Vlaams Blok
nu wolf in
schaapskleren
België wacht nieuwe
zwarte zondag
in deze bijlage
p reportage 25
zaterdag 12 juni 1999
Opiniepeilers in België vrezen dat zondag 13 juni 1999 de
geschiedenisboeken ingaat als een nieuwe zwarte zondag. Een
zondag nog zwarter dan die in 1995, toen het Vlaams Blok bij de
nationale verkiezingen in Vlaanderen beslag wist te leggen op 12,3
procent van de stemmen. Verwacht en gevreesd wordt dat de Belgische
kiezers - verbolgen over de dioxine-affaire, het zoveelste schandaal in
een paar jaar - en masse proteststemmen zullen uitbrengen. Is dat het
geval, dan zal het extreem-rechtse Blok bij deze stembusgang meer
electorale steun weten te vergaren dan ooit tevoren.
Elke verkiezingsdag de voorbije vijf
tien jaar is voor het Vlaams Blok een
feestdag geweest en zondag zullen de
luidruchtige makkers van Filip Dewinter
en Frank van Hecke weer het lied van
Vlaamse zonen kunnen aanheffen. De op
mars van de rechtsextremen in de federa
tieve staat België lijkt niet te stuiten.
In december 1987 deed het Blok voor het
eerst als Vlaams Blok (VB) mee aan de
parlementsverkiezingen in België. De
partij kreeg in één keer drie procent van
het Vlaamse electoraat (ruim 116.000
stemmers) achter zich. In Antwerpen was
de victorie het grootst. Bijna elf procent
van de Antwerpenaren stemde extreem
rechts. Vertegenwoordigers van de geves
tigde partijen spraken voor het eerst van
een zwarte zondag. De zondagen die volg
den werden zwarter en zwarter. Op 9 ok
tober 1988 sleepte het Blok bij gemeente
raadsverkiezingen 23 zetels in de wacht,
waarvan het gros (tien) in het VB-bolwerk
Antwerpen. Het Blok had in de aanloop
van de verkiezingen de grote migranten
populaties in de Vlaamse steden tot zon
debok gebombardeerd en daar bleken be
hoorlijk wat Vlamingen gevoelig voor te
zijn.
De VB-opmars stoorde de gevestigde po
litieke partijen zeer, maar niemand durf
de voor en na de verkiezingen de rabiaat-
rechtsen aan te pakken. Dat zij met racis
tische propaganda de kiezers bewerkten
was enkel voor de toenmalige CVP-pre-
mier Martens reden om de ervaren politi
ca Paula D'Hondt te benoemen tot com
missaris voor het migrantenbeleid.
D'Hondt werd naar buiten toe het Belgi
sche geweten. De vrouw die in eigen- en
buitenland iedereen duidelijk moest ma
ken dat België geen racistisch land was en
dat vreemden er dezelfde rechten en
plichten hadden.
Club
Het Blok koos na die verkiezingen ook
voor een nieuwe strategie. Het taalge
bruik van de voormannen werd gekuist,
vechtpartijen waren uit den boze gewor
den, Dewinter, Gerolf Annemans, Van-
Hecke en de toenmalige voorzitter Roe
land Raes werden maatkostuums aange
meten. De verkiezingszeges hadden de
partij geen windeieren gelegd. Het Blok
zat dik in de slappe was, waarmee het ho
ger kader op adequate wijze kon. worden
geschoold. Annemans zorgde de oprich
ting van de Vereniging van VB-mandata-
rissen (VVBM), een club die als werkop
dracht meekreeg het verbeteren van het
peil en de dossierkennis van de gekoze
nen. Dewinter op zijn beurt zorgde ervoor
dat de VB-Jongerenorganisatie goed van
de grond kwam en dat de partij in de 17
Vlaamse arrondissementen een behoor
lijke bestuurlijke structuur kreeg.
Als de verkiezingen van 1991 zich aandie
nen is het Blok er klaar voor. Met een
agressieve campagne, een oranje boks-
handschoen op de affiches en het vijfpun
tenprogramma 'Uit zelfverdediging'
(Vlaamse onafhankelijkheid, terugsturen
van vreemdelingen naar hun thuisland,
het gezin, criminaliteitsbestrijding en het
afzetten tegen de traditionele partijen)
slaat het VB ongenadeloos toe. Extreem
rechts haalt dat jaar in België de grootste
verkiezingszege sinds 1936. Een half mil
joen Belgen stemt extreem rechts. Het
Vlaams Blok eindigt met 10,3 procent van
de stemmen in Vlaanderen als vierde par
tij en wordt de grootste in Antwerpen.
Weer spreken de Belgische politieke kop
stukken, de socialist Louis Tobback voor
op, schande over het Blok, maar dat bleek
niet voldoende te zijn om het politieke tij
te keren.
Klimaat
Met clichés over veiligheid op straat, het
Waalse profijt en de alomaanwezige bui
tenlanders scheppen Dewinter en de zij
nen een klimaat waarin kiezers gaarne
tegenstemmen. Elke stem tegen de geves
tigde partijen is zo goed als zeker een stem
voor het Blok en dat blijkt ook. Op 9 okto
ber 1994 winnen de rechtsextremen bij de
Rechts: Dewinter viert de voor het Vlaams
Blok in 1995 goed uitgevallen
verkiezingsuitslag. De verwachting is dat
het Blok bij de verkiezingen van zondag
nog meer stemmen zal winnen.
foto Reuters
Verkiezingsbord in Sint-Niklaas. Het Vlaams Blok presenteert zich anno 1999 als fatsoenlijke familiepartij. foto Charles Strijd Conny van Gremberghe
gië sluiten niet uit dat het
Vlaams Blok komende
zondag 15 procent of meer
van alle stemmen in Vlaan-
derenzal winnen. Vooral in
Brussel en Antwerpen
hoopt het Blok goede za
ken te doen. Zaken, die
overigens voor het federa
listische België slecht kun
nen uitpakken. Want
uiterlijk mag er aan de pre
sentatie van de Blokkers
veel veranderd zijn in de
loop der jaren, het innerlij
ke blijft bruin, het gedach-
tengoedis ongewijzigd.
De bezem en de oranje
bokshandschoen mogen
dan in de kast verdwenen
zijn. het Vlaams Blok is er
nog altij dopuitomafte re-
Aanhangers van het Vlaams Blok in Diksmuide, vorig kenen met de gevestigde
foto ANP Vlaamsepartijen (de chris
telijke CVP, de SP, de libe
rale VLD en de Volksunie) en met de staat
België.
Alles wat het Vlaams Blok doet is er op
gericht om de magische grens van 15 pro
cent van de stemmen te overschrij den. Die
grens heeft een bijzonder betekenis. Kan
een partij met deze achtergrond - dat heb
ben we ook in Oostenrijk en Italië gezien -
rekenen op een electorale achterban met
deze grootte, dan wordt die partij ook
jaar.
gemeenteraadsverkiezingen in Vlaande
ren 204 raadszetels, zes jaar daarvoor be
zette het VB er slechts 23 en op 21 mei
1995 slaat de partij, na een succesvolle
stembusgang voor de Europese verkiezin
gen zij n vleugels nog verder uitBij de na
tionale verkiezingen sleept de partij 12,3
procent van alle stemmen in Vlaanderen
in de wacht.
Commentatoren en opinieleiders in Bel-
aantrekkelijk voor mensen die sleutel-
posten innemen in de Vlaamse samenle
ving. Ik heb het dan over professoren aan
universiteiten, advocaten en rechters, di
recteuren van bedrijven en mensen die in
de financiële wereld iets betekenen. Be
hoorlijk wat van die mensen zitten nu op
de uitkijk, aarzelen nog, maar zullen ze
ker overstag gaan als het Blok die grens
overschrijdt", zegt de Antwerpse advo
caat en schrijver Jos VanderVelpen, die al
jaren de ontwikkeling van de rechtsextre
men in België en daarbuiten volgt.
Geen fenomeen
Volgens VanderVelpen is het Blok in
Vlaanderen geen fenomeen meer, maar
een maatschappelijk geaccepteerd gege
ven. ..De partij wordt door veel Vlamin
gen beschouwd als een gewone partijeen
van de grote zes. Dat was jaren terug toch
iets anders. Nu treden Blok-vertegen
woordigers op in discussieprogramma's
op tv, mogen ze in enigszins gekuiste taal
in kranten hun zegje doen over zaken
waarover andere partijen ook iets te zeg
gen hebben. Mogen ze niet adverteren in
bladen, dan stappen ze naar de handels
rechter om him gelijk te halen en krijgen
ze dat ook, dat bleek de voorbije week nog
in Brussel. Zo'n dioxine-crisis komt voor
het Blok best gelegen. Een wezenlijke in
breng in het debat over deze volksgezond
heid bedreigende affaire heeft het Blok
niet, volksgezondheid is namelijk een
thema waar het VB nog
nooit over nagedacht
heeft."
De nieuwe generatie
rechtsradicalen in Vlaan
deren presenteert zich al
weken achtereen als fat
soenlijke heren en zedige
dames. Types als op de par
tij-affiches. Dertigers in
keurige kledij die hoeden
over hun kinderen. „Het
beeld van dat nette Vlaams
Blok haalt ook voortdu
rende de media en dat is
bijzonder spijtig, omdat
voorbijgegaan wordt aan
wat werkelijk relevant is,
namelijk het gedachten-
goed van het Vlaams Blok.
Dat - en ik benadruk dit -
wordt geenszins gematig
den Integendeel, de pro- De vuist, het symbool van het Vlaams Blok in 1995.
grammapunten worden foto Reuters
steeds extremer. Zeker als
het gaat om het separatisme (Vlaanderen rug ingevoerd moet worden. Daar gaan de
moet een soort Slowakije worden), racis- media niet op in, maar dat is ook wel te be-
me en openbare veiligheid." grijpen in een land waar het politieke be-
Het Vlaams Blok wil naar een staat toe drijf inmiddels een niveau van zwakzin-
waar kinderen onder de 16 jaar na tienen nigheid heeft bereikt dat zijn weerga niet
's avonds niet meer buiten mogen komen, kent.
waar een genetische databank moet België, dat is het land waar een schoon-
komen voor gedetineerden, waar ver- heidskoningin wordt ingezet om verkie-
slaafden verplicht ontwenningskuren zingswinst te halen, want wordt die winst
moeten ondergaan, waar de doodstraf te- geboekt, dan zal de miss in de Playboy uit
de kleren gaan. Als dat soort zaken in
campagnes gaan spelen, wie maalt er dan
nog om de inhoud van programma's."
Als het Vlaams Blok zondag de traditio
nele partijen klappen verkoopt en de kop
stukken weer zullen spreken over een
zwarte zondag, dan hoeft daar volgens
VanderVelpen niet dramatisch over wor
den gedaan. „Dan hebben we met zijn al
len die klap ook weer verdiend. Wordt het
VB in Brussel de grootste Vlaamse partij,
dan komt de partij in een sleutelpositie te
zitten en kan zij het bestuur van het Ge
west-Brussel volledig ontwrichten. Vol
gend jaar krijgen we dan de gemeente
raadsverkiezingen en dan zal het Vlaams
Blok de Gulden Sporenslag nog eens dun
netjes overdoen en trachten de grootste
partij te worden in Antwerpen, Vilvoorde,
Mechelen, Sint-Niklaas, Lokeren en
Temse. Belangrijke plaatsen in het econo
mische hart van Vlaanderen. Lukt die
slag, dan is het VB in staat om het open
baar bestuur in die plaatsen volledig te
blokkeren. Ik hoop dat het allemaal an
ders uitpakt, maar ik vrees het ergste. En
ik niet alleen", aldus VanderVelpen.
Studeren onder grote druk
Fotorubriek: nog maar net
Dominee heeft succes in het bedrijfsleven
Ex-dwangarbeider keert terug naar VW-fabriek
Nelli Cooman: de top op de zestig meter
Duiker hield van lichte architectuur
