Economisch beleid Paars zwalkt Etnische haat verscheurt Mitrovica PZC Academie weert Servische Inwoners Ambon zijn religieuze gewelddaden beu feiten en meningen CDA'er Balkenende kritisch aan vooravond debat over Voorjaarsnota 23 juni 1949 woensdag 23 juni 1999 door Maurice Wilbrink De Tweede Kamer voert vandaag een wonderlijk debat. Aan de orde is de Voorjaarsnota, waarin het kabinet aangeeft in hoeverre het financieel- econoniisch beleid aansluit bij de eco nomische werkelijkheid. Maar over welke werkelijkheid gaat het eigenlijk? Het ene moment kijken we in het ga pende gat van een opdoemende reces sie, enkele maanden later is de con junctuur weer 'dik in orde'. Jan Peter Balkenende, financieel woordvoerder van de CDA-Tweede Kamerfractie, somt op hoeveel wisse lende signalen het kabinet, topambte naren en het Centraal Planbureau (CPB) sinds vorige zomer hebben gege ven over de stand van de economie en de vooruitzichten. Zijn conclusie: er is eigenlijk geen peil te trekken op de in formatie van het kabinet. Maar eerst die opsomming. Zomer 1998 sluit Paars-2 een regeerakkoord, waarin vooral 1999 wordt bestempeld als een jaar van extra uitgaven. Later in de zomer begint topambtenaar Sweder van Wijnbergen (Economische Zaken) echter al te waarschuwen: het gaat te genvallen, de crisis in Azië begint ons te hinderen. Bij een verminderde econo mische groei loopt het in het uitgaven- jaar 1999 meteen fout. Een herfst lang hamert het kabinet op loonmatiging, onder meer omdat de in flatie zo laag is. Het CPB stelt de groei ramingen twee maal neerwaarts bij. Minister Zalm van Financiën dreigt in december met miljardenbezuinigin gen. Maar in het vroege voorjaar loopt de inflatie alweer op. Het CPB komt weliswaar* met een lage inflatiever wachting, maar die is al weer snel ach terhaald. Het kabinet stelt besluiten uit totdat in de zomer de inflatie voor heel dit j aar duidelijk is. De rnilj arden bezuinigingen die voor het jaar 2000 werden voorzien, halveren. De inflatie blijft aan de hoge kant, wat allemaal korte termijnvoordelen heeft voor de rijksfinanciën. De economische groei trekt alweer aan en het financierings tekort over 1999 blijkt weer onder de één procent te kunnen duiken, terwijl 1,7% was voorzien. Oude gegevens Balkenende: „Per kwartaal, soms per maand krijgen we een ander beeld voorgeschoteld. Hoe moet je daar een lange termijnbeleid in ontdekken?" - Umoet een debat over de Voorjaarsno ta voeren met deels nu alweer achter haalde gegevens. „Ja. De inflatie bijvoorbeeld is hoger dan het kabinet eerst inschatte. Het ra re is dat Paars zich daar nu rijk mee re kent. Een hogere inflatie lost op de kor te termijn inderdaad wat financiële problemen voor de overheid op. Maar groepen burgers dreigen nog dit jaar koopkracht te verliezen. Paars-2 zou lastenverlichting brengen, maar ik vrees lastenverzwaring. Het kabinet laat premies en energieheffingen stij gen en er komt een hoog BTW-tarief op water. Daar komt bij dat de gestegen inflatie, die voor ongeveer de helft het directe gevolg is van overheidsbeleid, de koopkrachtstijging in eerder afge sloten CAO's teniet doet." „Het kabinet komt zichzelf keihard te gen als het nu meedrijft met de hogere inflatie. Op de langere termijn lopen de overheidsuitgaven onvermijdelijk op. Het is niet duidelijk hoe Paars dat wil opvangen. Het beeld dat je wordt voor geschoteld, is niet transparant. Dat is mijn kritiek. Uit de pers moet je verne men dat er dit jaar 1,9 miljard moet worden bezuinigd. Dat bedrag kun je niet controleren en waar die ombuigin gen precies neerslaan, blijft ook de vraag. Er wordt alsmaar geschoven met cijfers," Geluksfactor - Het lijkt wel alsof de economische ge luksfactor Paars ook weer toelacht. „Ik gun Paars en iedereen economische groei. Het gevaar is dat het beeld ook snel negatief kan omslaan. Het kabinet moet daar met haar beleid rekening mee houden. Het kan zomaar misgaan als de consumentenbestedingen terug lopen, omdat er verliezen op de beurs ontstaan en de huizenmarkt inzakt. Onze economie heeft kwetsbaarheden die dan extra gevoeld worden: het be drijfsleven aarzelt met investeringen, het herstel van de wereldhandel ver loopt traag en de oplopende arbeids kosten in Nederland bedreigen onze concurrentiepositie. En als de conjunc tuur inderdaad onverhoopt omslaat, dan moet Zalm alsnog heel hard snij den in de uitgaven." - Wordt de Tweede Kamer met cijfers gemanipideerd? „Die term is te zwaar. Het kabinet be lemmert soms wel de mogelijkheden van het parlement om te controleren of het goed werk levert. Dat is onderdeel van een nieuwe politieke cultuur, waarin bijvoorbeeld ook heel losjes met het staatsrecht wordt omgegaan. Een Kamerlid moet maar afwachten of hij de juiste informatie krijgt. In die cultuur past ook het excuses maken door ministers zonder dat het nog poli tieke consequenties heeft. Of het bij voorbaat aanvallen van een enquête commissie, die nota bene door de Ka mer is ingesteld." - Als u niet kunt controleren wat het kabinet doet, dan komt u niet meer toe aan uw belangrijkste opdracht. „Er is een onbalans ontstaan tussen de werktuigen van de regering en die van het parlement. Vreemd genoeg zijn Ka merfracties ontzettend terughoudend om meer geld beschikbaar te stellen voor eigen onderzoek. De eerste de bes te ambtelijke afdeling van een kleine gemeente is stukken groter dan de we tenschappelijke instituten van een be langrijke politieke partij. Er moet ver sterking komen voor de Tweede Kamel en voor de partijen, maar ik denk dat meer politici zich dat beginnen te reali seren." - En tot die tijd blijft de Kamer vluchten in details, omdat ze niet meer in staat is het grotere geheel te controleren? ,Nou, de waan van de dag regeert, als j e de grote lijn niet kunt zien. Nu is de waan dat het kabinet het weer eventjes redt met haar financieel-economisch beleid. Daar verzet ik mij tegen." GPD Tweede-Kamerlid Jan Peter Balkenende (CDA). foto Cees Zorn/GPD door Harald Doornbos Het centrum van Kosovska Mitrovica, de vierde stad van Kosovo, ziet eruit alsof er een wervelwind doorheen is ge gaan. Maar orkanen komen hier niet voor, wel Servische politie- troepèn die de afgelopen drie maanden twintig centimeter hoge en bijna egale vlaktes heb ben gemaakt door de huizen en de winkels van etnische Alba nezen met behulp van bulldo zers plat te walsen. Kosovska Mitrovica is één van de zwaarst vernielde steden in Kosovo. Nu de Servische politie en het leger de stad hebben ver laten, keert de eerder verdreven Albanese bevolking terug. Aan de hoofdstraat, tegenover het busstation, komt Ljmurije Hakaj, een 16-jarig Albanees meisje, met de handen vóórhaar mond en neus aanrennen. Ze heeft net het lijk gevonden van haar buurman Sali, zo vertelt zij. „Hij ligt in zijn verbrande huis. De Serviërs hebben hem enkele dagen geleden door het hoofd geschoten. Als ik hier ooit nog een Serviër aantref, dan vermoord ik hem. Meer mensen verzamelen zich op straat. Allen Albanezen, al len vol met verhalen en ervarin gen die je niemand zou toewen sen. „Ik ben m'n man kwijt, hij is afgevoerd door de politie en daarna heb ik hem nooit meer gezien", vertelt Shukrije Kpuzi. Verdrietig is zij over het weinig hoopgevende lot van haar man; razend is zij dat het in haar stad ooit tot een oorlog is gekomen. Eigenlijk was het niet eens een oorlog, zegt zij: „Dit was één grote moordpartij door een stel idioten die niets geven om het leven van een mens." Nu ze bij na alles is kwijtgeraakt in haar leven, rest er nog de wraak. In de genen Een man van middelbare leef tijd komt aangelopen. „Het zit de Serviërs in de genen", be weert hij. „Bijna elke Serviër die ik ken, heeft meegedaan aan het moorden en het plunderen. En nu ze de oorlog hebben ver loren en wij terugkeren, doen ze plotseling alsof er hier niets ge beurd is. Alsof zij onschuldig zijn. Onzin. Wij pakken ze terug, dat garandeer ik je." Het uur van de wraak der Alba nezen is gekomen in Kosovska Mitrovica. En dat is precies de angst van de overgebleven Ser viërs. Net als in de rest van Kos ovo staat alles plotseling op zijn kop. Waren de Serviërs hier ja renlang heer en meester, opeens zijn hun politiemacht en leger weg. Plotseling realiseren de overgebleven Serviërs dat zij de status van jager hebben inge ruild voor die van prooi. In een laatste poging om alles bij het oude te laten, verdedigen de paar duizend Servische burgers van Kosovska Mitrovica nu het noordelijke gedeelte van de stad met hand en tand. Alsof ze wei geren te geloven dat het voor hen allemaal voorbij is, staan ze in groepen in de buurt van een brug over de rivier die door Mi trovica stroomt. Dit noordelijke gedeelte van de stad is 'verbo denvoor Albanezen'. „Er is hier niets gebeurd", beweert een Serviër, „de Albanezen en NAVO hebben dit allemaal zelf gedaan. Als ze hier willen terug keren, dan maken we ze af." Haat Aan de andere kant van de brug, in het zuidelijke gedeelte van de stad, zijn de regels en wetten van het nieuwe Kosovo inmid dels al wel ingegaan. Op sommi ge ingestorte huizen hangt een rode Albanese vlag. Leden van het Kosovo Bevrijdingsleger (UQK) hebben een hoofdkwar tier ingericht. Vluchtelingen keren in groten getale terug. Hun haat tegen de Serviërs groeit wanneer ze bij hun ver nielde huizen aangekomen. De gaten in de stad zijn vaak groter dan voetbalvelden. „Hé, ver domme, er staat zelfs geen steen meer overeind", roept een Alba nese man bij de plek waar ooit zijn huis stond. Net als de Serviërs hebben de Albanezen groepjes gevormd die aan hun kant van de brug de wacht houden. Wat gaan ze doen wanneer er een Serviër de brug oversteekt? „Kogel in z'n kop", merkt een Albanees op. Tussen beide etnische groepen, op de brug die bijna lijkt te zwichten onder de gigantische haat die er hier bestaat, staan Franse NAVO-troepen met twee tanks en verscheidene militai ren. Zij moeten ervoor zorgen dat het niet uit de hand loopt. Dat is echter makkelijker ge zegd dan gedaan. Een Albanese jongen grijpt plotseling naar de nek van een Serviër, die snel een pistool uit zijn binnenzak grijpt en in de lucht schiet. NAVO- Servische vrouwen verlaten langs een Frans KFOR-pantservoertuig het zuiden van Kosovska Mitrovi ca om hun toevlucht in het noorden van de stad te zoeken. foto Mladen Antonov/EPA van onze redactie binnenland De 22-jarige Jelena Dacic uit het Servische Novi- Sad is niet welkom als studen te aan de Arnhemse Academie van Bouwkunst. Directeur John Carp zegt de studente te weigeren omdat ze afkomstig is uit een land dat andere vol ken wreed onderdrukt. Carp ontkent dat zijn weige ring uitsluitend het gevolg is van persoonlijke antipathie te gen Servië. „We kregen een brief van Jelena Dacic waarin ze schrijft" dat ze graag aan on ze instelling wilde studeren. We hebben haar toen een stan daard antwoord terugge stuurd dat de Academie een deeltijdopleiding is en dat stu denten naast hun opleiding een baan moeten hebbben. De ze Servische studente zou nooit een werkvergunning kunnen krijgen omdat ze geen EU-ingezetene is. Dat bete kent dat ze niet zou kunnen voldoen aan de voorwaarden om in Arnhem te studeren." Twistappel Volgens Carp heeft hij vervol gens zijn persoonlijke opvat tingen in een brief aan de stu dente uitgelegd. „En dat is natuurlijk de twistappel. Ik heb haar laten weten dat ik het niet gepast vindt om als acade mie een relatie aan te gaan met een studente uit een land waarmee we in oorlog zijn. Daar komt bij dat zij in haar brief op geen enkele manier is ingegaan op de gruwelijkhe den in Kosovo. Als ze bijvoor beeld had willen vluchten was het een heel ander verhaal ge weest. Dan was ze welkom ge weest, we hebben hier ook twee vluchtelingen uit Irak." Voor Carp was de aanvraag uit Servië een klap in zijn gezicht omdat hij al enkele jaren privé onderdak biedt aan een vluch teling uit Kosovo. „We zitten elke avond aan de televisie ge kluisterd om te zien of er ook familieleden van mijn huisge noot de grens met Kosovo pas seren." Volgens Carp is het voor hem onmogelijk om in dit geval als directeur een ander standpunt in te nemen dan zijn gevoelens hem ingeven. „Er is geen sprake van een kinder kruistocht tegen Servië, maai de oorlog in Servië kan wel bij iedereen over de drempel ko men." Overigens acht de directeur van de Arnhemse onderwijsin stelling het niet uitgesloten dat Jelena Dacic ook brieven naar andere onderwijsinstellingen in of buiten ons land heeft ge stuurd. „Weliswaar schreef ze dat ze graag in Arnhem wil stu deren omdat onze academie zo goed bekend staat, maar de meeste studenten melden zich in meerdere steden aan." Verhouding De directie en het bestuur van de Rotterdamse bouwkunde- opleiding hebben de brief van Carp afgekeurd. Zij vinden dat de Arnhemse directeur zijn persoonlijke gevoelens niet had mogen betrekken bij de af wijzing van de Servische stu dente. Inmiddels heeft het SP-Ka- merlid Van Bommel minister Hermans van onderwijs ge vraagd de actie van Carp onge daan te maken. Het Kamerlid vreest dat de verhouding tus sen Nederlanders en Serviërs door de actie zal verslechteren. Een woordvoerder van het mi nisterie van onderwijs zegt in een eerste reactie dat het gaat om een geval zoals zij nog nooit hebben meegemaakt. „Wij zul len het nauwlettend volgen. Als er dit soort problemen ont staan is het vooral een zaak tussen de aspirant-student en de onderwijsinstelling. De stu dent kan zich wenden tot het college van beroep waarbij de instelling is aangesloten of naar de rechter stappen. De onderwijsinspectie heeft een toetsende rol." Hermans kon zelf niet reage ren omdat hij zich gisteravond nog in Parijs bevond. GPD zie ook pagina 5 troepen rennen naar de plaats des onheils en dwingen beide mannen op hun knieën te gaan zitten met hun handen omhoog. Alle wapens van de Fransen zijn gericht op het duo. Vlam in de pan Kort daarop slaat de vlam weer in de pan, wanneer Albanese vluchtelingen een flatgebouw aanvallen waar veel Serviërs in wonen. Met staven proberen ze in te slaan op de Serviërs. Even verderop wordt een schoenen winkel geplunderd. Franse troepen rammen in op de plun deraars en proberen daarna de Albanezen weg te jagen bij de Serviërs. Op de brug wordt het inmiddels steeds meer gespannen. Ser viërs die maandag nog in het zuidelijke gedeelte woonden, willen terug naar huis om bij voorbeeld kinderen, familiele den of spullen op te halen en naar het noordelijke gedeelte te brengen. Albanezen willen hetzelfde, maar dan in omgekeerde rich ting. „Mijn kind zit nog thuis, maar ik mag er niet door", roept een hysterische Albanese vrouw, terwijl ze de brug over loopt in de richting van de Ser viërs. Servische vrouwen ren nen naar haar toe en beginnen de Albanese vrouw te slaan en weg te duwen. „Vuile hoer, op donderen naar Albanië", gilt een jonge vrouw met fel geblon deerd haar. De Albanese vrouw komt er niet door. Huilend rent ze terug naar het zuiden. GPD door Guido de Bruin Christenen en moslims op Ambon en de andere Moluk se eilanden zijn na enkele maan den van religieus geweld het vechten moe. De gemeenschap pen staan nu voor de moeizame taak om de 'traumatische erva ringen' te verwerken en de weg van verzoening te gaan. „Ik hoop dat de tijd de wonden zal helen." De Molukse predikant dr. Nico Radjawane was gisteren met vier collega's van de Molukse Protestantse Kerk (GPM) op Ambon te gast bij de opening van het Moluks Kerkelijk Cen trum in Houten. Hij heeft de on lusten aan het begin van dit jaar van nabij meegemaakt. In zijn geboortedorp Kariu op het ei land Haruku staat geen huis meer overeind. Minstens tweeduizend moslims uit naburige dorpen vielen op zondag 14 februari in alle vroegte het christelijke dorp aan. Alleen uit het feit dat som mige moslims in de dagen er voor wat minder vriendelijk waren, hadden de bewoners van Kariu kunnen afleiden dat er iets in de lucht hing. „Maar dit hadden we nooit verwacht", zegt Radjawane. De ongeveer 1450 inwoners van Kariu zijn naar christelijke dor pen in de omgeving gevlucht. Radjawane, gevestigd op Am- bon, is nauw betrokken bij een beginnende dialoog met verte genwoordigers van twee nabu rige moslimdorpen die bij de aanval betrokken waren. De in woners van Kariu willen pas te rugkeren als hun veiligheid is gegarandeerd. Als alles goed gaat, zien de eersten in juli hun verwoeste dorp terug. Gepland Radjawane is ervan overtuigd dat het religieus geweld in de Molukken en andere delen van Indonesië zorgvuldig is ge pland. Wie er precies achter zit ten, weet hij niet, maar politieke elementen in Jakarta die belang hebben bij destabilisering, heb ben er volgens hem de hand in gehad. Ook het leger gaat niet vrijuit. „Het is moeilijk te ont kennen dat delen van het leger VVD wint De Volkspartij voor Vrijheid en Democratie is de winnaar van de gemeenteraadsverkie zingen. De liberalen zagen hun aanhang groeien tot 9,4% en is nu ongeveer even groot als de Anti Revolutionaire Partij. De Katholieke Volkspartij (26,5% en de Partij van de Arbeid (30,4%) blijven met ruime voorsprong de partijen met de meeste aaiihang. De Commu nistische Partij van Nederland bleef met 10,6% nipt derde. CPN zetel kwijt In Zeeland, hebben de commu nisten bij de verkiezingen hun enige raadszetel verloren, te weten in de gemeente Vlissin gen.. In de grote Zeeuwse ge- partij hebben gekozen." Toch geeft de massale militaire aan wezigheid vooral in Ambon de bevolking nu een gevoel van veiligheid. Maar iedereen beseft volgens Radjawane dat het le ger niet eeuwig in deze sterkte, als scheidsrechter blijft optre den. Verzoening tussen christe nen en moslims is dus geboden, De twee gemeenschappen, die ongeveer even groot zijn, kun-, nen het zich niet veroorloven om in vijandschap te leven. „Een, conflict levert alleen verliezers; op. Als we niet in harmonie le-> ven, leggen we allebei het looch je." Platform Aanstichters van religieus ge,-; weid kunnen vanuit Jakarta broze pogingen tot verzoening; op de Molukken in een handom draai ongedaan maken, weet Radjawane. Toch doen diverse; mensen en groepen hun best. Za hebben islamitische, protes-, tantse en rooms-katholieke stu-> dentenorganisaties zich in een. interreligieus platform ver-, enigd. De moslimstudenten bie-, den hulp bij de wederopbouw, van christelijke dorpen, hun, christelijke collega's doen dat. voor islamitische schade. Die benadering werkt volgens Radjawane beter dan pogingen, van overheidswege om verzoet, ning van bovenaf op te leggen. Deelnemers aan formele ver-; zoeningsbij eenkomsten spre ken vaak mooie woorden over vrede maar doen na afloop het tegenovergestelde. „Wat we nu vooral nodig hebben, is op^ rechtheid", aldus de predikant Open en eerlijk spreken zonder elkaar te beledigen, is zijn de- Radjawane verwacht veel van Megawati, de gedoodverfde winnaar van de recente verkie zingen in Indonesië. Als zij erin slaagt het rechtssysteem te her: vormen en corruptie en armoe-, de te bestrijden, zal dat ook de, relaties tussen moslims em, christenen op de Molukken ten. goede beïnvloeden. „Als men sen het gevoel hebben in een;, rechtvaardige samenleving te leven, wordt de behoefte om naar de wapens te grijpen min-, der." ANP meenten was de PvdA de grootste met 45% in Vlissin gen, 36% in Middelburg, 29% i n Terneuzen en 2 7 in Goes. Boter van de bon Na negen jaar rantsoenering gaan alle voedingsvetten van de bon. Dat betekent dat boter, margarine, vet en spijsolie weer vrij verkrijgbaar zijn. Verboden boek Wegens het verkopen van exemplaren van D. H. Law- - rence's boek Lady Chatterley's Lover is de Tilburgse boek handel De Wekker veroor- deeld tot 20 gulden boete. De politie nam de boeken in be slag omdat het 'zinnenprikke lende lectuur' zou betreffen. Uitgever: J. C. Boersema Hoofdredactie: A. L. Oosthoek A. L Kroon (adjunct) Centrale redactie: Oostsouburgseweg 10 Postbus 18 4380 AAVIissingen Tel. (0118) 484000 Redactiefax: (0118) 470102 Vlissingen: Postbus 18 4380 AAVIissingen Tel, (0118) 484000 Fax. (0118)472404 Goes: Voorstad 22 Postbus 31 4460 AA Goes Tel. (0113) 273000 Fax, (0113)273010 Terneuzen: Axelsestraat 16 Postbus 51 4530 AB Terneuzen Tel. (0115) 686000 Fax. (0115) 686009 Hulst: 's Gravenhofplein 4 4561 AJ Hulst Tel. (0114) 373839 Fax. (0114) 373840 Zierikzee: Grachtweg 23a Postbus 80 4300 AB Zierikzee Tel (0111)454647 Fax. (0111)454659 Opening kantoren: Maandag t/m vrijdag van 8.00 tot 17.00 uur Zierikzee en Hulst: 8.30-17.00 uur Zaterdags in Vlissingen van 8.00 tot 10.30 uur City OnLine Internet Postbus 18 4380 AA Vlissingen http://www.pzc.nl e-mail; pzcredcity1@pzc.nl Bezorgklachten: 0800-0231231 of maandag t/m vrijdag: op de kantoren gedurende de openingstijden; zaterdags tot 14.00 uur: op de kantoren door de klacht in te spreken op de band of de verwijzing op te volgen Overlijdensadvertenties: tijdens kantooruren en uitsluitend maandag- t/m vrijdagavond van 20,30 tot 22.00 uur en zondagavond van 20.00 tot 22.00 uur e Tel (0118)484000 Fax(0118)470100 Abonnementsprijzen: per kwartaal 98,00, franco per post 128,50; per maand 35,75, per jaar 372,50, franco per post 491,00; bij automatische afschrijving per termijn 1,50 korting, losse nummers maandag t/m vrijdag 1,80, zaterdag 2,60 p.st., (alle bedragen inclusief 6 pet. btw); Postrek.nr 3754316 t n,v, PZC ab.rek. Vlissingen Advertentietarieven: 191 cent per mm, minimumprijs per advertentie 28,65; ingezonden mededelingen 2,5 x tarief; speciale posities: tarief op aanvraag; voor brieven bureau van .dit blad 6,50 meer (excl. 17,5 pet btw); volledige tarieven met contractprijzen op aanvraag; (alle advertentieprijzen exclusief 17,5 pet. btw) Giro: 35 93 00, Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant B,V yiissingen Auteursrechten voorbehouden Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV

Krantenbank Zeeland

Provinciale Zeeuwse Courant | 1999 | | pagina 2