Onderling vertrouwen ver te zoeken
PZC
Beelden met boodschap
Een meeslepende
vertolking van
kamermuziek
De Drukkery brengt kunst uit
het museum terug naar publiek
Lamp van de
Broederschap
getuigt van vrede
zeeland
18
kunst cultuur
vrijdag 25 juni 1999
Niet alleen Sas van Gent is in de race voor een outletcentrum, ook de buurgemeenten blijken verschillende contacten te hebben.
Zeeuws-Vlaanderen. Het
is weer Guatemala. Een
bananenrepubliek,
waarin de bestuurders het
licht in elkanders ogen
niet gunnen, waar
machtsspelletjes gespeeld
worden in achterkamers
en voetbalkantines, waar
afgunst leidraad tot
handelen is en waar
deuren vaker harder
klappen dan elders.
door Conny van Gremberghe
SAS VAN GENT - Burgemees
ter Jan Lonink (PvdA) van Sas
van Gent kan erna een jaar bur-
gemeesteren in de kleinste Ka
naalzone-gemeente over mee
praten. Over de bestuurscultuur
in de regio. Over ver- en wan
trouwen.
Na een glorierijke intocht in Sas
van Gent, waar men het regen
teske optreden van zijn voor
gangers beu was geraakt, toog
hij vorig jaar juli aan de slag in
het kanaalstadje. Er moest en er
zou wat gebeuren. En Lonink,
bijgestaan door een nieuw col
lege van wethouders, zou daar
voor zorgen. Koud aangetreden
zei hij te zullen streven naar sa
menwerking met de buurge
meenten. Sterker nog, dat
moest, want Sas van Gent kan
gewoon een aantal zaken beter
klaren met steun van de buren.
Hij zou gesprekken voeren met
Terneuzen en Axel over samen
werking. Dat zou-ie doen, maar
Terneuzen maakte geen haast
om op de uitnodiging in te gaan
en het Axelse college nog min
der. Deze week kreeg Lonink
zijn zin. Burgemeester R. Barbé
(CDA) van Terneuzen en zij n be
stuurlijk gevolg schoven in Sas
van Gent aan tafel om te praten.
Dat gesprek moet - volgens het
persbericht dat Terneuzen na
afloop verstuurde - een 'con
structief karakter' hebben ge
had.
Het is de vraag of deze kwalifi
catie de juiste is. Lonink was de
ze week ontzettend kwaad op
zijn Terneuzense collega's en
niet alleen op hen. Ook op die in
Hulst en verder wat teleurge
steld in die van Axel, maar om
andere redenen.
De Sasse burgemeester loopt
zich sinds zijn aantreden zowat
het vuur uit de sloffen om het
armlastige Sas van Gent op kor
te termijn te verrijken met een
outletcentrum. De Utrechtse
projectontwikkelaar Innovast
had sinds 1990 getracht om een
bestemming te vinden voor het
voormalig CSM-terrein aan de
rand van de Sas. Plannen wer
den gemaakt en doorgestreept.
Het ene na het andere, totdat In
novast met het uitverkoopcen
trum op de proppen kwam dat -
gelet op ontwikkelingen elders
in den lande - een kans van sla
gen leek te hebben. Vrijwel op
hetzelfde moment kwam ook de
gemeente Goes in beeld voor een
dergelijk groot winkelcentrum.
Het Sasse college schaarde zich
na enige afweging achter het
initiatief en beloofde de ont
wikkelaar alle moeite te zullen
betrachten om het centrum in
Sas van Gent van de grond te til
len. De plannen waren nog niet
de wereld in of in de buurge
meenten werd er gekreund en
geklaagd. „Dat kan niet, dat
centrum gaat ten koste van onze
middenstand, allez, allez..."
Sas moest de plannen beter on
derbouwen, onderzoeken laten
verrichten naar de economische
effecten van zo'n centrum voor
de buurgemeenten, naar de ver
keersstromen en meer van
zulks.
Gedeputeerde G. J. van Zwieten
(WD) vond die verzoeken wel
redelijk en Lonink ook. Dus
werd een bureau van naam ge
zocht (Kolpron uit Rotterdam)
om de klussen te klaren. De on
derzoeken waren nog niet ge
drukt en gebundeld of de Ter
neuzense wethouder J. Baart
analyse
(TOP, midden-en kleinbedrijf)
■riep al dat Kolpron (een bureau
dat ook vaak door Terneuzen
wordt ingehuurd) leugens en
wartaal bezigde. In Hulst vrees
de de middenstand voor een te
loorgang voor eigen nering en
ook in het Vlaamse Zelzate roer
den ondernemers zich tegen de
Sasse ontwikkeling.
En Lonink maar praten, op bij
eenkomsten met ondernemers,
met collega-bestuurders, in de
burgemeesterskring. Over de
effecten, dat ze in Sas maatrege
len zouden treffen om die te mi
nimaliseren, over werkgelegen
heid, over van alles. En terwijl-
ie zo bezig was wist hij niet dat
zijn Terneuzense en Hulster col
lega's benaderd waren doorpro-
ject-ontwikkelaars, die in die
gemeenten ook wel een outlet
centrum wilden beginnen. Daar
repten ze met geen woord over.
Pas onlangs kwam Lonink er in
Middelburg achter dat gedepu
teerde Van Zwieten naast Goes
en Sas nog twee locaties in de
provincies aangemeld had ge
kregen.
„Beschamend", zei hij deze
week. Zijn vertrouwen was ge
knakt. De kwestie is tekenend
voor de wijze waarop openbare
bestuurders elkaar in Zeeuws-
Vlaanderen bejegenen. De on
derlinge kift is groot. Bedrijven
worden zonder géne van elkaar
afgesnoept (Neckermann, Uni-
tron). De rivaliteit op de wo
ningbouwmarkt is - zelfs al ligt
er een intergemeentelijk huis
vestingsplan - enorm. De tot
standkoming van een regionale
bedrijfsterreinenvisie neemt
drie jaar in beslag, maar als die
visie er ligt wordt lacherig ge
daan over de inhoud en plaatsen
de bestuurders zelf vraagtekens
bij de haalbaarheid van bedrij
venterreinen bij Terhole en
Draaibrug.
Intergemeentelijke samenwer
king in Zeeuws-Vlaanderen
lukt alleen als het om bedrijfs
matige zaken gaat. Het werk
voorzieningschap Dethon en
het vroegere AVZV (nu OLAZ)
zijn daar goede voorbeelden
vanGaat het echter om beleids
matige zaken, dan kunnen be
stuurders amper de gemeente
lijke grens slechten, laait de
naijver op en wordt kinnesinne
gemeengoed. Dat blijkt regel-
foto Charles Strijd
matig binnen het Intergemeen
telijk Samenwerkingsorgaan
Zeeuws-Vlaanderen (ISOZ) -
dat inmiddels verworden is tot
een praatgroepje over subsidies
en feestjes bij De Sterre - binnen
het havenschap Zeeland Sea
ports, binnen het project Duur
zaam Veilig, waar ook ambiti
euze gedeputeerden zich nog
wel eens doen gelden.
Door dat gebrek aan onderling
vertrouwen doen de bestuur
ders van de gemeente Axel voor
lopig niet meer mee aan aller
hande praatgroepjes zoals het
Kanaalzoneberaad van Lonink
of het Philippine-beraad. Axel
is ook genezen van vrijages met
andere gemeenten. Volgens
wethouder Co van Schaik
(PvdA) heeft het enkel zin om
met elkaar over samenwerken
te praten als er een vertrou
wensbasis bestaat. In Guatema
la bezuiden de Westerschelde
ontbreekt die echter te vaak en
dat zou anders kunnen.
zie ook pagina 19 en 21
door Carla van de Merbel
Het is zaterdag, 25 juni 1960.
Rond half drie 's middags
komt in het gemeentehuis van
Kapelle een gezelschap bijeen.
Doel van hun samenzijn: de we-
reldveteranendag. In 22 landen
komen die 25e juni oud-strij
ders bij elkaar om de slachtof
fers van de Tweede Wereldoor
log te gedenken en 'te getuigen
van de wereldvrede', zoals de
oud-strijders het noemen.
Vanaf het Kapelse gemeente
huis lopen de genodigden in een
stoet naar de Franse militaire
begraafplaats. Onder hen zijn
Oorlogsweduwe J. Zegers-Tho-
renaar (in klederdracht) uit
Wolphaartsdijk ontvangt op de
Franse militaire begraafplaats
in Kapelle de Lamp van de
Broederschap uit handen van de
Haagse weduwe A Zegers-Ver-
hey. Op de achtergrond onder
meer burgemeester H. G. van
Suylekom van Kapelle.
onder andere de commissaris
der koningin in de provincie
Zeeland, jhr. mr. A F. C. de
Casembroot, en de oorlogswe-
duwe J. Zegers-Thorenaar uit
Wolphaartsdijk. Vooral voor
mevrouw Zegers is het een bij
zondere dag. Zij krijgt namelijk
de Lamp van de Broederschap,
een lamp 'die de herinnering
aan de gevallenen in de Tweede
Wereldoorlog levendig moet
houden en het symbool is van
liefde en vriendschap tussen de
volkeren'.
De Lamp der Broederschap
wordt dat jaar voor de derde
keer overhandigd. In 1958 werd
de eerste lamp overgedragen in
Rotterdam, het jaar daarop in
Den Haag en nu dus in Kapelle.
Weduwe Zegers-Thorenaar
krijgt de lamp uit handen van de
Haagse oorlogsweduwe A Ze
gers-Verhey. Maar eerst zijn er
toespraken, onder meer van de
vice-voorzitter van het Neder
landse comité 'De Lamp van de
Broederschap', de oud-Middel
burger jhr. F. Beelaerts van
Blokland. Hij benadrukt dat 'de
lamp' klein is maar een groot
licht heeft. Volgens hem gaat het
erom „banden van broeder
schap te smeden bij de graven
van hen, die voor een betere we
reld stierven". Na nog een paar
toespraken wordt koraalmu-
ziek ingezet. Tijdens het spelen
van deze muziek wordt de Lamp
van de Broederschap door de
Haagse weduwe overhandigd
aan mevrouw J. Zegers-Thoren
aar.
De Lamp van de Broederschap
wordt later overgebracht naar
het gebouw van de provinciale
griffie in Middelburg. Daar zal
een jaar lang het licht branden
de worden gehouden.
door Jean-Lou de Gucht
HENGSTDIJK - Hengstdijk,
een polderdorp....beelden. Zo
heet de expositie van de Belgi
sche kunstenaar Thierry Lau-
wers die donderdagavond door
wethouder F. van Driessche van
Hontenisse is geopend. De ex
positie omvat twaalf beelden
die in de dorpskom van Hengst
dijk staan opgesteld. De beel
denroute is tot stand gekomen
op initiatief van het Midzomer
feestcomité Hengstdijk.
Cultuurwethouder F. vaii Dries
sche refereerde in zijn openings
woord aan de actieve rol die het
Midzomerfeestcomité speelt in
het culturele leven van de ge
meente Hontenisse. „Vorig jaar
heeft het Midzomerfeestcomité
al laten zien wat het cultureel in
zijn mars heeft. Denk alleen
maar aan de deelname van de
Gentse kunstenaars aan het
Midzomerfeest en de groots op
gezette expositie in de kerk in
december. Het Midzomerfeest
comité probeert op deze manier
de mensen dichter bij elkaar te
brengen. Wat zij op dit moment
doen is een goede basis om ver
der uit te bouwen."
Ouderwets
Na het openingswoord van de
wethouder liep kunstenaar
Lauwers met de genodigden
door het dorp om enige uitleg te
geven over zijn beelden. Hij
vindt zichzelf een echte ouder
wetse kunstenaar. „Kunst is
voor mij in de eerste plaats
kunst. Pas daarna gaat het mij
erom dat ik er geld mee kan ver
dienen.Lauwers legt uit dat ie
der beeld van hem een bood
schap heeft. „Waar zijn we nu
eigenlijk in de maatschappij
mee bezig", zegt hij. „We zijn
bezig onszelf naar de vaantjes te
helpen", legt hij uit terwijl hij
bij zijn beeld Teryosaurus staat.
De kunstenaar moet volgens
hem de mensen laten nadenken.
Met Teryosaurus wil hij de we
tenschappers die zich met het
klonen van mensen bezighou
den waarschuwen. „Als zij op
deze weg voortgaan, zal dat het
einde van de mensheid beteke
nen. Klonen zullen klonen ma
ken. Dat zal het einde van alles
zijn."
Rondom het beeld staan 150
kruisjes. Die staan volgens hem
symbool voor de 150 gezinnen in
Hengstdijk. De mensen uit deze
gezinnen zullen volgens hem
ook ooit sterven. Hij vindt het
nuttig dat de mensen ook eens
over hun eindigheid nadenken.
Lauwers wil echter niet dogma
tisch overkomen. „Ik geef alleen
maar mijn visie", zegt hij.
„Mensen moeten zelf maar uit
maken wat ze er mee doen." De
expositie in Hengstdijk is nog te
bezichtigen tot en met 23 juli.
MIDDELBURG, Burgerzaal
Internationaal Muziekfeest.
Wolfgang Schroder, Benjamin
Schmid, Wouter Vossen, viool;
Daniel Raiskin, Zvi Carméli,
altviool; Ramon Jaffé, Quirine
Viersen, celloWenzel Fuchs,
klarinet; Lisa Smirnova, Miklós
Skuta, piano. Werken van Beet
hoven, Von Herzogenberg en
Dvorak
door Leen de Broekert
Ingeklemd tussen twee gelief
de kamermuziekwerken van
Beethoven en Dvorak stelde de
uitvoering van het strijktrio
opus 27/2 van Heinrich von
Herzogenberg ons in de gele
genheid even te snuffelen in de
volgestouwde kast met 'verge
ten' componisten uit de vorige
eeuw. Brahms en Von Herzogen
berg waren in die mate muzikale
geestverwanten, dat Brahms
schroomde om kritiek te uiten
op de werken van zijn vriend,
omdat hij dan in de verleiding
kwam over zichzelf te oordelen.
De uitvoering door Schroder,
Raiskin en Jaffé, die dit werk
even aan de vergetelheid ont
rukten leverde een welsprekend
pleidooi op voor Von Herzogen
berg. In de opvallende polyfone
buitendelen hielden de spelers
door een wijs schiften van
hoofd- en bijzaken de aandacht
optimaal gevangen. Het pasto
raal getinte Andantino en het
naieve volksliedachtige Tempo
di Menuetto bekoorden in hoge
mate. Door de wat schrale viool
toon van Wolfgang Schroder
boette de sensuele buitenkant
van het stuk jammer genoeg iet
wat in aan glans.
De inzet van het programma -
het trio opus 11 van Beethoven -
was buitengewoon pakkend.
Fuchs, Jaffé en Skuta brachten
in een boeiende conversatie de
dramatiek, de humor en de ly
riek die in het werk besloten lig
gen optimaal tot klinken. Pia
nist Miklós speelde zijn partij
bijzonder rank en verfijnd, zon
der daarbij de accentuering en
dynamiek uit het oog te verlie
zen. Hij integreerde - zonder in
anonimiteit te verdwijnen - de
pianoklank heel mooi in het to
tale klankbeeld. Ramon Jaffé
maakte van zijn lyrische mo
menten vervoerende stukjes bel
canto. Wenzel Fuchs paarde
subtiliteit aan een gulle expres
siviteit.
Het pianokwintet opus 81 van
door Ben Oerlemans
MIDDELBURG - In De Druk
kery aan de Middelburgse
Markt is sinds enige maanden
galerie Tube gevestigd. Er
wordt voornamelijk moderne
kunst tentoongesteld en vanaf
vandaag (vrijdag) tot en met 30
september staan achttien
Zeeuwse schilders en beeld
houwers centraal. De expositie
loopt tussen de rekken met
boeken en cd's door en omvat
zowel figuratief als abstract
werk.
Door de opstelling van de
schilderij en worden alle bezoe
kers van de Drukkery gecon
fronteerd met de kunst. Ze blij
ven erbij stil staan en er wordt
geregeld werk aangekocht. Dat
is precies de bedoeling van Wil
liam Verstraeten, de eigenaar
van Tube.
Moderne kunst spreekt tegen
woordig blijkbaar niet meer
aan. Musea die moeilijk toe
gankelijk werk exposeren blij
ven akelig leeg, kunstwerken
worden nauwelijks meer ge
kocht door het publiek en de
overheid schaft werk aan, dat
na verloop van tijd weer in een
depot verdwijnt. Het zijn juist
de galeriën die weer vanaf de
basis beginnen en de modern
ste kunst bij de mensen bren
gen. Ze hebben succes. Er
blijkt een markt voor abstract
werk te bestaan.
Drempel
Een bewijs hiervan vormt
Tube. Enige maanden geleden
werd de galerie geopend. Geen
kunst in een museum 'want
daarvoor is de drempel te
hoog', aldus Verstraeten. Ook
geen expositie in een losstaan
de galerie. „Je ziet toch dat
mensen moeite hebben om
daar naartoe te gaan", vervolgt
hij. „Maar kunst moet terug
naar de basis. De overheid
heeft de laatste jaren de kunst
markt min of meer bepaald en
daardoor een groot reservoir
aan beroepsartiesten in het le
ven geroepen die geen binding
meer had met het publiek. In
moderne musea wordt voorna
melijk hermetische, moeilijk
toegankelijke kunst getoond.
De kunstenaars zelf zitten
vaak in een traject van stipen
dia en beurzen en komen onaf
hankelijk te staan van verza
melaars en de man in de straat,
wat de binding met de maat
schappij vaak verbreekt. Maar
er is een tegenstroom op gang
gekomen. Schilders die weer
alleen in galerieën hangen;
beeldhouwers die bewust niet
bij de overheid aankloppen,
maar de kunst teruggeven aan
wie het toebehoort: het pu
bliek."
De angst om kunst 'gewoon in
een winkel' te hangen is groot.
Het komt geregeld voor dat
kunst in de openbare ruimte
wordt vernield. Maar volgens
Verstraete is hier in de Drukke
ry geen sprake van. „Je ziet
mensen die langs de schilderij
en lopen als ze een cd of een
boek willen aanschaffen. Ze
staan erbij stil en vragen naar
de prijs. Vaak blijkt een mooi
schilderij nog minder te kosten
dan een poster. Zelfs jongeren
die in de Drukkery komen ska
ten raken de schilderijen niet
aan en kijken ernaar. Zo kun je
zien dat moderne kunst wél
aanslaat, als het maar op een
juiste manier wordtgepresen-
teerd." Leon RiekweU heeft
werk hangen met als achter
grond 'Kreta-blauw'. Het zijn
enige Warhol-achtige foto's
met paars-zwarte kleuren.
Daarnaast een grote plaat met
een Oosterse tatoeage en bid
dende boeddhisten. Sander
Littel heeft expressionistisch
werk hangen. Boten aan de ha
ven met een gele achtergrond.
De scherpe kielen afgetekend
in de lucht.
Een schilderijenreeks van Wim
Hofman vertelt als het ware
een verhaal van de zee. Een rij
foto's naast elkaar op verschil
lende hoogte geeft een telkens
veranderend perspectief.
Ook van William Verstraetens
eigen hand hangt een abstract
schilderij. Oranje vlakken te
gen een zwarte achtergrond.
Truus van den Boezem heeft
zich laten inspireren door be
graafplaatsen tegen een ach
tergrond van Sevilla-rood. De
ijzeren grafkruisen geven een
suggestief beeld en werpen een
schaduw tegen de achtergrond.
Lokale kunst
„We willen bewust de lokale
kunst wat benadrukken", be
sluit Verstraeten. „Middelburg
werkt bewust aan een interna
tionaal imago, waaronder Het
betoverde pleineen prima ini
tiatief, waarbij mensen op
straat worden geconfronteerd
met kunst, het mooi vinden en
er vragen bij stellen. Hier wil ik
bewust de Zeeuwse kunste
naar een plaats geven. Laten
zien dat er in deze provincie
ook voldoende talent leeft om
een groot publiek te boeien"
Een van de kunstwerken van Thierry Lauwers in de beeldenroute.
Dvorak is één van die zeldzame
stukken - het Forellen kwintet
van Schubert is er nog zo één -
die je als 'archetypische kamer
muziek' zou kunnen betitelen.
Met de meeslepende vertolking
van dit meesterwerk zorgden
Schmid, Vossen, Carmeli, Vier
sen en Smirnova voor de bekro
ning van deze kamermuziek
avond. Het waren vooral de
intens warme viooltoon van
Benjamin Schmid en de sonore
cello van Quirine Viersen die het
klankbeeld bepaalden. Bij pia
niste Lisa Smirnova zit deze
muziek zonder twijfel in het
bloed. Slavisch-gepijnigde
blikken over haar schouder
werpend speelde ze de muziek
niet, ze leefde Dvoraks noten.
Maar op de een of andere manier
wist ze haar gedrevenheid niet
adequaat om te zetten in pre
sente klank. Haar aandeel leek
soms bladzijden lang meer een
continuopartij dan een concer
terende romantische klavier-
partij. In de fortissimo-cli
maxen kon ze niet voldoende
kracht mobiliseren om tegen
spel te leveren tegenover het
strijkersgeweld. In de meeste
gevallen moeten de strijkers het
onderspit delven in de strijd met
de zwarte driepotige masto
dont. Het is niet meer dan bil
lijk, dat ditmaal de Steinway
eens genoegen moet nemen met
de tweede plaats. Het publiek
beloonde na deze uiterst span
nende Dvorak de musici met een
langdurig applaus.
Werk van Marcel Robbe
foto Charles Strijd
(Advertentie)
Su.'tinti?'
In het laatste jaar van
de twintigste eeuw
blikt de PZC van dag tot
dag terug op nieuws
feiten uit Zeeland.
