen. „Je
zegt toch ook niet na vier jaar tegen
Albert Heijn dat ze een andere winkel
moeten beginnen? De andere manier
van denken was de kracht van Paars.
Die creativiteit moeten ze erin hou
den. We werken niet voor politieke
partijen maar ik zou ze adviseren te-
