De bal kleefde
aan de voet van
Faas Wilkes
PZC
Horecapaleis in schaduw Euromast
Edward VIII gaf alles
op voor zijn geliefde
reportage
31
a «Ss»
zaterdag 3 juli 1999
Holland-België in het Feijenoord-stadion in Rotterdam. Uitslag: 9-1. Faas Wilkes brengt de Belgische achter
hoede in paniek, waarna het zesde doelpunt voor Nederland wordt gescoord.
Faas, zegt Bob Janse, één
van zijn vele trainers uit
zijn prachtige
voetballoopbaan, „was een
grootheid met een geweldige
techniek. Een mannetje of
drie, vier inclusief de keeper
passeren en pats goal. Z'n
klauw opsteken en
weglopen."
Zowel in Wilkes' nadagen (1963
als aan het begin van zijn car
rière was Bob Janse (in 1948) trai
ner van Xerxes, het laatste seizoen
voordat Faas naar Italië vertrok.
„Wij eindigden als tweede, maar
we zouden landskampioen zijn ge
worden als Faas geen dubbele lies
breuk had opgelopen. We waren
hem de rest van het seizoen kwijt.
In zijn boek '50 Kasteeljaren'
schrijft Sparta's oud-eerste elftal
speler en voormalig chiefscout
Hans Sonneveld: „Onuitwisbaar
staat in mijn herinnering een wed
strijd net na de oorlog tussen een
Nederlands bondselftal en een
Engels militair elftal in het Feye-
noord-stadion. Eén speler kan ik
me nog helemaal voor de geest ha
len: Faas Wilkes, die ik tot dat mo
ment helemaal niet kende. Hij
pikte de bal op bij de middenlijn
en vervolgens zag ik iets, dat later
het handelsmerk van hem is ge
worden. Heel kort kappend pas
seerde hij de ene tegenstander na
de andere op een manier, die ik tot
dan toe nog nauwelijks van een
voetballer had gezien."
In die periode had Faas Wilkes, die
op 14 april 1941 op 17-jarige leef
tijd debuteerde bij Xerxes in een
wedstrijd tegen CW (6-0), al zijn
eerste interlands afgewerkt. In
Nederland was het woord ama
teurisme nog heilig, maar Wilkes
legde zijn oor te luister bij
profspelers uit het buitenland,
met wie hij op 10 mei 1947 in Glas
gow met een Europees elftal uit
kwam tegen een selectie van Groot
Brittannië. Het continentale elftal
met sterspelers als Parola, Gren en
Nordahl verloor met 6-1, maar
Faas voelde zich in dat internatio
nale gezelschap op zijn gemak. Hij
hoorde hoeveel in professionele
voetballanden als Italië en Frank
rijk werd verdiend en wat de mo
gelijkheden waren. Weliswaar
had Karei Lotsy, voorzitter van de
KNVB, hem regelmatig bij een be
zoek aan zijn huis aan de Soeten-
daalseweg gewezen op de slechte
kanten van het profvoetbal, maar
tot meer dan een mysterieuze
glimlach liet Faas zich niet verlei
den.
Xerxes, zo heeft Faas Wilkes in het
prachtige boek van de Amster
damse journalist Jan Liber 'Het
voetballeven van Faas Wilkes'
toegegeven, deed in de jaren veer
tig wel eensietsvoor de spelers en
Faas vond dat in 1948 al heel ge
woon. „Alle clubs deden wat,
vooral in het zuiden. Daar hoorde
je de wildste verhalen. Als het
maar niet in de boeken kwam. Al
die amateurbepalingen waren be
lachelijk. Als de club je een baan
tje gaf, dan mocht het. Een siga
renwinkel of een kroeg mocht de
club je geven, maar je mocht niet
een paar tientjes in de week aan
pakken. Ja, na afloop van de wed
strijd borrelen en een diner met je
vrouw of je meisje erbij voor reke
ning van de club. Dat was doodge
woon. Maar als je zei: ik ga naar
huis, waar mijn vrouw met een
prakkie wacht, geef mij nou dat
tientje, dat ik anders ook opmaak,
dan mocht het niet. Wat een we
reld! Vroeg of laat moest daar ver
andering in komen, want ons ama
teurisme was door en door ziek."
In de zomer van 1949 koos Faas
Wilkes voor een profcontract bij
Inter Milan. Halverwege 1952
ging hij voor één seizoen naar To
rino, waarna nog drie succesvolle
jaren bij het Spaanse Valencia
volgden. Het laatste seizoen 1955-
'56 was niet zijn beste. Het was het
Honderd jaar sport, hon
derd jaar sporthelden. Nude
twintigste eeuw ten einde
loopt publiceert de PZC por
tretten van Nederlandse
topsporters, die de laatste
honderd jaar van zich heb
ben doen spreken. Vandaag
nummer 26: Faas Wilkes.
Hij was het idool van ve
len in de jaren vijftig.
De bij HION als junior be
gonnen maar al snel naar
Xerxes (van 1937 tot 1949 en
van 1962-1964) vertrokken
Faas Wilkes (van 13 oktober
1923 te Rotterdam) stond
bekend om zijn snelle drib
bels en zijn stijlvolle manier
van passeren, waarbij de bal
als het ware aan zijn voeten
kleefde. Hij kwam na Xer
xes uit voor Inter Milaan,
Torino, Valencia, VVV, Le-
vante, Fortuna '54 en weer
Xerxes.
Hij speelde in totaal 38 in
terlands - waarin hij 35 maal
scoorde - hoewel hij als pro
fessional tussen 1949 en
1955 door de KNVB was uit
gesloten voor interland
voetbal. Onlangs passeerde
Dennis Bergkamp hem met
36 treffers uit 68 wedstrij
den.
Slechts één smet kleeft aan
zijn ruim 23-jarige, glan
zende carrière: hij werd
nooit kampioen. Of toch,
één keer in 1937, in zijn eer
ste en enige jaar als junior
van HION, zijn eerste club.
glansjaar van Real Madrid, waar
in een begin werd gemaakt met de
grote triomftocht door Europa.
Vijfmaal achtereen werd de Euro
pa Cup gewonnen.
Faas' vorm liep terug als gevolg
van hinderlijke blessures. Hij wil
de terug naar Nederland en in
middels waren de aanbiedingen
binnengestroomd. Denis Neville,
een jaar eerder aangesteld als trai
ner van Sparta, was persoonlijk
naar Valencia gekomen om met
hem te praten. Sparta was bezig
een kampioenselftal op te bou
wen, al zou het nog drie jaar duren
eer het zover was. In het nieuwe
seizoen 1956-'57 werd de eredivi
sie gevormd en daarin wilde Spar
ta goed voor de dag komen. Sparta
had een elftal met een pracht men
taliteit op Engelse leest geschoeid.
Neville wilde dat team aanvullen
met een technische speler en was
daarom bij Wilkes uitgekomen.
Met Sparta zou de zaak wel voor
elkaar komen. Hij speelde als gast
mee in een wedstrijd tegen een
Brits legerteam. Sparta won met
5-3, mede dankzij drie doelpunten
van Faas. Maar Sparta vond de
transfersom van ongeveer een ton
kennelijk aan de hoge kant, waar
door een contract uitbleef. Hij
ging naar Alkmaar, maar ook dat
werd niets.
Plotseling kreeg hij een telefoon
tje van zijn vriend Jas van den
Brink, een grote Rotterdamse
fruithandelaar. Hij had gehoord
dat VW interesse had. Met die
club kwam hij snel tot een ak
koord. Blessureleed overviel hem
evenwel, waardoor hij pas in j anu-
ari 1957 weer aan spelen toe
kwam.
Spanje
Twee seizoenen verbleef hij in
Venlo, waarna hij bij toeval weer -
voor een jaar - in Spanje terecht
kwam bij de tweede divisieclub
Levante, de stadgenoot van Valen
cia, waarvoor ook Johan Cruijff
vele jaren later in zijn nadagen
nog uitkwam. Piet van der Kuil,
rechtsbuiten van Ajax en het Ne
derlands elftal, had F aas in de arm
genomen, omdat hij dolgraag naar
een Spaanse club wilde. Met de
auto reden ze naar Spanje, waar
belangstelling bestond voor Van
der Kuil. Omdat Ajax de transfer
som hoog opschroefde, kwam er
van een overgang niets terecht.
Terwijl de twee in een restaurant
in Valencia zaten, werd Wilkes op
gemerkt door de voorzitter van
Levante. Faas, toen al bijna 35
jaar, had wel oren naar nog een
jaartje Spanje en hij kocht zich
vrij bij VVV. Na een seizoen moest
hij terug naar Nederland. De
Spaanse bond had voor zijn
verbintenis met Levante een uit
zondering moeten maken, omdat
buitenlanders niet in de tweede
divisie mochten uitkomen. Levan
te had een jaar respijt gekregen
vanwege de naam Wilkes, maar
moest dan wel in een jaar promo
veren naar de eerste divisie. De
promotie werd op een haar na ge
mist. Typerend voor Faas Wilkes,
die nooit in zijn loopbaan kampi
oen is geworden.
Nadat hij definitief een streep on
der zijn Spaanse avonturen had
gezet, keerde hij terug in Neder
land, waar hij nog drie jaar lang
bij het sterrenelftal van Fortuna
'54 en in het Nederlands elftal ac
tief was. Op 26 mei 1964 nam hij
als 40-jarige in de uitwedstrijd te
gen Roda JC afscheid van Xexxes,
dat juist was teruggekeerd in de
tweede divisie van het betaalde
voetbal.
„Toch opvallend," noemt Bob
Janse het, „dat Xerxes met Faas
Wilkes nooit is gepromoveerd of
kampioen is geworden. Pas na zijn
afscheid pakten we de stijgende
lijn op en promoveerden we naar
de eerste en vervolgens naar de
eredivisie. Faas was geen team
speler, alles was op hem afge
stemd. Het hele elftal speelde in
dienst van hem en dat was logisch.
Faas was een hele grote en zeer po
pulair!"
Piet Ocks
Rotterdam heeft al veel 'hot spots' op
horecagebied, maar het vernieuwde
Parkzicht kan alle bestaande
restaurants en cafés gaan
overschaduwen. Op een perfecte plek -
het park bij de Euromast, aan de rand
van het statige Scheepvaartkwartier - is
een horecapaleis verrezen dat alles in
zich heeft om landelijk en misschien wel
internationaal net zo'n trekker te
worden als Hotel New York.
Dat het fameuze Parkzicht in
Rotterdam een nieuwe le
vensfase is ingegaan, zie je al van
verre. Op het uit 1912 daterende
pand, gebouwd als officierssocië
teit van het regiment schutterij,
branden twee vreugdevuren in
Olympische schalen. „Maaralleen
zodra het begint te schemeren",
zegt Willem Tieleman, die met zijn
broer Aryan, Gerhard Braun en
Guy Montoux de pasgeopende
bar, brasserie en restaurant ex
ploiteert.
Dat het eerste weekeinde veel be
langstellenden zou trekken, wist
het viertal maanden geleden al
toen de eerste reserveringen bin
nenkwamen. Met name oud-Rot
terdammers die Parkzicht kennen
uit de tijd van de zondagmiddag-
concerten met The Ramblers en
zangeres Greetje Kauffeld brand
den van nieuwsgierigheid. Velen
van hen hielden hun huwelijks
feest in het nu volledig gerestau
reerde karakteristieke pand aan
de Kievitslaan, op een steenworp
van de Euromast.
Het oorspronkelijke ontwerp van
Melchior en Daniël Vermeer is,
voor zover mogelijk na een heftig
verleden als house-discotheek,
zoveel mogelijk intact gelaten.
Onder de luifel over de kokosmat
passeer je eerst de garderobe,
waarna je uitkomt in de brasserie
met 350 zitplaatsen. Twee glimla
chende dames zorgen voor de ont
vangst.
Wie boven in het restaurant wil
eten, kan links of rechts de trap op
met z'n groene loper en koperen
roeden. De vijftig zitplaatsen be
vinden zich zowel langs de balus
trade van waaruit je vrij uitzicht
hebt op wat zich op de beneden
verdieping afspeelt, als bij het
raam, grenzend aan het dakterras
en het groene lover.
Ook op deze verdieping een vijfti
ger jaren-toonbank met merchan
dising (van asbakken tot Park
zichtservies; alles is te koop), een
sigaren vitrine met de grootste col
lectie 'longfillers' en afbeeldingen
van engeltjes in het park die je ook
binnen zult tegenkomen. Is het
kunst of kitsch? Tieleman houdt
het op een 'kruising tussen het
werk van Rob Scholte en Jeff
Koons'
Verfijnd
Wit linnen en chique servetten ge
ven aan dat chefkok Rob Boom
(afkomstig uit restaurant Kip) een
voorkeur heeft voor de verfijnde
Het vernieuwde Parkzicht in Rotterdam dateert uit 1912 en is gebouwd als officierssociëteit van het regiment
Schutterij. foto Michel Bierhuizen
keuken. Niet dat er louter klassie
kers staan op de kaart, maar zijn
brigade werkt met rijke ingredi
ënten als wintertruffel, morilles
en (net als beneden, maar dan in
een andere prijsklasse) fruits de
mer. Toch zien we ook een gerecht
met 'longhaas', als ode aan de
werkmansbiefstuk die Rotter
dammers van vroeger kennen.
Los van het restaurant, dat ook op
zondag voor de lunch is geopend,
bevindt zich een zaal voor zakelij
ke of particuliere doeleinden met
eigen bar en balkon. Ook beneden
is er een zaal voor besloten gele
genheden. Met andere woorden: er
kan weer worden getrouwd in
Parkzicht!
In het brasseriegedeelte met meer
dan driehonderd zitplaatsen ont
moeten heden en verleden elkaar
ter hoogte van een eigentijdse
lamp, bestaande uit met bladgoud
beklede schalenHier bevindt zich
ook een biljart met paars laken,
terwijl de leren fauteuils met ta
feltjes van de Amerikaanse ont
werper Michael Aram moeten zor
gen voor de gewenste clubsfeer.
Vervolgens kun je aanschuiven
aan de zogeheten community-ta
ble 'voor mensen die alleen uit
eten gaan, maar toch willen pra
ten'.
Links van de bar dan wel in de ser
re bevinden zich de andere zit
plaatsen waar een keuze kan wor
den gemaakt uit de menukaart
van Stefaan van der Spek. Dat
vergt enige tijd, want de oude
chef-kok van het Rotterdamse
restaurant De Harmonie heeft een
doorwrochte studie gemaakt van
de wereldkeuken; de kaart strekt
zich uit van Schwarzwalder
schinken met pickles en krakelin
genbrood tot traditionele Japanse
misosoep, van steak and lobster
tot coq au vin en van saté ajam tot
risotto al tartufo. Er is ook een
kleine kaart met onder meer gar
nalen- en kalfvleeskroketten,
maar ook Amerikaanse bagels en
Italiaanse crostini.
Aquaria
Na deze op culinair gebied over
weldigende ervaring kun je rustig
bijkomen op de in herfstkleuren
uitgevoerde poefjes of zoals de
nieuwe exploitant zegt „in de
kleuren van een Indian summer".
Vanaf hier heb je een vrij uitzicht
op de meterslange roestvrijstalen
bar met zijn glazen orgels (een
soort trapje met verlichting)
waarop de glaswaar voor cock
tails en andere mixdrankjes wor
den gepresenteerd.
De meeste aandacht gaat echter
uit naar het uitheems aquarium.
Onder een uitstalling met fruits de
mer en verschillende soorten sushi
zwemmen grondhaaien, murenen
en koraalduivels, terwijl zich in de
serre (denk om het afstapje) een
drie meterlang inheems aquarium
bevindt met wat Tieleman 'Park-
vissen' noemt (voorntjes, stekel
baarsjes en dergelijke). Ook hier
zijn langs de muur banken ge
maakt en net als in het bargedeelte
bestaat het plafond voor een deel
uit glas in lood-afbeeldingen, be
ginnend met de dag en via vogels,
vissen en bloemen eindigend met
de nacht. Via de openslaande deu
ren bereik je het terras van de
westzijde waar nog een muziek
tent zal worden gebouwd. Met fi
nanciële steun van Rotterdam
Festivals zullen hier kleinschalige
evenementen plaatsvinden, varië
rend van concerten van conserva
toriumstudenten en presentaties
van de kunstacademie tot ballet
uitvoeringen op het gazon.
Het Parkzicht van de eenentwin
tigste eeuw maakt daarmee opti
maal gebruik van de omgeving.
Terras 'Zuidzicht' wordt aange
kleed met drie meter brede,
binnenkort door klimrozen over
woekerde bogen, terwijl aan de
voorkant van Parkzicht een fon
tein zal worden gemaakt.
De buitenactiviteiten blijven ove
rigens niet beperkt tot het horeca
paleis. De Stichting Vrienden van
het Park maakt zich sterk voor het
verfraaien en veiliger maken van
het gehele Park van de Euromast.
Naar New Yorks voorbeeld komen
er hekken bij alle drie de ingan
gen, de verlichting wordt verbe
terd en zo staan er meer prioritei
ten op het wensenlijstje. Tieleman
denkt hard mee als het gaat om
klantvriendelijkheid: „Je kunt de
mooiste horecaformules beden
ken, maar voor veel mensen begint
uitgaan met nadenken over de
plek waar ze hun auto kwijt kun
nen. Wat dat betreft hebben we het
goed gedaan!"
Ellen Scholtens
Bijna zonder uitzonde
ring eindigden de grote
Liefdes van deze eeuw in
drama en tragiek. 'Zonder
wanhoop gaat het niet',
schreef auteur Simon Vest
dijk ooit over de relatie tus
sen man en vrouw. Volgens
Wilma Nanninga. hoofre-
dacteur van het familie
weekblad Privé en 'hartsex-
pert' bij uitstek, zijn echt
gelukkige hef des op de vin
gers van één hand te tellen.
Bijgestaan door twee mede
hoofdredacteuren van Privé
koos ze voor deze krant het
'Liefdespaar van de eeuw'.
„Zo'n romance moet gepas
sioneerd en inspirerend zijn
als-ie net begint, een huwe
lijk als bekroning hebben en
huilende vrouwen op straat
als het allemaal weer uit en
voorbij is. Maar het allerbe
langrijkste criterium voor
het predikaat 'Liefdespaar
van de Eeuw' is dat de gelief
den bekend en veelbespro
ken zijn en dat er iets bijzon
ders gebeurt, liefst iets
tragisch, een enorme klap",
zegt Nanninga. „Over het
'Liefdespaar van de eeuw'
heb ik met de andere leden
van mijn hoofdredactie
hink gedelibereerd, maar
we waren het toch al vrij snel
eens over onze internationa
le top-vijf."
1. Koning Edward VHI en
mrs. Simpson
2Lady Di en Prins Charles
3. Grace KeUy en Rainier
van Monaco
4. Paul en Linda McCartney
5. Liz Taylor en Richard
Burton
Onze Nederlandse topdrie
ziet er als volgt uit:
1Martine Bijl en Henk van
der Molen
2. Willem-Alexander en
Emily Bremers
3. Toon en Rietje Hermans
„Waarom Edward en mrs.
Simpson? Ze voldoen ten
volle aan de drie gestelde ei
sen: passie, bekroning en
drama. Edward moest als
koning van Engeland die
verliefd werd op een Ameri-
Terugblikkend op deze bijna afgesloten eeuw is er een
aantal toppers dat speciale aandacht verdient. In deze
serie wordt elke week één topper beschreven. Deze
week: Het liefdespaar van de eeuw.
In 1937 trouwde de Hertog van Windsor met mrs. Simpson.
Om te kunnen trouwen was de hertog in december 1936 afge
treden als koning van Engeland.
kaanse gescheiden vrouw
letterlijk alles opgeven. Hij
verkoos vrijwillig in bal
lingschap te gaan. Wat hij
aan z'n hartskeuze over
hield was de titel Hertog van
Windsor en een baantje als
gouverneur van de Baha
ma's. Onbaatzuchtiger lief
de bestaat er nauwelijks!"
Maïtresse
„Over Di en Charles is na
tuurlijk alles al gezegd: een
sprookjeshuwelijk maar
toch op plek twee omdat
Charles z'n maïtresse nooit
heeft opgegeven. Het drama
zat 'm natuurlijk in de twee
karakters: de wereldster met
zoveel uitstraling en charis
ma tegenover de volstrekte
stijve hark. In alles stond
Charles na verloop van tijd
in haar schaduw, ze overtrof
hem. Ook Rainier en Grace
Kelly staan in de top-vijf
omdat hun liefde een echt
sprookje belichaamde. Hij
kocht zelfs alle films op
waarin ze een beetje bloot
voorkwam. Wat haar matig
beviel was dat ze van liever
lee werd teruggedrongen in
een rol van liefdadigheid.
Later zocht ze haar toe
vlucht tot een sekte, de Orde
van de Zonnetempel, toen
Rainier vreemd ging. Dat
leidde indirect tot haar
dood."
„Linda en Paul staan erbij
omdat hun liefde alle 'seven
year itches' heeft overleefd.
Ze werden verliefd en ze
hebben elkaar nooit meer
losgelaten. Eigenlijk is Paul
een brave man, maar het
blijft inspirerend. Taylor en
Burton, dat was iets krank
zinnigs. Drank, een drang
tot zelfvernietiging en grote
wederzijdse passie. Elkaar
ten diepste vernederen,
maar ook niet buiten elkaar
kunnen. Dat laatste ver
klaart ook waarom ze zelfs
meerdere keren zijn ge
trouwd."
„De Nederlandse top-drie is
eigenlijk het leukst maar
ook het moeilijkst. Het zijn
Henk en Martine geworden
omdat ze 23 jaar samen wa
ren. Hij schreef haar de be
roemdheid in en kon niks
meer toen ze hem definitief
losliet. Hij is echt gestorven
aan liefdesverdriet. En Mar
tine? Die zit nou bij ex-quiz
master Berend Boudewijn.
Waarom Willem-Alexander
hierbij staat? Omdat die al
maar in de steek wordt gela
ten. Het gekke is elke keer
precies na vier jaar. Eerst
door Yolanda Adriaansens
en kortgeleden door Emily
Bremers. Alex de versmade
minnaar, die in de steek
wordt gelaten omdat het al
lemaal niet mag van z'n
moeder. Dat heeft iets reus
achtigs triests."
„Rietje en Toon Hermans
een opvallende keuze? Vind
ik niet. Als stel zijn ze een
must. Ze trouwde hem toen
hij straatarm was en heeft
hem ondanks wat slippertjes
nooit verlaten. Als Toon nou
door z'n tuin loopt, gaat hij
in gedachten vaak naast
haar zitten op een bankje."
Joop Spanjersberg