Israël bombardeert Libanon
De oorlog trok
om Banjska heen
PZC
Geschokte reacties na milieurapport Balkan
Kanovaren op Franse parkeerplaats
Verdeeldheid viert
hoogtij in Suriname
buitenland
Islamabad
waarschuwt
New Delhi
Coca-Cola
trakteert
de Belgen
vanaf 26 juni
korring rot
30%
DE NOBELAER
Acht doden en tientallen gewonden bij luchtaanvallen
Geweld Atjeh eist tien levens
U/t
vrijdag 25 juni 1999
door Cees van Zweeden
PARIJS - Gewapend met berg
schoenen, mountain bikes,
tennisrackets en opblaasbare
kano's zullen honderdduizen
den Nederlanders deze zomer
weer de aanval op Frankrijk
openen. Maar als het aan de
Franse autoriteiten ligt, kan
die aanval beginnen nog voor
dat de eindbestemming is be
reikt. Want op 25 parkeer
plaatsen langs de autoweg
worden vanaf 3 juli gratis
sportfaciliteiten geboden waar
een vijf-sterrenhotel zich niet
voor zou schamen.
Het is niet de eerste keer dat
Autoroutes du Sud, dat de
Zuid-Franse tolwegen exploi
teert, vermoeide reizigers ver
strooiing biedt. Maar nooit
eerder was het aanbod zo over
vloedig. Bij Toulouse kan de
automobilist zelfs het asfalt
verruilen voor het pittoreske
Canal du Midi en de auto voor
een kano.
Naast kanovaren kan er wor
den gehonkbald, gegolfd, ge
handbald, gezwommen, geten
nist en gezeild, terwijl dit jaar
ook voor het eerst rugbylessen
worden verzorgd. Alle activi
teiten worden begeleid door in
structeurs, onder wie enkele
sporthelden.
De 25 parkeerplaatsen worden
aangegeven als Etape Sporti
ve. Op de vraag of deze niet
overspoeld zullen worden, zegt
een woordvoerder van Auto
routes du Sud: „Dat zou leuk
zijn. Maar de eivaring heeft ge
leerd dat automobilisten stop
pen als hun benzine op is, of er
nu een sport te beoefenen valt
of niet."
Onderzoek wees uit dat vorig
jaar tachtig procent van de
deelnemers aan de sporten
minstens twintig minuten
bleef en tweederde van hen
dertig minuten of langer. Dat
was een forse stijging ten op
zichte van het jaar daarvoor.
Zeven van de tien deelnemers
waren zo geestdriftig over de
sport, dat ze zeiden deze ook
buiten de parking te willen be
oefenen. Dat was voor een
twintigtal sportbonden genoeg
om voor deze zomer materiaal
en instructeurs toe te zeggen.
Een deel van de financiering
komt van de regering, die al ja
ren pogingen doet de slachting
op de wegen (achtduizend do
den in 1998) te beperken.
De voornaamste oorzaak van
dat hoge aantal - in het verge
lijkbare Verenigd Koninkrijk
eist het asfalt nog niet de helft
van het aantal levens - blijft de
hoge snelheid. Maar in acht
tien procent van alle dodelijke
ongelukken, speelt vermoeid
heid een rol. GPD
OKARGIL - Pakistan heeft
buurland India gisteren ervan
beschuldigd een oorlogssituatie
rond Kashmir te kweken. De re
gering in New Delhi zette het of
fensief tegen islamitische strij
ders langs de demarcatielijn
met Pakistan in het omstreden
Kashmir voort.
De Pakistaanse premier Nawaz
Sharif zei gisteren op zijn eerste
bezoek aan de troepen langs de
demarcatielijn, dat beide lan
den onherstelbare verliezen lij
den als oorlog zou uitbreken.
Hij doelt mogelijk op het feit dat
beide landen atoomwapens
hebben.
Hoge Amerikaanse officieren,
onder leiding van generaal An
thony Zinni, zijn in Pakistan
aangekomen wegens de oplo
pende spanningen. Naar ver
luidt dringen ze er bij hun Pa
kistaanse collega's op aan
gewapende infiltranten uit In
diaas Kashmir terug te halen.
Pakistan houdt vol dat het al
leen morele en diplomatieke
steun geeft aan Kashmiri's die
niet bij India willen horen.
New Delhi meent dat het Pakis
taanse huurlingen of militairen
zijn, die zich als een soort Af
ghaanse fundamentalistische
militie hebben uitgedost. India
bestookt de strijders al zes we
ken met artillerie, helikopters
en gevechtsvliegtuigen. De
strijders zitten nog steeds in het
hooggebergte van het noorden
van de Indiase deelstaat Jammu
en Kashmir. De Indiase chef
van-staven, generaal Ved Pra-
kash Malik, heeft gedreigd dat
zijn troepen de demarcatielijn
zullen overschrijden om de aan
voerlijnen van de infiltranten af
te snijden. AFP/RTR
BRUSSEL - Coca-Cola gaat el
ke Belg een gratis drankje aan
bieden. Daardoor hoopt het
frisdrankconcern het geschon
den imago op te vijzelen.
„Ik ga voor elke Belg een gratis
cola kopen", zei topman Doug
las Ivester van The Coca-Cola
Company gisteravond. „De Bel
gische consument heeft dat ver
diend." Hoe de verdeling van de
gratis cola in zijn werk zal gaan,
kon hij nog niet zeggen. „Maar
we zijn een grote onderneming
met veel creatieve geesten."
Vannacht is ook weer de pro
ductie begonnen in de vestiging
in het Franse Duinkerken, de
laatste fabriek die nog niet weer
volledig in bedrijf was. Het con
cern zegt nu dat voor achthon
derd van de 150.000 voor België
bestemde paletten frisdrank uit
Duinkerken het agressieve ont
smettingsmiddel Pheriol is ge
bruikt. Dat zou hebben geleid
tot de hartkloppingen en misse
lijkheid bij scholieren.
Een Belgische voedselexpert
betoogde woensdag nog dat er
niets mis was met de Ameri
kaanse frisdrank. De misselijk
heid en hartkloppingen zouden
het gevolg zijn van 'massahyste
rie' als gevolg van de dioxinecri
sis. Het ministerie van Volksge
zondheid verwees die uitspraak
naar de prullenbak.
Het uit de handel nemen van
verdachte frisdranken heeft Co
ca-Cola bijna 130 miljoen ge
kost. De hoeveelheid drank die
daarmee is gemoeid, vertegen
woordigt bijna een procent van
de jaaromzet van bottelaar Co
ca-Cola Enterprises. ANP
zie ook pagina 17
(Advertentie)
oosrsrraar 8
domburg
van onze redactie buitenland
BEIROET - Israëlische gevechtsvliegtui
gen hebben gisteravond elektriciteits
centrales in de Libanese hoofdstad Bei
roet, doelen in Baalbek en drie bruggen
op een snelweg in het zuiden van Liba
non met raketten bestookt. Bij de aan
vallen vielen acht doden en tientallen ge
wonden.
De aanvallen waren bedoeld als vergel
ding voor aanvallen die de islamitische
guerrillabeweging Hezbollah eerder op
de dag. Die schoot vanuit het zuiden van
Libanon raketten af op Noord-Israël
waarbij vier burgers en een militair
lichtgewond raakten.
Volgens getuigen schoot de Hezbollah na
de Israëlische aanvallen opnieuw raket
ten af op Noord-Israël. Hierbij zouden
twee Israëliërs zijn gedood. Als reactie
daarop voerde Israel opnieuw twee aan
vallen uit, waarbij de omgeving van een
onlangs herbouwd sportstadion en de
aangrenzende snelweg naar het* vlieg
veld van Beiroet werden geraakt.
Volgens de Israëlische televisie besloot
de demissionaire regering van premier
Netanyahu tot de aanval zonder de
nieuwgekozen premier Barak hierbij te
betrekken. Barak werd wel op de hoogte
gebracht, zo werd gezegd.
De aanvallen op de elektriciteitscentra
les leidden ertoe dat de stroom in een deel
van Beiroet en plaatsen in de omgeving
van de hoofdstad uitviel.
Gaarkeuken
In Baalbek werd een volgens de Libanese
televisie een gaarkeuken van de Hezbol
lah bestookt, die allang niet meer werd
gebruikt. De getroffen bruggen lagen op
de snelweg langs de kust tussen Beiroet
en Sidon. Het Libanese leger nam de Is
raëlische gevechtsvliegtuigen onder
vuur met luchtafweergeschut. De Liba
nese premier Salim Al-Hoss noemde de
aanvallen 'nieuw bewijs voor Israëls
grenzeloze barbaarsheid'. Hoss zei con
tact te hebben opgenomen met diverse
ambassadeurs, met het verzoek hun in
vloed aan te wenden bij Israël om een
verdere escalatie te voorkomen.
Het was voor het eerst sinds 1996, toen
Israëlische bombardementen aan zo'n
175 mensen het leven kostte, dat Israël
aanvallen uitvoerde op Beiroet. Ook in
1996 werden elektriciteitscentrales be
stookt, waaronder een die gisteren op
nieuw werd getroffen. AP
Javier Solana, de secretaris-generaal van de NAVO, werd gisteren door de Albanezen van Pristina als een held ingehaald.
foto David Guttenfelder/AP
van onze redactie buitenland
PRISTINA - Het rapport van
de Verenigde Naties over de
milieucatastrofe die zich door
de NAVO-bombardementen
op Joegoslavië op de Balkan
dreigt te voltrekken, heeft gis
teren tot grote opschudding
geleid.
Het Wereldnatuurfonds
(WWF) verklaarde dat de Eu
ropese Unie snel in actie moet
komen. Het opruimen van de
milieuvervuiling dient deel uit
te maken van het internationa
le herstelprogramma voor de
Balkan, aldus de organisatie.
Minister Pronk van Milieu ont
kende dat de situatie vergelijk
baar is met de effecten van de
ramp in Tsjernobyl, zoals som
migen hadden gesuggereerd.
Hij maakt zich wel zorgen.
PCB's
Uit het rapport van de milieu
organisatie UNEP blijkt dat
vier gebieden zwaar getroffen
zijn. Door de bombardemen
ten is er volgens het rapport
sprake van bodems die zijn
vervuild met PCB'sen olie. Ook
zijn er grote risico's op besmet
drinkwater.
Bovendien is de kwaliteit van
de lucht op veel plaatsen sterk
achteruit gegaan, zo meldt het
rapport. Natuurgebieden wor
den bedreigd door verstoring
van het ecosysteem.
De afgelopen dagen zouden in
de West-Kosovaarse stad Pee
ten minste 29 Serviërs zijn ge
dood en zeker dertig anderen
ontvoerd. Dit heeft een monnik
van het Servisch-Orthodoxe
klooster Visoki Decani giste
l-en verklaard. Woensdag wer
den in een huis in Pee de lijken
van tien vermoorde Serviërs
aangetroffen.
In een gebouw van de universi
teit van Pristina werden giste
ren drie lijken van vermoorde
Serviërs gevonden. Het betrof
een hoogleraar, een nachtwa
ker en de manager van de kan
tine. De slachtoffers waren ge
kneveld.
Formeel
Het Joegoslavische parlement
hief ondertussen de staat van
oorlog formeel op. De ophef
fing was volgens het parlement
mogelijk nu de NAVO haar
bombardementen op Joegosla
vië heeft gestaakt. Ook de
komst van de internationale
vredesmacht KFOR en de te
rugtrekking van Servische
troepen uit Kosovo speelden
bij het besluit een rol.
Joegoslavische militaire reser
visten blokkeerden gisteren
voor de tweede achtereenvol
gende dag wegen in Servië uit
onvrede over hun arbeidsom
standigheden. Ze eisen vooral
de betaling van hun oorlogs
soldij.
De Nederlandse diplomaat
Daan Everts werd gistex-en be
noemd tot hoofd van de Orga
nisatie voor Veiligheid en
Samenwerking in Europa
(OVSE) in de Servische pro
vincie. AFP/RTR/AP
door Hans Leber
BANJSKA - In de directe omgeving
smeulen de huizen nog na. Zo'n vijf kilo
meter verderop is de spanning tussen
Serviërs en Albanezen in de stad Mitro-
vica te snijden. Maar het boerengehucht
Banjska in het westen van Kosovo bleef
tijdens de oorlog een oase van vrede.
Albanees Ramadan Zejmullah wist na de
komst van de NAVO dan ook wat hem te
doen stond. „We hebben onze Servische
bui-en bezocht en hen gezegd dat ze
moesten blijven. We zullen doen wat we
kunnen om hen te beschermen. Zoals ze
dat ook voor ons hebben gedaan."
Het klinkt ongeloofwaardig in een land
dat volledig in de ban is van de haat, ze
ker in de boerendorpen, maar in Banjska
en twee naastgelegen gehuchten hebben
de boeren elkaar in de oorlog geholpen.
De Servische families, ook daar ongeveer
tien procent van de bevolking, wachten
nu thuis in angst op wat komen gaat. Hun
boodschappen worden gedaan door de
Albanezen. Zoals zij tijdens de drie
maanden durende razzia's door parami-
litairen zelf spullen kochten voor Alba
nese buren die hun huizen niet durfden
verlaten.
De Serviër Dancetovic Novica herinnert
zich de dag van de NAVO-aankomst. „We
zaten te praten over onze toekomst. We
waren bang, maar dit is ons dorp, hier is
ons land. We wonen hier al eeuwen in
vrede. Toen werd er op de deur geklopt
door mijn Albanese buurman. We moes
ten ons geen zorgen maken, ze zouden
ons beschermen, zeiden ze." Zijn vader
en stokoude grootvader knikken instem
mend als Novica de vraag beantwoord of
de multi-etnische samenleving waar Eu
ropa naar- streeft, mogelijk is. „Hier in
Banjska wel. In heel Kosovo wordt het
moeilijk."
Bevrijd
De leraar Engels Zejmullah belegde een
bijeenkomst met alle Albanese burgers
nadat de NAVO één keer heel hard over
de smalle doi-psweg was gereden. Zij
concludeerden daar maar uit dat zij be
vrijd waren, een kans om te zwaaien kre
gen ze niet. „We hebben afgesproken dat
we zouden doen wat mogelijk is om de
Servische buren te beschermen. Niet dat
het vrienden zijn. We hebben altijd twee
gemeenschappen gehad en ik vind het
heel erg moeilijk om met hen te praten.
Mijn broer is door Serviërs vermoord. En
een oom. Maar het zijn buren."
De bewoners van Banjska gingen slechts
samen naar hun dorpskermis. Bij brui
loften werden beleefdheidsbezoeken ge
bracht. Maar daarmee was het gedaan
met het samenleven. Waarom de beide
groepen elkaar toch door de oorlog heen
hebben geholpen? Zejmullah: „Omdat
we elkaar hier niet dwai-s zitten. Onze
kinderen spelen niet met elkaar, maar
dat hoeft ook niet. We zijn hier gewoon
allemaal geboren. Deze Serviëi-s hebben
niemand vermoord, dus waarom zouden
we hen iets aan willen doen? In de dorpen
om ons heen wordt geroofd en worden
door beide partijen huizen verbrand.
Hier gebeurt dat niet. Tijdens de oorlogis
hier niemand doodgeschoten. We hebben
veel geluk gehad dat we hier wonen."
Verhofstadt wil zeven partijen
BRUSSEL - De Belgische kabinetsformateur Verhofstadt
overweegt een zevende partij, de gematigd Vlaams nationa
listische Volksunie, bij de regeringsvorming te betrekken.
Daardoor zou de regenboogcoalitie aan Vlaamse zijde over
een wat ruimere meerderheid van negen zetels beschikken.
Met alleen liberalen, socialisten en groenen is er aan Vlaamse
zijde van de Kamer van Volksvertegenwoordigers een over
schot van slechts één zetel. In totaal zou een regenboogrege
ring kunnen rekenen op een meerdex-heid van 28 zetels. Naast
paars (socialisten en liberalen) en groen zou in een dergelijke
coalitie ook de kleur geel van de Volksunie vertegenwoordigd
zijn. ANP
Ruim 1,2 miljard Chinezen
PEKING - De Chinese bevolking zal dit jaar opnieuw met
zo'n twaalf miljoen inwoners groeien. Daarmee zouden er in
totaal 1,26 miljard mensen in China wonen. De regerings
doelstelling - in 2000 niet meer dan 1,3 miljard inwoners - is
hiermee gehaald.
In 1998 bedroeg de bevolkingsgroei voor het eerst sinds de ja
ren zeventig minder dan één procent. De Chinese Academie
van Sociale Wetenschappen onderstreepte nog eens dat het
strenge gezinsbeleid in China, waar de meeste echtparen
slechts een kind mogen krijgen, hoogst noodzakelijk is: een
vijfde deel van de wereldbevolking woont er, terwijl China
slechts zeven procent van het landoppervlakte beslaat. AP
Veteranen zonder uitkering
MOSKOU - Het Moldavische parlement heeft besloten om
van alle 29.000 oud-strijders de voorrechten in te trekken die
verbonden zijn aan hun status van veteraan. Dit betekent dat
de Moldavische oud-strijders van de een op de andere dag al
hun kortingen op bijvoorbeeld woonlasten en openbaar ver
voer verliezen, evenals him oorlogspensioen. Velen menen dat
dit voor hen desastreuze gevolgen heeft; de veteranen leven
nu ook al veelal onder het bestaansminimum.
Het parlement van Moldavië voert bezuinigingen als motief
aan voor zijn besluit. Moldavië was voor de Tweede Wereld
oorlog nog onderdeel van Roemenië. De Sovjet-Unie an
nexeerde het gebied in 194 0Het bleef er, behoudens een korte
periode in de oorlog, tot 1991 deel van uitmaken. RTR
Tegenstanders Arafat in cel
GAZA - De Palestijnse politie heeft dertien personen opge
pakt omdat zij pamfletten hebben verspreid die waren ge
richt tegen het Palestijns Gezag.
De dertien zijn opgepakt op beschuldiging van ordeversto
ring en laster. De politie zegt dat tijdens de ondervraging
enkelen hebben toegegeven dat ze de Palestijnse bevolking
wilden ophitsen tegen president Arafat en zijn kabinet. De
Palestijnse autoriteiten worden in de pamfletten beschuldigd
van omkoperij, machtsmisbruik en morele corruptie.
De twee pamfletten, die twee weken geleden in omloop kwa
men, zijn ondertekend door de belangrijkste facties in Ara
fats Palestijnse Bevrijdingsorganisatie PLO. RTR
Marokko weert congres Amnesty
LONDEN - Het internationale congres van Amnesty Interna
tional zal deze zomer niet in de Marokkaanse hoofdstad Ra
bat plaatsvinden. Marokko heeft onverwachts de toestem
ming voor de bijeenkomst ingetrokken. In augustus zouden
vierhonderd afgevaardigden van Amnesty samenkomen.
Een woordvoerder van het Amnesty-hoof dkantoor in Londen
zei dat de Marokkaanse regering geen enkele verklaring heeft
gegeven voor het intrekken van de vergunning. Rabat zou
geen zin hebben in de manifestaties die doorgaans vooraf
gaan aan grote mensenrechtencongressen. AFP
van onze redactie buitenland
PARAMARIBO - De Nationale
Democratische Partij (NDP) in
Suriname is intern verdeeld ge
raakt. De helft van de parle
mentariërs van deze partij, met
zestien zetels de grootste in de
regering, heeft zich achter pre
sident Wijdenbosch geschaard
en daarmee NDP-voorzitter
Bouterse de rug toegekeerd.
Het zogeheten Gestructureerd
Samenwerkingsverband (GS
Plus) van oppositie, bedrijfsle
ven en vakbonden voert 'aftas
tende gesprekken' met Bouter
se. De bedoeling van het GS
Plus is een tweederde meerder
heid te verkrijgen in het parle
ment. Die is nodig om de kandi
daten van het GS Plus voor het
interim-presidentschap van
Suriname benoemd te krijgen.
Wijdenbosch is eerder met een
motie van wantrouwen naar
huis gestuurd, maar weigert op
te stappen. Het GS Plus wil een
interimkabinet om orde op za
ken te stellen en algemene ver
kiezingen voor te bereiden.
Oud-bankier Telting zou dat
kabinet moeten leiden. De rol
van Bouterse blijft in deze im
passe groot. Hij wil wel meewer
ken aan de vervanging van Wij
denbosch, maar heeft andere
kandidaten als Telting op het
oog. Ondertussen kissebissen de
actievoerders tegen Wijden
bosch al dagen. Een deel wil
weer de straat op. ANP/GPD
De Serviërs hielden de militairen en pa
ramilitairen op afstand, de Albanezen
hebben him bevrijdingsleger UQK in
middels laten weten dat de Serviërs in
Banjska geen blaam treft, hen zelfs heb
ben beschermd. In zijn bedompte, met
mannen gevulde keuken, maakt de Ser
viër Novica duidelijk dat hij zich
schaamt voor de Servische militairen.
„Er zijn onschuldige mensen gestorven."
Maar over de 'extremisten' aan Albanese
kant heeft hij geen ander oordeel: „Zij
hebben bloed aan hun handen, En de
NAVO zegt nu dat ze ons beschermen.
Maar iemand die je eerst drie maanden
bombardeert, zo iemand geloof je toch
niet? Ik vertrouw op mijn buren."
Herboren
De Albanees Zejmullah ziet de toekomst
somber in. „De kinderen kunnen dit mis
schien vergeten, of verwerken met een
beetje begeleiding op school. Maar we
zijn allemaal drie maanden bang ge
weest. En angst is erger dan een gevange
nis. Ik heb al die tijd in een huis verderop
in het dorp gewoond. Twee dagen gele
den ben ik voor het eerst het dorp uit ge
weest. Ik voelde me herboren." En sa
menleven met Serviërs?,Het zal moeilijk
zijn een echte relatie met ze op te bou
wen. Ik denk dat alleen de tijd zijn werk
moet doen." GPD
van onze redactie buitenland
JAKARTA - In de Indonesische
provincie Atjeh, waar rebellen
hun strijd voor onafhankelijk
heid hebben opgevoerd, zijn de
ze week zeker tien mensen door
geweld om het leven gekomen.
Dat hebben de politie en getui
gen gisteren gezegd.
Zeven van de slachtoffers wer
den dinsdag gedood. Dat ge
beurde op drie verschillende
plaatsen. Onder de doden be
vond zich één militair. Een an
der slachtoffer werd doodge
schoten toen hij probeerde te
ontsnappen aan militairen.
Duizenden bewoners van Atjeh
zijn hun huizen ontvlucht, na
dat in hun dorpen troepen wa
ren gestationeerd. Volgens
getuigen zijn negenduizend
mensen uit zestien dorpen in
Noord-Atjeh vertrokken. Een
beambte van oliemaatschappij
Mobil Oil zei dat duizend men
sen een veilig heenkomen heb
ben gezocht op het terrein van
het bedrijf. AP
Advertentie
Daniël Dessaint pannen
koekjes
Kant-en-klaar. Gevuld met appel,
chocolade en hazelnoot of
bosvruchten.
Per 4 stuks
van 5.99 voor
CLL C(JXA< -
KQUMar
