Leger Rusland vaart eigen koers
Suriname vreest dictatuur
PZC
PZC
Niet alle Kosovaren voor winter terug
Naaktfoto is nog
geen kinderporno
Generaals woedend over rol Kremlin bij totstandkoming compromis Kosovo
feiten en meningen
Tweede Kamer staat
unaniem achter inzet
Nederland in Kosovo
12 juni 1949
p:-
zaterdag 12 juni 1999
Russische militairen geven het Servische drie-vingerteken, terwijl hun konvooi door Belgrado rijdt.
foto Mikica Petrovic/AP
door Maurice Wilbrink
De voltallige Tweede Ka
mer is gistermiddag ak
koord gegaan met de Neder
landse deelname aan KFOR,
de NAVO-troepenmacht die
de komende dagen en weken
Kosovo binnentrekt. Ook de
Socialistische Partij en twee
leden van de GroenLinks-
fractie, die zich steeds tegen
de NAVO-bombardementen
hebben uitgesproken, steu
nen de uitzending van 2050
Nederlandse militairen.
De ruim tweeduizend mili
tairen vormen slechts vijf
procent van de totale om
vang van KFOR; de vredes
macht telt 48.000 militairen.
De Nederlandse troepen
hebben vooral een onder
steunende rol. Ze moeten
helpen bij het herstellen van
bruggen, wegen en voorzie
ningen voor de burgerbevol
king. De Nederlanders trek
ken gezamenlijk op met de
Duitse pantserinfanterie.
Aanvaardbaar
De regering-Kok vindt het
sturen van troepen niet zon
der risico's, maar acht deze
aanvaardbaar. De belang
rijkste gevaren, waarmee
KFOR te maken krijgt, zijn
de mijnenvelden en andere
explosieven die de strijdende
partijen in Kosovo hebben
geplaatst.
De Tweede Kamer gaf giste
ren snel haar goedkeuring
aan de missie in Kosovo,
maar toonde zich bezorgd
over een aantal onduidelijk
heden met betrekking tot de
NAVO-actie. De Kamerleden
Blaauw (WD) en Verhagen
(CDA) betwijfelen of de be
velhebber van KFOR eigen
machtig het luchtwapen kan
inzetten als hij dat nodig
vindt. Minister De Grave van
Defensie kon daar geen hel
derheid over verschaffen.
De Kamerleden vrezen dat
de secretaris-generaal van de
Verenigde Naties of de Vei
ligheidsraad van de VN een
rol krijgen, als KFOR lucht
steun wil inroepen. Daarmee
zou een bevelsstructuur ont
staan, waarbij de NAVO af
hankelijk wordt van de VN.
In Bosnië is met zo'n 'dubbele
sleutel' slechte ervaringen
opgedaan. Minister Van
Aartsen van Buitenlandse
Zaken noemde zo'n dubbele
sleutel voor Kosovo 'onbe
staanbaar'.
Russen
De Tweede Kamer wilde ook
meer weten over de rol van de
Russen in Kosovo. De vrees
werd geuit dat de Russen een
eigen zone opeisen in Koso
vo. Verschillende Kamerle
den denken dat dit kan leiden
tot een soort opdeling van
Kosovo in een Russisch deel
en een NAVO-deel. Maar mi
nister Van Aartsen zei dat er
niet zo'n zone komt. „KFOR
wordt actief in heel Kosovo
en de Russen worden daar
aan toegevoegd." De Russen
willen in totaal tienduizend
militairen naar de Servische
provincie sturen.
Volgens Van Aartsen moet de
samenwerking met de Russi
sche eenheid wel nog hele
maal worden 'uitonderhan
deld'. Tijdens het debat in de
Tweede Kamer kwam het be
richt binnen dat 150 Russi
sche militairen die in Servië
zijn gearriveerd pas Kosovo
binnentrekken, nadat er tus
sen de NAVO en Rusland een
akkoord is over het comman
do voor alle internationale
troepen in Kosovo. De eerste
Nederlandse militairen die
de Joegoslavische provincie
zullen binnen gaan, is de in
Macedonië gestationeerde
artillerie-eenheid.
Echte werk
Premier Kok stelde gisteren
na afloop van de minister
raad dat met de instemming
van de Kamer 'het echte werk
kan beginnen'. Er moet vol
gens hem nog veel werk wor
den verricht. Vooral de te
rugkeer van vluchtelingen
moet nu snel ter hand worden
genomen, aldus de premier.
Hij wees erop dat enkele hon
derduizenden vluchtelingen
nog voor het invallen van de
winter onderdak moeten
hebben.
„Dat zij nu geen winterklare
voorziening hebben is duide
lijk. We mogen dus geen dag
meer verloren laten gaan."
GPD/ANP
door Hans Hoogendijk
Het is vannacht dan toch tot
een openlijke rebellie van
de Russische generaals tegen
opperbevelhebber Jeltsin geko
men. De woede en onvrede over
het in him ogen vernederende
compromis dat de NAVO en Joe
goslavië na Russische diploma
tieke bemiddeling hebben be
reikt, bleek te groot.
Terwijl in Moskou gisteren nog
werd gepraat tussen Russen en
Amerikanen over het plaatsje
dat de Russische vredestroepen
in internationaal verband zou
den kunnen krijgen, stuurden
de generaals hun eerste eenhe
den alvast vanuit Bosnië rich
ting Kosovo. En daarmee zetten
ze de NAVO voor het blok. Het
was een bewijs dat de hoogste
sterrendragers hun eigen koers
varen en dat ze dit blijkbaar on
gestraft kunnen doen. Het is
niet uitgesloten dat maarschalk
Sergejev, de aan Jeltsin abso
luut loyale minister van Defen
sie, niet op de hoogte was van de
marsorder.
Kolonel-generaal Leonid Iva
sjov, die in Moskou het overleg
met de Amerikanen leidde, was
steeds het duidelijkst in zijn kri
tiek. Vorige week toen Jeltsins
speciale onderhandelaar Tsjer-
nomyrdin het succes van de be
middeling bekend maakte,
stond Ivasjov met een poker
face naast de ex-premier.Ieder
van ons zal zichzelf deze vraag
moeten stellen: hebben we Joe
goslavië verraden of niet?", zei
hij. Voor Ivasjov en de meeste
andere topofficieren is het ant
woord zonneklaar: ja, het
Kremlin heeft de Slavische
broeders verraden voor een
handvol zilverlingen.
Nu steeds meer details van het
akkoord bekend worden, is het
gevoel verkocht en verraden te
zijn, nog sterker geworden.
Zelfs de Russische eis om een ei
gen gebied in Kosovo voor htm
troepen te krijgen, is door de VS
afgewezen. Ivasjov verklaarde
gisteren, voordat hij het overleg
met de Amerikanen in Moskou
opschortte: „Als we niet tot een
akkoord met de Amerikanen
komen, dan sluiten we zelf een
overeenkomst over de plaats
voor onze eenheden met Belgra
do." En prompt werd bekend
dat de eerste Russische panster-
wagens al met inderhaast aan
door Gijs Schreuders
Justitie in Amsterdam
heeft laten weten dat ou
ders die een foto maken van
hun blote kinderen op het
strand niet bang hoeven te
zijn voor een vervolging we
gens het in bezit hebben van
kinderporno.
Een hele geruststelling. De
verklaring dat een gewone
blootfoto van kinderen geen
porno is, was nodig wegens
de rel over door Justitie in be
slag genomen foto's uit de
tentoonstelling Attack! op
het Holland Festival.
Het Openbaar Ministerie
merkte woensdag acht foto's
aan als kinderporno omdat
het afbeeldingen zijn van
naakte jongens. Vreemd ge
noeg mochten de foto's wel
blijven hangen, ook al waren
zij formeel in beslag geno
men. Wel werd eerder al op
last van het OM een foto uit
1962 van de Amerikaan Wal
ter Chapell van de tentoon
stelling verwijderd.
De uitdrukkelijke verklaring
van het OM dat niemand nu
vlug het familiealbum met
strandkiekjes hoeft te ver
stoppen uit vrees voor ver
volging, toont wel aan dat er
begripsverwarring bestaat
over de vraag wat nu eigen
lijk kinderporno is.
Gemeenschap
Het in 1996 aangescherpte
artikel 240b van het Wetboek
van Strafrecht gaat over de
afbeelding van een seksuele
gedraging, waarbij iemand
onder de zestien jaar is be
trokken. Op de afbeelding
moet dus een kind te zien zijn
dat seksuele gemeenschap
heeft met een volwassene,
een kind met wie ontuchtige
handelingen worden ge
pleegd of dat op welke ande
re manier dan ook betrokken
is in een seksuele gedraging.
Op de woensdag in beslag ge
nomen, ten dele zeer oude,
foto's staan weliswaar naak
te jongens, maar van seksue
le gedragingen is geen spra
ke. Het doet er niet toe welke
fantasie een toeschouwer
zou kunnen krijgen, want
dan zouden ook vakantie
kiekjes en naturistenfoto's
van kinderen strafbaar zijn.
Geen kinderporno dus. Het
Openbaar Ministerie zit in
dit geval fout en was zelf ook
niet zeker van zijn zaak. Als
het echt kinderporno zou
gebrachte emblemen van de
nieuwe vredesmacht op weg
waren naar Kosovo.
Van Boris Jeltsin is bekend dat
iedereen die er een beetje eigen
mening op nahoudt, direct het
gat van de deur ziet. Maar kolo
nel-generaal Ivasjov heeft al
zijn sterren nog. Of Jeltsin
speelt dubbel spel, of het is
blijkbaar tot hem doorgedron
gen dat de militaire top tot rare
dingen bereid is als hij nu kriti
sche generaals zou ontslaan. De
altijd zeer goed ingevoerde Pa
vel Felgenhauer, defensie-ana
list van de krant Segodnia, stel
de zelfs dat de militairen him
buik zo vol hebben van Jeltsin
en zijn zakken vullende clan dat
ze hem voor de geplande verkie
zingen van volgend jaar uit het
Kremlin willen zetten.
Vernederd
Vrij algemeen wordt gesteld dat
de Russische maatschappij door
het Kosovo-conflict in twee
kampen is verdeeld. Aan de ene
kant de uiterst kleine, maar bui
tengewoon invloedrijke pro-
westerse kliek die de dienst uit
maakt in het Kremlin. Aan de
andere kant de rest van het land,
inclusief de militairen, die de
Serviërs steunen en menen dat
Rusland is vernederd door het
Westen. Zij vinden dat Moskou
in ruil voor de nieuwe miljar
deninjecties door het IMF, lees
de VS, zijn principes heeft ver
kocht. Volgende week op de G-
8-top zal het nieuwe hulppak
ket voor de 'constructieve hulp'
voor het oplossen van de Koso-
vo-oorlog al worden overhan
digd, stelde een commentaar
schrijver cynisch.
Opvallend is verder de opstel
ling van de media. Toen de bom
men vielen schreeuwden alle
commentatoren moord en
brand, nu de wapens zwijgen
zijn berichten daarover achter
in de kranten te vinden. Ook de
tv-zenders, die net als de meeste
kranten in handen zijn van Wes
ters georiënteerde tycoons,
brengen maar mondjesmaat
nieuws. Waarschijnlijk omdat
hun eigenaars wel zullen varen
bij de miljarden die het Westen
als dank zal overmaken. Moge
lijk is ook dat ze weten wat er
onder de militairen leeft en dat
ze bang zijn met te pro-westerse
berichtgeving olie op het vuur te
gieten. GPD
van onze redactie buitenland
De Amerikaanse minister
van Buitenlandse Zaken
Madeleine Albright verwacht
dat niet alle vluchtelingen uit
Kosovo terug in eigen land zijn
als de winter invalt. De vluchte
lingenkampen moeten dan ook
zo worden ingericht dat verblijf
bij koude mogelijk is.
De minister zei tegen verslagge
vers in Keulen dat onder meer
de grote aantallen landmijnen
in Kosovo een snelle terugkeer
van de vluchtelingen kunnen
blokkeren. Ook de staat van de
wegen en de bruggen is een pro
bleem.
Bovendien wees ze erop dat veel
Kosovaren die binnen hun eigen
regio op de vlucht waren, moge
lijk huizen hebben betrokken
die door andere vluchtelingen
eerder waren verlaten.
Albright is ook bevreesd voor
een massale terugkeer van
vluchtelingen over dezelfde we
gen als die de vredesmacht
KFOR wil en moet gebruiken.
Volgens Amerikaanse schattin
gen zijn er de afgelopen weken
400.000 etnische Albanezen
binnen de Servische provincie
op de vlucht geslagen. Zeker
175.000 mensen leven al gerui
me tij d letterlijk zonder een dak
boven hun hoofd.
Afwachtend
Veel Kosovaarse vluchtelingen
die momenteel in de VS verblij
ven maken overigens nog wei
nig aanstalten voor terugkeer.
Een flink aantal van de circa
vierduizend vluchtelingen die
momenteel in Fort Dix (New
Jersey) verblijven, zeggen liever
te wachten totdat KFOR hun
geboortegrond veilig heeft ver
klaard. Bovendien is er weinig
geloof in de toezeggingen van de
Joegoslavische president Milo
sevic.
Enkele vluchtelingen willen he
lemaal niet meer terug naar
Kosovo. „Al toen ik een klein
j onget j e was wilde ik naar Ame
rika. Nu ben ik hier, dus waarom
zou ik terugkeren?", aldus de
17-jarige Beking Shala donder
dag. Hij heeft al besloten niet
met zijn ouders mee terug te
gaan naar de Balkan. RTR
Voetbal
In Kopenhagen heeft het Ne
derlands elftal met 2-1 gewon
nen van Denemarken. Voor
Nederland, met Frans de
Munck in het doel, scoorden
Abe Lenstra en Faas Wilkes.
De overwinning van Oranje
mag opmerkelijk worden ge
noemd, want een jaar geleden
behaalden de Denen tijdens
het Olympisch toernooi in
Londen de derde plaats.
Sovjethuwelijk
De zoon van Sovjetleider Sta
lin en de dochter van zijn mi
nister van Buitenlandse Zaken
Molotov gaan trouwen. Vader
Stalin zal opgelucht zijn over
het voorgenomen huwelijk
van zoon Vasali met Svetlana
Molotov. De jongeman kwam
geregeld in het nieuws door al-
lerlei liefdesaffaires.
Verlies
De Provinciale Stoomboot
diensten hebben in 1948 een
verlies van anderhalf miljoen
gulden geleden.
Eenderde van het verlies werd
geleden op de dienst Vlissin-
gen-Breskens. Terneuzen-
Hoedekenskerke en Kruinin-
gen-Perkpolder kostte de PSD
samen een half miljoen meer
aan uitgaven dan aan inkom- j
sten binnenkwam. Alleen het
veer Véere-Kamperland lever
de een positief saldo. Deze
dienst sloot 1948 af met een
winst van 148,75.
zijn, is het onbegrijpelijk dat
de foto's niet werden verwij
derd. Ook is het een raadsel
waarom het OM, zonder uit
spraak van de rechter, weer
wél opdracht gaf de repro
ducties in de catalogus on
zichtbaar te maken.
Erectie
Met de zondag al in beslag
genomen foto van Chapell
ligt het moelijker. Ook al is
het een bekend kunstwerk,
37 jaar oud, herhaaldelijk
gepubliceerd en geëxpo
seerd, toch kan deze foto on
der de definitie van kinder
porno vallen. Men ziet een
vader (Chapell zelf) met een
kind in zijn arm. Volgens het
Holland Festival een huise
lijk tafereel. De man heeft
echter een erectie. Daarom
kan Justitie beargumenteren
dat het een afbeelding is van
een seksuele gedraging.
Dat maakt de inbeslagname
echter nog niet vanzelfspre
kend. Artikel 240b heeft
maar één doel: het bescher
men van kinderen tegen sek
sueel misbruik. Om die reden
werd in 1996 niet alleen het
vervaardigen of exposeren,
maar ook het bezit van kin
derporno voor eigen gebruik
strafbaar gesteld. De moge
lijke maximale gevangenis
straf, vroeger drie maanden,
werd verhoogd tot vier jaar.
De wij ziging was bedoeld om
een effectieve bestrijding
van zedendelicten tegen kin
deren mogelijk te maken.
In de Kamer riepen de ver
scherpte bepalingen tegen
kinderporno onrust op met
het oog op gevaren voor de
privacy of mogelijke heksen
jachten. De minister van Jus
titie, toen nog Sorgdrager,
verzekerde daarop dat straf
rechtelijk optreden zich bij
uitstek zou richten tegen de
vervaardiging van kinder
porno en de commerciële en
professionele productie
daarvan. Hier is alle reden
voor, gegeven de versprei
ding van kinderporno via In
ternet. Aan de bestrijding
daarvan zou Justitie haar
aandacht en energie beter
kunnen besteden. Het enige
resultaat van de huidige ac
tie is dat de omstreden af
beeldingen op tv en in kran
ten ruim zijn getoond. GPD
Gijs Schreuders is juridisch me
dewerkervan de PZC
zie ook pagina 3
Beoogd president Telting staan enorme problemen te wachten
door Armand Snijders
De beoogde nieuwe president van Suri
name, André Telting, zegt zich bewust
te zijn van de zware taak die hem te wachten
staat. „Het zal moeilijk worden, vooral om
dat we niet kunnen inschatten wat de juiste
omvang is van de problemen." De oppositie
vreest dat de zittende president Jules Wij-
denbosch geen middel zal schuwen om de
vergadering van het parlement, waarin de
nieuwe president en vice-president moeten
worden gekozen, te dwarsbomen.
Telting zegt niet de ambitie te hebben om
president te worden. „Maar er is van alle
kanten zoveel druk op mij uitgeoefend dat
ik geen andere keuze heb. Natuurlijk voel ik
mij daarover vereerd. En ik weet zeker dat
ik met Eddy Jharap, die kandidaat voor het
vice-presidentschap is, een goed koppel zal
vormen."
De oud-president van de Centrale Bank van
Suriname, die leiding moet geven aan een
crisisregering, ziet voor zijn kabinet drie
belangrijke taken weggelegd. „Allereerst
het orde op zaken stellen op financieel en
economisch gebied. Daarnaast gaan we
werken aan herziening van de grondwet.
Want zoals nu blijkt zijn veel wetten op
meer manieren te interpreteren. En onze
derde taak is het voorbereiden van vrije en
algemene parlementsverkiezingen."
De verkiezing van Telting en Jharap is nog
allesbehalve zeker. De kans is klein dat het
voorgedragen duo op een tweederde meer
derheid kan rekenen in de Nationale As-
semblée, het Surinaamse parlement, waar
na de Verenigde Volksvergadering (VW),
bestaande uit parlement en regionale poli
tieke vertegenwoordigers, zich moet uit
spreken. Volgens de oppositie is met name
de Nationale Democratische Partij (NDP)
van Wijdenbosch en ex-dictator Dési Bou-
terse druk bezig om de leden van de VW te
intimideren.
Wijdenbosch betichtte de Nationale As-
semblée woensdag nog van het voorberei
den van een parlementaire staatsgreep en
liet doorschemeren dat hij alles in het werk
zal stellen om de parlementsvergadering
geen doorgang te laten vinden.
Reacties
Parlementariër en oud-president Ronald
Venetiaan, voorzitter van de Nationale Par
tij Suriname (NPS) reageert fel op die aan
tijgingen. „De machtsdronkenschap van
Wij denbosch gaat uiterst ver. Hij creëert een
decor van intimidatie en probeert onder het
volk verwarring te zaaien door te stellen dat
het niet terecht is dat het parlement hem af
zet."
„We moeten oppassen, want hij werkt toe
naar een gelegaliseerde dictatuur als hij de
vergadering van het parlement wil dwars
bomen. Zijn uitlatingen vormen een ernsti
ge bedreiging, waarmee de democratie in
gevaar komt. We kennen de heer Wijden
bosch. Hij is zelf niet vies van een dicta
tuur", aldus Venetiaan. Hij doelt daarmee
op het feit dat hij in de jaren tachtig onder
Bouterse enige tijd premier was. Na de tele-
fooncoup van 1990, die later werd gelegali
seerd door het parlement dat onder clruk
f 1
ppfp
Telting genoot veel waardering als president van de Surinaamse Centrale Bank.
foto Raymond Rutting/ANP
was gezet, kreeg Wijdenbosch de feitelijke
macht in handen door zich te laten benoe
men tot vice-president.
Intimidatie
Ook oppositieleider Winston Jessurun van
Democratisch Alternatief 91 (DA91),
maakt zich zorgen. „Het zou ertoe kunnen
leiden dat Wijdenbosch parlementariërs en
anderen die meewerken aan de verkiezing
van een nieuwe president, zal laten arreste
ren. Maar we laten ons niet bang maken
door intimidatie. Als het zover komt zullen
we een gepast antwoord geven."
Hugo Essed, voorzitter van het advocaten-
collectief De Jonge Balie, is van mening dat
het parlement wel dégelijk de bevoegdheid
heeft om Wijdenbosch naar huis te sturen.
„Toen ik Wijdenbosch woensdag hoorde
praten vond ik het in eerste instantie lach
wekkend. Maar hoe meer ik erover nadenk
kom ik tot de conclusie dat het levensge
vaarlijk is wat hij heeft gezegd. We stevenen
op deze manier rechtstreeks af op een dicta
tuur."
Presidentskandidaat Telting wacht de ont
wikkelingen intussen rustig af. „Als ik niet
word gekozen leg ik mij daar bij neer. Dan
zal ik mijn burgerleventje gewoon voortzet
ten." GPD
Uitgever:
J. C. Boersema
Hoofdredactie:
A. L. Oosthoek
A. L. Kroon (adjunct)
Centrale redactie:
OostsouburgseweglO
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Redactiefax: (0118) 470102
Vlissingen:
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
Tel. (0118) 484000
Fax. (0118) 472404
Goes: Voorstad 22
Postbus 31
4460 AA Goes
Tel. (0113) 273000
Fax. (0113) 273010
Terneuzen: Axelsestraat 16
Postbus 51
4530 AB Terneuzen
Tel. (0115) 686000
Fax. (0115)686009
Hulst: 's Gravenhofplein 4
4561 AJ Hulst
Tel. (0114) 373839
Fax. (0114)373840
Zierikzee: Grachtweg 23a
Postbus 80
4300 AB Zierikzee
Tel. (0111) 454647
Fax. (0111)454659
Opening kantoren:
Maandag t/m vrijdag
van 8.00 tot 17.00 uur
Zierikzee en Hulst;
8.30-17.00 uur
Zaterdags in' Vlissingen
van 8.00 tot 10.30 uur
City OnLine Internet
Postbus 18
4380 AA Vlissingen
http://www.pzc.nl
e-mail; pzcredcity1@pzc.nl
Bezorgklachten:
0800 - 0231231 of maandag
t/m vrijdag: op de kantoren
gedurende de openingstijden;
zaterdags tot 14.00 uur
op de kantoren door de klacht in te
spreken op de band of de
verwijzing op te volgen
Overlijdensadvertenties:
tijdens kantooruren en
uitsluitend maandag-
t/mf vrijdagavond van 20.30
tot 22.00 uur en zondagavond
van 20.00 tot 22.00 uur:
Tel. (0118) 484000
Fax(0118)470100
Abonnementsprijzen:
per kwartaal ƒ98,00;
franco per post 128,50;
per maand 35,75;
per jaar 372,50;
franco per post 491,00;
bij automatische afschrijving
per termijn 1,50 korting;
losse nummers
maandag t/m vrijdag 1,80,
zaterdag 2,60 p.st.;
(alle bedragen inclusief 6 pet. btw);
Postrek.nr.: 3754316
t.n.v. PZC ab.rek. Vlissingen
Advertentietarieven:
191 cent per mm; minimumprijs per
advertentie 28,65,
ingezonden mededelingen
2,5 x tarief;
speciale posities: tarief op aanvraag;
voor brieven bureau van dit blad
6,50 meer (excl. 17,5 pc-t btw);
volledige tarieven met
contractprijzen op aanvraag;
(alle advertentieprijzen
exclusief 17,5 pet. btw)
Giro: 35 93 00, Uitgeverij
Provinciale Zeeuwse Courant B.V.
Vlissingen
Auteursrechten voorbehouden
Uitgeverij Provinciale Zeeuwse Courant BV Wegener Arcade NV
