Nieuwe centrale voor Hydro Agri
Swingen in de strandkerk Met het getal 24 de wereld rond
1900-2000
Extra dier ver blij ven voor pension
Steun voor Zeeuwse
Komedie bij werving
sponsors Willem 3
Brabants bedrijf
bedruipt industrie
Zeeuws-Vlaanderen
Delta Nutsbedrijven en Hydro Energy bouwen samen stroomfabriek
zeeland
ondernemend
zeeland
in detail
kunst cultuur
woensdag 7 juli 1999
In het laatste jaar van
de twintigste eeuw
blikt de PZC van dag tot
dag terug op nieuws
feiten uit Zeeland.
door Maurits Sep
MIDDELBURG - Delta Nuts
bedrijven en Norsk Hydro
Energy gaan een warmte
krachtcentrale bouwen op het
terrein van Hydro Agri in
Sluiskil. Zij hebben daartoe
dinsdag in Middelburg een
joint venture opgericht met de
werktitel Sluiskil Power Plant.
Delta en Hydro Energy delen
de kosten (500 miljoen gulden)
en de opbrengsten (400 mega
watt stroom).
De centrale die Delta en Hydro
Energy gaan bouwen, wordt
met gas gestookt. Bovendien
wordt stoom die vrijkomt bij de
productie van kunstmest door
Hydro Agri naar de centrale
geleid. Mede door de combina
tie van gas- en stoomturbines
kan de nieuwe centrale vier
keer zo veel stroom leveren als
de oude centrale van de kunst-
mestfabrikant. Tegelijkertijd
zorgen die moderne technieken
ervoor dat de uitstoot van
schadelijke stoffen zoals stik
stofoxide afneemt.
Hydro Agri beschikt momen
teel over een energiecentrale
met vijf eenheden. Die leveren
samen honderd megawatt
stroom. Deze oude centrale
Transportbedrijven in de Eu-
regio Scheldemond kunnen
zich op milieugebied laten
doorlichten in het project 'Mi
lieuzorg in de Transportsector'.
Het Euregioprojeci, dat steeds
voor een bedrijfssector gehou
den wordt, wordt door Syntens
uit Middelburg toegelicht tij
dens een bijeenkomst vandaag,
woensdag 7 juli in Oostkamp
bij Brugge. Vlaamse en Zeeuw
se transportbedrijven krijgen
er informatie over milieu-as
pecten van wasinstallaties, bo
dembescherming, milieuzorg
systemen en verzekeringen
tegen bodemvervuiling-
wordt gesloopt en vervangen
door de gasgestookte elektrici
teitscentrale, met een
maximaal vermogen van 400
megawatt. Hydro Agri heeft
daarvan zelf tussen de 65 en
100 megawatt nodig. „Met dit
project stellen wij zeker dat
Hydro Agri voor langere tijd
voldoende elektriciteit heeft
tegen lage kosten", verklaarde
vice-president C. van Iperen
van Hydro Energy Europa.
Van de overige driehonderd
megawatt mag Hydro Energy
er nog eens honderd verkopen.
Delta Nutsbedrijven wordt ei
genaar van tweehonderd me
gawatt. „Die gaan wij verko
pen aan onze eigen klanten. En
misschien proberen we wel
nieuwe afnemers te vinden",
zei directeur P. Stoter van Del
ta gisteren.
Stoter ontkende dat er al con
tracten zijn afgesloten of seri
euze belangstelling is voor de
beschikbare stroom. Hydro
Energy zal een deel van zijn
stroom leveren aan andere be
drijven binnen de Norsk Hy-
dro-groep, maar heeft voor de
restcapaciteit nog geen klan
ten. Beide bedrijven zullen
prijsafspraken maken om te
voorkomen dat zij elkaar be
concurreren. Delta overweegt
zelfs om de contacten van Hy
dro Energy in het buitenland te
benutten om daar stroom te
verkopen.
Werkgelegenheid
Het project levert extra werk
gelegenheid op in de Kanaal
zone, beweren Delta en Hydro
Energy. Om hoeveel banen het
gaat, konden zij gisteren nog
niet zeggen. De warmtekracht
centrale biedt werk aan onge
veer dertig mensen. Op de hui
dige energiecentrale van
Hydro Agri werken er 25. Die
zijn dus vei'zekerd van hun
baan. De nieuwbouw heeft
echter geen gevolgen voor de
aangekondigde reorganisatie
bij de kunstmestfabriek, bena
drukt woordvoerder R. de
Waal. „Die dingen staan volle
dig los van elkaar."
De warmtekrachtcentrale
moet in 2003 klaar zijn. Dat is
een jaar later dan Hydro Ener
gy beoogde, merkte adjunct-
directeur P. J. Buijs van Delta
Nutsbedrijven op. „Maar eer
der kon niet, omdat de Wester-
scheldetunnel dan nog niet
klaar is. Doordat in Zeeuws-
Vlaanderen steeds meer ener
gie wordt opgewekt, zijn nieu
we, dikkere kabels nodig. Die
komen in de Westerschelde-
tunnel en zijn dus pas in 2003
beschikbaar, als de tunnel
klaar is."
door Jasper van der Bliek
Niet alleen voor mens en dier
is water van levensbelang.
Ook voor industriële groei is
voldoende vocht een voorwaar
de. In 1966 ondervond Zeeuws-
Vlaanderen dit, want na een
lange tijd van watertekort werd
op 7 juli van dat jaar een leiding
geopend, die drinkwater van
Brabant naar Zeeland trans
porteerde.
De industrie in Zeeuws-Vlaan-
deren maakte in de jaren zestig
een onstuimige groei door. De
productie steeg gestaag en nieu
we fabrieken werden gebouwd.
Alleen was er één probleempje:
er was niet genoeg water. Groei
is mooi, maar zonder water zou
een spoedige stagnatie intreden,
die alle rooskleurige toekomst
beelden zou verstoren.
Dus moest er een oplossing wor
den gevonden. De watermaat
schappij Zeeuws-Vlaanderen,
het verantwoordelijke bedrijf,
zocht contact met de Brabantse
zuster-onderneming voor assis
tentie. Een goede zet, bleek la
ter, want in Seppe, in de ge
meente Hoeven, stond een
waterpompstation dat bij lange
na niet op zijn maximale capa
citeit zat. Uitbreiding ten be
hoeve van Zeeuws-Vlaanderen
was geen probleem, het veiwoer
van het water daarheen wel.
Na beraad werd gekozen voor
het aanleggen van een trans
portleiding van Seppe naar Sint
Jansteen. De leiding met een
lengte van zestig kilometer
werd in een jaar tijd aangelegd
en vervoerde vij f rnilj oen kubie
ke meter per jaar, genoeg om in
de eerste behoeften te voorzien.
Ook voor de toekomst zag het er
na het beklinken van het samen
werkingsverband goed uit. De
capaciteit van het pompstation
Seppe werd uitgebreid en in
Huijbergen kwam een nieuw
waterwinningscentrum.
Beiden werden aangesloten op
de leiding naar Zeeuws-Vlaan
deren. Met deze nieuwe bronnen
moest de verwachte groei van
het watergebruik naar veertig
miljoen kubieke meter in 1970
geen probleem meer zi j nEn ook
daarna zou het waterleidingbe
drijf Zeeuws-Vlaanderen met
haar vergrote capaciteit de
nieuwe industrieën aan water
kunnen helpen.
President-commissa
ris van de waterlei
dingmaatschappij
Noord-West-Brabant,
mr J. M. van der Meer
(rechts) stelt de nieu
we pomp in gebruik.
Op de voorgrond J.
Mijs van de maat
schappij uit Zeeuws-
Vlaanderen en geheel
links H. G. van Suijle-
kom, president
commissaris van de
maatschappij Zuid-
Beveland.
foto archief PZC
Marjan van der Lei met haar hond Uffi bij de nieuwbouw van het Axelse dierenpension.
foto Peter Nicolai
door Claudia Sondervan
AXEL - Een pekinees hoeft in Axel geen
nerveuze vakantie te vrezen met een rott
weiler als buurma». Dierenpension Axel
heeft vlak voor de zomerdrukte twintig
nieuwe verblijven voor grote honden ge
reed. De nieuwbouw staat naast de oude
kennel aan de Langeweg.
De bestaande twintig verblijven zijn gere
serveerd voor de kleine hondenrassen. Dat
geldt ook voor een van de twee speelwei
den. „We hebben vorig jaar in het hoogsei
zoen wel van die onmogelijke situaties ge
had. Dat geeft toch stress bij de gasten",
vertelt Luc van der Lei.
Hij en zijn vrouw Marjan namen de kennel
in december 1997 over van de familie Wie
mes, die het dierenpension in 1974 op
richtte. Hun ervaringen uit het eerste zo
merseizoen 1998 hebben zich vertaald in
een vernieuwing van het pension. De oude
kennel kreeg een nieuw dak en met de ca
paciteitsuitbreiding hoopt Van der Lei
overvolle behuizingen te voorkomen. Vol
gend jaar is het kattenverblijf met twintig
hokken en uitloopren aan de beurt voor re
novatie. Meer verblijven voor deze dier
soort acht Van der Lei niet rendabel. Bui
ten het hoogseizoen worden weinig katten
aangeboden voor een verblijf in het pen
sion. „.Enkele van onze vaste klanten heb
ben diverse katten of houden raskatten
voor de fokkerij - die mensen komen wel.
Maar veel mensen laten een kat makkelij
ker een weekeinde alleen of hebben een
buurvrouw die kan worden ingeschakeld.
Bij de verzorging van honden telt veel
meer het opvoedingsaspect."
Het pension heeft al een kwart meer reser
veringen dan vorig jaar, maar zit nog niet
vol. „Dat geeft ons meer gelegenheid om de
organisatie aan te passen aan het grotere
bedrijf." In de piekdrukte wordt het echt
paar bijgestaan door familieleden, maar
dagen van 's ochtends vijf tot 's avond na
elven zijn normaal.
Niettemin is Van der Lei uiterst tevreden
dat hij zijn baan verruilde voor het pen
sion. „We kenden het bedrijf al twaalf jaar
en het was altijd een droom. Dit is toch
dankbaarder werk dan uren maken voor
een multinational.
De rubriek Onderne
mend Zeeland staat on
der redactie van Claudia
Sondervan. Vragen, tips
en mededelingen kunnen
schriftelijk worden aan
geboden aan de redactie
van de PZC, postbus 18,
4380 AA Vlissingen, of
via fax 0118-470102.
doorTrees van Herpen
CADZAND - „Onbegrijpelijk
dat niemand ooit eerder op het
idee is gekomen om hier concer
ten te organiseren," zegt Lau
Polfliet, lid van het organise
rende 'Frisse Neuzen Aanjaag-
team' over de strandkerk in Ca-
dzand-Bad. Verscholen achter
de dijk staat de strandkerk - ei
genlijk een carré van vier muren
met afdak en een open binnen
ruimte. Gedurende het zomer
seizoen worden er in de
weekends kerkdiensten in de
openlucht gehouden voor toe
risten. Deze zomer doet de kerk
vier avonden dienst als muziek
tempel.
De stichting 'Frisse Neuzen' is
in 1995 aan de slag gegaan om
de badplaats meer uitstraling te
geven. Tal van frisse initiatie
ven hebben het levenslicht al
gezien. De nieuwste loot aan de
stam is een serie van vier, gratis
toegankelijke, populaire con
certen op even zoveel zomerse
donderdagavonden. Morgen,
donderdag, bijt Joey's Boogie
Woogie Band het spits af in de
anders zo rustige omgeving.
'Honky Tonk Joey', zoals de ar
tiestennaam van pianist-voca
list Filiep Ketels luidt, laat de
linkerhand een steady blues rit
me spelen terwijl de rechter
swingende solo's tevoorschijn
tovert. Gitarist 'Skinny Jim',
alias Dirk Vandamme, contra-
basist 'Pony-tail William' ook
wel Wim Ramon geheten en 'Hi-
Hat Harry' oftewel Ronny Ver-
duyn, completeren het geheel.
De van origine zwarte dansmu
ziek ontstond zo'n honderd jaar
geleden in de zuidelijke staten
van Amerika en is nog altijd po
pulair
Twee weken later betreden de
'koks' van 'Cuisine Cajun' het
kerkpodium. Ook deze muziek
soort vindt zijn oorsprong in het
zuidelijke USA Geïsoleerd le
vende Franse emigranten in
Louisiana brachten deze klan
ken, waarbij in verbasterd
Frans wordt gezongen, voor het
eerst naar buiten. Later deed de
zwarte Zydeco blues zijn in
vloed gelden op dit genre. Zes
Vlaamse muzikanten hebben
zich deze vrolijke muziek zo ei
gen gemaakt dat ze keer op keer
in de prijzen vallen. Naast klas
siekers van anderen staan ook
eigen composities op het reper
toire.
Op 5 augustus is het de beurt
aan de Mexicaan Luiz Marquez
en zijn groep 'Mezcal' om het
publiek aan het swingen te krij
gen. Marquez heeft de oor
spronkelijke klanken van de
Azteken, Inca's en Olmecas ver
mengd met hedendaagse jazz
tot een eigen geluid. Afkomstig
uit El Oro, een klein dorp in de
Sierra in Mexico, streek Luiz
Marquez, na vele muzikale om
zwervingen neer ih Gent waar
hij wetenschappelijk medewer
ker werd aan de universiteit. Hij
fabriceert zelf berimbau's, cui-
ca's en ocarina's, instrumenten
naar origineel Indiaanse ont
werpen die door de groep wor
den gebruikt. Oswaldo Hernan
dez, de percussionist is eveneens
afkomstig uit Mexico. Ook Jo-
han Joris en Willy Seeuws kun
nen goed overweg met trommels
en slaginstrumenten, terwijl
Eric Neels en Pat Erauw de gi
taar en de bas voor hun rekening
nemen.
Sluitstuk van het kwartet con
certen is de Westerschelde Big
Band. Deze groep, nu zo'n drie
jaar onder leiding van Roney
Verbiest behoeft nauwelijks in
troductie. Het optreden in Cad-
zand staat onder leiding van Er
ic Jongmans, die de tijden van
Duke Ellington, Count Basie en
Glenn Miller doet herleven.
Programma: do. 8 juli: Joey's Boogie
Woogie Band, do. 22 juli: Cuisine
Cajun, do. 5 augustus: Luiz Marquez
Mezcal, do. 19 augustus: Wester
schelde Big Band, steeds om 20.30
Cuisine Cajun
door Ernst Jan Rozendaal
MIDDELBURG - Hoe het getal
24 tot de verbeelding kan spre
ken. In de Vleeshal in Middel
burg is afgelopen weekeinde de
tentoonstelling Buenas Dias TI
ME begonnen die is ingericht in
samenwerking met P.AR.K.
4DTV, een alternatief televisie
station dat in Amsterdam, New
York en Berlijn kunstprojecten
uitzendt. Het is een diavoorstel
ling, maar bepaald niet oubollig
of ouderwets. De bezoeker kan
letterlijk de zon rond de aarde
zien draaien.
Het is begonnen met het idee
van directeur Lex ter Braak van
de Vleeshal om in de 24 bruikba
re nissen van de Vleeshal dia's te
vertonen. Nadat hij in Paradiso
in Amsterdam de manifestatie
Buenas Dias van P.AR.K. 4DTV
had meegemaakt, waarbij ver
schillende kunstenaars hun
dia's lieten zien, vroeg hij de or
ganisatoren Dick Tuinder en
Kuno Terwindt of ze iets voor de
Vleeshal wilden verzinnen.
Al snel verlieten ze het idee van
de nissen, maar het getal 24
bleef in hun gedachten rondspo
ken. Het bracht hen op het idee
iets te doen met de 24 uren in een
dag en de 24 tijdzones waarin de
wereld is onderverdeeld. Over
de kaart met tijdzones schreven
ze het woord time (tijd). Over de
letters van het woord verdeel
den ze 24 punten, zodanig dat er
in elke tijdzone één terecht zou
komen. Van tevoren was duide
lijk dat de punt op de i in Mid
delburg zou liggen. Andere lo
caties werden onder meer
Johannesburg, Bishkek in Kir-
gizstan, Sjanghai, Papeete op
Tahiti, Whitehorse in Canada en
Essaouira in Marokko.
Op de plekken waar de stippen
terecht waren gekomen, zoch
ten Terwindt en Tuinder contact
door Edith Ramakers
VLISSINGEN - Cabaretier Youp van 't
Hek steunt het amateurgezelschap de
Zeeuwse Komedie. Hij vormt met de
commissaris van de koningin Wim van
Gelder, oud-burgemeester van Vlissin
gen Jaap van der Doefde acteurs Hugo
Metsers en Cees Linnebank en cabare
tier Fred Florusse het comité van aan
bevelingen voor het Vestzaktheater '99.
De Zeeuwse Komedie heeft het comité
opgericht om fondsen te werven voor de
inrichting van het nieuwe theater in het
Kunsthuis Willem 3 in Vlissingen.
Daarin krijgt de komedie eind oktober
een eigen plaats. „Ons theater wordt
casco door de gemeente opgeleverd.
Dat wil zeggen dat we nog geld kwijt
zijn aan de inrichting van het theater.
Er moet geschilderd worden, gebouwd
en getimmerd worden. Dat kost geld",
zegt Leonard van den Berge, bestuurs
lid van de Zeeuwse Komedie.
Al enige tijd is de komedie bezig om
geld via sponsors bijeen te krijgen. „We
hebben al enkele bijdragen, maar we
willen nog een aantal grote sponsors
binnenhalen. Daarbij zal dat comité
van aanbevelingen ons helpen. Het zijn
allemaal mensen die banden hebben
met ons theater." Binnenkort worden
enkele acties gevoerd. Een bedrijf dat
een flinke bijdrage levert, kan zijn
naam verbinden aan de speelzaal. Ook
kunnen particulieren of instellingen
een stoel een naam geven. „Er zijn 99
stoelen in ons vlakke-vloer-theater, We
hebben dus wat te vergeven."
De Zeeuwse Komedie heeft berekend
voor de inrichting nog 135.000 gulden
nodig te hebben. „Als het gelukt is,
kunnen we het comité opheffen. Wijzelf
kunnen het belang van kleine theaters
wel onderstrepenmaar dan spreken we
erg voor eigen parochie. Dat vind ik du
bieus. Met een comité voorkom je dat."
Als alles naar wens verloopt, zal de
Zeeuwse Komedie in het nieuwe thea
ter op 30 oktober De Meeuw van Anton
Tsjechov, onder regie van Ali Pankow,
opvoeren.
In de Vleeshal wordt de diavoorstelling geïnstalleerd.
met kunstenaars en fotografen.
Die kregen het verzoek op de
zelfde dag - 3 mei 19 9 9 - een plek
in de buitenlucht op te zoeken,
hun camera naar het noorden te
richten en elk uur een dia te ma
ken tot het rolletje van - uiter
aard - 24 opnamen vol was. „We
hebben ze in feite gevraagd het
licht te fotograferen", vertelt
Terwindt. „De camera moest op
dezelfde plek blijven staan. Met
het uur zie je het licht verande
ren."
Contact
Het contact met de kunstenaars
werd voornamelijk via Internet
gelegd. „We kwamen natuurlijk
terecht bij mensen die nog nooit
van ons hadden gehoord en van
wie wij nog nooit hadden ge
hoord", zegt Tuinder. „Echt op
zijn Internets. Het lot heeft
mensen aangewezen. We heb
ben ook hulp gehad van ambas
sades en cultureel attachés,
voornamelijk om de spullen af
te leveren en op te hal en, wantin
Kirgizstan werkt de post niet zo
goed. Dan ging er dus een man
netje van de ambassade op zijn
brommer naartoe."
Terwindt, Tuinder en Ter Braak
kregen uiteindelijk 24 keer 24
dia's terug. „We hebben een wil
de installatie bedacht", aldus
Terwindt. „De vraag was: Hoe
kunnen we de dia's zo presente
ren dat je de rotatie van de aarde
kunt simuleren en alle kleuren
van het licht op aarde kunt zien?
Daarbij moesten we rekening
houden met de vorm van de
Vleeshal."
Uiteindelijk is een installatie
gemaakt waarbij 24 diaprojec
toren op een rond platform
staan. Daaromheen zijn 24 pro
jectieschermen geplaatst, vari
ërend in grootte en hoogte. Van
uit het middelpunt, onder het
platform, zijn alle schermen te
zien en geven ze de indruk om-
geveer even groot te zijn. Tuin
der en Terwindt willen de dia's
zo vertonen dat de kijker de in
druk heeft dat het licht over de
aarde glijdt. Het geluid van de
24 projectoren die doorslaan
wordt mogelijk versterkt. „De
kijker moet het gevoel krijgen
dat hij in een gigantisch mu
ziekstuk staat", zegt Tuinder.
„Een klok van licht waarin hij
zelf de wijzer is." Terwindt
spreekt van een spacy installa
tie. „Dat platform is net een
UFO met 24 zonnetjes erop.
Daaromheen zweven de scher
men met lichtbeelden van ver
schillende plekken op aarde, als
een soort sterrenstelsel."
Heel wat logistieke problemen
moesten worden overwonnen
om de installatie te laten wer
ken. Maten, afstanden en lens-
sterkten moesten worden bere
kend en dan moet het geheel ook
technisch werken.
Bij de expositie is een catalogus
gemaakt, waarin een aantal
dia's als foto is afgedrukt, waar
in auteur Martin Bril een essay
heeft geschreven en waarin de
verslagen zijn opgenomen die
de kunstenaars gedurende de 24
uur dat ze bezig waren hebben
bijgehouden. Dat levert infor
matie op over uiteenlopende
plekken en gebeurtenissen die
de fotografen zijn overkomen, j
In het strak georganiseerde sys
teem blijkt plaats te zijn voor
toeval, verrassende gebeurte
nissen, beeldgrappen en verha-
len.
Terwindt: „Het is een gerust-
stellend idee dat als om vier uur
's nachts in Sjanghai vier men
sen uit de bus stappen het in 1
Whitehorse Canada ophoudt
met sneeuwen. Heel even heb je
het gevoel met zo'n installatie
grip te hebben op een groter
plan. Je kunt er verder niets
mee, maar het is wel bijzonder."
Expositie: Buenas Dias TIME, van 6
juli tot en met 29 augustus in De
Vleeshal in Middelburg, di t/m. zo i
van 13-17 uur. Catalogus fl 25,-
foto Lex de Meester
