Caro giet zijn
dromen in staal
Haagse Voorhout
vormt perfect
beeldendecor
Dullaert (47) is directeur van
de Stichting het Voorhout van
de Beeldende Kunst II, de club
die de tentoonstelling Den
Haag Sculptuur 1999 organi
seert. Gisteren, dinsdag, is de
expositie officieel geopend. De
lange arm van Voorhout, het
stuk tussen de Kloosterkerk en
Museum Het Paleis, is her
schapen in een beeldentuin,
waarin een representatieve se
lectie is te zien van Britse
beeldhouwkunst uit de tweede
•helft van deze eeuw. Iets klei
ner dan de supertentoonstel
ling van vorig jaar, die bijna
het héle Voorhout in beslag
nam, maar mogelijk ook iets
fijner. De beeldenexpositie
Den Haag Sculptuur 1998, on
derdeel van het feestprogram
ma van Den Haag 750, was een
van de grote succesnummers
van het stadsjubileum.
Dullaert: „Franse bezoekers
hebben zelfs toegegeven dat de
Haagse versie de Parijse naar
de kroon stak. Natuurlijk, zeg
door Herman Rosenberg
Sculptuur 1999 op het Lange Voorhout in Den Haag toont een
selectie van Britse beeldhouwkunst sinds 1950. Inzet: Anthony
Caro. fotografie Roland de Bruin en Theo Bohmers
zich in dat soort commissies
overal mee. Het liefst zou ik
zo'n opdracht dan ook in Ari
zona of zo realiseren, dan kan
je in volle vrijheid iets moois
maken."
Sokkel
De Britse beeldhouwkunst
wordt halverwege de jaren
zestig met zijn werk radicaal
vernieuwd omdat hij figuratie
en symboliek vaarwel zegt en
zich richt op abstracte sculp
turen, assemblages met nieuw,
industrieel materiaal zoals
metaal en staal; hij haalt het
beeld van de sokkel en zet het
direct op de grond. Hij reist
naar Amerika waar hij in con
tact komt met onder anderen
de Color Field schilder Ken
neth Noland en beeldhouwer
David Smith. De invloed van
Caro is bij tijdgenoten en vol
gende generaties tot op de dag
van vandaag aanwezig omdat
tijdens en na zijn tijdperk op
het St. Martin's tegengestelde
stromingen in de Britse beeld
houwkunst het leven zien.
Hierbij staat de artistieke vrij
heid van het individu voorop,
een manier van in het leven
staan die Caro hoog in het
vaandel draagt. Caro doceert
in een periode dat het 'dis
cours' hoogtij viert, het is een
tijd waarin reflectie de kunst
wereld domineert.
Caro: „In die jaren dat ik do
cent was aan de St. Martin's
School of Aid' heb ik mijn stu
denten verteld dat ze van el
kaar en van anderen kunnen
leren. We zaten met z'n allen in
een ruimte waar je soms letter
lijk over elkaar struikelde, je
liep elkaar allemaal voor de
voeten. Ik vertelde hen 'je
werkt niet i n je eigen kleine in
spiratiedoos, je bent onderdeel
van een groter geheel'Het
draaide allemaal om het
woord push. Neem jezelf en je
eigen ideeën serieus, maar ga
tegelijkertijd verder, dwing je
zelf om over je eigen grenzen te
gaan,en,maakjeervooral niet
te gemakkelijk vanaf. Onder
zoek veronderstellingen en
breek de regels. Alle regels die
anderen je opleggen, moetje
naast je neerleggen. Maar als
je denkt dat je er bent, vraag
jezelf dan af of je toch niet nóg
een stap verder kunt gaan. Wij
leraar en leerlingen, bekriti
seerden eikaars werk. Hierbij
was iedereen gelijkwaardig.
Het was niet de bedoeling dat
je zei 'dit is echt niet goed', de
kritiek was opbouwend. 'Er is
een idee zichtbaar, je bent er
nog niet, maar vandaar uit kun
je verdergaan'."
Kraanmachinist
„Ook buiten de opleiding en na
deze periode vond ik het leer
zaam om met anderen over
mijn werk te filosoferen. Ik
heb ook wel eens de mening
van een kraanmachinist ge
vraagd. Ik werkte op dat mo
ment in Toronto en ik zat even
vast. Toen heb ik hem ge
vraagd, hij had overigens in
zijn hele leven nog geen sculp
tuur gezien, 'wat zal ik doen?'
Hij antwoordde: 'zullen we het
beeld op zijn kant leggen?' Het
Hij liep in april 1996 met een vriendin op de Champs Ely-
sées in Parijs, zag de beeldententoonstelling en wist wat er
moest gebeuren: een expositie op het Lange Voorhout in
Den Haag. De enige plek in Nederland waar dit kan, zegt
organisator Eric Dullaert.
ik dan. Want op het Lange
Voorhout rijden er geen zes rij
en auto's permanent midden
door de tentoonstelling. Het
Voorhout - de mooiste laan van
Europa is wel eens gezegd. En
daar zit wat in. De historische
architectuur, de prachtige bo
men, de schaal, de rust, de
ruimte, het licht. Allemaal
perfect."
Maar ik denk dat de 27 beel
den die we nu tonen een mooi
er geheel vormen. Er is meer
verband tussen de verschillen
de objecten. Het is een heel
boeiend, transparant geheel.
Niet zo'n publiekslieveling er
bij als de dikke dame van Niki
de Saint-Phalle? Dat zou ik
niet zeggen, nee, dat zou ik niet
zeggen. Wacht maar tot je de
drie 4,5 meter hoge hazen van
Sophie Ryder hebt gezien
De beeldententoonstelling
Den Haag Sculptuur 1999 is
t/m 14 september te zien
op het Lange Voorhout.
woog tonnen en ik had die op
tie niet overwogen. Maar om
dat hij een kraanmachinist
was, die elke dag enorme ge
wichten versjouwde, lag zijn
opmerking, gezien zijn erva
ring, voor de hand. Dat beeld
hebben we ook gekanteld."
„Mijn recente werken die in de
Antichi Gi*anai in Venetië
(Biennale) worden geëxpo
seerd onder de titel 'The last
judgement', zullen mensen
verrassen. Het werk is ver ver
wijderd van wat ik normaal
gesproken doe, het is in tegen
stelling tot mijn eigen gevoe
lens, die concentreren zich op
hoe ik omga met de joy of li
ving. Nu had ik zeer de behoef
te om een persoonlijk state
ment te maken over de situatie
in de wereld op dit moment.
Voor de afschuwelijke oor
logsbeelden die je vandaag de
dag bereiken. Daarvoor kan en
wil ik de ogen niet sluiten. Ie
mand heeft gezegd dat 'The
last judgement' een soort he
dendaagse Guernica is. Mis
schien is dat wel zo. Er zit ze
ker een narratief element in,
de beelden laten zich lezen. Ik
wil niet preken of een vinger
opheffen, maar ik wil zeggen
this is were we are, right now.
Hoewel ik joods ben is er geen
relatie te leggen met mijn ei
gen wortels. Ik heb het gevoel
dat er een gebrek is aan moreel
besef. In de zin van 'zich ge
dragen' en ik wil het daarbij
niet laten, ik had de behoefte
een persoonlijk statement te
maken."
Eric Dullaert is directeur van de Stichting het Voorhout van de
Beeldende Kunst II, de club die de tentoonstelling Den Haag
Sculptuur 1999 organiseert. foto Theo Bohmers
Balletstudio Free
gaat met 400
leerlingen
onder water
12
Blondie is
trekker van
Haags Parkpop
13
woensdag 23 juni 1999
Ook het
Zeeuws Museum
is deze zomer
betoverd
15
eXistenZ
markeert
de wereld
16
Een rondje
met een
pontje op de
Zeeuwse wateren
16
Anthony Caro wordt beschouwd als een sleutelfiguur in de geschiedenis van de Britse
beeldhouwkunst. Sommigen noemen Sir Anthony zelfs een levende legende. 'Laat ze dat
vooral maar blijven zeggen', lacht de man die al lang geleden uit de schaduw van zijn
leermeester Henry Moore kwam. 'Ik vind mezelf buitengewoon normaal, misschien zelfs
wel een beetje bourgeois'. Op de tentoonstelling Den Haag Sculptuur 1999 is zijn werk
'Choir' een van de hoofdattracties.
door Roos van Put
Bij het personage beeldhou
wer verwacht je een grote, ste
vig en grof gebouwde man, met
handen als kolenschoppen en
spierballen die de competitie
met tennisballen gemakkelijk
winnen. Sir Anthony Caro
(1924) heeft echter een nor
maal postuur en als er iets op
hem van toepassing is dan is
het wel dat hij zo typisch En
gels 'sophisticated' is, com
pleet met een vorm van gedis
tingeerde droge humor.
Caro is de zeventig al ruim ge
passeerd maar dat is hem niet
aan te zien. Wijsheid en le
venservaring verraden zich
door de zinnen die hij uit
spreekt, achter elk gesproken
woord verschuilt zich een
schat aan informatie. Hij is een
onvervalste Engelse 'gentle
man' die zo nu en dan steels
een grapje maakt waardoor
een klein, ondeugend jongetje
zich heel eventjes onthult.
Als kind had hij maar één
droom: beeldhouwer worden.
Anthony Caro: „Mijn vader
was een zakenman en hij wilde
niets liever dan dat ik bij hem
zou komen werken. Maar dat
wilde ik niet. We zijn op een
goede dag naar een kunste
naar gegaan, mijn vader wilde
zijn mening over een beeldje
dat ik had gemaakt. Die was
buitengewoon negatief. Maar
ik heb toch gedaan wat ik wil
de. En is het niet geweldig dat
je iets waanzinnigs doet en
daar ook nog van kan leven? Ik
beschouw mezelf als een ge
lukkig mens."
„Natuurlijk is het leuk om een
beroemde beeldhouwer te zijn,
maar mijn liefste wens heeft
mijn hele leven betrekking ge
had op de volgende te maken
sculptuur. Ik denk niet terug,
ik kijk niet verder dan van
daag en morgen, maar de dag
daarna is een verrassing. Dat
is mijn manier van in het leven
staan. Mijn moeder leefde ook
zo en zij is 100 jaar en 4 dagen
geworden. Mijn leven is de
kunst en ik wil geen levende le
gende zijn, wel een goede kun
stenaar."
Henry Moore
In deze uitspraak is een stukje
erfgoed van Henry Moore aan
wezig. Bij hem was Caro aan
het begin van de jaren vijftig
werkzaam als assistent. Deze
nestor van de Britse beeld
houwkunst zei hem: 'You can
be as good as anything in the
world'. Caro: „Moore was de
eerste echte beeldhouwer die
ik ontmoette. Moore leerde mij
wat het is om beeldhouwer te
zijn. Hij probeerde in de basis
beeldhouwkunst te maken die
zo goed was als de beste ter we
reld. En dat uitgangspunt is
heel belangrijk voor mij ge
weest".
Zijn curriculum is niet alleen
lang, maar heeft ook in kunst
historisch opzicht een aantal
opmerkelijke hoogtepunten.
Zo is hij van 1953 tot 1979, een
belangrijke periode van de
Britse beeldhouwkunst, do
cent aan de vermaarde St.
Martin's School of Art in Lon
den, geeft hij daarna 'work
shops' in ondermeer Amerika,
Nederland, Spanje en Duits
land en wint hij samen met Sir
Norman Foster in 1996/1997
het 'Millennium Bridge De
sign' voor de voetgangersbrug
over de Thames. „Norman is al
heel lang mijn buurman, hij
woonde twee deuren verder en
ik kende hem al toen hij nog
jong was. De Millennium
Bridge is een ontzettend leuke
opdracht om samen aan te
werken. Maar er is een hele
'grote maar': het probleem is
dat we te maken hebben met
ontzettend veel commissies. Ik
heb het altijd vermeden om
zelf in commissies te gaan zit
ten, ik werkte liever aan mijn
eigen dromen dan aan die van
anderen. Iedereen bemoeit
