Leger Israël toont spierballen
Europa weert Frankenstein-zaad
In Pristina heerst
nu wetteloosheid
Bondsdag steunt
bouw monument
nazislachtoffers
President van Zuid-Afrika
verklaart misdaad de oorlog
BEELDHUIS
buitenland zaterdag 26 juni 1999
Gepantserd konvooi op weg naar grens met Libanon
Antwerpenaar
gearresteerd na
moord op kind
ANTWERPEN - De Antwerpse
politie heeft gistermiddag een
29-jarige man aangehouden die
in de deelgemeente Deurne een
12-jarig jongetje ontvoerde en
korte tijd later met messteken
om het leven bracht.
De man heeft volgens een poli
tiewoordvoerder bekend. Ook
zijn het moordwapen en de
bromfiets die hij bij de kidnap
ping gebruikte teruggevonden.
Het 12-jarig kind fietste don
derdagmiddag samen met zijn
jongere broertje naar huis, tot
een man op een brommer hem
opzettelijk aanreed. Onder de
ogen van zijn broer werd de jon
gen onder dreiging van een mes
gedwongen vóór op de brommer
plaats te nemen. Terwijl het
broertje in een nabijgelegen su
permarkt hulp zocht, bracht de
man het kind amper vijfhon
derd meter verderop in de bosjes
om het leven.
Of de jongen ook seksueel werd
misbruikt was gisteravond nog
niet duidelijk.
De politie onderzoekt nog of de
dader meerdere moorden op zijn
geweten heeft. Het laatste jaar
zijn er vier kinderen in de burnt
van het Antwerpse Sportpaleis
verdwenen, waaronder Ronnie
de Rooij uit Hank. In zijn geval
dacht de politie niet dat er spra
ke was van een misdrijf. De
Rooij verdween na het bezoeken
van een houseparty en werd la
ter in de haven van Antwerpen
gevonden. GPD
Politiehonden in
Florida krijgen
kogelvrij vest
SANFORD - Politiehonden in
Florida zullen in de toekomst
beter voorbereid de aanval kun
nen inzetten op gewelddadige
criminelen. Zij krijgen kogel
vrije vesten, gemaakt van het
zelfde materiaal als de vesten
van hun bazen.
De politie in Seminole in Mid-
den-Florida voorzag hun vier
Duitse herders deze week van
beschermende kleding. De ves
ten wegen nog geen kilo. „Zij lij
ken er geen problemen mee te
hebben. Ze hebben er geen last
van en kunnen alles doen", al
dus een woordvoerder. De ves
ten worden betaald door een
echtpaar, die geschokt reageer
de toen een hond gewond raakte
bij een schietpartijRTR
door Peter ter Horst
KAAPSTAD - 'Een nationaal
offensief tegen misdaad en ge
weld' krijgt de hoogste priori
teit van de nieuwe Zuid-Afri
kaanse regering. Dit kondigde
president Thabo Mbeki giste
ren aan in zijn eerste toespraak
tot het parlement, waarin hij
de plannen van zijn regering
voor de komende vijf jaar uit
eenzette.
Om de schrikbarende crimina
liteit in het land te bestrijden,
zal de regering strengere wet
geving tegen het wapenbezit
invoeren, meer geld en man-
kracht beschikbaar stellen
voor de politie en een apart on
derzoeksteam oprichten dat de
zware misdaad moet gaan be
strijden. Mbeki kondigde aan
dat de regering aparte aan
dacht wil geven aan gebieden
in het land waar de criminali
teit de sociale structuur heeft
veiwoest. De regering wil ver
der speciale rechtbanken op
richten om 'witte-boorden-
misdaad' te bestrijden.
De rode draad in Mbeki's toe
spraak was het scheppen van
een 'zorgzame samenleving'
door problemen als misdaad,
armoede, slecht onderwijs en
corruptie aan te pakken. Hij
hield vast aan de vrije-markt
ideologie van de vorige rege
ring, en kondigde de eerste
grote privatisering van een
staatsbedrijf onder zijn be
wind aan. Swissair koopt voor
1,4 miljard rand (ruim400 mil
joen gulden) een belang van
twintig procent in de Zuid-
Afrikaanse luchtvaartmaat
schappij SAA.
President Mbeki ziet een rol
voor zijn voorganger Mandela.
Hij zal een beroep doen op
Mandela en andere voormalige
Afrikaanse staatslieden als Ju
lius Nyerere (Tanzanië) en Ke-
tumile Masire (Botswana) om
te helpen bij het beslechten
van conflicten in Afrika. Mbe
ki heeft 'de Afrikaanse weder
geboorte' tot een hoofdthema
gemaakt in het buitenlands
beleid van Zuid-Afrika. „Wij
kunnen niet aanvaarden dat
oorlogen en gewelddadige
conflicten permanent deel uit
maken van ons bestaan in Afri
ka", aldus Mbeki. GPD
van onze redactie buitenland
BEIROET - Vanuit Noord-Isra-
el is een militair konvooi met
tanks en pantservoertuigen op
weg naar de grens met Libanon.
Het spierballenvertoon volgt op
de eis van de Europese Unie dat
Israël de luchtaanvallen op Li
banon onmiddellijk staakt.
Bij de jongste aanvallen op ver
meende Hezbollah-stellingen
en de economische infrastruc
tuur van Libanon zijn zeker tien
burgers gedood en meer dan 62
gewond geraakt. De herstellen
de Libanese economie kreeg een
zware klap te verduren.
Het offensief volgde op de dood
van twee Israëlische burgers in
de plaats Kiryat Shoma in
Noord-Israël door raketbe
schietingen van de sjiïtische
verzetsbeweging Hezbollah.
Die had Israël aangevallen na
schotenwisselingen in Zuid-Li-
banon tussen Hezbollah, het Is
raëlische leger en de door Israël
betaalde militie SLA
Het Israëlische leger vernielde
in Libanon talrijke bruggen,
waaronder een op de nieuwe
snelweg die het zuiden van het
land verbindt met de hoofdstad
Beiroet. Door de verwoesting
van drie elektriciteitcentrales
zaten de inwoners van Beiroet
en het nabijgelegen Shoufge
bergte zonder elektriciteit. In de
Bekaa-vallei werd een hoofd
kwartier van Hezbollah gebom
bardeerd.
Economie
Israël erkende gisteren dat de
Libanese economie, die zich
probeert te herstellen van vijf
tien jaar burgeroorlog (1975-
1990) en twintig jaar Israëlische
bezetting, bewust tot doelwit is
gekozen. Israël wil de Libanese
regering zo straffen voor de ac
ties van Hezbollah. Libanon eist
dat Israël de schade vergoedt.
Syrië beschuldigde scheidend
premier Netanyahu ervan op de
valreep van zijn bewind de kam
sen op vrede in de regio te willen
saboteren. Over twee weken
neemt de nieuwe premier Barak
het roer van Netanyahu over.
President Weizman van Israël
zei het gisteren een goed idee te
vinden dat Syrische troepen, die
al in grote delen van Libanon
zijn gelegerd, voortaan de orde
in Zuid-Libanon handhaven.
De Syriërs houden zich aan hun
afspraken, zei hij in een inter
view met een Britse krant. „Op
de Golan-hoogte is het rustig.
Geen enkele raket, geen bom,
niets. Waarom? Omdat er een
akkoord is gesloten tussen Isra
el en Syrië: de troepenschei
dingsovereenkomst van 1974.
De Syriërs zeggen altijd: sluit
met ons een overeenkomst en er
zal vrede en rust heersen."
RTR/AFP/GPD
Bronzen belletjes uit Lenin
RIGA - De stad Liepaja in Litouwen heeft een nieuwe oplos
sing gevonden voor de beelden uit het Sovjet-tijdperk. De
enorme bronzen Lenin die eens op een groot stadsplein stond,
is onlangs omgesmolten tot duizenden belletjes met aan de
ene kant een afbeelding van Lenin en aan de andere het stads-
embleem van Liepaja. De opbrengst van de belletjes, die als
souvenirs worden verkocht, gaat naar het goede doel.
De Baltische staten waren de eerste die na de ineenstorting
van de Sovjet-Unie in 1991 alle Sovjetbeelden van hun sokkel
haalden. Veel steden probeerden ze te verkopen. De meeste
beelden liggen in opslagplaatsen of op de schroothoop. AP
Ambassades in Afrika dicht
WASHINGTON - Om veiligheidsredenen zijn de Amerikaan
se en Britse ambassades in Gambia, Namibië, Senegal enMa-
dagscar gesloten. Dat hebben de ministeries van Buitenland
se Zaken van beide landen gisteren bekendgemaakt. De VS
sloten ook nog hun ambassades in Togo en Liberia.
Een woordvoerder van het Britse ministerie zei dat de sluiting
van tijdelijke aard was. De VS beslissen dit weekeinde of de
ambassades maandag weer opengaan. De ambassades wer
den gesloten omdat er in de buurt verdachte figuren rond
neusden, zei een woordvoerder. Vorige week zei een inlichtin
genofficier al dat er aanslagen in de lucht hingen. AP
Ruimtestation Mir filmstudio
MOSKOU - De Russen hebben een tijdelijke nieuwe bestem
ming voor het ruimtestation Mir gevonden. De filmproducent
Yuri Kara heeft het dertien jaar oude station van de financiële
afgrond gered door het voor enige tijd als filmstudio te laten
dienen.
Volgend j aar februari zullen twee kosmonauten en een acteur
naar de Mir afreizen om enkele filmscenes op te nemen. De
film zal gebaseerd zijn op de roman 'De schandvlek van Kas-
sandra' van de Kirgizische schrijver Tsjingiz Ajtmatov.
De beide ruimtevaarders zullen ook als cameramensen fun
geren. De roman van Ajtmatov gaat over de laatste kosmo
naut op een opgegeven ruimtestation, die niet terug wil naar
de aarde. DPA/RTR
Volksunie/ID21 toch niet welkom
BRUSSEL - De Belgische kabinetsformateur Verhofstadt
gaat bij zijn coalitiebesprekingen toch verder met zes partij
en: socialisten, liberalen en groenen aan beide zijden van de
taalgrens. De gematigd Vlaams nationalistische partij Volks-
unie/ID21 krijgt in tegenstelling tot wat Verhofstadt donder
dag meldde geen uitnodiging om mee te doen aan de formatie
besprekingen.
Door deelname van de Volksunie zou een zogeheten regen
boogcoalitie aan Vlaamse zijde over een ruimere meerderheid
van negen zetels beschikken. Met alleen liberalen, socialisten
en groenen is er aan Vlaamse zijde van de Kamer van Volks
vertegenwoordigers een overschot van slechts één zetel. ANP
Zeven jaar voor kinderporno
DRESDEN - De rechtbank van Dresden heeft gisteren de
hoofdverdachte in een internationaal kinderpomonetwerk
tot zeven jaar gevangenisstraf veroordeeld. De 33-jarige
werkloze man uit Röderau (Saksen) werd schuldig bevonden
aan negentienvoudig seksueel misbruik en de verspreiding
van kinderporno in elf gevallen.
De man bekende dat hij vijf jaar lang kinderen uit Saksen en
Tsjechië seksueel misbruikte en hen daarbij filmde. Zo ver
greep hij zich twee jaar lang, samen met een 40-jarige kennis,
in Tsjechië aan twee zigeunermeisjes. De kennis wordt nog
door de politie voor onderzoek vastgehouden. Ook verdenkt
de politie elf anderen van deelname aan het netwerk. DPA
Kazachstan sluit
kerncentrale
Kaspische Zee
AKMOLA - De laatste kerncen
trale van de voormalige sovjet
republiek Kazachstan gaat
dicht. De centrale uit 1973 in
Aktau aan de Kaspische Zee zou
niet meer rendabel zijn. Het
land wil wel verder met kern
energie.
Volgens het oorspronkelijk plan
zou het complex pas in 2003
dicht gaan. Volgens een over
eenkomst uit 1997 met de Ver
enigde Staten zullen de Ameri
kanen de Kazachen steun geven
in het veilig laten verlopen van
de ontmanteling. Bovendien
verleent het atoomenergie-pro
gramma van de Europese Com
missie technische hulp. De Eu
ropese Unie maakt zich ernstige
zorgen over de veiligheid van
nucleaire installaties in de voor
malige Sovjet-Unie. ANP
Sloopregeling
voor auto's EU
in de ijskast
LUXEMBURG - De Europese
ministers van Milieu heb ben een
besluit over een Europese rege
ling voor de sloop van auto's
voor de tweede maal in succes
sie uitgesteld.
In oktober buigen de ministers
zich weer over het voorstel. Vol
gens de regeling wordt vanaf
2005met een verscherping van
af 2015, elk autowrak in een
speciaal bedrijf verwerkt. ANP
Brandweerlieden rouwen om hun collega's Wissam Shaaban en Talal Diyeh, die donderdagnacht bij de Israëlische bombardementen op Beiroet om het leven kwamen.
foto Joseph Barrak/EPA
door Paul Koopman
LUXEMBURG - De Europese
Unie sluit voorlopig de deuren
voor genetisch gemanipuleerd
zaad, in de Britse media aange
duid als 'Frankenstein-food'.
Dit was gisteren de uitkomst
van een marathonvergadering
van de vijftien EU-ministers
van Milieu in Luxemburg.
Een blokkerende minderheid
van vijf lidstaten maakte duide
lijk geen nieuwe vergunningen
meer te willen afgeven tot een
nieuwe richtlijn van kracht is,
op zijn vroegst in 2002. Met die
opstelling wordt een handels
conflict met de Verenigde Sta
ten uitgelokt, de grootste
producent van genetisch gewij
zigde gewassen.
Vooral Frankrijk, de grootste
landbouwnatie van Europa, oe
fende zware druk uit op de ove
rige lidstaten om een dam op te
werpen tegen hightech-voedsel.
De vrees bestaat dat de Europe
se landbouwproductie wordt
weggevaagd als Amerikaanse
gewassen, die goedkoper en
productiever zijn, worden toe
gelaten. In de VS zijn al veertig
procent van sommige gewassen,
zoals soja en maïs. genetisch
verbeterd. In de EU staat prak
tische toepassing van gentech
nologie echter nog in de kinder
schoenen.
Tijdens de jongste top van zeven
grote industrielanden én Rus
land, de G8 in Keulen, wist de
Franse president Chirac al een
passage in de slotverklaring te
smokkelen waarin genetisch ge
manipuleerde producten een
'bedreiging voor de planeet'
werden genoemd. De milieube
weging vreest voor een aantas
ting van de biodiversiteit en de
volksgezondheid. Een recent
Amerikaans onderzoek dat
aantoonde dat stuifmeel van ge
netisch gemanipuleerd graan
fataal is voor vlinders, is vol
gens Greenpeace het bewijs dat
wetenschappers de gevolgen
van hun gesleutel aan erfelijk
materiaal niet overzien.
Na een nacht lang vergaderen
bleken Italië, Denemarken,
Griekenland en Luxemburg
zich aan de zijde van Frankrijk
geschaard te hebben. Daarmee
waren voldoende stemmen ver
zameld om genproducten tegen
te kunnen houden, in afwach
ting van de nieuwe toelatings
normen.
Greenpeace reageerde enthou
siast. Volgens de milieuorgani
satie is een eerste stap gezet op
weg naar een volledig verbod
van gengewassen. Minister
Pronk (Milieu) zei echter scha
declaims te vrezen. Nederland
staat samen met Duitsland en
België minder op de rem.
Volgens de ontwerp-richtlijn,
waarover het Europarlement
zich nog moet uitspreken, krij
gen nieuwe vergunningen een
looptijd van maximaal tien jaar.
Zodra er een risico voor milieu
of volksgezondheid kan worden
aangetoond, vervalt de tijdelij
ke vergunning. Ook komen er
strengere regels voor de kwali
teitsbewaking en etikettering.
Nu zijn er achttien genetisch
verbeterde gewassen op de Eu
ropese markt toegelaten. Vier
andere gewassen wachten nog
op toelating. GPD
door Hans Leber
PRISTINA - Voor Leon Hawlett (24) en Andrew
Richardson (27) lijkt het een gewoon klusje. Een
Albanese man is uit zijn huis gezet door Serviërs
en hij wil het appartement terug hebben. De
twee gaan met hem mee. Uiteindelijk staan de
beide leden van de Britse militaire politie in
Pristina samen met twintig KFOR-collega's de
veiligheid van de Serviër voor de flat te bewa
ken.
Tijdens de korte wandeling van Hawlett en Ri
chardson naar de woning van de Albanees slui
ten zich al snel veel Albanezen aan. Het blijken
allemaal voormalige bewoners van soortgelijke
appartementen in het flatblok. Daar aangeko
men wordt de algemene toegangsdeur niet ge
opend. Bonken op de deur helpt niet, terwijl
Hawlett en Richardson zeker weten dat stiekem
van achter alle ramen naar buiten wordt geke
ken.
Als de deur uiteindelijk open gaat en de Serviër
ook zijn appartement opent, blijkt de harde rea
liteit van Kosovo's samenleving. De Albanezen
werden in 1993 uit hun huizen gezet door mili
taire politie. De nieuwe bewoner, een Servische
employé van het naastgelegen sportcentrum,
kreeg een huurcontract en trok er in. Zowel de
Serviër als de Albanees schermen met hun con-
tracten tegenover de jonge soldaten. Die manen
af en toe met een schreeuw tot stilte.
Hawlett ziet geen uitweg. „We kunnen iemand
die hier al zes jaar legaal woont niet zomaar uit
zijn huis zetten. Dit is een zaak voor de rechter."
Dat er momenteel in Kosovo geen enkele vorm
van justitie aanwezig is, compliceert de zaak een
tikkeltje. En voordat de Verenigde Naties een
vorm van rechtsgang heeft opgebouwd, gaat nog
wel enige maanden voorbij. De eerste zes rech
ters zijn al aangezocht, maar daarmee is alles ge
zegd.
Wat Hawlett en Richardson ook niet helpt, is de
menigte die achter hen aan het trappenhuis in
liep en inmiddels flink lawaai maakt. De situatie
wordt met de minuut meer gespannen. De Alba
nees, die dacht dat KFOR even zijn huis terug
zou geven, wordt ook kwader en dreigt de Ser
viër te zullen vermoorden. Hawlett en Richard
son laden hun wapens door en vertellen de Alba
nees dat ze hem eventueel zullen arresteren.
Een patstelling. Collega's van de twee jonge mi
litairen hebben het opstootje opgemerkt en zijn
naar de flat gekomen, waar zich al gauw ruim
twintig soldaten ophouden. Als de Albanezen
zijn weggestuurd, heeft KFOR er de komende
tij d een probleem bijToezicht op de flat is nodig,
de Albanezen hebben aangekondigd terug te ko
men en het heft in eigen hand te nemen.
Schietpartijen
Het is maar eenklein voorbeeld van de grote pro
blemen die de militaire politie in Pristina voor
haar kiezen krijgt. „De mensen komen aangifte
doen van diefstal, plundering en bedreiging.
Maar eigenlijk kunnen ze niet geholpen wor
den", zegt vertaalster Shqipe in een van de drie
pas geopende militaire politiebureaus. Twee
Serviërs staan met hun hoofd naar de mum-, hun
pistoolholster in de hand. Ze waren betrokken
bij een schietpartij.
Donderdag vielen er veertien doden in Pristina.
Het hoogste aantal tot dusver, meldden Britse
officieren. Tientallen Kosovaren zitten in een
soort gevangenis van KFOR. Na 48 uur bekijkt
een NAVO-officier hun zaak en beslist over
eyentuele vrijlating. Na zeven dagen wordt voor
de ernstige gevallen contact opgenomen met ju
ridische adviseurs van de NAVO en VN-verte-
genwoordigers. „Maar moordenaars, mensen
die hebben geschoten, gaan de straat voorlopig
niet meer op. We onderzoeken de zaak zo goed
mogelijk zodat er later een rechter naar kan kij
ken", zegt luitenant Sean Hendy.
„Er is in Pristina een hoge graad van wetteloos
heid", aldus Hendy. Maar ook buiten de steden,
in de boerengebieden, zijn de problemen groot.
De maffia uit buurland Albanië heeft de eerste
wegblokkades al opgeworpen. In Pristina rijden
peperdure Mercedessen met Albanees kente
kens rond. De gangsters uit Noord-Albanië heb
ben vrij spel; een ritje door de bergen naar hun
eigen hoofdstad Tirana kost ze zes uur rijden, in
Pristina zijn ze binnen een uur en er is in verge
lijking tot het straatarme Albanië veel te halen.
Zij doen zich bij de grens voor als vluchtelingen,
die immers ook geen paspoort hebben. GPD
door Peter van Ntuijsenburg
BERLIJN- De Duitse Bondsdag
heeft zich gisteren uitgesproken
voor de bouw van een monu
ment in Berlijn voor de zes mil
joen door de nazi's vermoorde
joden. Het ontwerp van de Ame
rikaanse architect Eisenman
kreeg de voorkeur van 314 afge
vaardigden: 209 wezen het af.
Een alternatief voorstel van de
theoloog Richard Schroder
werd met 354 tegen 188 stem
men verworpen.
De beslissing betekent, zo hoopt
men in Duitsland, het einde van
een discussie die bijna net zo
lang heeft geduurd als de twaalf
jaar die Hitiers 'Duizendjarig
Rijk' heeft bestaan.
Het begon in 1988 met een initi
atiefgroep die het 'beschamend'
vond dat er overal ter wereld
monumenten stonden voor de
vermoorde joden, behalve in het
'land der daders'. De initiatief
groep kreeg later de steun van
de regering in Bonn en het be
stuur van Berlijn. Er werden
twee prijsvragen voor een ont
werp uitgeschreven, waarop
bijna zeshonderd inzendingen
kwamen. En er werd een debat
ontketend, waarin Duitsland
gedwongen werd weer eens in
de afgrond van het eigen verle
den te kijken en geconfronteerd
werd met het inzicht dat voor de
'gruwelijkste misdaad van de
eeuw' geen artistiek bevredi
gend monument ontworpen kan
worden.
De Minnaar van de eerste wed
strijd, een 'grafplaat' ter grootte
van een voetbalveld waarin de
namen van vier miljoen joden
gegraveerd moesten worden,
werd door de toenmalige bonds-
kanslier Kohl op aandringen
van de leider van de joodse ge
meenschap, Bubis, als 'smake
loos' verworpen. Uit de tweede
prijsvraag kwam een ontwerp
van Eisenman als winnaar te
voorschijn. Ook dat ontwerp,
een labyrint van vierduizend
pijlers, kon eigenlijk niemand
bekoren. Eisenman verkleinde
het tot 2.700 pijlers. Ook daar
voor bleef het applaus beschei
den: De minister van Cultuur
van de nieuwe rood-groene re
gering, Naumann, wilde 'Eisen
man Et' nog uitbreiden met een
bibliotheek en/of museum, op
dat de bezoeker een idee kreeg
waarvoor in centrum van de
stad ruim 2.500 pijlers moesten
worden opgericht. Dit was Ei
senman m, dat uiteindelijk nie
mand wilde.
Begin dit jaar mengde de theo
loog Schroder zich in de discus
sie. Hij stelde een eenvoudige
zuil voor met in het Hebreeuws
de tekst 'Gij zult niet moorden'.
Dat voorstel riep vooral ver
warring opHet kon ook zo wor
den uitgelegd dat de joodse
slachtoffers niet mochten moor
den en eigenlijk de daders wa
ren. Niettemin schaarden de
grootste oppositiepartij, de
CDU, en de burgemeester van
Berlijn, Diepgen (CDU), zich
achter dit ontwerp. Diepgen
ging zelfs zo ver dat hij de bouw
vergunning voor een ander ont
werp wilde weigeren als Schro
der zou worden afgewezen.
Toen de Bondsdag gisteren voor
Eisenman n plus een infocen
trum koos, verklaarde Diepgen
dreigend dat Berlijn zich bij de
uitvoering van het project 'niet
af zij dig zou houden'In septem
ber vinden in de hoofdstad ge
meenteraadsverkiezingen
plaats en gevreesd wordt dat de
discussie bij de campagne be
trokken wordt. GPD
Advertentie
Collectief voor Communicatie
Drukkerij De Lange (0113) 215719 http://www.beeldhu.snl
Photographies Fotografie en Grafische Vormgeving (0113) 251317
Touch! Reclame Marketing (0113) 231400 http://www.touchnel.nl
Delta Automatisering (0113) 230630 hllp://www deltaweb.nl
Deltabron Softwaremakers (011 3) 252220 http://www.deltabron.nl
